PARTNERSTVO JAVNOG I PRIVATNOG SEKTORA ... - PALGO centar

Ocena rizika kod javno-privatnih partnerstava realizovanih u Mađarskoj
Rizici, efikasnost upravljanja i fiskalni odnosi
Sažetak
Ova studija daje širok prikaz metoda za uključenje privatnih pružalaca usluga i kapitala u javne infrastrukturne projekte. Pre
pristupanja EU 2004. godine, u Mađarskoj praktično nije postojao zakonski okvir koji bi eksplicitno definisao JPP. Iz perspektive
države JPP se vidi kao važno sredstvo za zaobilaženje raznih ograničenja na ukupan javni dug (koji ne sme premašiti
60 posto BDP-a) i fiskalnih deficita (maksimum 3 posto BDP-a).
Preporuke za definisanje politika u ovoj oblasti zasnovane na iskustvima Mađarske centralne vlasti i ograničenog, u užem
smislu definisanog, iskustva sa JPP na opštinskom nivou, težiće usklađenosti s Evrostatovom definicijom JPP kao vanbilansnog,
dugoročnog ugovora o uslugama, finansiranog od strane privatnog sektora, kod kojeg privatni sektor na sebe
preuzima značajan deo rizika. Usklađenost s Evrostatom podrazumeva da se zakonski i finansijski okvir projekta analiziraju
iz perspektive toga koji partner – javni sektor ili privatni sektor – snosi najveći deo rizika.
JPP ne postoji kao zasebna zakonska kategorija u Mađarskoj. Drugim rečima, transakcije u okviru JPP uključuju pravna lica
koja su definisana nekim drugim zakonima – delom zakonom o konkurenciji, o javnim nabavka i o koncesijama, prema potrebi.
Sekundarni propisi, kao što su oni kojima se definiše dug, nedosledno su menjani kako bi se uvažilo postojanje aranžmana
JPP. Mađarski Trezor tretira obaveze na osnovu JPP kao obaveze koje su ograničene godišnjim budžetom (ali koje
ne ulaze u državni dug). S druge strane, u zakonu o opštinama izričito se ne spominje JPP, a dugoročno plaćanje obaveza
opštine prema operateru JPP (kao što je plaćanje redovnih naknada) ne beleži se kao opštinski dug. Dugoročni ugovori o
pružanju usluga, ukoliko nisu deo ugovora o koncesiji, takođe se ne pojavljuju kao dugoročne obaveze i ne predstavljaju
smetnju za zaduživanje opštine u budućnosti (iako svakako utiču na tok gotovine).
Analiza slučaja sportske arene u gradu Vespremu (Veszprém) pokazuje da je okvir JPP odabran uz određena kreativna rešenja
sa ciljem da se izbegne „dug”, a preuzme zakonska dugoročna obaveza plaćanja naknada privatnom partneru. Najočigledniji
rizik, „rizik klasifikacije”, s kojim se suočavaju predlagači projekata JPP u Mađarskoj, kako državna ministarstva, tako i
opštine, sastoji se u tome da po standardima Evrostata njihov projekat može biti klasifikovan kao državni dug, odnosno da
će, u slučaju opština, shema finansiranja projekta nepotrebno opteretiti njihov kapacitet zaduživanja. Budući da plaćanja
u okviru JPP na opštinskom nivou još uvek nisu uređena nacionalnim zakonom, njihovo uključivanje u limit zaduženja
ili u zasebnu kategoriju obaveze koja postoji na državnom nivou za opštine, već samo po sebi predstavlja značajan rizik,
ukoliko bi se opštine upustile u projekte koji ispunjavaju standarde JPP.
│65
Moto: „JPP su nužno zlo. Mi nikad ne bismo sami došli do tih rešenja bez podsticaja sa strane. A banke su uvek uspevale da nadmudre
ove ideje po kratkom postupku.” 1
1 G. Laslo Nemet, savetnik, Odeljenje za urbanistički razvoj i komunalne usluge Grada Vesprema.