Libri i Mësuesit

Flamujt në rrjedhën e kohës mund të këmbehen e të ndryshojnë.
1. Në flamurin e parë, sa shirita të bardhë dhe të kuq janë? Po yje sa janë? Pse?
2. Ballafaqoji të dy flamujt, çfarë ka ndryshuar? Përse?
1 Trembëdhjetë kolonitë angleze të Amerikës
Një luftë që zgjati gjashtë vjet për zotërimin e deteve dhe kolonive.
Në vitet që pasuan paqen e Akuisgranës, shpërtheu një luftë e re e quajtur lufta shtatëvjeçare,
sepse zgjati nga viti 1756 deri më 1763. Palët që luftonin ishin, nga njëra anë Anglia dhe Prusia,
dhe nga tjetra Franca, Austria, Rusia dhe, më vonë, Spanja.
Këtë radhë në lojë ishte zotërimi i deteve dhe i kolonive, nga ana e Anglisë dhe e Francës.
Prandaj lufta shtatëvjeçare u zhvillua si në Evropë, ashtu edhe në Inditë lindore dhe perëndimore,
duke marrë përmasa vërtet botërore.
Për Francën, konflikti përfundoi me disfatë. Nëpër koloni, ajo u mund nga anglezët dhe, me
paqen e nënshkruar në Paris, më 1763, ajo i dha fund luftës duke lënë në duart e Anglisë të gjithë
Kanadanë dhe gati të gjithë zotërimet e saj në Amerikën veriore. Anglia mori edhe Floridën
përkohësisht nga Spanja, e cila ishte futur në luftë përkrah Francës.
Perandoria koloniale britanike tani ishte më e gjerë dhe shtrihej në të gjithë kontinentet, edhe në
Australi, ku kolonia e parë angleze u vendos në 1788. Bëhej fjalë për një koloni me të dënuar me
punë të detyruar.
Si lindën kolonitë angleze të Amerikës.
Në Amerikën e veriut, Anglia zotëronte trembëdhjetë koloni, të gjitha nga ana e oqeanit
Atlantik, që i kishte zënë mes viteve 1607 dhe 1733. Rreth vitit 1775, këto trembëdhjetë koloni
numëronin rreth dy milion e gjysmë banorë dhe popullsia vazhdonte të rritej. Kolonët ishin, në
pjesën më të madhe, anglez, por nuk mungonin as irlandezët, suedezët, polakët dhe gjermanët.
Mes tyre kishte anglikanë, puritanë, luterianë, katolikë, hebrenj dhe përfaqësues të shumë sekteve
të tjera (grupime të vogla fetare).
Arsyet për të cilat shumë njerëz linin botën e vjetër dhe përballeshin me fatin në një kontinent
të panjohur ishin të shumta. Kolonët anglez që zbarkuan në Virxhinia në 1607 ishin, më së
shumti, aventurier që i tërhiqte ëndrra për arin. “Etërit pelegrinë” që u vendosën në Masaçusets
më 1620 ishin puritanë, të persekutuar në Angli nga Karli I për shkak të fesë. Xhorxhia u
popullua në fillim nga një grup të dënuarish për vjedhje dhe krime të tjera, të cilëve iu ofrua të
nisnin një jetë të re në botën e re.
Trembëdhjetë kolonitë ishin shumë të ndryshme mes tyre.
Mes pesë kolonive të jugut dhe atyre të qendrës e të veriut, ekzistonin dallime të mëdha
ekonomike dhe shoqërore. Në jug gjendeshin plantacione të pasura me duhan, kallamsheqeri
dhe pambuk. Latifondistët e mëdhenj ishin të pakët, jetonin në vila të bukura, të rrethuar nga
shërbëtorë të shumtë me ngjyrë dhe ruanin zakonet e fisnikërisë angleze të fshatit prej së cilës
rridhnin. Krahu i punës nëpër plantacione përbëhej nga skllevërit e zinj të cilët, në 1775, përbënin
më shumë se një të katërtën e të gjithë popullsisë, por nuk gëzonin asnjë të drejtë. Në qendër dhe
në veri mbizotëronte prona e vogël. Shumica e kolonëve bënte një jetë modeste, madje dhe të
varfër. Nëpër fermat e vogla, familjet e bujqve punonin shumë për të nxjerrë nga duart gjithçka që
ju duhej për të jetuar: jo vetëm prodhimet e tokës, por edhe shtëpinë, veshjet dhe mjetet e punës i
prodhonin vetë. Shumë prej tyre ishin peshkatarë, artizanë, tregtarë. Në qendër dhe në veri
ndodheshin qytetet më të populluara dhe më të gjalla (Filadelfia, Nju Jorku, Bostoni), ku ishin
ngritur industri të vogla dhe të cilët ishin qendra tregtare mes kolonive dhe me Anglinë.
Marrëdhëniet me indianët apo lëkurëkuqtë.
Me popullsitë indigjene, indianët apo lëkurëkuqtë, në fillim kolonët kishin marrëdhënie mjaft
miqësore. Por zhvillimi i shpejt i kolonive dhe përparimi i kolonëve drejt perëndimit, shkaktuan
një varg luftërash të pashmangshme që u mbyllën vetën në vitet 1800.