Libri i Mësuesit

Ndryshimi është një karakteristikë fondamentale për situatat njerëzore dhe ekzistenca e tij
është një element esencial për interesat tona për të kaluarën. Koncepti i fëmijëve për të kaluarën
mund të zhvillohet vetëm kur ata të kuptojnë që ndryshimi ndodh dhe gjërat nuk kanë qënë siç
janë tani.
Nxënësit në klasat e shkollës fillore mund të bëhen të vetëdijshëm për ndryshimet në botë
që ndodhin rreth tyre, duke eksploruar rritjen dhe zhvillimin e tyre, ndryshimet që mund të
vrojtohen në mjedis dhe eksperiencat e kaluara të prindërve dhe të afërmve të tyre më të rritur.
Është e rëndësishme që eksplorimi i të kaluarës në këtë mënyrë mund ta drejtojë
vëmëndjen e fëmijëve në aspekte që kanë qëndruar njëlloj, njerëzit në një fotografi të klasës së
prindërve të 1970-ës do të kenë ndryshuar por ndërtesa e shkollës mund të njihet nga nxënësit e
shkollës së sotme. Nxënësit më të rritur gjatë eksplorimit të një vargu temash dhe periudhash të së
kaluarës duhet të krahasojnë jetën në të kaluarën me atë të sotme. Nxënësit e viteve të katërta
dhe të pesta do të jenë të aftë të krahasojnë periudha të ndryshme të së kaluarës.
Shkallë-shkallë ata do të bëhen të ndjeshëm për pasojat e ndryshimit dhe duhet të
bashkohen me rëndësinë e elementëve të së kaluarës të cilat kanë mbijetuar edhe në ditët e sotme
për shembull mulliri i shekullit 18, kufijtë fushor, muri i verës, pemët e mbjellura një shekull më
parë, dhe mjete të tjera për transportin rrugor. Njohja e këtyre elementëve dhe kuptimi i pasojave
të ndryshimit janë esenciale për zhvillimin e vlerësimit të mjedisit nga fëmijët dhe ndjenjës së
përgjegjësisë.
‣ Shkaku dhe pasoja
Për të vendosur arsyet mbas ndryshimit dhe faktorët që mund të kenë shkaktuar ose
penguar ndryshimin janë fondamentale për historinë. Kjo punë kërkon disa aftësi për të lëvizur
mbrapa nga ngjarjet në fjalë, të nxjerrësh një numër burimesh dhe duke bërë gjykime rreth
motivit njerëzor. Brënda një konteksti të thjeshtë historik fëmijët e klasave të katërta dhe të pesta
do të jenë të aftë të njohin ndryshimin dhe të diskutojnë disa nga arsyet e zhvillimit si dhe të
komentojnë pasojat e ngjarjeve të njerëzve të asaj kohe.
Për shembull, ndryshimet në rrugë, trafiku në rrugë, sigurojnë studime të përpikta. Fëmijët
mund të priren të shikojnë ngjarje të së kaluarës në terma të thjeshtë të shkakut dhe pasojës,
shumë shpesh disa nga ngjarjet e prezantuara fëmijëve kanë përforcuar kuptimin e thjeshtë të
natyrës dhe pasojave të ngjarjeve në të kaluarën. Ngjarjet dhe zhvillimet janë zakonisht
përshpejtuar nga një numër faktorësh që kanë marrë pjesë në periudha të zgjatura ( më mirë se një
ngjarje të vetme) dhe ato mund të kenë një sërë të ardhurash ku shumica e tyre mund të jetë
komplet e paparashikuar.
Ky nivel i kuptimit të historisë është kompleks por diskutimet dhe debatet në klasë mund të
kenë një pasojë të rëndësishme për kuptimin e hollësishëm të historisë nga nxënësit. Eksperienca
e një tregimi të mirë historik mund ta lehtësojë këtë proçes duke i lejuar fëmijët të eksplorojnë
arsyet e ndryshme që gjënden mbas veprimeve të njerëzve.
‣ Përdorimi i burimeve historike,provave
Ne gjejmë diçka nga e kaluara përmes pyetjeve dhe nxjerrjes së përfundimeve rreth
provave të cilat i kemi gjetur nga punët që kanë bërë njerëzit.
Provat rrethojnë të gjithë elementët e mbijetuar nga e kaluara duke përfshirë objektet e
ndryshme të bëra nga njeriu, pikturat (që përfshijnë vizatime, piktura, gdhëndjet, fotografi, filma
dhe video), hartat, ndërtesat, mbishkrimet, dokumentat, të dhënat elektronike, librat, të dhënat e
mbledhura me gojë, peisazhi i cili është ndryshuar dhe i është dhënë një formë nga veprimet e
njerëzve. Për veç këtij vargu të gjërë provash, pak burime janë të kompletuara, të mirë mbajtura
dhe në disa raste origjina dhe statusi i tyre mund të mos njihet.