pierwszego stopnia - Instytut Astronomii Uniwersytetu ...

pierwszego stopnia - Instytut Astronomii Uniwersytetu ... pierwszego stopnia - Instytut Astronomii Uniwersytetu ...

astro.ia.uz.zgora.pl
from astro.ia.uz.zgora.pl More from this publisher
10.03.2015 Views

PODSTAWY FIZYKI II – TERMODYNAMIKA Kod przedmiotu:13.2-WFiA-AST-PoF2-C,FS Typ przedmiotu: obowiązkowy Język nauczania: polski Odpowiedzialny za przedmiot: Prowadzący: prof. dr hab. Andrzej Drzewiński prof. dr hab. Andrzej Drzewiński dr Lidia Najder-Kozdrowska Forma zajęć Liczba godzin w semestrze Liczba godzin w tygodniu Semestr Forma zaliczenia Punkty ECTS Studia stacjonarne pierwszego stopnia Wykład 30 2 Egzamin II Ćwiczenia 30 2 Zaliczenie na ocenę 6 CEL PRZEDMIOTU: Celem zajęć jest jest zdobycie przez studenta umiejętności rozumienia i ścisłego opisu zjawisk fizycznych z zakresu termodynamiki oraz podstaw fizyki statystycznej. Towarzyszy temu zapoznanie studentów z rozwojem pojęć i metod badawczych współczesnej fizyki. Dzięki pokazom przekaz werbalny jest ilustrowany licznymi przykładami. WYMAGANIA WSTĘPNE: znajomość matematyki i fizyki na poziomie szkoły średniej, ukończony kurs „Podstawy fizyki I” ZAKRES TEMATYCZNY PRZEDMIOTU: WYKŁAD: - Podstawowe pojęcia termodynamiki: praca, ciepło, energia wewnętrzna - Zerowa zasada termodynamiki: pomiar temperatur, skale temperatur - Ciepło a własności materiałowe: rozszerzalność cieplna ciał stałych, ciepło właściwe, ciepło przemiany - Ciepło a praca: pierwsza zasada termodynamiki, przemiany termodynamiczne - Przekaz energii w postaci ciepła: przewodnictwo cieplne, konwekcja, promieniowanie - Model gazu doskonałego: idealizacja w modelu, przemiany gazu doskonałego, - Kinetyczna teoria gazów: związek ciśnienia i temperatury ze średnią prędkością kwadratowa cząstek, rozkład prędkości Maxwella, średnia droga cząstek - Druga zasada termodynamiki: entropia, strzałka czasu, silniki cieplne - Trzecia zasada termodynamiki: procesy odwracalne i nieodwracalne, układy zamknięte, otwarte i izolowane, temperatura zera bezwzględnego - Elementy fizyki statystycznej: prawdopodobieństwo, mikrostany a makrostany, suma statystyczna, entropia, zespół mikrokanoniczny i kanoniczny, statystyczna definicja temperatury - Ruchy przypadkowe: ruchy Browna, dyfuzja, współczynnik dyfuzji, dyfuzja anomalna - Modele gazu rzeczywistego: równanie van der Waalsa - Elementy przejść fazowych: fluktuacje, diagram fazowy, przejścia fazowe pierwszego rodzaju oraz ciągłe Wydział Fizyki i Astronomii Kierunek: Astronomia 36

