jakie są relacje między wychowaniem a profilaktyką w szkole?
jakie są relacje między wychowaniem a profilaktyką w szkole?
jakie są relacje między wychowaniem a profilaktyką w szkole?
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
JAKIE SĄ RELACJE MIĘDZY<br />
WYCHOWANIEM<br />
A PROFILAKTYKĄ W SZKOLE?<br />
Opracowała: mgr Małgorzata Pawlik
Profilaktyka w <strong>szkole</strong><br />
To proces wspomagania ucznia w radzeniu sobie<br />
z trudnościami zagrażającymi prawidłowemu rozwojowi<br />
i zdrowemu życiu,<br />
a także ograniczanie i likwidowanie czynników, które<br />
zaburzają prawidłowy rozwój i dezorganizują zdrowe życie<br />
( tzw. czynniki ryzyka)<br />
oraz wprowadzanie i rozwijanie czynników, które sprzyjają<br />
prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu<br />
(tzw. czynniki chroniące).
Profilaktyka w <strong>szkole</strong><br />
W odniesieniu do dzieci i młodzieży powinna toczyć się<br />
na różnych poziomach, oznacza to, że w jej ramach<br />
powinny się znaleźć :<br />
Propozycje pierwszorzędowe, które wspomagają proces<br />
wychowawczy, rozbudowując go o takie aspekty, które<br />
zwiększają odporność wychowanków na istniejące<br />
zagrożenia.
Profilaktyka w <strong>szkole</strong><br />
W odniesieniu do dzieci i młodzieży powinna toczyć się<br />
na różnych poziomach, oznacza to, że w jej ramach<br />
powinny się znaleźć :<br />
Propozycje drugorzędowe, których istotą jest<br />
uzupełnienie procesu wychowawczego o różnorodne<br />
postacie wczesnej interwencji, które koncentrują się na<br />
zahamowaniu występującej już dysfunkcyjności.
Profilaktyka w <strong>szkole</strong><br />
W odniesieniu do dzieci i młodzieży powinna toczyć się<br />
na różnych poziomach, oznacza to, że w jej ramach<br />
powinny się znaleźć :<br />
Propozycje trzeciorzędowe, których istotą jest<br />
poszerzenie procesu wychowawczego o działania<br />
rehabilitacyjne, pomagające wychowankom kończącym<br />
terapię odnaleźć swoje miejsce w zdrowym środowisku<br />
rówieśniczym i szerokim społeczeństwie.
Profilaktyka w <strong>szkole</strong><br />
W odniesieniu do dzieci i młodzieży powinna<br />
uwzględniać różnorodne strategie:<br />
Informacyjne, edukacyjne, alternatywne, wczesną<br />
interwencję, zmiany środowiskowe oraz zmiany<br />
przepisów.<br />
Im więcej strategii profilaktycznych jest<br />
wykorzystywanych, tym wszechstronniejsze <strong>są</strong> wpływy<br />
na ucznia, a tym samym większa jest szansa na<br />
zaistnienie korzystnych zmian w jego zachowaniu<br />
i stylu życia.
Profilaktyka w <strong>szkole</strong><br />
W odniesieniu do dzieci i młodzieży powinna obejmować<br />
działania ewaluacyjne czyli:<br />
Przemyślane, zaplanowane i systematyczne działanie<br />
w środowisku szkolnym.<br />
Obejmujące stworzenie własnego systemu gromadzenia<br />
i opracowywania informacji wartościujących działania<br />
profilaktyczne szkoły,<br />
Upublicznianych w postaci diagnoz, analiz, raportów i opinii,<br />
wykorzystywanych do doskonalenia jakości działań<br />
profilaktycznych i wychowawczych w <strong>szkole</strong>.
Istota działalności wychowawczej i profilaktycznej<br />
Wyraźnie pokazuje, że:<br />
Wychowanie i profilaktyka to dwa odrębne procesy,<br />
różniące się głównie celem, do którego zmierzają.<br />
Celem wychowania jest wszechstronnie dojrzały<br />
człowiek,<br />
Zaś celem profilaktyki jest wspomaganie wychowania<br />
i kompensowanie niedostatków.
