pierwszego stopnia - Instytut Astronomii Uniwersytetu ...
pierwszego stopnia - Instytut Astronomii Uniwersytetu ...
pierwszego stopnia - Instytut Astronomii Uniwersytetu ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
WYDZIAŁ FIZYKI I ASTRONOMII<br />
INSTYTUT ASTRONOMII<br />
KATALOG PRZEDMIOTÓW<br />
KIERUNEK: ASTROFIZYKA KOMPUTEROWA<br />
STUDIA STACJONARNE<br />
PIERWSZEGO STOPNIA
Spis Programów<br />
1. Język angielski 3<br />
2. Technologia informacyjna 11<br />
3. Metodologia nauk przyrodniczych 13<br />
4. Kultura języka 15<br />
5. Ochrona własności intelektualnej , bezpieczeństwo pracy, ergonomia 17<br />
6. Wstęp do fizyki i matematyki wyższej 19<br />
7. Analiza matematyczna I 21<br />
8. Analiza matematyczna II 25<br />
9. Metody algebraiczne i geometryczne w fizyce 28<br />
10.Metody matematyczne fizyki 30<br />
11.Podstawy fizyki I - Mechanika 33<br />
12.Podstawy fizyki II - Termodynamika 36<br />
13.Elektrodynamika 39<br />
14.Laboratorium fizyczne 41<br />
15.Astronomia ogólna 48<br />
16.Elementy astronomii sferycznej i astrometrii 50<br />
17.Wstęp do mechaniki nieba i System słoneczny 52<br />
18.Systemy gwiazd, struktura Wszechświata i kosmologia 54<br />
19.Wstęp do astrofizyki obiektów zwartych 56<br />
20.Podstawy programowania 58<br />
21.Systemy operacyjne 60<br />
22.Obliczenia naukowe i metody numeryczne 62<br />
23.Języki i paradygmaty programowania 64<br />
24.Seminarium licencjackie 66<br />
25.Wychowanie fizyczne 70<br />
26.Wstęp do analizy astrofizycznych ciągów czasowych 72<br />
27.Podstawy optyki i instrumenty astronomiczne 74<br />
28.Metody obserwacji i analiza danych astronomii optycznej 76<br />
29.Podstawy fizyki III - Elektryczność i magnetyzm 79<br />
30.Fizyka gwiazd i materii rozproszonej 82<br />
31.Pracownia podstaw astronomii optycznej 84<br />
32.Mechanika klasyczna i relatywistyczna 86<br />
33.Podstawy elektrodynamiki i instrumenty radioastronomii 88<br />
34.Metody obserwacji i analiza danych radioastronomii 90<br />
35.Podstawy fizyki IV - Optyka, fizyka współczesna 92<br />
36.Pracownia podstaw radioastronomii 94<br />
37.Podstawy fizyki kwantowej 96
JĘZYK ANGIELSKI<br />
Kod przedmiotu:09.0-WFiA-AST-JA<br />
Typ przedmiotu:obowiązkowy<br />
Język nauczania:polski<br />
Odpowiedzialny za przedmiot:mgr Grażyna Czarkowska<br />
Prowadzący:mgr Grażyna Czarkowska<br />
Forma<br />
zajęć<br />
Liczba godzin<br />
w semestrze<br />
Liczba godzin<br />
w tygodniu<br />
Semestr<br />
Forma<br />
zaliczenia<br />
Punkty<br />
ECTS<br />
Studia stacjonarne <strong>pierwszego</strong> <strong>stopnia</strong><br />
Laboratorium 30 2 II zaliczenie na ocenę<br />
1<br />
CEL PRZEDMIOTU:<br />
Rozwijanie sprawności rozumienia ze słuchu, mówienia, czytania oraz pisania w języku angielskim.<br />
Szersze wykorzystanie funkcji językowych umożliwiających posługiwanie się językiem angielskim w<br />
sytuacjach życia codziennego. Opanowanie podstawowych struktur gramatycznych stosowanych do<br />
wyrażania teraźniejszości i przeszłości oraz do tworzenia pytań.<br />
Wprowadzenie elementów języka specjalistycznego w zakresie teorii liczb, podstawowych działań<br />
matematycznych oraz podstawowych terminów z mechaniki i dynamiki.<br />
WYMAGANIA WSTĘPNE:<br />
Znajomość języka na poziomie biegłości A2 Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego<br />
Rady Europy.<br />
ZAKRES TEMATYCZNY PRZEDMIOTU:<br />
Ćwiczenia powtórzeniowe i utrwalające materiał leksykalno-gramatyczny zawarty w jednostkach<br />
lekcyjnych, umożliwiające studentowi opanowanie następujących umiejętności:<br />
• opisywanie teraźniejszości i przeszłości<br />
• formułowanie podstawowych pytań w języku angielskim – zaimki pytające, czasowniki<br />
posiłkowe<br />
• wymianę informacji w sytuacjach życia codziennego<br />
• opanowanie rozumienia oraz czytania liczebników głównych, porządkowych, dat, ułamków<br />
zwykłych i dziesiętnych, działań matematycznych w podstawowym zakresie<br />
• rozumienie prostych tekstów specjalistycznych i posługiwanie się słownictwem z dziedziny<br />
mechaniki i dynamiki<br />
METODY KSZTAŁCENIA:<br />
Praca w grupach, w parach, z podręcznikiem przy użyciu różnych pomocy dydaktycznych;<br />
konwersacja, prezentacja.<br />
EFEKTY KSZTAŁCENIA:<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
3
Umiejętności i kompetencje w zakresie znajomości języka obcego na poziomie biegłości A2+<br />
Europejskiego Systemu Kształcenia Językowego Rady Europy.<br />
Student:<br />
• umie opisywać teraźniejszość i przeszłość z wykorzystaniem prostych struktur – czasy<br />
gramatyczne<br />
• potrafi formułować podstawowe pytania w języku angielskim<br />
• wymienia podstawowe informacje dotyczące życia codziennego – dane personalne,<br />
przyzwyczajenia, preferencje<br />
• rozumie ze słuchu liczebniki główne<br />
• potrafi czytać liczebniki główne, porządkowe, daty, ułamki zwykłe i dziesiętne a także<br />
podstawowe działania matematyczne<br />
• rozumie proste teksty dotyczące mechaniki i dynamiki<br />
• w podstawowym zakresie posługuje się słownictwem z dziedziny mechaniki i dynamiki<br />
WERYFIKACJA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA I WARUNKI ZALICZENIA:<br />
