06.04.2015 Views

2 - ZOAK FKIT

2 - ZOAK FKIT

2 - ZOAK FKIT

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

• 7. SKUPINA<br />

• Mn Tc Re Bd<br />

• ns 2 (n-1) d 5 (bohrij)<br />

• Mangan<br />

• MnO 2<br />

piroluzit<br />

• Mn 3<br />

O 4<br />

hasmanit<br />

• Mn 3<br />

O 4<br />

+ Fe 2<br />

O 3<br />

+ 7 C → (2 Fe + 3 Mn) + 7 CO<br />


• w (Mn)<br />

• 80%<br />

• 65 - 70 %<br />

• 5 - 20 %<br />

feromangan<br />

silikomangan (15-20 % Si)<br />

zrcalno željezo<br />

• Legure:manganski čelik: w (Mn) = 13%,w(C)=1.25%<br />

• nemagnetičan<br />

• Manganin: w ( Cu) = 84 %, w(Mn) =12 %,w(Ni) = 4 %<br />

•<br />

• 3 Mn 3<br />

O 4<br />

+ 8 Al → 9 Mn + 4 Al 2<br />

O 3


• II<br />

• Mn + 2 H + ⇔ Mn 2+ + H 2<br />

• ↓<br />

• [ Mn(H 2<br />

O) 6<br />

] 2+<br />

E 0 (Mn 2+ /Mn) = - 1.05 V<br />

•<br />

2 Mn 2+ + 5 PbO 2<br />

+ 4 H + → 2 MnO 4-<br />

+ 5 Pb 2+ + 2 H 2<br />

O<br />

• Mn 2+ + 2 OH - → Mn(OH) 2<br />

• 2+ +4 +4<br />

• Mn(OH) 2<br />

+ ½ O 2<br />

→ MnO(OH) 2<br />

→ MnO 2<br />

+ H 2<br />

O


• IV<br />

• MnO 2<br />

+ 2 KOH → K 2<br />

MnO 3<br />

+ H 2<br />

O<br />

• +4 +2<br />

• MnO 2<br />

+ 4 HCl → MnCl 2<br />

+ Cl 2<br />

+ 2 H 2<br />

O<br />

• VI<br />

• MnO 2<br />

+ 2 KOH → K 2<br />

MnO 3<br />

+ H 2<br />

O<br />

• +4 +6<br />

• MnO 2<br />

+ 2 KOH + ½ O 2<br />

→ K 2<br />

MnO 4


• VII<br />

•<br />

+6 +7<br />

• 3 MnO 4<br />

2-<br />

+ 4 H + → 2 MnO 4-<br />

+ MnO 2<br />

+ 2 H 2<br />

O<br />

• A: MnO 4<br />

2-<br />

→ MnO 4-<br />

+ e -<br />

•<br />

+7 hν +4<br />

• 4 MnO 4<br />

-<br />

+ 4 H + → 4 MnO 2<br />

+ 3 O 2<br />

+ 2 H 2<br />

O<br />

• MnO 4-<br />

+ 8 H + + 5 e - → Mn 2+ + 4 H 2<br />

O, E 0 = 1.51 V


• TRIJADA ŽELJEZA<br />

• Fe Co Ni<br />

• VI V IV max.moguć oks.<br />

• broj<br />

• 4s 2 3 d 6 3 d 7 3 d 8<br />

Fe, Co Ni<br />

II III II<br />

Najvažniji Spojevi


• Željezo:<br />

• Fe 2<br />

O 3<br />

hematit<br />

• Fe 3<br />

O 4<br />

magnetit<br />

• FeCO 3<br />

siderit<br />

• FeOOH limonit<br />

• Dob:<br />

• Fe 2<br />

O 3<br />

+ 3 C → 2 Fe + 3 CO<br />

• Fe 2<br />

O 3<br />

+ 3 CO → 2 Fe + 3 CO 2<br />

• CO 2<br />

+ C ⇔ 2 CO<br />

• 3 Fe + C → Fe 3<br />

C<br />

• ili 3 Fe + 2 CO → Fe 3<br />

C + CO2<br />

• CaCO 3<br />

→ CaO + CO 2<br />

• ↓<br />

• + SiO 2<br />

, Al 2<br />

O 3<br />

• ↓<br />

• Troska


• Sirovo željezo<br />

• Čelik<br />

do 4.5 % C<br />

< 1.7 % C<br />

• Thomasov postupak Ca 3<br />

(PO 4<br />

) 2<br />

• Bessemerov postupak<br />

