Libri i Mësuesit

“… Shqiptarët janë tej masës të hijshëm e të matur në sjelljet e veprimet e tyre.Kurrë nuk
pranojnë një fjalë a gjeste të papëlqyer në bashkëbisedimet e tyre, e kurrë nuk e lëhshojnë veten
në të atilla biseda…”
“…Shqiptarët në përgjithësi ( nuk dua të them bujqit që punojnë tokën dhe që quhen kështu, po
malësorët) kanë tipare të hijshme…Ndofta janë raca më e bukur në botë nga tiparet…Vajzat
shqiptare janë shumë më të bukura se greket dhe kostumi i tyre është piktoresk.Edhe hijeshinë
trupit e ruajnë më gjatë, pasi rrojnë në ajër të lirë…”
“…Ato punojnë në fushë dhe shpesh ndajnë rreziqet me burrat e fëmijët e tyre.Këto gra flejnë
mbi të njëjtin rrogoz si burrat, veshin të njëjtën rrobë të ashpër…Shumë herë ato shkojnë me ta
luftë…”
Të rreptë bijt e Shqipes! Po vetitë
Nuk u mungojnë; veç t’ishin më t’arrira;
Armiku ua pa kurrizin ndonjëherë?
Kush e duron si ta mundimn’ e luftës?
Shkëmbinjt’ e tyre s’janë më të patundur
Nga ata në çast rreziku dhe nevoje:
Ç’armiq për vdekje, por sa miq besnikë!
Kur besa e nderi i thrret të derdhin gjakun,
Si trima turren ku t’i çojë i pari i tyre.
Xhorxh Gordon Bajron
“DY MARINËT”
Pesë shekuj më parë jetonin në Shkodër me famljet e tyre dy fëmijë të zgjuar.Të dy
quheshin Marin, por ai i familjes Beçikemi ishte tetë vjet më i madh.Kur u pushtua Shkodra,
qyteti i lindjes së tyre, të dy Marinët u detyruan ta braktisnin vendlindjen e të marrin rrugën e
mërgimit.Kështu kishin bërë dhe shumë bashkëatdhetarë të tyre pas vdekjes së Skënderbeut.
Disa me varka kishin kapërcyer Adriatikun, disa të tjerë me ditë e netë kishin përshkuar
rrugë të ndryshme.
Të dy Marinët e donin shkollën.Dhe kur njeriu vë një qëllim para vetes s’e ndal
asgjë.Kështu ata u shkolluan dhe u dalluan në mes shokëve të tjerë.Mësuan mirë gjuhën e vendit
që u dha strehë, mësuan shumë mirë gjuhën e kulturës së kohës: latinishten.Shpejt u bënë të
dëgjuar për njohuritë që fituan.
Bashkëatdhetarët, që kishin luftuar në ushtrinë e Skëndërbeut u afroheshin dhe u tregonin
shumë episode nga trimëritë e komandantit të tyre, Gjergjit.Por ata nuk kishin pse të mburreshin,
sepse edhe dy Marinët kishin luftuar me armë në dorë, ndonëse ishin të rinj.Por, megjithëatë, ata
mësuan shumë gjëra të reja.Me mendje e me zemër ata donin të bënin diçka që të mos harrohej
lufta e të parëve të tyre.Kështu të dy shkruan nga një libër për rrethimin e Shkodrës.Nuk thuhet sa
bukur i kanë shkruar këta libra. Sa trimëri, sa guxim, sa besnikëri, sa patriotizëm ka në to.Ju
lumtë këtyre dy Marinëve, thotë njeriu porsa i lexon librat e tyre.
Marin Barleti ( 1460-1512) shkroi edhe një libër tjetër në gjuhën latine.Ky libër mban titullin “
Historia e jetës dhe e bëmave të Skënderbeut”.U përkthye në 12 gjuhë.Europa, që në atë kohë
dridhej nga sulltanët, u mahnit nga trimëritë e shqiptarëve.
Skënderbeu që përshkruante Marin Barleti tërhoqi kompozitorë, piktorë, historianë, poetë të
huaj.Kishin të drejtë.Është me të vërtetë një tablo heroizmash madhështore.
Marin Beçikemi ( 1468-1526) u shqua edhe ai.U bë profesor i Universitetit të Padovës.