Cwiczenia (lektorat) – zaliczenie z oceną: warunkiem zaliczenia przedmiotu jest uzyskanie<br />
pozytywnych ocen z kolokwiów i testów obejmujących zakres tematyczny zajęć, prezentacja pracy<br />
własnej na zajęciach.<br />
OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA:<br />
Godziny kontaktowe: 30 godzin<br />
Konsultacje: 1 godzina<br />
Przygotowanie prezentacji: 3 godziny<br />
Przygotowanie do zajęć: 20 godzin<br />
Przygotowanie do testów: 6 godzin<br />
LITERATURA PODSTAWOWA:<br />
1. C. Oxenden, V. Latham-Koenig, P. Seligson, New English File Student’s Book, Oxford<br />
University Press 2007<br />
2. C. Oxenden, V. Latham-Koenig, P. Seligson, New English File Workbook, Oxford University<br />
Press 2007<br />
LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:<br />
1. FCE Use of English by V. Evans<br />
2. Internet articles<br />
3. L. Szkutnik, Materiały do czytania – Mathematics, Physics, Chemistry, Wydawnictwa Szkolne i<br />
Pedagogiczne<br />
4. J. Pasternak-Winiarska, English in Mathematics, Oficyna Wydawnicza Politechniki<br />
Warszawskiej, Warszawa 2006<br />
[ Kliknij i wpisz inne istotne informacje, które nie znalazły się wyżej! ]<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
4
JĘZYK ANGIELSKI<br />
Kod przedmiotu:09.0-WFiA-AST-JA<br />
Typ przedmiotu:obowiązkowy<br />
Język nauczania:polski<br />
Odpowiedzialny za przedmiot:mgr Grażyna Czarkowska<br />
Prowadzący:mgr Grażyna Czarkowska<br />
Forma<br />
zajęć<br />
Liczba godzin<br />
w semestrze<br />
Liczba godzin<br />
w tygodniu<br />
Semestr<br />
Forma<br />
zaliczenia<br />
Punkty<br />
ECTS<br />
Studia stacjonarne <strong>pierwszego</strong> <strong>stopnia</strong><br />
Laboratorium 30 2 III zaliczenie na ocenę<br />
1<br />
CEL PRZEDMIOTU:<br />
Rozwijanie sprawności rozumienia ze słuchu, mówienia, czytania oraz pisania w języku angielskim.<br />
Szersze wykorzystanie funkcji językowych umożliwiających posługiwanie się językiem angielskim w<br />
sytuacjach życia codziennego. Opanowanie podstawowych struktur gramatycznych stosowanych do<br />
wyrażania przyszłości oraz do opisywania doświadczeń życiowych. Opanowanie sprawności pisania<br />
nieformalnych listów i listów elektronicznych.<br />
Pogłębienie znajomości elementów języka specjalistycznego z dziedziny mechaniki i dynamiki,<br />
wprowadzenie słownictwa specjalistycznego dotyczącego Układu Słonecznego.<br />
WYMAGANIA WSTĘPNE:<br />
Zakres temat Znajomość języka na poziomie biegłości A2+ Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia<br />
Językowego Rady Europy.<br />
ZAKRES TEMATYCZNY PRZEDMIOTU:<br />
Ćwiczenia powtórzeniowe i utrwalające materiał leksykalno-gramatyczny zawarty w jednostkach<br />
lekcyjnych, umożliwiające studentowi opanowanie następujących umiejętności:<br />
• opisywanie przyszłości – przewidywanie, planowanie<br />
• wyrażanie propozycji, sugestii<br />
• opisywanie doświadczeń życiowych<br />
• pisanie listów nieformalnych<br />
• opanowanie słownictwa z dziedziny mechaniki i dynamiki, umożliwiającego opis<br />
podstawowych pojęć – siła, ruch, prawa Newtona, Arystoteles<br />
• opanowanie słownictwa umożliwiającego krótki opis Układu Słonecznego<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
5
METODY KSZTAŁCENIA:<br />
Praca w grupach, w parach, z podręcznikiem przy użyciu różnych pomocy dydaktycznych;<br />
konwersacja, prezentacja.<br />
EFEKTY KSZTAŁCENIA:<br />
Umiejętności i kompetencje w zakresie znajomości języka obcego na poziomie biegłości B1<br />
Europejskiego Systemu Kształcenia Językowego Rady Europy.<br />
Student:<br />
• umie opisywać przyszłość, rozróżnia struktury stosowane do opisywania zjawisk przyszłych<br />
(planowanie, przewidywanie, etc.)<br />
• potrafi zastosować czasy gramatyczne do opisu doświadczenia życiowego<br />
• umie wyrazić propozycje, sugestie<br />
• zna zwroty i wyrażenia stosowane w listach nieformalnych<br />
• potrafi podać definicje siły, ruchu oraz wymienić ich rodzaje<br />
• rozumie proste teksty dotyczące opisu pojęć z dziedziny mechaniki i dynamiki<br />
• rozumie teksty dotyczące budowy Układu Słonecznego, planet<br />
WERYFIKACJA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA I WARUNKI ZALICZENIA:<br />
Cwiczenia (lektorat) – zaliczenie z oceną: warunkiem zaliczenia przedmiotu jest uzyskanie<br />
pozytywnych ocen z kolokwiów i testów obejmujących zakres tematyczny zajęć, prezentacja pracy<br />
własnej na zajęciach.<br />
OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA:<br />
Godziny kontaktowe: 30 godzin<br />
Konsultacje: 1 godzina<br />
Przygotowanie prezentacji: 2 godziny<br />
Przygotowanie do zajęć: 20 godzin<br />
Przygotowanie do testów: 6 godzin<br />
LITERATURA PODSTAWOWA:<br />
1. C. Oxenden, V. Latham-Koenig, P. Seligson, New English File Student’s Book, Oxford<br />
University Press 2007<br />
2. C. Oxenden, V. Latham-Koenig, P. Seligson, New English File Workbook, Oxford University<br />
Press 2007<br />
LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:<br />
1. FCE Use of English by V. Evans<br />
2. Internet articles<br />
3. L. Szkutnik, Materiały do czytania – Mathematics, Physics, Chemistry, Wydawnictwa Szkolne i<br />
Pedagogiczne<br />
