LIGJI nr.9010, datë 13.02.2003 “PER ... - chemicals.al

cili mund të ndotë mjedisin përreth. KESH/OSTSH kanë në përdorim sasi shumë të
mëdha të vajit mineral, rreth 8000 ton. Sasia e vajit në transformatorët e
KESH/OSTSH shkon nga 70 kg deri në 102 ton për transformator.
Në objektet energjetike janë në përdorim shumë transformatorë të vjetër të
prodhuar para vitit 1970, të cilët kanë krijuar ndotje të mjedisit veçanërisht në tokë
dhe ujë për shkak të rrjedhjeve të vajit dhe pikimeve gjatë procesit të mirëmbajtjes
ose për shkak të vjetërsisë së tyre. Pjesa më e madhe e transformatorëve janë
vendosur në tokë ose mbi një bazament por nuk kanë rezervuar dytësor poshtë
transformatorëve. Lehtësisht mund të shikohet toka e ndotur poshtë
transformatorëve prandaj kërkohet ndjekja e problemit të ndotjes së tokës dhe
ujërave sipërfaqësore dhe nëntokësorë.
Mbështetur në të dhënat e siguruara nga pyetësori i inventarit paraprak të
PCB-ve, numri i transformatorëve të të gjithë kapaciteteve në përdorim, të vendosur
në të gjithë objektet e KESH/OST është rreth 12000 copë. Pjesa më e madhe e tyre
(rreth 98%) janë transformatorë të shpërndarjes, me kapacitet të ulët, të vendosur në
kabina të vogla elektrike që shërbejnë për furnizimin e konsumatorëve familjarë.
Rreth 50% e sasisë së përgjithshme të transformatorëve janë prodhuar para
vitit 1990 (rreth 6000 copë) dhe vjetërsia mesatare e transformatorëve është shumë e
madhe: 28 vjet. Rreth 98 % e transformatorëve janë transformatorë të vegjël të
vendosur në kabina elektrike që i përkasin Divizionit të Shpërndarjes. Pjesa tjetër e
transformatorëve është vendosur në nënstacionet e KESH/OST, 298 prej tyre i
përkasin Divizionit të Shpërndarjes, 164 i përkasin Divizionit të Prodhimit dhe 51 i
përkasin OSTSH.
Për shkak të mungesës së një programi sistematik të kontroll-monitorimit,
asnjë laborator në Shqipëri nuk është në gjendje të analizojë praninë e PCB-ve në vaj
ose tokë, prandaj dhe rezultatet paraprake janë mbështetur në rezultatet e marra me
test-kite (Deksil).
Në kuadrin e projektit për përgatitjen e PKV për NOQ janë inspektuar rreth 57
objekte energjetike dhe janë analizuar rreth 169 mostra vaji. Rezultatet tregojnë që
5,3% e sasisë së analizuar mund të konsiderohet si e dyshuar me PCB (PCB>50 ppm).
Në qoftë së marrim rezultatet e arritura në transformatorët e analizuar dhe i
shtrijmë në të gjithë sasinë e transformatorëve të prodhuar para vitit 1990, atëherë
sasia e transformatorëve të ndotur me PCB mund të jetë:
Numri i transformatorëve të prodhuar para vitit 1990: 6 000 copë
Pesha mesatare e transformatorëve të Shpërndarjes: 1,5 ton
Përqindja e transformatorëve që priten të jenë të ndotur: 5,3 %
Numri i transformatorëve që priten të jenë të ndotur: rreth 320
Pesha e përgjithshme e transformatorëve:
1100 ton
Pesha e përgjithshme e vajit:
300 ton
Pesha e përgjithshme e transformatorëve të thatë: 800 ton
Rreth 10% e transformatorëve e kanë RP-në (Raporti i peshës së vajit me
peshën e transformatorit) >30% dhe nga analizat me test kite nuk kanë rezultuar me
densitet pozitiv (me te madh se 1): këta transformatorë mund të konsiderohen si të
rimbushur dhe të dyshuar për përmbajte të PCB-ve.