Osnovi elektronike

Iz kombinacione tabele NILI kola, se vidi da se dovođenjem kombinacije S = 1, R = 0
na ulaze kola, izlazi postavljaju u novo stanje Q = 1, Q = 0 . Kaže se da je SR leč kolo setovano.
Dovođenjem kombinacije S = 0 , R = 1, izlazi se postavljaju u novo stanje Q = 0 , Q = 1,
odnosno, leč kolo je resetovano. Pošto se postavljanje željenog stanja vrši dovođenjem logičke
jedinice na odgovarajući ulaz, kaže se da se ulazi aktiviraju visokim nivoom ili da je na ulazu
aktivni nivo visok. Kada se na ulazu nalazi kombinacija S = R = 0 , na izlazu se ne dešava
nikakva promena, jer su oba ulazna signala na neaktivnom nivou. Nasuprot tome, ako se na
ulazima pojavi kombinacija S = R = 1, oba izlaza će se nalaziti u stanju logičke nule i neće biti
komplementarni. Posle prelaska pobude S = R = 1 u stanje S = R = 0 , stanje na izlazu se ne
može predvideti jer zavisi od toga koji će se ulazni signal prvi promeniti. Zbog toga se
kombinacija S = R = 1 naziva zabranjeno ili nedozvoljeno stanje na ulazu.
Opisano razmatranje rada SR leč kola prikazano je u tabeli na slici 11.19a, koja daje
stanja na izlazima za sve moguće kombinacije stanja na ulazima. Takva tabela se naziva
funkcionalna ili karakteristična tabela. U funkcionalnoj tabeli Q n
označava trenutno stanje
izlaza Q dok Q
n+ 1
označava naredno stanje izlaza, odnosno stanje posle promene ulaznih signala.
Osim karakteristične tabele u sintezi složenih sekvencijalnih sistema često se koristi i eksitaciona
tabela ili tabela pobude. Eksitaciona tabela se može izvesti iz karakteristične tabele i određuje
ulazne signale koji prevode kolo u željeno stanje. Može se uočiti da za pojedine prelaze nije
važno na kakvom se nivou nalazi neki ulaz. Takva situacija se označava u tabeli simbolom ×,
koji označava da je nivo ulaznog signala nevažan. Ova činjenica može doprineti znatnom
uprošćavanju kola u procesu sinteze. Tabela na slici 11.19b predstavlja eksitacionu tabelu SR
leč kola sa NILI kolima.
S R Q n+1 Q n+1 Q n Q n+1 S R
0 0 Q n Q n
0 0 0 ×
0 1 0 1 0 1 1 0
1 0 1 0 1 0 0 1
1 1 0 0 1 1 × 0
(a)
(b)
Slika 11.19: a) Funkcionalna i b) eksitaciona tabela SR leč kola sa NILI kolima.
SR leč kolo se može napraviti i korišćenjem NI kola umesto invertora. Šema SR kola
realizovanog sa dvoulaznim NI kolima prikazana je na slikama 11.20a i 11.20b, a grafički simbol
takvog SR leč kola na slici 11.20c.
S
Q
S
Q
S
Q
R
Q
R
Q
R
Q
(a) (b) (c)
Slika 11.20: SR leč kolo sa NI kolima, a) Šema kola, b) Šema kola
sa alternativnim simbolima, c) Grafički simbol.
Analizom kola, koristeći kombinacionu tabelu za NI kolo, dobija se funkcionalna tabela
11.21a. Uočava se jedna bitna razlika u odnosu na funkcionalnu tabelu SR leč kola realizovanog
sa NILI kolima: postavljanje leč kola u stanje Q = 1 (setovanje) vrši se kombinacijom
S = 0 , R = 1, dok se postavljanje u stanje Q = 0 (resetovanje) vrši kombinacijom S = 1 , R = 0 .
116