4. J. Pasternak-Winiarska, English in Mathematics, Oficyna Wydawnicza Politechniki<br />
Warszawskiej, Warszawa 2006<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
6
JĘZYK ANGIELSKI<br />
Kod przedmiotu:09.0-WFiA-AST-JA<br />
Typ przedmiotu:obowiązkowy<br />
Język nauczania:polski<br />
Odpowiedzialny za przedmiot:mgr Grażyna Czarkowska<br />
Prowadzący:mgr Grażyna Czarkowska<br />
Forma<br />
zajęć<br />
Liczba godzin<br />
w semestrze<br />
Liczba godzin<br />
w tygodniu<br />
Semestr<br />
Forma<br />
zaliczenia<br />
Punkty<br />
ECTS<br />
Studia stacjonarne <strong>pierwszego</strong> <strong>stopnia</strong><br />
Laboratorium 30 2 IV zaliczenie na ocenę<br />
1<br />
CEL PRZEDMIOTU:<br />
Rozwijanie sprawności rozumienia ze słuchu, mówienia, czytania oraz pisania w języku angielskim.<br />
Szersze wykorzystanie funkcji językowych umożliwiających posługiwanie się językiem angielskim w<br />
sytuacjach życia codziennego. Opanowanie podstawowych struktur gramatycznych stosowanych do<br />
porównywania przedmiotów, zjawisk, ludzi, wyrażania potrzeby, zakazu. Opanowanie sprawności<br />
pisania formalnych listów i listów elektronicznych.<br />
Wprowadzenie elementów języka specjalistycznego z zakresu termodynamiki, optyki, budowy atomu.<br />
WYMAGANIA WSTĘPNE:<br />
Znajomość języka na poziomie biegłości B1 Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego<br />
Rady Europy.<br />
ZAKRES TEMATYCZNY PRZEDMIOTU:<br />
Ćwiczenia powtórzeniowe i utrwalające materiał leksykalno-gramatyczny zawarty w jednostkach<br />
lekcyjnych, umożliwiające studentowi opanowanie następujących umiejętności:<br />
• porównywanie osób, zjawisk<br />
• stosowanie czasowników modalnych do wyrażenia nakazu, zakazu<br />
• pisanie listów formalnych<br />
• poprawne stosowanie form czasownikowych – gerund, infinitive<br />
• opanowanie słownictwa z dziedziny termodynamiki, optyki, budowy atomu<br />
• rozumienie prostych tekstów specjalistycznych z dziedziny termodynamiki, optyki, budowy<br />
atomu<br />
METODY KSZTAŁCENIA:<br />
Praca w grupach, w parach, z podręcznikiem przy użyciu różnych pomocy dydaktycznych;<br />
konwersacja, prezentacja.<br />
EFEKTY KSZTAŁCENIA:<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia
Umiejętności i kompetencje w zakresie znajomości języka obcego na poziomie biegłości B1+<br />
Europejskiego Systemu Kształcenia Językowego Rady Europy.<br />
Student:<br />
• potrafi stosować struktury języka służące do porównywania zjawisk, ludzi<br />
• umie stosować czasowniki modalne do wyrażenia nakazów i zakazów<br />
• zna i umie zastosować zasady pisania listów formalnych<br />
• stosuje formy czasownikowe (gerund, infinitive) zgodnie z zasadami<br />
• zna podstawowe słownictwo z dziedziny termodynamiki, optyki, budowy atomu<br />
• rozumie proste teksty specjalistyczne opisujące podstawowe zjawiska i prawa z zakresu<br />
termodynamiki, optyki<br />
• potrafi w ogólny sposób opisać budowę atomu<br />
WERYFIKACJA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA I WARUNKI ZALICZENIA:<br />
Cwiczenia (lektorat) – zaliczenie z oceną: warunkiem zaliczenia przedmiotu jest uzyskanie<br />
pozytywnych ocen z kolokwiów i testów obejmujących zakres tematyczny zajęć, prezentacja pracy<br />
własnej na zajęciach.<br />
OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA:<br />
Godziny kontaktowe: 30 godzin<br />
Konsultacje: 1 godzina<br />
Przygotowanie prezentacji: 2 godziny<br />
Przygotowanie do zajęć: 20 godzin<br />
Przygotowanie do testów: 6 godzin<br />
LITERATURA PODSTAWOWA:<br />
1. C. Oxenden, V. Latham-Koenig, P. Seligson, New English File Student’s Book, Oxford<br />
University Press 2007<br />
2. C. Oxenden, V. Latham-Koenig, P. Seligson, New English File Workbook, Oxford University<br />
Press 2007<br />
LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:<br />
1. FCE Use of English by V. Evans<br />
2. Internet articles<br />
3. L. Szkutnik, Materiały do czytania – Mathematics, Physics, Chemistry, Wydawnictwa Szkolne i<br />
Pedagogiczne<br />
4. J. Pasternak-Winiarska, English in Mathematics, Oficyna Wydawnicza Politechniki<br />
Warszawskiej, Warszawa 2006<br />
5. S. Hawking, A Brief History of Time, The Universe in a Nutshell, Bantam Books 2001<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
8
JĘZYK ANGIELSKI<br />
Kod przedmiotu:09.0-WFiA-AST-JA<br />
Typ przedmiotu:obowiązkowy<br />
Język nauczania:polski<br />
Odpowiedzialny za przedmiot:mgr Grażyna Czarkowska<br />
Prowadzący:mgr Grażyna Czarkowska<br />
Forma<br />
zajęć<br />
Liczba godzin<br />
w semestrze<br />
Liczba godzin<br />
w tygodniu<br />
Semestr<br />
Forma<br />
zaliczenia<br />
Punkty<br />
ECTS<br />
Studia stacjonarne <strong>pierwszego</strong> <strong>stopnia</strong><br />
Laboratorium 30 2 V zaliczenie na ocenę<br />
2<br />
CEL PRZEDMIOTU:<br />
Rozwijanie sprawności rozumienia ze słuchu, mówienia, czytania oraz pisania w języku angielskim.<br />
Szersze wykorzystanie funkcji językowych umożliwiających posługiwanie się językiem angielskim w<br />
sytuacjach życia codziennego. Opanowanie podstawowych struktur gramatycznych stosowanych do<br />
opisywania sytuacji hipotetycznych, wyrażania prawdopodobieństwa, udzielania rad, stosowania strony<br />
