Libri i Mësuesit

Shembull në fabrika funksiononin makineritë e reja që dalëngadalë zëvendësuan punën e dorës.
Një test për vetëvlerësim
(Një pikë për çdo përgjigje të saktë)
Kontrollo njohuritë
Plotëso tekstin duke zgjedhur fjalët e duhura në listën e mëposhtme:
Perandoria bizantine, Rilindja, shtetet kombëtare, Amerika, klasike, Gadishulli ballkanik, karavelë,
perandoria osmane, Leonardo da Vinçi, Kristofor Kolombi, Vasko de Gama lundrimi, kolonitë, tokësore
dhe detare, ar dhe erëza, Evropa.
Në gjysmën e shekullit XV në oborret princërore të Italisë u zhvillua lëvizja e re kulturore që u quajt.... që
bazohet në rizbulimin e kulturës.... që në vitet 500 u përhap në mbarë... Me rënien e Kostandinopojës
(1453) mori fund edhe ..... shekullor dhe lindi.... që do të zgjasë pesë shekuj. Evropa ka përherë e më shumë
nevojë për.... por rrugët e dikurshme tregtare drejt lindjes janë bërë të pasigurta. Përparimet teknike të... dhe
ndërtimi i anijeve si... bëjnë të mundur të provohen udhëtime oqeanike. Portugezi ... i ra qark Afrikës dhe
arriti në Indi; gjenovezi..., për llogari të Spanjës, përshkoi Atlantikun dhe “zbuloi” ....... Perandoritë
amerinde të aztekëve dhe inkasve u pushtuan dhe u shndërruan në.... spanjolle.
Zbulimet gjeografike
Përdor dokumentet: Krahaso
Krahaso dy dokumentet të shkruar i pari nga domenikani Bartolomeo de las Kazas dhe i dyti nga humanisti
spanjoll Huan de Sepulveda, pastaj përpiqu të plotësosh skemën dhe përgjigju pyetjeve.
Dokumenti A
Këta njerëz të krijuar nga Zoti pa ligësi, janë shumë të bindur ndaj zotërinjve të tyre dhe të krishterëve të
cilëve u shërbejnë; njerëz më të përulur, më të duruar, më të qetë dhe më paqësorë që mund të jetë mbi këtë
botë; pa sherre, urrejtje, plane hakmarrëse. Ushqimi i tyre është i pakët dhe i varfër. Veshjet janë thjesht një
lëkurë dhe e shumta mbulohen me një pëlhurë pambuku. Inteligjenca e tyre është e kulluar dhe e gjallë:
janë shumë të aftë dhe të dashur; shumë të gatshëm ta pranojnë besimin tonë të shenjtë katolik; madje janë
njerëzit më të përshtatshëm për atë që Zoti krijoi në botë
Dokumenti B
[te indiosët} mezi mund të gjesh ndonjë gjurmë njerëzore. Jo vetëm janë krejt pa kulturë, por nuk njohin
përdorimin e shkronjave, s’kanë asnjë ligj të shkruar, por vetëm zakone barbare. Para ardhjes së të krishterë
luftonin pareshtur mes njëri-tjetrit, me aq egërsi sa nuk e quanin fitore nëse nuk shuanin urinë me mishin e
armikut. Por në luftë janë të ngaathët dhe burracakë dhe shpesh ikin nga sytë këmbët me mijëra, të mundur
nga një grusht spanjollësh që nuk bëhen as njëqind vetë.
Sipas cilit dokument indiosët:
Janë njerëz pa të keq
Janë barbarë dhe të ngjashëm me kafshët
Nuk dinë shkrim e këndim
Janë të butë dhe të bindur
Nuk kanë ligje të shkruara
Janë agresivë
Janë të qetë dhe paqësorë
Nuk bëjnë fjalë me njëri-tjetrin dhe as urrehen
Hanë mish njeriu
Janë inteligjentë
Janë të gatshëm të përqafojnë fenë e Krishterë
Janë frikacakë dhe të pazot të luftojnë.