Libri i Mësuesit

Dështon reforma agrare • As shfuqizimi i vasalitetit ndaj bujkrobërisë –
Reforma Agrare bërë nga car Aleksandri II më 1861-shin – nuk arriti të përmirësonte
gjendjen e tyre. Fshatarësia kishte fituar lirinë, por toka ishte aq shumë e shtrenjtë sa nuk
blihej dot. Nga reforma nxorën dobi vetëm fshatarët më të kamur (kulakët), që ishin
pakicë. Të tjerët, të detyruar të punonin me ditë-pune dhe shpeshherë ishin të papunë, në
pjesën më të madhe të tyre ishin më të shtypur dhe më mjeranë se më parë.
Aleksandri II bie viktimë e një atentati • Rusia ishte autokraci, domethënë
monarki absolute, në të cilën nuk ekzistonin as kushtetuta, kuvendi popullor e as partitë
politike ndërsa cari kishte një pushtet thuajse të pakufizuar dhe të pakontrollueshëm.
Në vazhdën e shekullit të nëntëmbëdhjetë u formuan, sidomos nga studentët dhe
intelektualët e qyteteve, grupe me opozitarë klandestinë kundër regjimit carist, të cilat më
vonë morën veçori revolucionare dhe organizuan atentate dhe veprime terroriste.
Pikërisht, më 1881-shi, nga një atentat ra viktimë edhe car Aleksandri II.
Reagimi i carit dhe rusifikimi i pakicave • Pasuesit e carit të vrarë, duke iu
frikësuar atentateve të tjera, u orvatën ta drejtonin pakënaqësinë popullore kundër
hebrenjve, të akuzuar se përbënin shkakun kryer të mjerimit që kishte kapluar vendin.
Kundër bashkësisë herreje u organizuan kryengritje të dhunshme, të quajtura pogromw,
që pushteti i toleronte e madje i nxiste. Carët kërkuan mbështetjen e popullsisë ruse
kundër pakicave etnike, të cilave iu imponua me forcë gjuha dhe zakonet ruse. Ky
rusifikim i forcuar ngjalli dhe përhapi gjithkund armiqësi kundër sovranëve.
Rusia hedh hapat e para drejt rrugës sw industrializimit • Në gjysmën e dytë
të shekullit të nëntëmbëdhjetë edhe Rusia nisi industrializimin e saj. Edhe pse fuqia
punëtore ishte me bollëk ndërsa territori i pasur me hekur, qymyr dhe naftë,
prapëseprapë, zhvillimi industrial kishte mbetur i kufizuar. Ç’është e vërteta, mungonin
kapitalet dhe për ngritjen e fabrikave dhe ndërtimin e hekurudhave ishin të
domosdoshme thithja e investimeve të huaja (mbi të gjitha franceze dhe belge). Pikërisht,
për të thithur kapitalet qeveria ruse vendosi t’u shiste Shteteve të Bashkuara të Amerikës
më 1867-ën Gadishullin e Alaskës.
Veç kësaj, tregu i brendshëm rus kishte qenë gjithnjë i dobët: për shkak të
varfërisë së popullsisë blerësit ishin të paktë në numër dhe kësisoj kishin pak të holla për
të shpenzuar. Prandaj, qysh në fillim, Rusia u mbështet te shtrirja koloniale, që, pas
pushtimit, u hapte rrugën drejt tregjeve më të mëdha.
Shtrirja koloniale • Prej kohësh carët qenë bërë zotur të territoreve të paana të
shpopulluara të Siberisw, që në gjysmën e dytë të shekullit të nëntëmbëdhjetë ishin bërë
vendmbërritja e fshatarëve rusë, ukrainas e bjellorusë, të rrënuar nga mjerimi dhe zitë e
bukës.
Nga 1860 gjer më 1870-ën Perandoria Ruse u shtri në jug, në drejtim të Azisë
qendrore, kuke aneksuar rajonet e Tashkenit, Bukharasë dhe të Samarkandës. Fushat e
paana të kultivuara me pambuk të atyre rajoneve aziatike e furnizonin industrinë tekstile
të Rusisë evropiane me lëndë të parë të bollshme e cila shitej më parë me çmim të mirë.
Më 1860-ën, në Paqësor, u themelua një qytet me emrin fatthënës Vladivostok
(“sundimtarja e lindjes”), që, më 1903-shin, do të bëhej stacioni fundor i hekurudhës
ndërsiberiane. Më 1898-ën, në territorin kinez, u pushtua Porti Artur e më pas gjithë
Mançuria.
Japonia ndalon përparimin rus në Azinë lindore • Por shtrirja drejt Oqeanit
Paqësor u ndalua me forcë si pasojë e ndeshjes me Japoninë. Mes dy vendeve shpërtheu