biernej.<br />
Pogłębienie znajomości elementów języka specjalistycznego z dziedziny elektryczności i magnetyzmu.<br />
WYMAGANIA WSTĘPNE:<br />
Znajomość języka na poziomie biegłości B1+ Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego<br />
Rady Europy.<br />
ZAKRES TEMATYCZNY PRZEDMIOTU:<br />
Ćwiczenia powtórzeniowe i utrwalające materiał leksykalno-gramatyczny zawarty w jednostkach<br />
lekcyjnych, umożliwiające studentowi opanowanie następujących umiejętności:<br />
• opisywanie sytuacji hipotetycznych, stosowanie zdań warunkowych<br />
• stosowanie zdań czasowych z użyciem when, as soon as, till, before, after<br />
• stosowanie czasowników modalnych do wyrażenia prawdopodobieństwa<br />
• stosowanie strony biernej<br />
• opanowanie słownictwa z dziedziny elektryczności i magnetyzmu oraz mechaniki kwantowej<br />
• rozumienie prostych tekstów specjalistycznych z dziedziny elektryczności i magnetyzmu oraz<br />
mechaniki kwantowej<br />
METODY KSZTAŁCENIA:<br />
Praca w grupach, w parach, z podręcznikiem przy użyciu różnych pomocy dydaktycznych;<br />
konwersacja, prezentacja.<br />
EFEKTY KSZTAŁCENIA:<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
9
Umiejętności i kompetencje w zakresie znajomości języka obcego na poziomie biegłości B2<br />
Europejskiego Systemu Kształcenia Językowego Rady Europy. (K_W10, K_U10)<br />
Student:<br />
• umie stosować struktury gramatyczne do opisu sytuacji hipotetycznych<br />
• potrafi wyrazić prawdopodobieństwo, udzielać rad, wykorzystując czasowniki modalne<br />
• formułuje zdania w stronie biernej<br />
• rozumie zdania, w których zastosowano stronę bierną<br />
• zna podstawowe słownictwo z dziedziny elektryczności i magnetyzmu oraz mechaniki<br />
kwantowej<br />
• potrafi podać proste definicje podstawowych zjawisk z zakresu elektryczności<br />
• rozumie proste teksty specjalistyczne opisujące podstawowe zjawiska i prawa z dziedziny<br />
elektryczności i magnetyzmu<br />
WERYFIKACJA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA I WARUNKI ZALICZENIA:<br />
Cwiczenia (lektorat) – zaliczenie z oceną: warunkiem zaliczenia przedmiotu jest uzyskanie<br />
pozytywnych ocen z kolokwiów i testów obejmujących zakres tematyczny zajęć, prezentacja pracy<br />
własnej na zajęciach.<br />
OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA:<br />
Godziny kontaktowe: 30 godzin<br />
Konsultacje: 1 godzina<br />
Przygotowanie prezentacji: 2 godziny<br />
Przygotowanie do zajęć: 20 godzin<br />
Przygotowanie do testów: 6 godzin<br />
LITERATURA PODSTAWOWA:<br />
1. C. Oxenden, V. Latham-Koenig, P. Seligson, New English File Student’s Book, Oxford<br />
University Press 2007<br />
2. C. Oxenden, V. Latham-Koenig, P. Seligson, New English File Workbook, Oxford University<br />
Press 2007<br />
LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:<br />
1. FCE Use of English by V. Evans<br />
2. Internet articles<br />
3. L. Szkutnik, Materiały do czytania – Mathematics, Physics, Chemistry, Wydawnictwa Szkolne i<br />
Pedagogiczne<br />
4. J. Pasternak-Winiarska, English in Mathematics, Oficyna Wydawnicza Politechniki<br />
Warszawskiej, Warszawa 2006<br />
5. S. Hawking, A Brief History of Time, The Universe in a Nutshell, Bantam Books 2001<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
10
TECHNOLOGIA INFORMACYJNA<br />
Kod przedmiotu:11.3-WFiA-AST-TI<br />
Typ przedmiotu:Obowiązkowy<br />
Język nauczania:Polski<br />
Odpowiedzialny za przedmiot:Dr Olaf Maron<br />
Prowadzący:Dr Olaf Maron<br />
Forma<br />
zajęć<br />
Liczba godzin<br />
w semestrze<br />
Liczba godzin<br />
w tygodniu<br />
Semestr<br />
Forma<br />
zaliczenia<br />
Punkty<br />
ECTS<br />
Studia stacjonarne <strong>pierwszego</strong> <strong>stopnia</strong><br />
Wykład 30 2 II Egzamin<br />
1<br />
CEL PRZEDMIOTU:<br />
Nauczenie wykorzystania komputerów do wyszukiwania, przetwarzania i gromadzenia informacji oraz<br />
jej prezentacji.<br />
WYMAGANIA WSTĘPNE:<br />
Obsługa komputera<br />
ZAKRES TEMATYCZNY PRZEDMIOTU:<br />
Technologie (stosowane metody) i urządzenia wykorzystywane do zbierania, przechowywania,<br />
przetwarzania i przesyłania informacji (sprzęt – metody – komunikacja). Zastosowania informatyki w<br />
<strong>Astronomii</strong>. Wyszukiwanie i pozyskiwanie danych astronomicznych.. Zastosowanie programów<br />
komputerowych w astronomii – analizy statystyczne, multimedialna prezentacja danych.<br />
METODY KSZTAŁCENIA:<br />
Wykład konwencjonalny<br />
EFEKTY KSZTAŁCENIA:<br />
Student posiada wiedzę na temat możliwości używania komputera w dalszym toku studiów. Potrafi<br />
zaproponować i objaśnić działanie co najmniej jednego oprogramowania wykorzystywanego w<br />
<strong>Astronomii</strong>. (K_W01, K_W08) Student zna możliwości wyszukiwania, zbierania, przechowywania,<br />
przetwarzania i przesyłania informacji. (K_K06)<br />
WERYFIKACJA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA I WARUNKI ZALICZENIA:<br />
Egzamin pisemny, pozytywna ocena<br />
OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA:<br />
udział w wykładach 15 x 2 = 30 godzin<br />
przygotowanie do egzaminu 2 godz.<br />
udział w egzaminie 3 godz<br />
