PARTNERSTVO JAVNOG I PRIVATNOG SEKTORA ... - PALGO centar
PARTNERSTVO JAVNOG I PRIVATNOG SEKTORA ... - PALGO centar
PARTNERSTVO JAVNOG I PRIVATNOG SEKTORA ... - PALGO centar
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Ocena rizika kod javno-privatnih partnerstava realizovanih u Mađarskoj<br />
Rizici, efikasnost upravljanja i fiskalni odnosi<br />
Stoga primenljiva i korisna JPP uputstva za izračunavanje odnosa cene i kvaliteta (value for money) i komparatora troškova<br />
javnog sektora predstavljaju oblasti u kojima bi „liberalizovan” regulatorni okvir mogao pomoći opštinama. Ako<br />
bi ovaj okvir bio dovoljno jasan da ga opštine mogu primeniti delujući u svom sopstvenom interesu, onda ne bi bilo<br />
potrebno da centralna vlast razmatra i odobrava projekte JPP. (Postoje svakako dokazi da su mađarske opštine odbijale<br />
projekte JPP zbog troškova i da su primenjivale druge modele finansiranja/poslovanja da bi realizovale svoje projekte).<br />
Pošto obaveze u okviru JPP nisu regulisane na opštinskom nivou, i ako se one ne smatraju klasičnim oblicima opštinskog<br />
duga, kao što su lizing, krediti od banaka i plaćanja po osnovu obveznica, prednost modela JPP u odnosu<br />
na javno zaduživanje nije očigledna. Kao što je već rečeno, na državnom nivou se JPP koristi da bi ubuduće obaveze<br />
plaćanja bile vanbilansne i da bi se sprečilo da troškovi investicije opterete tekuće deficite. Ne postoji motiv na opštinskom<br />
nivou da se „sakrije” ova vrsta duga, pošto se, za razliku od državnog nivoa, obaveze u okviru JPP ne vode<br />
kao dug, niti su regulisane godišnjim zakonom o budžetu ili od strane Trezora.<br />
Drugim rečima, mađarskim opštinama preti veliki rizik od toga da će preuzimanje obaveza u okviru JPP biti 1,5–2<br />
puta skuplje od standardnog finansiranja putem bankarskih kredita ili emisije obveznica. Zbog toga, kada opštine<br />
porede ukupne troškove JPP sa prostim zaduživanjem i ponudom za operativnu koncesiju, ovo poslednje odnosi<br />
pobedu. Zato sofisticiranije opštine po pravilu odbijaju aranžmane JPP.<br />
Nasuprot tome, odluka da se sprovede neki projekat JPP na centralnom nivou skopčana je s rizikom da Biro za statistiku,<br />
ili čak Evrostat, mogu da naknadno reklasifikuju taj projekat kao državni dug. Mađarska je morala da ponovi<br />
tender za koncesije za autoput pošto ih EU nije priznala kao istinske projekte JPP, a državni deficit i plan za smanjenje<br />
koeficijenta duga bio je ugrožen. Taj „početni rizik” na nivou centralne vlasti je rizik reklasifikacije, dok na opštinskom<br />
nivou odluka da se sprovede JPP bez odgovarajućih kalkulacija znači dodatni trošak za privatne usluge, koji bi bio<br />
mnogo manji kad bi se primenile tradicionalne metode finansiranja i poveravanje poslova na neki drugi način, a ne<br />
putem JPP.<br />
3.2. Matrica rizika: izgradnja, raspoloživost, tražnja<br />
│79<br />
„Matrica rizika” iz „Smernica“ (ME 2004) korisna je ne samo za centralni nivo vlasti, već i za opštine – za razdvajanje rizika<br />
izgradnje, raspoloživosti i, na kraju, tražnje. Utvrđivanje, procena i raspodela ove tri vrste rizika predstavlja dobru<br />
praksu koju opštine treba da slede bez obzira na vrstu projekta koji predlažu.<br />
1. Rizici planiranja i izvođenja radova<br />
• Ko je odgovoran za planiranje investicije?<br />
• Da li ugovor primarno precizira obim i kvalitet usluge ili i uslove koji se odnose na karakteristike imovine koja<br />
je potrebna za pružanje usluga (veličina, projekat i tehnički kvalitet imovine koja će se koristiti)?<br />
• Da li država ili izvođač JPP snose rizike koji se pojave tokom realizacije investicije (npr. rizik od povećanja<br />
troškova, rizik finansiranja usled lošeg projekta/izvođenja)?<br />
• Kakve sankcije može primeniti klijent u slučaju neuspeha, kašnjenja ili neodgovarajuće realizacije investicije?<br />
2. Rizik raspoloživosti: država ili privatni izvođač?<br />
• Ko snosi rizike koji se mogu pojaviti tokom eksploatacije (npr., rizici usled kvarova, prekida rada ili prirodnih<br />
nepogoda)?<br />
• Koje se sankcije primenjuju ako izvođač nije privremeno u stanju da obezbedi raspoloživost resursa u kvalitetu<br />
koji je preciziran u ugovoru?<br />
• Da li se može desiti da država mora dati doprinos za finansiranje održavanja imovine?<br />
• Koja strana je odgovorna za održavanje i osiguranje imovine?<br />
• Koje se sankcije primenjuju od strane nadležnog ministarstva u slučaju neodgovarajućeg kvaliteta usluge?<br />
• Ko snosi rizik porasta operativnih troškova?
Change language