wojsk lÄ dowych - Polska Zbrojna

Wielowymiarowość przestępstwa
Zakładka: Magazyn/Wydawnictwa Specjalistyczne
na portalu: www.polska-zbrojna.pl
prawo i dyscyplina
§ 2a. W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega
grzywnie, karze ograniczenia wolności albo
pozbawienia wolności do lat 2.
§ 3. Kto czyni przygotowania do przestępstwa
określonego w § 1, podlega grzywnie, karze
ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności
do lat 2.
ISTOTA DOKUMENTU
Rodzajowym przedmiotem ochrony przepisów
zawartych w artykule 270 k.k. jest publiczne zaufanie
do autentyczności i rzetelności dokumentów,
co jest podstawowym warunkiem pewności
obrotu prawnego. Jednostkowym przedmiotem
ochrony są natomiast prawa i stosunki prawne,
których istnienie lub też nieistnienie potwierdzono
dokumentem.
Ustawodawca zawarł definicję legalną dokumentu
w artykule 115 § 14 k.k. Przepis ten określa
dokument jako każdy przedmiot lub inny zapisany
nośnik informacji, z którym jest związane
określone prawo, albo który ze względu na
zawartą w nim treść stanowi dowód prawa, stosunku
prawnego lub okoliczności mającej znaczenie
prawne. Jak słusznie wskazuje Andrzej
Marek, w definicji tej ustawodawca położył
akcent na aspekt prawny dokumentu. Można
w niej bowiem wyodrębnić dokument w znaczeniu
węższym i w znaczeniu szerszym.
Pierwsze obejmuje przedmioty, z których treścią
jest związane określone prawo. Do tych dokumentów
można zaliczyć na przykład akt stanu
cywilnego potwierdzający urodzenie lub
zgon, paszport, legitymację służbową, bilet
uprawniający do przejazdu środkami lokomocji,
bilet wstępu na imprezę, przepustkę wojskową
dającą prawo do wejścia na określony obiekt
czy do pomieszczenia, czek imienny, weksel,
żeton, a także inny przedmiot uprawniający do
określonego świadczenia 1 .
Dokument w znaczeniu szerszym obejmuje natomiast
takie przedmioty, które ze względu na
treść stanowią dowód na istnienie:
a) jakiegoś prawa (np. postanowienie sądu
o stwierdzeniu nabycia spadku, akt darowizny),
b) stosunku prawnego (różnego rodzaju umowy,
np. umowa kupna-sprzedaży, najmu, darowizny),
c) okoliczności mogących mieć znaczenie prawne
(np. zaświadczenie lekarskie o niezdolności
do pracy, poświadczenie przyjęcia zapłaty za
usługę) 2 .
Jak wynika z powyższego, ustawodawca nadał
pojęciu „dokument” bardzo szeroki zakres, który
obejmuje nie tylko dokumenty sporządzone w formie
pisemnej, lecz również wszystkie inne przedmioty
potwierdzające prawo, stosunek prawny lub
okoliczności mające doniosłość prawną 3 .
W kontekście rozważań nad istotą dokumentu
należy zaznaczyć, że na gruncie prawa rozróżnia
się dokumenty urzędowe i prywatne. Dokument
urzędowy pochodzi od uprawnionego do jego sporządzenia
organu państwowego, organizacji lub
jednostki organizacyjnej. Stanowi dowód tego, co
zostało w nim stwierdzone. W stosunku do dokumentu
urzędowego istnieje domniemanie jego autentyczności
oraz zgodności z prawdą, że to, co
jest w nim zawarte, odpowiada rzeczywistości.
Dokument urzędowy musi być sporządzony w formie
przepisanej.
Dokument prywatny pochodzi natomiast od
osoby prywatnej. Wiąże się z nim domniemanie
autentyczności, jak również domniemanie, że
oświadczenie będące jego treścią zostało złożone
przez osobę, która się na nim podpisała.
Stwierdzenia te znajdują uzasadnienie w praktyce
orzeczniczej. Otóż według Sądu Najwyższego:
Prawidłowe funkcjonowanie obrotu prawnego
wymaga jego sprawności i bezpieczeństwa.
Bezpieczeństwo obrotu prawnego oznacza konieczność
zapewnienia mu pewności i wiarygodności
poprzez dbałość o zaufanie do dokumentu
jako formalnego sposobu stwierdzenia istnienia
prawa, stosunku prawnego lub okoliczności mogącej
mieć znaczenie prawne. Z tego też powodu
dokument korzysta z ochrony wielu dziedzin prawa,
w tym z ochrony karnoprawnej.
Nie ulega najmniejszej kwestii, że dobrem chronionym
[…] jest pewność obrotu prawnego, opierająca
się na zaufaniu do dokumentu, przy czym
– co istotne – Kodeks karny posługuje się jednolitym
pojęciem dokumentu, nie czyni bowiem żad-
1
A. Marek: Prawo karne. Warszawa 2006, s. 664.
2
Ibidem.
3
Ibidem.
2012/02
przegląd wojsk lądowych
87