ĆWICZENIA: Termodynamika (temperatura, skale temperatur, ciepło, rozszerzalność cieplna ciał stałych, przewodnictwo cieplne, energia wewnętrzna, ciepło właściwe, zależność ciepła molowego od temperatury, praca wykonana przez gaz, pierwsza zasada termodynamiki) Kinetyczna teoria gazów (równanie stanu gazu doskonałego, przemiany gazowe, średnia kwadratowa prędkość cząsteczek gazu i jej związek z temperaturą i ciśnieniem gazu, średnia droga swobodna, ciepło molowe gazu, prawo rozkładu prędkości Maxwella, równanie stanu gazu rzeczywistego) Entropia i elementy mechaniki statystycznej (cykl Carnota, druga zasada termodynamiki, procesy odwracalne, procesy nieodwracalne, sprawność silników). METODY KSZTAŁCENIA: Zajęcia mają postać wykładów ilustrowanych demonstracjami zjawisk fizycznych. Zarówno podczas wykładu, jak i pokazów student jest zachęcany do zadawania pytań, a w przypadku tych ostatnich, także do aktywnego udziału przy niektórych demonstracjach. Podczas ćwiczeń studenci analizują wspólnie problemy oraz rozwiązują zadania. EFEKTY KSZTAŁCENIA: Student rozumie i potrafi opisać podejście fenomenologiczne oraz mikroskopowe do zjawisk termodynamicznych (K_W03). Umie podać parametry określające stan termodynamiczny układu oraz zdefiniować funkcję stanu (K_W03). Potrafi podać i opisać różne formy energii oraz jej przekazu (K_W03, K_W05). Zna i umie zastosować zasady termodynamiki do analizy jakościowej i ilościowej prostych problemów (K_W03, K_U01). Potrafi zdefiniować model gazu doskonałego oraz rozkład Maxwella dla prędkości cząstek gazu (K_W03). Umie wyjaśnić zasady działania silnika cieplnego oraz lodówki (K_U01). Potrafi rozszerzyć model gazu idealnego do prostego modelu gazu rzeczywistego (K_W03, K_W05). Za pomocą diagramu fazowego potrafi opisać przejście fazowe pierwszego rodzaju oraz przejście ciągłe (K_W03). Zna pojęcie fluktuacji oraz wartości średnich wielkości fizycznych, zarówno czasowych, jak i po zespole statystycznym (K_W03). Rozumie pojęcie mikrostanu i makrostanu oraz potrafi określić prawdopodobieństwo ich występowania (K_W03). Potrafi dla układu izolowanego zdefiniować entropię oraz podać statystyczną definicję temperatury (K_W03). Dla układu w kontakcie z termostatem potrafi wyznaczać wartości średnie wielkości termodynamicznych (K_U01). WERYFIKACJA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA I WARUNKI ZALICZENIA: WYKŁAD: Egzamin ma postać pisemną. Student otrzymuje cztery zadania problemowe, wymagające z jednej strony znajomości materiału, z drugiej umiejętności łączenia różnych zjawisk. Za każde zadanie można otrzymać od 0 do 5 punktów. Ocena pozytywna wymaga otrzymania przynajmniej 8 punktów (dostateczny za 8-10.5 pkt, plus dostateczny za 11-13.5 pkt, dobry 14-16, plus dobry 16.5-18.5 pkt, bardzo dobry 19-20 pkt). ĆWICZENIA: Podstawą zaliczenia ćwiczeń jest obecność na zajęciach oraz zaliczenie na ocenę pozytywną materiału w wyznaczonym terminie (kolokwia). OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA: 1) udział w ćwiczeniach 15 x 2 = 30 godz. 2) przygotowanie do ćwiczeń 15 x 3 = 30 godz. 3) udział w konsultacjach = 15 godz. 4) udział w wykładach oraz demonstracjach fizycznych 15 x 2 = 30 godz. 5) Przygotowanie do egzaminu = 45 godz. 6) Udział w egzaminie = 2 godz. RAZEM: 152 GODZ LITERATURA PODSTAWOWA: [1] D. Halliday, R. Resnick, J. Walker, "Podstawy fizyki" tom 1 i 2, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005 [2] R. Hołyst, A. Poniewierski, A. Ciach, „Termodynamika dla chemików, fizyków i inżynierów”, Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa 2005 [3] K. Huang, „Podstawy fizyki statystycznej”, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006 Wydział Fizyki i Astronomii Kierunek: Astronomia 37

ĆWICZENIA:<br />

Termodynamika (temperatura, skale temperatur, ciepło, rozszerzalność cieplna ciał stałych,<br />

przewodnictwo cieplne, energia wewnętrzna, ciepło właściwe, zależność ciepła molowego od temperatury,<br />

praca wykonana przez gaz, pierwsza zasada termodynamiki)<br />

Kinetyczna teoria gazów (równanie stanu gazu doskonałego, przemiany gazowe, średnia kwadratowa<br />

prędkość cząsteczek gazu i jej związek z temperaturą i ciśnieniem gazu, średnia droga swobodna, ciepło<br />

molowe gazu, prawo rozkładu prędkości Maxwella, równanie stanu gazu rzeczywistego)<br />