RAZEM 35 godz<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
11
LITERATURA PODSTAWOWA:<br />
1. Po prostu Office 2003 PL. Helion, Warszawa;<br />
2. Grela G., 2001: Wyszukiwanie informacji w Internecie. MIKOM, Warszawa.<br />
3. Bazy danych dla zwykłych śmiertelników, M.J. Hernandez, Wyd. MIKOM, 1998<br />
4. AstroWeb, http://www.ast.cam.ac.uk/astroweb/yp_astronomy.html<br />
5. Notatki z wykładów<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
12
METODOLOGIA NAUK PRZYRODNICZYCH<br />
Kod przedmiotu:08.1-WFiA-AST-FP/MNP<br />
Typ przedmiotu:<br />
obowiązkowy<br />
Język nauczania:<br />
polski<br />
Odpowiedzialny za przedmiot:<br />
dr hab. Anatol Nowicki, prof. UZ<br />
Prowadzący: Dr hab. Anatol Nowicki, prof. UZ<br />
Forma<br />
zajęć<br />
Liczba godzin<br />
w semestrze<br />
Liczba godzin<br />
w tygodniu<br />
Semestr<br />
Forma<br />
zaliczenia<br />
Punkty<br />
ECTS<br />
Studia stacjonarne <strong>pierwszego</strong> <strong>stopnia</strong><br />
Wykład 30 2 VI Zaliczenie z oceną<br />
1<br />
CEL PRZEDMIOTU:<br />
Celem przedmiotu jest zapoznanie studenta z metodologią fizyki, jej historycznym rozwojem<br />
i wpływem na rozwój nauki i techniki.<br />
WYMAGANIA WSTĘPNE:<br />
Znajomość podstaw fizyki i astronomii. Elementy wykształcenia filozoficznego: historii filozofii,<br />
logiki i etyki.<br />
ZAKRES TEMATYCZNY PRZEDMIOTU:<br />
Powstanie cywilizacji oraz rozwój wiedzy naukowej: Starożytny Egipt, Mezopotamia, rachuba<br />
czasu w starożytności- kalendarz; początki matematyki.<br />
Nauka w starożytnej Grecji: początki nauki greckiej, jońska szkoła filozofów przyrody,<br />
Pitagoras i jego dzieła, idealizm Platona, atomizm grecki – Demokryt, fizyka arystotelesa,<br />
rozwój metematyki i mechaniki w okresie aleksandryjskim, optyka i akustyka, Rzym i<br />
zmierzch nauki klasycznej.<br />
Nauki przyrodnicze w okresie Średniowiecza: nauka w okresie średniowiecza, wkład<br />
filozofów i uczonych arabskich, powstanie uniwersytetów, Uniwersytet Jagielloński, szkoła<br />
paryska, szkoła oksfordzka, rozwój optyki w średniowieczu.<br />
Nauki przyrodnicze w okresie Odrodzenia: początek ery nowożytnej – Leonardo da Vinci,<br />
rozwój astronomii – Kopernik, Kepler, optyka, magnetyzm i hydrostatyka w okresie<br />
odrodzenia. Fizyka przed Niewtonem: Galileusz, Kartezjusz, odrodzenie atomizmu. Wkład<br />
Newtona do nauki: optyka Newtona, stworzenie podstaw mechaniki – rachunek<br />
różniczkowy, podstawowe dzieło „Matematyczne zasady filozofii przyrody”, inne prace<br />
Newtona.<br />
Metodologia nauk przyrodniczych na przykładzie fizyki: zjawiska fizyczne i modele, teorie<br />
fizyczne: mechanika klasyczna, teoria kinetyczno-cząsteczkowa budowy materii. Integracja i<br />
specjalizacja w naukach przyrodniczych.<br />
Podstawowy model nauki: metoda idealizacji, teoria paradygmatów, przykłady: szczególna<br />
teoria względności, teoria kwantów, cząstki elementarne i kwarki, teoria wszystkiego.<br />
Wydział Fizyki i As tronomii<br />
Kierunek: Astronomia<br />
13
METODY KSZTAŁCENIA:<br />
Wykład konwencjonalny.<br />
EFEKTY KSZTAŁCENIA:<br />
Rozumie podstawowe koncepcje metodologii fizyki oraz ich historyczny rozwój (K_W01). Posiada<br />
wiedzę o wpływie zasad metodologii na postęp nauk przyrodniczych w poznaniu świata<br />
(K_K01). Korzysta z róznych źródeł informacji w celu poszerzenia swojej wiedzy<br />
(K_K07).<br />
WERYFIKACJA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA I WARUNKI ZALICZENIA:<br />
Warunkiem zaliczenia wykładu jest przedstawienie pisemnego opracowania na temat historii<br />
rozwoju wybranego pojęcia lub zjawiska fizycznego.<br />
OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA:<br />
udział w wykładach 15 x 2 = 30 godzin<br />
przygotowanie pisemnego opracowania 5 godz.<br />
RAZEM 40 godz<br />
LITERATURA PODSTAWOWA:<br />
1. L.N. Cooper, Istota i struktura fizyki, PWN, Warszawa 1975.<br />
2. Z. Galasiewicz, Poznanie świata. Z dziejów filozofii i fizyki., Oficyna Wydawnicza Politechniki<br />
Wrocławskiej, Wrocław 2005.<br />
3. L. Nowak, Wstęp do idealizacyjnej teorii nauki, PWN, Warszawa 1977.<br />
4. A.K. Wróblewski, Historia fizyki, PWN, Warszawa 2007.<br />
Literatura<br />
Wydział Fizyki i As tronomii<br />
Kierunek: Astronomia<br />
14
KULTURA JĘZYKA POLSKIEGO<br />
Kod przedmiotu:08.0-WFiA-AST-KJ<br />
Typ przedmiotu:obowiązkowy<br />
Wymagania wstępne:brak<br />
Język nauczania:polski<br />
Odpowiedzialny za przedmiot:Prof. Marian Bugajski<br />
Prowadzący:Dr Monika Kaczor<br />
Forma<br />
zajęć<br />
Liczba godzin<br />
w semestrze<br />
Liczba godzin<br />
w tygodniu<br />
Semestr<br />
Forma<br />
zaliczenia<br />
Punkty<br />
ECTS<br />
Studia stacjonarne <strong>pierwszego</strong> <strong>stopnia</strong><br />
Ćwiczenia 30 2 II Zaliczenie z oceną<br />
1<br />
CEL PRZEDMIOTU:<br />
Podnoszenie poziomu sprawności językowej.<br />
Kształtowanie świadomości i wrażliwości językowej studentów.<br />
WYMAGANIA WSTĘPNE:<br />
Brak<br />
ZAKRES TEMATYCZNY PRZEDMIOTU:<br />
1. Znaczenie terminu kultura języka. Kultura języka a językoznawstwo. Kultura języka jako jeden<br />
z podstawowych składników kultury narodowej. Troska o język w dziejach polszczyzny.<br />
