Zestaw pytań do egzaminu dyplomowego-licencjackiego dla ...

Zestaw pytań do egzaminu dyplomowego-licencjackiego
dla studentów studiów I stopnia
na kierunku pedagogika
studiujących w latach 2008-2011
I. Grupa przedmiotów podstawowych:
Pytania egzaminacyjne do przedmiotów.
a) Wprowadzenie do pedagogiki
1. Wychowanie jako proces; pojęcie wychowania, składniki procesu wychowania.
2. Socjalizacja; pojęcie socjalizacji, mechanizmy procesu socjalizacji.
3. Nurty teoretyczne w polskiej pedagogice XX wieku: pedagogika psychologiczna.
4. Nurty teoretyczne w polskiej pedagogice XX wieku: pedagogika socjologiczna.
5. Nurty teoretyczne w polskiej pedagogice XX wieku: pedagogika kultury.
6. Nurt radykalnej krytyki szkoły.
7. Podmiotowość w kształceniu i wychowaniu; ujęcie podmiotowości, implikacje dla
edukacji.
8. Wychowanie jako zjawisko społeczne.
9. Szkoła twórcza- jej istota, klasy autorskie, programy autorskie.
b) Teoretyczne podstawy wychowania
1. Kompetencje współczesnego wychowawcy.
2. Cele wychowania. Kontrowersje wokół celów wychowania.
3. Idea podmiotowości w wychowaniu.
4. Proces samowychowania – istota, struktura, właściwości.
5. Metody wychowania, ich charakterystyka.
6. Zasady wychowania.
7. Formy, techniki i środki wychowania.
8. Ukryty program w pracy nauczyciela.
9. Strategie w relacjach nauczyciel – uczeń.
c) Podstawy dydaktyki ogólnej
1. Proces kształcenia; pojęcie, charakterystyka.
2. Metody nauczania; pojęcie, klasyfikacja, charakterystyka wybranej metody.
3. Nauczanie problemowe, nauczanie programowe – charakterystyka tych metod.
4. Zasady dydaktyczne; pojęcie, klasyfikacja, charakterystyka; ich znaczenie w procesie
kształcenia.
5. Kształcenie wielostronne; istota, charakterystyka.
6. Formy organizacyjne kształcenia.
7. Metody kontroli i oceny osiągnięć szkolnych uczniów.
8. Niepowodzenia szkolne uczniów; pojęcie, przyczyny niepowodzeń, charakterystyka
biopsychicznych przyczyn niepowodzeń szkolnych.
9. Środowiskowe determinanty niepowodzeń szkolnych; zapobieganie niepowodzeniom
szkolnym uczniów.
d) Socjologia wychowania
1. Społeczne funkcje współczesnych systemów szkolnych.
2. Stratyfikacja, ruchliwość społeczna, edukacja.
3. Edukacja a sukces życiowy.
4. Selekcyjne funkcja szkolnictwa.
5. Główne kierunki krytyki współczesnej edukacji („odinstytucjonowanie oświaty”,
„deskolaryzacja społeczeństwa”) i jej implikacje.

6. Poszukiwanie nowych strategii edukacyjnych; raporty międzynarodowe i krajowe na
temat niezbędnych reform edukacyjnych.
7. Koncepcja „społeczeństwa wychowującego” i edukacji ustawicznej.
8. Nurty postmodernistyczne w pedagogice.
9. Bariery dostępności szkolnictwa wyższego w Polsce.
e) Pedagogika społeczna
1. Geneza i rozwój pedagogiki społecznej.
2. Przedmiot i zadania pedagogiki społecznej; nowe wyzwania wobec potrzeb społecznych.
3. Podstawowe pojęcia pedagogiki społecznej- diagnoza, profilaktyka, kompensacja.
4. Środowisko społeczne i kulturowe jednostki; pojęcie, składniki, znaczenie dla rozwoju
jednostki.
5. Środowisko wychowawcze; pojęcie, składniki; środowisko lokalne.
6. Metoda organizowania środowiska.
7. Przemiany współczesnej rodziny ich uwarunkowania oraz konsekwencje dla procesu
wychowania w rodzinie.
8. Społeczne procesy marginalizacji- pojęcie, przyczyny, zasięg społeczny; prognozy
dotyczące zjawiska marginalizacji.
9. Opieka wspierająca rozwój na zasadach solidaryzmu społecznego czynnikiem
sprzyjającym demarginalizacji jednostek i grup społecznych.
f) Podstawy komunikacji interpersonalnej.
1. Proszę przedstawić przykładowe podejścia w definiowaniu komunikacji interpersonalnej.
2. Proszę omówić modele komunikacji w rodzinie i ich konsekwencje dla procesu
porozumiewania się.
3. Proszę scharakteryzować blokady komunikacyjne.
4. Proszę omówić i podać przykłady możliwych zakłóceń w relacjach komunikacyjnych.
5. Proszę scharakteryzować efektywne strategie komunikacyjne.
6. Proszę omówić funkcje komunikacji niewerbalnej w relacjach interpersonalnych.
7. Proszę omówić rodzaje komunikatów niewerbalnych.
8. Proszę omówić (na przykładzie) mechanizm samosprawdzającej się przepowiedni.
9. Proszę omówić trzy wybrane mechanizmy percepcji interpersonalnej.
II. Przedmioty związane ze specjalnością.
Specjalność: Pedagogika Resocjalizacyjna i Terapia Pedagogiczna
Pytania do przedmiotu: Psychologia penitencjarna
1. Defekt moralności jako psychologiczna determinanta przestępstwa.
2. Psychologiczne następstwa izolacji więziennej.
3. Charakterystyka źródeł napięcia wg ogólnej teorii napięcia.
4. Analiza przebiegu i wyników „eksperymentu więziennego” Ph. Zimbardo.
5. Znaczenie deficytu lęku dla motywacji zachowań przestępczych.
6. Sposoby przystosowania się człowieka do warunków więziennych.
7. Charakterystyka aspektów środowiska więziennego jako źródła stresu psychologicznego.
8. Czynniki wpływające na siłę pobudzenia do agresji i powstrzymujące zachowanie
agresywne zgodnie z teorią frustracja-agresja.
9. Charakterystyka przyczyn i sposobów rozumienia zjawiska frustracji.
Pytania do przedmiotu: Współczesne koncepcje i systemy resocjalizacji
1. Jak można zdefiniować pojęcie resocjalizacji oraz systemu resocjalizacji ?