Istota działalności wychowawczej i profilaktycznej<br />
Wyraźnie pokazuje, że:<br />
Wychowanie i profilaktyka <strong>są</strong> jednak ściśle ze sobą<br />
powiązane.<br />
Z jednej strony wychowanie pełni role nadrzędną,<br />
nadającą profilaktyce sens.<br />
Z drugiej zaś profilaktyka, poprzez swoje działania<br />
zapobiegawcze i korekcyjne, tworzy warunki do<br />
sprawnej realizacji procesu wychowawczego.
Istota działalności wychowawczej i profilaktycznej<br />
Wyraźnie pokazuje, że:<br />
Wychowanie i profilaktyka maja pewny obszar<br />
wspólny, a jest nim profilaktyka<br />
pierwszorzędowa,<br />
będąca wzbogaceniem konstruktywnych i skutecznych<br />
działań wychowawczych o treści profilaktyczne.
Relacja <strong>między</strong> <strong>wychowaniem</strong><br />
a <strong>profilaktyką</strong><br />
WARTOŚCI I NORMY<br />
WYCHOWANIE<br />
PROFILAKTYKA
Wartości<br />
To wszystko, co uchodzi za ważne i cenne dla<br />
jednostki i społeczeństwa oraz jest godne<br />
pożądania, co łączy się z pozytywnymi<br />
przeżyciami i stanowi jednocześnie cel dążeń<br />
ludzkich. Wartości obejmują więc zarówno<br />
elementy świata materialnego,<br />
jak i duchowego.
Normy<br />
to powinności, nakazy i zakazy wskazujące sposoby<br />
i metody realizowania nadrzędnych wartości.<br />
Ze względu na realizowane wartości normy można<br />
podzielić na:<br />
teologiczne – gdzie nadrzędną wartością jest<br />
DOBRO, czyli wszelkie działania człowieka określa<br />
obowiązek czynienia dobra<br />
formalne – gdzie nadrzędną wartością jest<br />
OBOWIĄZEK, czyli właściwe działanie to<br />
bezwzględne realizowanie nakazów obowiązku
Uwarunkowanie wyjściowe<br />
profilaktyki w <strong>szkole</strong><br />
Profilaktyka w <strong>szkole</strong> winna wynikać ze świadomości:<br />
‣ niepowodzeń w realizacji działań<br />
wychowawczych<br />
(czyli efektów dotychczasowej pracy szkoły)<br />
‣ zagrożeń dla prawidłowego procesu<br />
wychowawczego<br />
(zarówno wewnątrzszkolnych, jak i tkwiących poza szkołą)
Czynniki sprzyjające profilaktyce w <strong>szkole</strong> (1)<br />
Kierownictwo szkoły sprzyja profilaktyce,<br />
gdy:<br />
‣ jest kompetentne w zakresie profilaktyki<br />
‣ premiuje doskonalących się nauczycieli<br />
‣ sprzyja pozytywnym relacjom interpersonalnym<br />
‣ zachęca młodzież do udziału w działaniach<br />
profilaktycznych<br />
‣ wspiera finansowo i technicznie działania<br />
profilaktyczne
Czynniki sprzyjające profilaktyce w <strong>szkole</strong> (2)<br />
Nauczyciele sprzyjają profilaktyce, gdy:<br />
‣ utrzymują osobowe <strong>relacje</strong> z uczniami<br />
‣ dostarczają konstruktywnych wzorców zachowań<br />
‣ umieją pozyskiwać uczniów i rodziców do udziału<br />
w przedsięwzięciach profilaktycznych<br />
‣ doskonalą się osobowo i profesjonalnie<br />
‣ konstruktywnie współpracują w zespole<br />
pedagogicznym szkoły
Czynniki sprzyjające profilaktyce w <strong>szkole</strong> (3)<br />
Szkolny specjalista sprzyja profilaktyce,<br />
gdy:<br />
‣ jest kompetentny w zakresie wychowania oraz<br />
profilaktyki<br />
‣ skutecznie współpracuje z rodzicami, nauczycielami<br />
i uczniami<br />
‣ dostarcza konstruktywnych wzorców funkcjonowania<br />
intrapsychicznego, interpersonalnego i społecznego<br />
‣ doskonali się osobowo i profesjonalnie<br />
‣ propaguje treści i programy profilaktyczne
Czynniki sprzyjające profilaktyce w <strong>szkole</strong> (4)<br />