• C+ O 2<br />

→ CO 2<br />

• Si + O 2<br />

→ SiO 2<br />

SiO 2<br />

+ CaO → CaSiO 3<br />

• Mn + ½ O 2<br />

→ MnO MnO + SiO 2<br />

→ MnSiO 3<br />

• 2 P + ½ O 2<br />

→ P 2<br />

O 5<br />

P 2<br />

O 5<br />

+ 3 CaO → Ca 3<br />

(PO 4<br />

) 2<br />

• troska<br />

• DEZOKSIDACIJA:<br />

FeO + Mn → Fe + MnO


• KOROZIJA Fe<br />

• A: 2 Fe → 2 Fe 2+ + 4 e -<br />

E 0 = - 0.44 V<br />

• K: 2H 2<br />

O + O 2<br />

+ 4 e - → 4 OH - E 0 = 1.23 V<br />

• Fe 2+ + 2 OH - → Fe(OH) 2<br />

• 4 Fe(OH) 2<br />

+ O 2<br />

+ 2 H 2<br />

O → 4 Fe(OH) 3<br />

• ↓<br />

• Fe 2<br />

O 3<br />

⋅ n H 2<br />

O


• Spojevi II III<br />

• ↓ ↓<br />

• pretežno ionski kovalentni karakter<br />

• FeCl 2<br />

⋅ 4 H 2<br />

O FeCl 3<br />

⋅ 6 H 2<br />

O<br />

• FeSO 4<br />

⋅ 7 H 2<br />

O Fe 2<br />

(SO 4<br />

) 3<br />

• (NH 4<br />

) 2<br />

FeSO 4<br />

⋅ 6 H 2<br />

O (NH 4<br />

) 2<br />

Fe(SO 4<br />

) 2<br />

⋅12 H 2<br />

O<br />

• Fe 3+ + H 2<br />

O → Fe(OH) 2+ + H +


• Kompleksni spojevi<br />

• Fe 3+ + 6 Cl - →[FeCl 6<br />

] 3-<br />

•<br />

Fe 2+ + 6 CN - →[Fe(CN) 6<br />

] 4-<br />

• II III II<br />

• K + + [ Fe(CN) 6<br />

] 4- + Fe 3+ → K Fe [Fe(CN) 6<br />

]<br />

• berlinat ion<br />

• [ Fe(CN) 6<br />

] 4- + X - ⇔[Fe(CN) 5<br />

X] 3- + CN -<br />

• prusiati<br />

• H 2<br />

O<br />

• NH 3<br />

• CO<br />

• NO + [ Fe(CN) 5<br />

NO] 2- nitroprusid ion


• Kobalt<br />

•<br />

kobaltit<br />

CoAs 2<br />

⋅ CoS 2<br />

• Dobivanje uz Cu<br />

• Spojevi: II III<br />

• CoO + SiO 2<br />

→ CaSiO 3<br />

staklo<br />

• CoO + Al 2<br />

O 3<br />

→ Co(AlO 2<br />

) 2<br />

keramika<br />

• Thĕnardovo modrilo


• Nikal<br />

• (Ni, Fe) 9<br />

S 8<br />

pentlandit<br />

•<br />

oksid<br />

• (Ni, Fe) 9<br />

S 8<br />

→Ni 3<br />

S 2<br />

+ FeS + Fe 2<br />

O 3<br />

•<br />

prženje<br />

↓ ↓<br />

• O 2<br />

C<br />

• SiO 2<br />

SiO 2<br />

• FeSiO 3<br />

• Ni 3<br />

S 2<br />

+ 7/2 O 2<br />

→ 3 NiO + 2 SO 2<br />

•<br />

400°C<br />

• 2 NiO + (CO+H 2<br />

) → 2 Ni + CO 2<br />

+ H 2<br />

O<br />

•<br />

80° C<br />

• Ni + 4 CO ⇔ Ni(CO) 4<br />

•<br />

180°<br />

• Mondov postupak


• Spojevi : II III<br />

• Edisonov akumulator<br />

• + 2 NiOOH + 2 e - + 2 H 2<br />

O ⇔ 2 Ni(OH) 2<br />

+ 2 OH -<br />

• - Fe + 2 OH - ⇔ Fe(OH) 2<br />

+ 2 e -<br />

• • → pražnjenje


• Kompleksni spojevi nikla (II)<br />

• oktaedarski sp 3 d 2 [ Ni(H 2<br />

O) 6<br />

] 2+<br />

• [ Ni(NH 3<br />

) 6<br />