2. Jak przebiegał rozwój resocjalizacji w Polsce ?
3. Jakie mamy współczesne nurty w resocjalizacji – cztery koncepcje resocjalizacji ?
4. Jak kryteria należy stosować przy ocenie efektywności resocjalizacyjnej ?
5. Jakie są najważniejsze cele i metody resocjalizacji ?
6. Na czym polega kryzys penitencjarnych systemów dorosłych i nieletnich ?
7. Co to jest probacja ? Wyjaśnij jej pojęcie i genezę .
8. Jakie środki probacyjne przewiduje polskie ustawodawstwo ?
9. Jak rolę na rzecz przezwyciężania zjawisk przestępczości w ma do odegraniem
społeczność lokalna ?
Specjalność: Pedagogika Opiekuńczo - Wychowawcza i Terapia Pedagogiczna
Pytania do przedmiotu: Psychoterapia i socjoterapia w pracy opiekuńczo- wychowawczej
1. Wymień i opisz znane Ci formy psychoterapii.
2. Jaka jest różnica pomiędzy psychoterapią i socjoterapią?
3. Wymień i opisz techniki terapeutyczne stosowane w psychoanalizie.
4. Wymień techniki terapeutyczne stosowane w terapii rodzin.
5. Wyjaśnij pojęcie struktury rodziny i podsystemów rodzinnych.
6. Wymień czynniki leczące w grupie terapeutycznej.
7. Wymień i opisz znane Ci rodzaje grup terapeutycznych.
8. Czym jest kontrakt terapeutyczny i jakie treści powinien zawierać?
9. Wymień i krótko scharakteryzuj etapy zawierania kontraktu terapeutycznego wg Johna
Enright’a.
Pytania do przedmiotu: Współczesne problemy opiekuńczo – wychowawcze
1. Pojęcie patologii społecznej oraz jej odmiany.
2. Zjawisko globalizacji oraz jego gospodarcze, polityczne i społeczno - kulturowe aspekty.
3. Zasady ustrojowe i organizacyjne rodzimego szkolnictwa okresu demokratycznych przemian
(wg T. Pilcha).
4. Społeczne procesy modernizacyjne w świetle wybranych koncepcji pedagogicznych.
5. Koncepcja wsparcia społecznego w ujęciu S. Kawuli.
6. Funkcje współczesnej rodziny polskiej.
7. Ubóstwo jako elementarny problem społeczny – ujęcia, miary ubóstwa, teorie etiologiczne.
8. Pojęcie i rodzaje bezrobocia.
9. Socjologiczne konteksty analizy miejsca osoby bezrobotnej w strukturze społecznej.
Specjalność: Doradztwo Zawodowe i Personalne oraz Terapia Pedagogiczna.
Pytania do przedmiotu: Psychologia różnic indywidualnych
1. Podstawowe kryteria służące opisowi różnic indywidualnych i ich determinanty.
2. Układ nerwowy, typologie temperamentu.
3. Struktura osobowości w ujęciu Centella, Essenka i modelu PMO.
4. Struktury charakteru i ich determinanty.
5. Inteligencja i różnice indywidualne w zakresie procesów poznawczych.
6. Style poznawcze i twórczość.
7. Systemy reprezentacji jednostki w komunikacji interpersonalnej.
8. Procesy kontroli i samoregulacji osobowości.
9. Sposoby radzenia sobie z konfliktem i lękiem – mechanizmy obronne.

