Libri i Mësuesit

Hartat historike dhe tematike
* Ky libër përmban një numër jo të vogël hartash historike dhe tematike (quhen harta tematike
ato që ilustrojnë një “temë” të veçantë, për shembull popullsinë, klimën, prodhimin e energjisë
etj.). Hartat historike për traditë janë të orientuara thuajse gjithmonë nga Veriu. Kjo do të thotë
se në hartat veriu është gjithnjë lart, ndërsa jugu gjendet poshtë. Lindja është në të djathtë dhe
perëndimi në të majtë të hartës.
Anët e horizontit (veri, jug, lindje, perëndim) shpesh nuk shënohen, kurse disa herë
përcaktohen në hemisfera, tropikë etj. Lindja, për shembull, quhet ndryshe edhe Orient.
Harta e Italisë
Legjenda: Italia Veriore Italia Jugore
* Ngjyros me ngjyra të ndryshme rajonet e Italisë së Veriut dhe të Jugut.
(Kjo mund të jetë edhe hartë e rajoneve të trojeve shqiptare)
* Përgjigju:
Cili det e lag Italinë në lindje? Cilët dete e lagin në Perëndim?
Leximi i një harte historike
*Hartat historike dhe tematike janë një ndihmë e madhe për të njohur më mirë faktet ose
dukuritë e ndryshme në hapësirë, domethënë për të lokalizuar ku kanë ndodhur ngjarjet. Për ta
përdorur më mirë një hartë lexohet më parë titulli: ajo të bën të kuptosh se çfarë paraqet harta.
Pastaj konsultohesh me legjendën: ajo shpjegon domethënien e simboleve të përdorura dhe të
ngjyrave. Është e detyrueshme të veprosh në këtë mënyrë sidomos me hartat që (si kjo më poshtë)
jep informacione të ndryshme.
KOLONITË GREKE NË MESDHE DHE NË DETIN E ZI
▀ Qytetet kryesore të themeluara
▀ Qytete koloni që varen nga të parat
▀ Të tjera koloni akeje ose dorike
Duke u nisur nga viti 750 p.K. dhe deri në mes të shek.V p.K. një numër i madh grekësh lanë
tokat e tyre (mëmëdheun) për të themeluar të tjerë qytete të rinj (koloni). Harta ilustron këtë
dukuri, por na jep edhe informacione të tjera.
*Duke vërejtur me vëmendje, lexo legjendën dhe plotëso tabelën më poshtë, duke shënuar në kolonën I
emrin e qytetit themelues – ndarë në grupe sipas ngjyrës – dhe në kolonën II, për çdo grup, shënohen
kolonitë greke që kanë një tjetër origjinë: shkruajini emrat në rreshtin e fundit.
Qytet themelues
Fokea, Samo, Milet
koloni
Me origjinë tjetër
Guidë e shkurtër e studimit të historisë
Të dish të lexosh mirë dhe të dish të studiosh janë aftësi që mësohen shkallë-shkallë: Guidë e
shkurtër e studimit të Historisë do të shpjegojë si të lexosh më mirë (domethënë më thjeshtë dhe
të kuptosh më mirë) dhe se si të studiosh në mënyrë sa më të frytshme (domethënë më shpejt dhe
të kujtosh më tepër).