Libri i Mësuesit

Populli i Parisit në dritare mbështet revolucionin.
Betimi i lojës së tenisit. Historia e kësaj pikture lidhet me ngjarjet e revolucionit francez. Piktorit Zhak-Lui
David iu porosit kjo tablo që paraqet betimin e tenisit, një nga ngjarjet më të rëndësishme të vitit 1789, që
duhet të bëhej simbol i vetë revolucionit. Kur piktori i dha fund bocetit, 1793, Franca po përjetonte
periudhën e Terrorit: revolucionarët në pushtet kishin ide ekstremiste dhe shumë nga pjesëmarrësit në
betim konsideroheshin armiq të atdheut. Prandaj dhe tabloja mbeti e papërfunduar.
Tre rendet e shoqërisë.
Komento figurat dhe përgjigju pyetjeve:
Cili nga tre rendet është i shtypur?
Cilët janë rendet e privilegjuar?
Çfarë simbolizojnë zinxhirët e këputur?
A kishte drejtësi midis të tre rendeve?
1. Shoqëria franceze në prag të revolucionit
Privilegjet dhe pabarazia shoqërore. Nga fundi i viteve 1700, Franca kishte rreth 26 milion
banorë, të ndarë në tre shtresa tradicionale: kleri, fisnikëria dhe shtresa e tretë.
Kleri dhe fisnikëria, së bashku, përbënin më pak se 2 për qind të popullsisë, por zotëronin
shumicën e tokave, nuk paguanin taksa - ose paguanin shumë pak - dhe gëzonin privilegje të
ndryshme.
Edhe brenda secilës prej tre shtresave ekzistonin dallime të mëdha. Mes fisnikëve, kishte nga
ata që nuk ishin të pasur, madje mezi mbaheshin nga varfëria. Në shtresën e klerikëve, kleri i
lartë, që përbëhej nga peshkopët dhe abatët, shpesh me origjinë aristokrate, zotëronte shumë
pasuri, ndërsa kleri i ulët (priftërinjtë dhe murgjit e fshatrave) jetonte në varfëri. Por dallimet më
të mëdha se dy të parat gjendeshin në shtresën e tretë: në të bënin pjesë borgjezët e pasur
(gjykatës, avokatë, intelektualë...), banorët e qyteteve (artizanët, dyqanxhinjtë, çirakët e
dyqaneve, punëtorët...) dhe të gjithë banorët e fshatit (fshatarë, pronarë të vegjël, mëditës,
barinj), të cilët përbënin dhe masën më të madhe të popullsisë. Fshatarët jetonin në kushtet e
varfërisë. Paguanin shumë taksa - taksa për shtetin, të dhjetën për kishën, taksa të ndryshme për
zotërinjtë vendorë - u duhej të punonin falas për mirëmbajtjen e rrugëve si dhe rekrutoheshin
ushtarë për ushtrinë.
Franca përballet me krizën bujqësore dhe financiare. Nga viti 1786 deri më 1788, prodhimi
i drithit ishte shumë i ulët dhe çmimi i bukës, ushqimi kryesor për popullin, u rrit jashtëzakonisht.
Kështu që në fshat dhe në qytet u përhap pakënaqësia dhe plasën trazira të rënda. Edhe më e
rëndë qe, në ato vite, kriza financiare që përfshiu Francën. Shpenzimet e shtetit ishin rritur pa
ndërprerë që nga koha e Mbretit Diell për shkak të luftërave, luksit të oborrit dhe numrit gjithnjë
në rritje të funksionarëve shtetërorë. Ndihma që iu ishte dhënë kolonive angleze në luftë kundër
atdheut të tyre (10.2) i kishte shterur mundësitë financiare të vendit. Shteti ishte në deficit, pra
paratë që dilnin ishin më të shumta se ato që hynin: rreth 20 për qind në vitin 1788. Por taksat që
rëndonin më së shumti mbi shtresën e tretë nuk mund të shtoheshin më. Për të dalë nga deficiti
mbetej vetëm një rrugë: të paguanin taksa që të gjithë, edhe ata të privilegjuar që ishin përjashtuar
prej tyre, si fisnikët dhe kleri.
Luigji XVI mbledh Përfaqësitë e përgjithshme. Por fisnikët e mbrojtën me këmbëngulje
gjendjen e tyre të privilegjuar duke thënë se vetëm Përfaqësitë e përgjithshme, pra asambleja e
formuar nga përfaqësuesit e të tria shtresave, mund të miratonte vendosjen e taksave të reja. Për të
dalë nga kjo gjendje, mbreti Luigji XVI vendosi në fund të thërriste Rendin e përgjithshëm, që
sovranët në Francë nuk e kishin thirrur prej gati dy shekujsh.
Lajmi i kësaj mbledhjeje ngjalli interes në tërë Francën. Çdo grup shoqëror shpresonte që
asambleja të realizonte dëshirat e saj. fisnikët kërkonin të dobësonin absolutizmin e mbretit dhe
të forconin pushtetin e tyre; shumica e borgjezëve dëshironin të shfuqizonin privilegjet e
fisnikëve dhe t’i jepnin Francës një kushtetutë; fshatarët donin të çliroheshin nga shtypja
feudale e zotërinjve.