2. System języka, norma, uzus, tekst. Kodyfikacja i jej stosunek do uzusu i systemu. Typy<br />
innowacji językowych. Innowacja i błąd. Typy błędów językowych.<br />
3. Zasady oceny normatywnej. Kryteria poprawności językowej, ich hierarchia i zakres<br />
stosowania.<br />
4. Typologia odmian współczesnej polszczyzny, ich podstawowe właściwości i społeczne<br />
uwarunkowania.<br />
5. Grzeczność językowa, etyka, estetyka, etykieta językowa<br />
6. Poradnictwo językowe w Polsce: ośrodki świadomej pracy nad kulturą współczesnej<br />
polszczyzny, podstawowe publikacje normatywne.<br />
7. Znak językowy wśród innych znaków. Pojęcie jednostki leksykalnej. Znaczenie wyrazu.<br />
8. Zakres i treść wyrazu. Typy znaczeń wyrazu. Barwa i zasięg jednostek leksykalnych. Wyrazy<br />
wartościujące. Słownictwo jako interpretacja świata.<br />
9. Relacje semantyczne między wyrazami: polisemia, homonimia, synonimia, antonimia.<br />
Warstwy słownictwa: archaizmy, neologizmy.<br />
METODY KSZTAŁCENIA:<br />
Ćwiczenia.<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
15
EFEKTY KSZTAŁCENIA:<br />
Rozwija i doskonali umiejętności oceny innowacji językowych, potrafi rozpoznać błędy i dokonać ich<br />
korekty. Doskonali umiejętności korzystania ze słowników, wydawnictw poprawnościowych i innych<br />
źródeł wiedzy o języku.<br />
Zdobywa pogłębioną wiedzę z zakresu szeroko rozumianej kultury języka - najważniejsze zasady<br />
normatywne; zróżnicowanie współczesnej polszczyzny; tendencje rozwojowe języka polskiego. Celem<br />
zajęć jest również rozwijanie i doskonalenie umiejętności oceny innowacji językowych, rozpoznawania<br />
błędów i ich korekty. Ponadto ćwiczenia mają na celu doskonalenie umiejętności korzystania ze<br />
słowników, wydawnictw poprawnościowych i innych źródeł wiedzy o języku<br />
WERYFIKACJA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA I WARUNKI ZALICZENIA:<br />
Aktywne uczestnictwo w zajęciach.<br />
Opracowanie i prezentacja wybranego zagadnienia zakresu współczesnych zjawisk<br />
językowych.<br />
OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA:<br />
Udział w ćwiczeniach 30 godzin<br />
Udział w konsultacjach 5 godzin<br />
Przygotowanie do ćwiczeń 5 godzin<br />
Razem 40 godzin<br />
1. LITERATURA PODSTAWOWA:<br />
2. MARIAN BUGAJSKI, JĘZYKOZNAWSTWO NORMATYWNE, WARSZAWA 1993<br />
3. MARIAN BUGAJSKI, JĘZYK KOMUNIKOWANIU, WARSZAWA 2006.<br />
4. JAN MIODEK, KULTURA JĘZYKA W TEORII I PRAKTYCE, WROCŁAW 1983<br />
5. DANUTA BUTTLER, HALINA KURKOWSKA, HALINA SATKIEWICZ, KULTURA JĘZYKA<br />
POLSKIEGO, T. I, WARSZAWA 1986.<br />
6. DANUTA BUTTLER, HALINA KURKOWSKA, HALINA SATKIEWICZ, KULTURA JĘZYKA<br />
POLSKIEGO, T. II, WARSZAWA 1987.<br />
7. ANDRZEJ MARKOWSKI, KULTURA JĘZYKA POLSKIEGO. TEORIA. ZAGADNIENIA<br />
LEKSYKALNE, WARSZAWA 2005.<br />
8. HALINA JADACKA, KULTURA JĘZYKA POLSKIEGO. FLEKSJA, SŁOWOTWÓRSTWO,<br />
SKŁADNIA, WARSZAWA 2005.<br />
ENCYKLOPEDIA KULTURY POLSKIEJ XX WIEKU, T. 2: WSPÓŁCZESNY JĘZYK POLSKI, RED. J.<br />
BARTMIŃSKI, WROCŁAW 1993.<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
16
OCHRONA WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ,<br />
BEZPIECZEŃSTWO PRACY, ERGONOMIA<br />
Kod przedmiotu: 16.0-WFiA-AST-OWI,BP,E<br />
Typ przedmiotu:obowiązkowy<br />
Język nauczania:polski<br />
Odpowiedzialny za przedmiot:prof. dr hab. inż. Edward Kowal<br />
Prowadzący:prof. dr hab. inż. Edward Kowal<br />
Forma<br />
zajęć<br />
Liczba godzin<br />
w semestrze<br />
Liczba godzin<br />
w tygodniu<br />
Semestr<br />
Forma<br />
zaliczenia<br />
Punkty<br />
ECTS<br />
Studia stacjonarne <strong>pierwszego</strong> <strong>stopnia</strong><br />
Wykład 15 1 V zaliczenie na ocenę<br />
1<br />
CEL PRZEDMIOTU:<br />
Stosowanie w praktyce zasad legalnego korzystania z dóbr intelektualnych. Znajomość<br />
podstawowych czynników kształtujących ergonomiczne, bezpieczne i higieniczne warunki pracy -<br />
skutki ich oddziaływania.<br />
WYMAGANIA WSTĘPNE:<br />
brak<br />
ZAKRES TEMATYCZNY PRZEDMIOTU:<br />
Znaczenie praw i norm w technice. Podstawowe narzędzia ochrony praw własności intelektualnej:<br />
patenty, prawa autorskie, znaki firmowe. Prawne regulacje dotyczące własności intelektualnej.<br />
Przepisy dotyczące ochrony wynalazków, wzorów przemysłowych i znaków towarowych,<br />
przedmiotów sztuki użytkowej i innych dzieł autorskich (opracowań, publikacji, dóbr kultury).<br />
Prawne podstawy ochrony pracy. Systemy zarządzania warunkami pracy i ryzykiem zawodowym.<br />
Naukowe podstawy ergonomii w tym: wymagania antropometryczne, szkodliwości przemysłowe i<br />
ich skutki, organizacja pracy, układ człowiek-obiekt techniczny.<br />
METODY KSZTAŁCENIA:<br />
Wykład informacyjny, wykład problemowy i konwersatoryjny, metody aktywizujące - metoda<br />
przypadków.<br />
EFEKTY KSZTAŁCENIA:<br />
Kod<br />
Efekty kształcenia dla przedmiotu<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
17
K_W11<br />
K_K04<br />
Student ma elementarną wiedzę o bezpieczeństwie i higienie pracy<br />
rozumie i docenia znaczenie uczciwości intelektualnej w działaniach własnych i<br />
innych osób; postępuje etycznie<br />
WERYFIKACJA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA I WARUNKI ZALICZENIA:<br />
