demografske i etničke strukture balkanskih drułtava - komunikacija

SKICE ISTRAŽIVAČKIH TEMA / SKETCHES OF RESEARCH TOPICS
spremi i drugim odlikama. Jer, čovek kao jedinica osnovnog skupa stanovništva, istovremeno
je biološko, socijalno i intelektualno biće, pa prilikom razmatranja pojedinih struktura
mora se uzeti u obzir ne samo njena biološka uslovljenost, već i njena ekonomska, socijalna
i intelektualna određenost.
U istraživanju bioloških struktura, starosnog i polnog sastava stanovništva, u demografiji
su postignuti krupni rezultati. Pošto se analize ovih struktura obično zasnivaju na
rezultatima potpunih statističkih zahvata, stepen pouzdanosti rezultata je na visokom nivou,
dok se istraživanja ostalih struktura zasnivaju na parcijalnim ispitivanjima. S druge strane,
prilikom posmatranja kulturno-antropoloških osobina: rasa, poreklo, narodnost, jezik i religija
javljaju se pojmovne i metodološke teškoće koje ne postoje u posmatranju ostalih struktura.
Dok se starost, pol, zanimanje definišu preko objektivnih kriterijuma, to je nemoguće
u mnogim kulturno-antropološkim strukturama. One se dobijaju preko izjava pojedinaca,
što se smatra subjektivnim određenjem. Ispitivanje etničkog sastava, pripadanja pojedinom
narodu, javlja se u različitim pristupima od zemlje do zemlje.
U istraživanju demografskih i etničkih struktura stanovništva u balkanskim zemljama
polazi se sa generalnom pretpostavkom da se kod različitih etničkih grupa javljaju razlike
u demografskim karakteristikama, pa tako postoje razlike u:
• fertilitetu etničkih grupa (visoki fertilitet pojedinih etničkih grupa nasuprot niskom
fertilitetu drugih etničkih grupa),
• mortalitetu,
• migracionim karakteristikama,
• starosnoj strukturi stanovništva,
• bračnim karakteristikama (prosečna starost pri sklapanju braka po etničkim
grupama, etnička homogamija i heterogamija, )
• ekonomskoj aktivnosti,
• obrazovnim karakteristikama stanovništva.
Za analizu podataka iz istraživanja koristiće se osnovne postavke teorije demografske
tranzicije i saznaće se koja su osnovna obeležja demografske tranzicije na prostoru
Balkana, u pojedinim balkanskim zemljama.
Metodološki pristup i saopštavanje rezultata
U procesu saznavanja napred izloženog predmeta naučnog istraživanja biće korišćena
istorijsko-komparativna metoda, analiza sadržaja, statistička metoda. Analiziraće se
dokumentacija dobijena od naučnih institucija, saopštenja podneta na naučnim skupovima,
rezultati istraživanja publikovani u stručnoj literaturi.
Promene u strukturama stanovništva ispitivaće se na osnovu poređenja rezultata
većeg broja popisa i drugih statističkih istraživanja. Anketno ispitivanje treba da omogući saznanja
o stavovima i mišljenjima stanovništva o raznim demografskim problemima ("idealna"
veličina porodice, željeni broj dece, etnički homogeni i etnički heterogeni brakovi i dr).
Na osnovu dobijenih podataka iz istraživanja izvršiće se kvantitativna i kvalitativana
analiza i interpretacija rezultata.
Rezultati istraživanja biće saopštavani na naučnim skupovima, u domaćim i stranim
časopisima i zbornicima radova, radovima u zbornicima posvećenim projektu i potprojektima,
posebnim studijama.
42