LIGJI nr.9010, datë 13.02.2003 “PER ... - chemicals.al

komponentët e ekosistemit të globit në sasi gjurmësh. Përbërës të kësaj klase në
veçanti kanë shkaktuar problemet kryesore mjedisore.
Ekzistojnë 75 lloje dioksinash (PCDD) dhe 135 lloje (PCDF) furanesh. Shtatë
lloje dioksinash dhe 10 lloje furanesh janë përcaktuar si toksike.
Dioksinat janë ndër kimikatet më toksike të njohura nga njeriu, 10 herë më
toksike se armët kimike (Zarin, Zaman, VX) ose toksinat natyrale (helmi i një lloji
peshku, gjarpri), dhe 100 herë më toksike se striknina. Rrallëherë shkaktohen
helmime akute, por dioksinat janë të qëndrueshme dhe bio-akumulohen te njeriu. Si
pasojë, problemi kryesor janë efektet kronike.
Rreth 90% e PCDD dhe PCDF merren nga njeriu nëpërmjet zinxhirit
ushqimor. Rrugë të tjera të rëndësishme të ekspozimit mund të jenë thithja nëpërmjet
frymëmarrjes ose gëlltitja e grimcave të ndotura.
PCDD/PCDF, në dallim nga kimikatet e tjera NOQ, si pesticidet e
polikloruara, si psh DDT, asnjëherë nuk prodhohen në mënyrë të qëllimshme. NOQtë
aksidentale formohen nga nënproduktet e aktiviteteve të shumta industriale dhe
më shumë nga proceset e djegies.
Të gjitha format e djegies, industriale dhe shtëpiake, mund të çlirojnë dioksina
në qoftë se është i pranishëm klori, qoftë edhe në sasi të vogla (gjurmë):
Djegia e mbeturinave (duke përfshirë mbetjet urbane, mjekësore dhe të
rrezikshme).
Djegia e lëndëve djegëse të ngurta dhe të lëngshme duke përfshirë qymyrin,
naftën dhe drutë në impiante të mëdha, siç janë ato të prodhimit të energjisë elektrike
dhe në sasi të vogël në sobat e ngrohjes dhe zjarret shtëpiake.
Procese të tjera si djegie e mbeturinave të oborreve të shtëpive, zjarret e mëdha
dhe zjarret aksidentale;
Proceset industriale, duke përfshirë proceset termike, prodhimin e metaleve,
uzinat e skorieve, furrat me hark elektrik dhe prodhimi i metaleve jo ferrore;
Proceset e prodhimit kimik. Prodhimi i pesticideve aromatike të polikloruara
p.sh. 2,4,5-T dhe PCP; fenolet e kloruara; disa tretës të kloruar dhe vinil-kloruret;
Kërkesat përkatëse të Konventës së Stokholmit
Vendet palë duhet të marrin të paktën masat e më poshtme:
përgatitjen e planit të veprimi;
pakësimi i shkarkimeve ose eliminimi që në burim;
zëvendësimi i materialeve, produkteve, proceseve;
futjen e Teknikave më të Mira të Disponueshme (TMD) dhe të Praktikave më
të Mira Mjedisore (PMM) për burimet e reja dhe ekzistuese.
Plani i Veprimit për Ndotësit Organikë të Qëndrueshëm [Neni 5, para. (a)]
Çdo vend anëtar duhet të përgatisë një Plan Veprimi ose, kur vlerësohet e
domosdoshme, Plan Rajonal, brenda dy vjetësh nga data e hyrjes në fuqi të kësaj
Konvente për këtë vend, dhe, më pas, ta zbatojë këtë Plan si pjesë e planit të zbatimit
të specifikuar në Nenin 7, i projektuar të identifikojë, karakterizojë dhe trajtojë
shkarkimin e kimikateve të renditura në Aneksin C.
Plani i Veprimit duhet të përfshijë elementet e mëposhtëm:
(i) Një vlerësim të shkarkimeve ekzistuese dhe atyre të parashikuara, duke
përfshirë hartimin e inventarit në burim dhe vlerësimin e shkarkimeve, duke marrë
në konsideratë kategoritë e burimeve të identifikuara në Aneksin C;