TELEPRO 11/2012 - Powrót do strony głównej

TELE TYLKO U NAS
w absorpcji środków unijnych dla polskiej kultury, było
to, że nie doszło do budowy centrum festiwalowego
dla organizacji naszego Festiwalu i innych wydarzeń
kulturalnych na światowym poziomie. Deklarował poparcie
w uzyskaniu środków w wysokości nawet 85%
kosztów niekomercyjnej części inwestycji. Pozyskałem
też inwestora prywatnego gotowego do budowy z własnych
środków części komercyjnej Camerimage Łódź
Center, ale niezrozumiały upór i polityczno-biznesowe
układy łódzkich urzędników okazały się nie do przełamania.
Ostatnio Pani Zdanowska, prezydent Łodzi,
zapowiedziała, że po odebraniu Fundacji budynku EC1
przekaże to miejsce na realizację pomysłów jej znajomego
biznesmena… Nie przyjęła naszego zaproszenia
na spotkanie z Davidem Lynchem. Cóż o tym myśleć?!
Przenieśliśmy się do Bydgoszczy, teraz mamy podpisaną
z miastem umowę na 3 lata z propozycją przedłużenia
jej na kolejne lata.
– Plus Camerimage jest cenioną w świecie filmowym
marką, ma też wyraźny rys osobowości swego
pomysłodawcy i dyrektora. Ciekawe byłoby wobec
tego poznanie Pana fascynacji filmowych. Na jaki
moment w życiu i na jaki film możne pan zrzucić odpowiedzialność?
– Jest taki fi lm oczywiście. To Wieczór kuglarzy Bergmana,
który obejrzałem w telewizji, ale ukryty pod kołdrą
przez dziadka. Bronił mnie w ten sposób przed babcią,
która stosowała daleko idącą cenzurę obyczajową i jeśli
tylko pojawiała się informacja, że fi lm jest dozwolony
od lat nastu, to zabraniała. Ale dziadek pozwalał.
Pamiętam też doskonale Udrękę i ekstazę Reeda,
na którą zabrał mnie do kina ojciec. Ta opowieść o życiu
Michała Anioła sprawiła, że po raz pierwszy pomyślałem
o fi lmie jako możliwości podróżowania w czasie,
co oczywiście ogromnie mi się podobało. Ale decydujący
dla moich gustów fi lmowych był Piknik pod wiszącą
skałą Petera Weira, który obejrzałem w kinie kilkanaście
razy w ciągu dwóch tygodni, nierzadko sam w ogromnej
sali kina Wrzos w Świeciu nad Wisłą. Warto przypomnieć,
że w PRL-u warunkiem odbycia się seansu w kinie
było wykupienie co najmniej 5 biletów. Zdarzało się więc,
że ciągnąłem do kina miejscowych pijaczków, którym
fundowałem bilety i dzięki temu mogłem oglądać po raz
kolejny ten zjawiskowy fi lm. W samotności, bo moi „partnerzy”
wychodzili natychmiast po zgaśnięciu świateł.
Opowiedziałem o tym Weirowi, który gościł u nas trzy
razy, a nasza fundacja robiła dla niego casting do fi lmu
Pan i władca: Na końcu świata. Bardzo go to ujęło.
– Potem pojawiły się kolejne filmy i kolejni mistrzowie…
– Przede wszystkim zacząłem studiować historię sztuki
i fi lm miał w tym wyborze niewątpliwy udział. Wcześniej
zdawałem do szkoły fi lmowej w Katowicach, ale nie zostałem
przyjęty z braku miejsc. Przez rok pracowałem
w Celulozie w Świeciu, co było dobrą lekcją prawdziwego
życia, odróżniania pracowitości od leserstwa.
Pracowałem też krótko jako robotnik drogowy, torowy
i w rzeźni. Obserwowałem smutne, robotnicze życie
i marzyłem, żeby się stamtąd wyrwać.
W trakcie studiów, jak wielu studentów, oglądałem
wszystkie dostępne fi lmy z bieżącego repertuaru,
podczas imprez klubowych, konfrontacji itp. Zostałem
na czwartym roku studiów zatrudniony jako wykładowca
w zakładzie historii sztuki i przez kolejnych 13 lat prowadziłem
ćwiczenia, seminaria i wykłady dla studentów.
W programie przewidziałem także analizy dzieł fi lmowych,
nie tylko pod względem ich wartości literackich,
ale przede wszystkim pod kątem analizy obrazu. Uważałem
bowiem, że dopiero metodologiczna synteza obu
tych obszarów badań może dać pełną ocenę fi lmu. Dużą
satysfakcję dała mi analiza Imienia Róży Jean-Jacquesa
Annauda, Poszukiwaczy zaginionej Arki Stevena Spielberga
czy Z zimną krwią Richarda Brooksa.
– Blisko, coraz bliżej…
– ale do festiwalu ciągle jeszcze daleko, choć jako człowiek
aktywny poczułem przemożną ochotę do działania
bardziej konkretnego, z ludźmi i dla ludzi. Konsekwencją
tego były pomysły wystaw artystycznych.
Pierwsza – Tumult Toruński, prezentowała w salach
Muzeum Okręgowego twórczy dorobek środowiska toruńskiego
od początku istnienia UMK. A ponieważ tam
była stała ekspozycja, postanowiłem jej nie zmieniać,
a uczynić z niej tło do naszych instalacji. Był rok 1989,
wystawa wywołała skandal, ale i pozytywny rezonans.
Otrzymałem bowiem propozycję zagospodarowania
mocno zaniedbanego i zniszczonego kościoła ewangelickiego,
który stał pośrodku Rynku Nowomiejskiego.
Rada Miasta zgodziła się na przekazanie go Fundacji
Tumult za cenę gruntu i odrestaurowanie zabytku w ciągu
trzech lat. Dziś mamy tu świetne kino, salę wystawową,
„mini studia” fi lmowe i biura.
W 1991 roku zaproponowałem wystawę pokazującą,
jak wyglądały lata 80-te w sztuce po obu stronach
żelaznej kurtyny. Udało mi się zaprezentować dzieła
Kiefera, Baselitza, Lupertza, Immendorfa, Dahna,
Richtera, niezależnych artystów polskich, rosyjskich,
czesko-słowackich, węgierskich. Pomyślałem, że warto
także pokazać jak ewoluował w tym okresie fi lm. Poprosiłem
o pomoc Krzysztofa Zanussiego, on dał mi telefon
do Euroimage. W czasie rozmowy wspomniał o tym, że
produkcja fi lmowa coraz bardziej wychodzi poza ramy
krajowe, a co za tym idzie pojawia się coraz więcej koprodukcji.
Tak wpadłem na pomysł zorganizowania projekcji
najgłośniejszych wtedy europejskich koprodukcji.
Dotarliśmy do Volkera Schlöndorffa, który przyjął nasze
zaproszenie i przyjechał do Torunia, by zaprezentować
Homo Faber. Impreza i wystawa bardzo mu się podobały,
ale w rozmowie prywatnej namawiał mnie do poszukiwania
oryginalnej formuły, która nie miałyby swego
odpowiednika wśród już istniejących imprez fi lmowych.
6 LISTOPAD 2012