Obecność i aktywność w zajęciach, umiejętność korzystania z adekwatnych aktów prawnych<br />
OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA:<br />
L. godzin Rodzaj obciążenia pracą studenta ECTS<br />
15 Udział w zajęciach 0,5<br />
5 Udział w konsultacjach 0,2<br />
10 Przygotowanie do zajęć i zaliczenia 0,3<br />
30 Razem 1<br />
LITERATURA PODSTAWOWA:<br />
1. Dyrektywa ramowa 89/391/EWG.<br />
2. E. Kowal, Ekonomiczno społeczne aspekty ergonomii, PWN, Warszawa 2004.<br />
3. Kodeks Pracy.<br />
4. Rozporz. MIPS z 26 września 1997 W sprawie ogólnych przepisów bhp. wraz ze zmianami.<br />
5. J. Lozański, Własność przemysłowa i intelektualna w Unii Europejskiej, Warszawa- Poznań 2005.<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
18
WSTĘP DO FIZYKI MATEMATYKI WYŻSZEJ<br />
Kod przedmiotu:11.1-WFiA-AST-WFMW<br />
Typ przedmiotu:obowiązkowy<br />
Język nauczania:polski<br />
Odpowiedzialny za przedmiot:dr K. Krzeszowski<br />
Prowadzący:dr K. Krzeszowski<br />
Forma<br />
zajęć<br />
Liczba<br />
godzin<br />
w sem<br />
estrze<br />
Liczba<br />
godzin<br />
w tygo<br />
dniu<br />
SemestForma<br />
r zaliczenia<br />
Punkty<br />
ECTS<br />
Studia stacjonarne <strong>pierwszego</strong> <strong>stopnia</strong><br />
Ćwiczenia 90 6 I Zaliczenie z oceną<br />
5<br />
CEL PRZEDMIOTU:<br />
Utrwalenie i rozszerzenie podstawowych zagadnień z matematyki i fizyki.<br />
WYMAGANIA WSTĘPNE:<br />
Znajomość podstawowych zagadnień z matematyki i fizyki.<br />
ZAKRES TEMATYCZNY PRZEDMIOTU:<br />
1. Przekształcanie wyrażeń wymiernych i niewymiernych<br />
2. Funkcje elementarne<br />
3. Ciągi liczbowe<br />
4. Elementy rachunku różniczkowego i całkowego<br />
5. Trygonometria<br />
6. Podstawy rachunku macierzowego<br />
7. Liczby zespolone<br />
8. Kinematyka<br />
9. Dynamika<br />
10. Praca, moc, energia<br />
METODY KSZTAŁCENIA:<br />
Ćwiczenia rachunkowe<br />
EFEKTY KSZTAŁCENIA:<br />
Student potrafi przekształcać dowolne wyrażenia wymierne i niewymierne. Umie zastosować wzory<br />
skróconego mnożenia. Student zna własności podstawowych funkcji elementarnych. Umie rozpoznać<br />
i scharakteryzować funkcję liniową, kwadratową, wymierną, wykładniczą, logarytmiczną<br />
i trygonometryczną. Student potrafi dokonać operacji na ciągach liczbowych. Umie policzyć ich<br />
granice. Student rozumie zagadnienia granicy i ciągłości funkcji i umie znaleźć ich pochodne. Potrafi<br />
zastosować pochodną funkcji. Student rozumie podstawowe zagadnienia rachunku całkowego. Umie<br />
dobierać metodę wyznaczenia całki dla konkretnego typu funkcji. Umie zastosować rachunek całkowy<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
19
w zadaniach. Potrafi rozpoznać i opisać funkcje trygonometryczne. Umie zastosować wzory redukcyjne<br />
do policzenia wartości funkcji trygonometrycznych szerokiego zakresu argumentów. Zna tożsamości<br />
trygonometryczne i potrafi je zastosować do rozwiązywania zadań. Student rozumie podstawy<br />
rachunku macierzowego. Potrafi transponować macierz i policzyć jej wyznacznik. Umie zastosować<br />
rachunek macierzowy do rozwiązywania układów równań. Student zna i rozumie działania na liczbach<br />
zespolonych. Potrafi policzyć moduł liczby zespolonej i jej sprzężenie. Potrafi przedstawić rozwiązania<br />
zadań na płaszczyźnie zespolonej. (K_U02, K_W04, K_W07)<br />
Student zna i rozumie podstawowe zagadnienia z kinematyki. Rozumie pojęcia ruchu, drogi,<br />
przesunięcia, prędkości i przyspieszenia. Jest w stanie rozpoznać i scharakteryzować różne rodzaje<br />
ruchu. Student zna i rozumie zasady dynamiki Newtona. Potrafi rozpoznać i opisać różne siły<br />
działające na ciało w spoczynku i w ruchu. Student rozumie pojęcia pracy, mocy i energii oraz związki<br />
pomiędzy nimi. (K_W03, K_U09, K_U10)<br />
WERYFIKACJA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA I WARUNKI ZALICZENIA:<br />
Wejściówki, odpowiedzi przy tablicy, kolokwia; Warunkiem zaliczenia jest odpowiednia średnia ważona<br />
ze wszystkich metod sprawdzania wiedzy.<br />
OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA:<br />
- udział w ćwiczeniach 15 x 6 = 90 godz.<br />
- przygotowanie do ćwiczeń 15 x 2 = 90 godzin<br />
- dokończenie w domu zadań rachunkowych 15 x 1 = 15 godz<br />
- udział w konsultacjach = 2 godz<br />
RAZEM: 137 godz<br />
LITERATURA PODSTAWOWA:<br />
1. B. Gdowski, E. Pluciński, Zbiór zadań z matematyki dla kandydatów na wyższe uczelnie,<br />
WNT, 1971<br />
2. W. Krysicki, L. Włodarski, Analiza matematyczna w zadaniach, PWN, 1974<br />
3. J. Jędrzejewski, W. Kruczek, A. Kujawski, Zbiór zadań z fizyki<br />
dla uczniów szkół średnich i kandydatów na studia, WNT, 2006<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
20
ANALIZA MATEMATYCZNA I<br />
Kod przedmiotu:11.1-WFiA-AST-Amat<br />
Typ przedmiotu:obowiązkowy<br />
Język nauczania:polski<br />
Odpowiedzialny za przedmiot:dr Radosława Kranz<br />
Prowadzący:dr Radosława Kranz<br />
Forma<br />
zajęć<br />
Liczba godzin<br />
w semestrze<br />
Liczba godzin<br />
w tygodniu<br />
Semestr<br />
Forma<br />
zaliczenia<br />
Punkty<br />
ECTS<br />
Studia stacjonarne <strong>pierwszego</strong> <strong>stopnia</strong><br />