Pytania do przedmiotu: Teoretyczne podstawy doradztwa zawodowego i personalnego
1. Doradca zawodowy i personalny – podobieństwa i różnice w zadaniach zawodowych,
specyfice, charakterze i miejscu pracy
2. System doradztwa zawodowego w Polsce (omówienie i szczegółowa charakterystyka)
3. Poradnictwo całożyciowe – nowoczesny paradygmat
4. Założenia i cele realizacji doradztwa indywidualnego
5. Etapy rozmowy doradczej (omówienie i szczegółowa charakterystyka)
6. Etapy pracy z grupą w poradnictwie zawodowym (omówienie i szczegółowa
charakterystyka)
7. Metody i narzędzia pracy stosowane w pracy przez doradców
8. Nieprofesjonalne doradztwo zawodowe a wybory edukacyjno-zawodowe dzieci i
młodzieży
9. Główne teorie rozwoju zawodowego oraz ich implikacje dla praktyki doradztwa
zawodowego (teorie cechy i czynnika - Parsons, Holland; teorie psychodynamiczne -
Roe; teorie rozwoju - Super, Ginzberg; teorie poznawczo-społeczne - Krumboltz)
Specjalność: Edukacja BHP i Terapia Pedagogiczna
Pytania do przedmiotu: Socjologia i psychologia pracy:
1. Jakie zagrożenia dla funkcjonowania zespołu mogą zaistnieć jeśli pojawi się w nim
syndrom myślenia grupowego?
2. Jakie mechanizmy psychologiczne zachodzą w obrębie grupy? Objaśnić je na
przykładach.
3. Objaśnić istotę prewencyjnego zarządzania stresem.
4. Wskazać uwarunkowania stresu w miejscu pracy.
5. Objaśnić istotę konfliktu międzygrupowego oraz wskazać sposoby zapobiegania
konfliktom.
6. Wskazać cywilizacyjne czynniki stanowiące obciążenie człowieka w pracy.
7. Omówić psychologiczne uwarunkowania nieszczęśliwego wypadku w miejscu pracy.
8. Scharakteryzować metody poznawania sytuacji społecznej w miejscu pracy.
9. Omówić psychologiczną istotę przywództwa
Pytania do przedmiotu: Profilaktyka, wypadki przy pracy, choroby zawodowe.
1. Ochrona zdrowia pracowników w środowisku pracy.
2. Obowiązki pracodawcy wynikające z występowania na stanowiskach pracy czynników
szkodliwych dla zdrowia.
3. Czynniki szkodliwe dla zdrowia, czynniki niebezpieczne, czynniki uciążliwe.
4. Na czym polega system ochrony pracy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.
5. Prawne i pozaprawne reguły bezpieczeństwa i higieny pracy.
6. Podejrzenie, rozpoznanie i stwierdzenie choroby zawodowej.
7. Postępowania w zakresie ustalenia okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy.
8. Etapy procesu oceny ryzyka zawodowego.
9. Prawne wymagania w zakresie oceny ryzyka zawodowego.
Specjalność: Wychowanie Przedszkolne i Kształcenie Zintegrowane
Pytania do przedmiotu: Psychologia rozwoju człowieka – fazy początkowe.

1. Rozwój mowy.
2. Rozwój fizyczny i motoryczny.
3. Rozwój inteligencji wg Piageta.
4. Rozwój moralny wg Kolberga i Piageta.
5. Rozwój psychospołeczny wg Eriksona.
6. Zabawa i rysunek w rozwoju dziecka.
7. Dojrzałość szkolna.
8. Przyczyny i fazy niepowodzeń szkolnych.
9. Relacje z rówieśnikami i pozycja dziecka w klasie.
Pytania do przedmiotu: Metodyka pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym.
1. Podejście Wygotskiego do edukacji małego dziecka i roli nauczyciela w procesie
2. Rodzaje i funkcje zabaw (wg wybranego kryterium), przykładowe propozycje działań
3. Wyjaśnienie związku zachodzącego pomiędzy postawą nauczyciela a aktywnością dziecka
4. Podział metod i form pracy z dzieckiem w wieku przedszkolnymi krótka ich charakterystyka
5. Proszę dokonać podziału metod w pedagogice zabawy i przedstawić wskazówki metodyczne
do działań.
6. Jakie są zadania nauczyciela przedszkola w zakresie organizowania przestrzeni edukacyjnej ?
7. Co należy wziąć pod uwagę przystępując do planowania pracy wychowawczo- opiekuńczodydaktycznej?
8. Proszę wyjaśnić, co oznacza dla nauczyciela określenie- „w procesie edukacyjnym należy
zadbać o dostosowanie ofert edukacyjnych do możliwości psychofizycznych dziecka „?
9. Proszę wymienić i opisać rodzaje dokumentacji prowadzonej przez nauczyciela przedszkola