Rodzice sprzyjają profilaktyce, gdy:<br />
‣ posiadają wiedzę na temat potrzeb rozwojowych<br />
dzieci<br />
‣ posiadają wiedzę na temat zagrożeń i sposobów<br />
przeciwdziałania im<br />
‣ prowadzą konstruktywny styl życia<br />
‣ współpracują ze szkołą w działaniach<br />
wychowawczych<br />
‣ uczestniczą w programach profilaktycznych
Warunki skutecznego działania<br />
w obszarze wychowania<br />
i profilaktyki:<br />
1. Oparcie się na rodzinie<br />
2. Współpraca wszystkich wychowawców<br />
3. Wychowawca jako wzór osobowy<br />
4. Wychowanek jako osoba<br />
5. Czytelne dla wychowanka granice<br />
6. Konstruktywna grupa rówieśnicza<br />
7. Doświadczenia społeczne<br />
wzmacniające prawidłowy system<br />
wartości
1. Oparcie się na rodzinie<br />
dostarcza wzorców<br />
zapewnia oparcie w poszukiwaniu<br />
i budowaniu systemu wartości<br />
przez pozytywne więzi ułatwia korektę<br />
wartości<br />
przez wewnętrzne <strong>relacje</strong> rodzinne<br />
utwierdza w dokonywanych wyborach
2. Współpraca wszystkich wychowawców<br />
zapewnia jednolity system wartości<br />
wdraża i egzekwuje spójne normy zachowań<br />
gwarantuje wymianę informacji<br />
umożliwiających podejmowanie działań<br />
korekcyjnych<br />
daje wychowankowi oparcie w różnych<br />
sytuacjach życiowych<br />
chroni przed manipulacją
3. Wychowawca jako wzór<br />
osobowy<br />
styl życia oparty na konstruktywnym<br />
i stabilnym systemie wartości<br />
czytelne dla wychowanka normy<br />
zachowania<br />
zgodność deklaracji z praktyką<br />
życiową<br />
nieustające samodoskonalenie
4. Wychowanek jako osoba<br />
jest wartością samą w sobie<br />
(dlatego, że jest, a nie jaki jest)<br />
ma prawo do szacunku i godności<br />
osobistej<br />
ma potencjały, aby ciągle stawać się<br />
doskonalszym człowiekiem<br />
ma prawo do błędu i szansę jego<br />
naprawiania
5. Czytelne dla wychowanka<br />
granice<br />
jasne rozróżnianie dobra i zła<br />
czytelne prawa i obowiązki - dostosowane<br />
do wieku życia i poziomu dojrzałości<br />
zrozumiałe dla wychowanka i realistyczne<br />
konsekwencje naruszania granic<br />
jednoznaczne rozgraniczenie <strong>między</strong><br />
akceptacją osoby wychowanka i oceną jego<br />
zachowania
6. Konstruktywna grupa<br />
rówieśnicza<br />
preferująca społecznie akceptowane wartości<br />
przestrzegająca obowiązujące normy<br />
zachowania<br />
wspierająca w pozytywnych działaniach<br />
dająca konstruktywne oparcie<br />
w rozwiązywaniu kryzysów w wartościowaniu
7. Doświadczenia społeczne wzmacniające<br />
prawidłowy system wartości<br />
wzmacnianie konstruktywnego systemu wartości<br />
i przestrzegania norm postępowania<br />
stosowanie sankcji za naruszanie norm<br />
postępowania<br />
tworzenie warunków do działania<br />
prospołecznego<br />
tworzenie środowiska sprzyjającego korekcie<br />
systemu wartości i norm zachowania
ŚPIEWAJ<br />
Sł. i muz. J. Kucharczyk<br />
1. Kiedy deszcz za oknem leje,<br />
Kiedy smutno Ci i źle,<br />
Kiedy smutek Cię odwiedzi<br />
i opuścić nie chce Cię.<br />
Ref. Śpiewaj, śpiewaj, śpiewaj,<br />
Śpiewaj cały dzień.<br />
Śpiewaj, gdy się śmiejesz,<br />
gdy Ci smutno, źle.<br />
Śpiewaj, śpiewaj, śpiewaj,<br />
Gdy zawiedzie ktoś.<br />
Gdy się coś nie uda,<br />
Śpiewaj na cały głos.<br />
2. Gdy marzenia się nie spełnią,<br />
kiedy zadrwi z Ciebie los,<br />
coś nie wyszło z przyjacielem,<br />
gdy marzenia szare <strong>są</strong>.
Change language