] 2+<br />

• tetraedarski sp 3 [ Ni(Cl) 4<br />

] 2-<br />

• kvadratni dsp 2 [ Ni(CN) 4<br />

] 2-<br />

• Ni 2+ + 2 CN - ⇔ Ni(CN) 2<br />

• Ni (CN) 2<br />

+ 2 CN - ⇔[Ni(CN) 4<br />

] 2-


• Platinski metali<br />

• Ru Rh Pd<br />

• 4d 7 5 s 1 4 d 8 5 s 1 4 d 10<br />

• Os Ir Pt<br />

• 5 d 6 4 s 2 5 d 7 6 s 2 5 d 9 6 s 1<br />

• Dob:<br />

3 Pd + 16 H + + 4 NO 3-<br />

+ 18 Cl - → 3 PdCl<br />

2-<br />

6<br />

+ 4 NO + 8 H 2<br />

O<br />

3 Pt + 16 H + + 4 NO 3-<br />

+ 18 Cl - → 3 Pt Cl<br />

2-<br />

6<br />

+ 4 NO + 8 H 2<br />

O<br />

• Au Cl 4<br />

-+ 3 Fe 2+ ⇔ Au + 3 Fe 3+ + 4 Cl -<br />

• PdCl 6<br />

2-<br />

+ 2 Fe 2+ ⇔ PdCl 4<br />

2-<br />

+ 2 Fe 3+ + 2 Cl -


• PtCl 6<br />

2-<br />

+ 2 NH 4<br />

+<br />

→ (NH 4<br />

) 2<br />

[ PtCl 6<br />

]<br />

• (NH 4<br />

) 2<br />

[ PtCl 6<br />

]→Pt + 2 NH 3<br />

+ 2 HCl + 2 Cl 2<br />

• Legure Pt s : B, Si, Pb, P, As,Sb,Bi<br />

• PdH 0.5<br />

• Pd (II)<br />

• Pd + Cl 2<br />

→ PdCl 2<br />

• 2 Pd + O 2<br />

→ 2 PdO<br />

• PdCl 2<br />

+ 2 Cl - → PdCl 4<br />

2-


• Wackerov process<br />

• PdCl 2<br />

• CuCl 2<br />

• C 2<br />

H 4<br />

+ ½ O 2<br />

→ CH 3<br />

CHO<br />

• O 2<br />

• C 2<br />

H 4<br />

+ PdCl 2<br />

+ H 2<br />

O → CH 3<br />

CHO + Pd + 2 HCl<br />

• Pd + CuCl 2<br />

→ PdCl 2<br />

+ CuCl<br />

• 2 CuCl + 2 HCl + ½ O 2<br />

→ 2 CuCl 2<br />

+ H 2<br />

O


• Cu Ag Au<br />

III<br />

Uuu<br />

• (n-1) d 10 n s 1<br />

• χ 1.9 1,9 2.4<br />

• E 0 (M + /M)/V + 0.52 + 0.8 + 1.69<br />

• E i II<br />

/eV 20.3 21.5 20.5<br />

• Cu + + e - → Cu<br />

E 0 = 0.52 V<br />

• Cu 2+ + 2 e - → Cu E 0 = 0.34V<br />

• Au + + e - → Au E 0 = 1.69 V<br />

Au 3+ + 3 e - → Au E 0 = 1.5 V


• 2 Cu + ⇔ Cu 2+ + Cu<br />

• 3 Au + ⇔ Au (III) + 2 Au<br />

• kompleksi<br />

• Cu 2+ + e - ⇔ Cu +<br />

E 0 = 0.16 V<br />


• Dob: Cu<br />

• CuFeS 2<br />

halkopirit<br />

• Cu 2<br />

S halkozin<br />

• CuS kovelin<br />

• 4 CuFeS 2<br />

+ 11/2 O 2<br />

→ 2 (Cu 2<br />

S + FeS) +<br />

Fe 2<br />

O 3<br />

+ 4 SO 2<br />

• Fe 2<br />

O 3<br />

+ C + SiO 2<br />

→ 2 FeSiO 3<br />

+ CO<br />

• 2 FeS + 3 O 2<br />

+ 2 SiO 2<br />

→ 2 FeSiO 3<br />

+ 2 SO 2<br />

• bakreni kamen<br />

• 2 Cu 2<br />

S + 3 O 2<br />

→ 2 Cu 2<br />

O + 2 SO 2<br />

• Cu 2<br />

S + 2 Cu 2<br />

O→ 6 Cu + SO 2


• Ag<br />

4 Ag + O 2<br />

+ 8 CN - + 2 H 2<br />

O→ 4 Ag (CN) 2-<br />

+ 4 OH -<br />

• Ag + + e - → Ag E 0 = 0.8 V<br />

• Ag(CN) -<br />

2<br />

+ e - → Ag + 2 CN - E 0 = -0.31 V<br />