Entropia i elementy mechaniki statystycznej (cykl Carnota, druga zasada termodynamiki, procesy<br />

odwracalne, procesy nieodwracalne, sprawność silników).<br />

METODY KSZTAŁCENIA:<br />

Zajęcia mają postać wykładów ilustrowanych demonstracjami zjawisk fizycznych. Zarówno podczas<br />

wykładu, jak i pokazów student jest zachęcany do zadawania pytań, a w przypadku tych ostatnich, także<br />

do aktywnego udziału przy niektórych demonstracjach. Podczas ćwiczeń studenci analizują wspólnie<br />

problemy oraz rozwiązują zadania.<br />

EFEKTY KSZTAŁCENIA:<br />

Student rozumie i potrafi opisać podejście fenomenologiczne oraz mikroskopowe do zjawisk<br />

termodynamicznych (K_W03). Umie podać parametry określające stan termodynamiczny układu oraz<br />

zdefiniować funkcję stanu (K_W03). Potrafi podać i opisać różne formy energii oraz jej przekazu (K_W03,<br />

K_W05). Zna i umie zastosować zasady termodynamiki do analizy jakościowej i ilościowej prostych<br />

problemów (K_W03, K_U01). Potrafi zdefiniować model gazu doskonałego oraz rozkład Maxwella dla<br />

prędkości cząstek gazu (K_W03). Umie wyjaśnić zasady działania silnika cieplnego oraz lodówki (K_U01).<br />

Potrafi rozszerzyć model gazu idealnego do prostego modelu gazu rzeczywistego (K_W03, K_W05). Za<br />

pomocą diagramu fazowego potrafi opisać przejście fazowe <strong>pierwszego</strong> rodzaju oraz przejście ciągłe<br />

(K_W03). Zna pojęcie fluktuacji oraz wartości średnich wielkości fizycznych, zarówno czasowych, jak i po<br />

zespole statystycznym (K_W03). Rozumie pojęcie mikrostanu i makrostanu oraz potrafi określić<br />

prawdopodobieństwo ich występowania (K_W03). Potrafi dla układu izolowanego zdefiniować entropię<br />

oraz podać statystyczną definicję temperatury (K_W03). Dla układu w kontakcie z termostatem potrafi<br />

wyznaczać wartości średnie wielkości termodynamicznych (K_U01).<br />

WERYFIKACJA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA I WARUNKI ZALICZENIA:<br />

WYKŁAD:<br />

Egzamin ma postać pisemną. Student otrzymuje cztery zadania problemowe, wymagające z jednej strony<br />

znajomości materiału, z drugiej umiejętności łączenia różnych zjawisk.<br />

Za każde zadanie można otrzymać od 0 do 5 punktów. Ocena pozytywna wymaga otrzymania<br />

przynajmniej 8 punktów (dostateczny za 8-10.5 pkt, plus dostateczny za 11-13.5 pkt, dobry 14-16, plus<br />

dobry 16.5-18.5 pkt, bardzo dobry 19-20 pkt).<br />

ĆWICZENIA:<br />

Podstawą zaliczenia ćwiczeń jest obecność na zajęciach oraz zaliczenie na ocenę pozytywną materiału w<br />

wyznaczonym terminie (kolokwia).<br />

OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA:<br />

1) udział w ćwiczeniach 15 x 2 = 30 godz.<br />

2) przygotowanie do ćwiczeń 15 x 3 = 30 godz.<br />

3) udział w konsultacjach = 15 godz.<br />

4) udział w wykładach oraz demonstracjach fizycznych 15 x 2 = 30 godz.<br />

5) Przygotowanie do egzaminu = 45 godz.<br />

6) Udział w egzaminie = 2 godz.<br />

RAZEM: 152 GODZ<br />

LITERATURA PODSTAWOWA:<br />

[1] D. Halliday, R. Resnick, J. Walker, "Podstawy fizyki" tom 1 i 2, Wydawnictwo Naukowe PWN,<br />

Warszawa 2005<br />

[2] R. Hołyst, A. Poniewierski, A. Ciach, „Termodynamika dla chemików, fizyków i inżynierów”,<br />

Wydawnictwo <strong>Uniwersytetu</strong> Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa 2005<br />

[3] K. Huang, „Podstawy fizyki statystycznej”, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006<br />

Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />

Kierunek: Astronomia<br />

37

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!