• 2 Ag (CN) 2-<br />

+ Zn + 3 OH - → 2 Ag + 4 CN - + Zn(OH) 3<br />

–<br />

• (Zn(CN) 4<br />

2-<br />

)<br />

• Au kao i Ag<br />


• Spojevi<br />

• Cu<br />

• Stabilni u vodenim otopinama<br />

• Cu 2<br />

O , CuCl<br />

• CuCN Cu 2+ + 2 CN- → CuCN (s) + ½ (CN) 2<br />

• CuCN + 3 CN - → Cu(CN) 4<br />

3-<br />

• neobično stabilan<br />

kompleks<br />

• [Cu (H 2<br />

O) 6<br />

] 2+<br />

• CuSO 4<br />

⋅5 H 2<br />

O<br />

• Cu + 3 H + + HSO 4-<br />

+ ½ O 2<br />

→ Cu 2+ + SO 4<br />

2-<br />

+ H 2<br />

O


• Ag<br />

• Ag Hal → Ag + Hal<br />

• Ag + + 2 CN - → Ag (CN) 2-<br />

• k ≈ 10 20 dm 6 mol -2<br />

• AgNO 3<br />


• Zn Cd Hg<br />

III<br />

Uub<br />

• (n-1) d 10 n s<br />

• χ 1.6 1.7 1.9<br />

• E 0 (M 2+ /M) /V- 0.76 - 0.4 + 0.854<br />

• E i<br />

(I+II) / eV 27.3 25.8 29.1


• Dob: Zn<br />

• ZnS sfalerit<br />

• ZnCO 3<br />

smitsonit<br />

• 2 ZnS + 3 O 2<br />

→ 2 ZnO + 2 SO 2<br />

(g)<br />

• ZnO + C → Zn(g) + CO (g)<br />

• Elektrolitski<br />

• ZnO + H + + HSO -<br />

4<br />

→ Zn 2+ + SO<br />

2-<br />

4<br />

+ H 2<br />

O


• E 0 (Zn 2+ / Zn) = - 0.76 V<br />

• E 0 (Fe 2+ / Fe) = - 0.44 V<br />

• E 0 (Sn 2+ / Sn) = - 0.14 V<br />

• K: Zn 2+ + 2 e - → Zn<br />

• A: H 2<br />

O→ ½ O 2<br />

+ 2 H + + 2 e -<br />

• Upotreba: Zaštita od korozije (Fe)


• Cink i spojevi vrlo otrovni<br />

• Cd dobivanje uz Zn<br />

• Cd i spojevi vrlo otrovni (CdO) (g)<br />

•<br />

• Hg HgS cinobarit 0.1<br />

mg/ m 3 dozvoljeno<br />

• HgS + O 2<br />

→ Hg(g) + SO 2<br />

(g)<br />

• Živine pare i topljivi spojevi vrlo otrovni


• SPOJEVI<br />

• ZnO<br />

2 Zn (g) + O 2<br />

→ 2 ZnO<br />

• Svojstva : amfoteran<br />

• Upotreba: pigment , punilo<br />

• ZnCl 2<br />

+ ZnO + H 2<br />

O→ 2 ZnOHCl(s)<br />

• zubarstvo<br />

• ZnS<br />

• ZnCl 2<br />

⋅ 2 H 2<br />

O<br />

• ZnSO 4<br />

⋅ 7 H 2<br />

O<br />

• CdO bazičan karakter<br />

• CdS kadmijevo žutilo<br />

• CdSO 4<br />

⋅ 8/3 H 2<br />

O


• 2 Hg 2+ + 2 e - → 2 Hg<br />

E 0 = 0.79 V<br />

• Hg 2+ + 2 e - → Hg E 0 = 0.85<br />

• 2 HgCl 2<br />

+ SnCl<br />

2-<br />

4<br />

→ Hg 2<br />

Cl 2<br />

+ SnCl<br />

2-<br />

6<br />

• Hg 2<br />

Cl 2<br />

+ SnCl<br />

2-<br />

4<br />

→ 2 Hg + SnCl<br />

2-<br />

6<br />

• Hg 2+ + S 2- → HgS K s<br />

= 6⋅ 10 –52 mol 2 L -2<br />

• Kiselo<br />

• HgS (s) + H 2<br />

S ⇔ [Hg(SH 2<br />

)] pk =6.2<br />

• Lužnato: HgS (s) + S 2- ⇔ [HgS 2<br />

] 2- (ag) pk = 1.5<br />


THE END

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!