Wykład 60 4<br />
egzamin<br />
I<br />
Ćwiczenia 60 4 zaliczenie na ocenę<br />
8<br />
CEL PRZEDMIOTU:<br />
Zapoznanie studenta z elementami logiki i teorii mnogości, z podstawowymi pojęciami,<br />
twierdzeniami i metodami stosowanymi na analizie matematycznej oraz z ich zastosowaniami w<br />
rozwiązywaniu zadań z zakresu astronomii.<br />
WYMAGANIA WSTĘPNE:<br />
Znajomość matematyki na poziomie szkoły ponadgimazjalnej.<br />
ZAKRES TEMATYCZNY PRZEDMIOTU:<br />
Wykład<br />
I. Elementy logiki i teorii mnogości<br />
1. Rachunek zdań, kwantyfikatory, operacje na zbiorach, produkt kartezjański zbiorów.<br />
2. Liczby rzeczywiste.<br />
II. Funkcje jednej zmiennej<br />
1. Pojęcie funkcji. Funkcje elementarne i ich własności. Funkcja złożona i odwrotna.<br />
2. Funkcje cyklometryczne.<br />
III. Granica ciągu i funkcji<br />
1. Definicja ciągu. Monotoniczność i ograniczoność ciągu.<br />
2. Granica ciągu. Twierdzenia o granicach ciągów. Twierdzenie o trzech ciągach.<br />
3. Granica i ciągłość funkcji. Własności funkcji ciągłych.<br />
IV. Szeregi liczbowe<br />
1. Suma szeregu. Warunek konieczny zbieżności szeregów.<br />
2. Kryteria zbieżności szeregów. Zbieżność bezwzględna i warunkowa szeregów.<br />
V. Rachunek różniczkowy funkcji jednej zmiennej<br />
1. Definicja pochodnej, interpretacja geometryczna i fizyczna, podstawowe wzory<br />
różniczkowania.<br />
2. Różniczka funkcji. Różniczkowalność funkcji.<br />
3. Twierdzenia o wartości średniej i ich zastosowania.<br />
4. Reguła de L’Hospitala i jej zastosowanie do obliczania granic funkcji.<br />
5. Wzór Taylora i Maclaurina.<br />
6. Monotoniczność funkcji. Ekstrema lokalne i globalne funkcji.<br />
7. Funkcje wypukłe i wklęsłe. Punkty przegięcia wykresu funkcji.<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
21
8. Badanie przebiegu zmienności funkcji.<br />
9. Zastosowania fizyczne rachunku różniczkowego.<br />
VI. Rachunek całkowy funkcji jednej zmiennej<br />
1. Funkcja pierwotna i własności całek nieoznaczonych. Wzory całkowe.<br />
2. Metody obliczania całek nieoznaczonych – całkowanie przez części, przez podstawienie,<br />
całkowanie funkcji wymiernych, trygonometrycznych i niewymiernych.<br />
3. Całka oznaczona i jej własności.<br />
4. Zastosowanie całek oznaczonych w geometrii i fizyce.<br />
5. Całki niewłaściwe.<br />
VII. Równania różniczkowe zwyczajne:<br />
1. Równania o zmiennych rozdzielonych.<br />
2. Równania jednorodne. Równania niejednorodne.<br />
3. Równania liniowe I-go i II-go rzędu. Równanie Bernoulliego.<br />
4. Zastosowania równań różniczkowych.<br />
VIII. Funkcja wektorowa jednej zmiennej.<br />
1. Definicja funkcji wektorowych jednej zmiennej.<br />
2. Obliczanie pochodnych funkcji wektorowych (materiał winien być opanowany przez<br />
studenta samodzielnie, na podstawie materiałów wskazanych przez wykładowcę).<br />
IX. Elementy topologii<br />
1. Definicja podstawowych pojęć topologicznych.<br />
Ćwiczenia<br />
I. Elementy logiki i teorii mnogości<br />
1. Wykonywanie operacji na zdaniach i funkcjach zdaniowych. Badanie tautologii.<br />
Wykonywanie operacji na zbiorach.<br />
2. Wykonywanie działań w zbiorze liczb rzeczywistych.<br />
II. Funkcje jednej zmiennej<br />
1. Wyznaczanie dziedziny i zbioru wartości funkcji. Sprawdzanie ich własności. Wyznaczanie<br />
funkcji złożonej i odwrotnej. Rysowanie wykresów funkcji.<br />
III. Granica funkcji<br />
1. Badanie własności ciągów.<br />
2. Obliczanie granic ciągów i funkcji.<br />
3. Sprawdzanie własności funkcji ciągłych.<br />
IV. Szeregi liczbowe<br />
1. Obliczanie sum szeregów. Sprawdzanie warunku koniecznego zbieżności szeregów.<br />
2. Badanie zbieżności szeregów.<br />
V. Rachunek różniczkowy funkcji jednej zmiennej<br />
1. Obliczanie pochodnych.<br />
2. Stosowanie reguły de L’Hospitala do obliczania granic funkcji.<br />
3. Rozwijanie funkcji w szereg Taylora i Maclaurina.<br />
4. Badanie monotoniczności funkcji. Wyznaczanie ekstremów lokalnych i globalnych funkcji.<br />
5. Wyznaczanie punktów przegięcia oraz przedziałów wklęsłości i wypukłości.<br />
6. Badanie przebiegu zmienności funkcji.<br />
7. Stosowanie rachunku różniczkowego do rozwiązywania zagadnień fizycznych.<br />
VI. Rachunek całkowy funkcji jednej zmiennej<br />
1. Całkowanie funkcji przy pomocy metod poznanych na wykładzie.<br />
2. Obliczanie całek oznaczonych i ich stosowanie w geometrii i fizyce.<br />
3. Badanie zbieżności całek niewłaściwych.<br />
VII. Równania różniczkowe zwyczajne:<br />
1. Rozwiązywanie równań różniczkowych o zmiennych rozdzielonych.<br />
2. Rozwiązywanie równań jednorodnych i niejednorodnych.<br />
3. Rozwiązywanie równań liniowych I-go i II-go rzędu oraz równania Bernoulliego.<br />
4. Stosowanie równań różniczkowych do zagadnień fizycznych.<br />
METODY KSZTAŁCENIA:<br />
Tradycyjny wykład; ćwiczenia audytoryjne, praca w grupach, korzystanie z narzędzi<br />
multimedialnych<br />
EFEKTY KSZTAŁCENIA:<br />
Wiedza (K_W04), (K_W07)<br />
1.Student zna podstawy logiki matematycznej i teorii zbiorów.<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
22
2.Wie co to jest funkcja i jej granica.<br />
3.Zna i rozumie pojęcia granicy ciągu oraz zbieżności szeregu liczbowego.<br />
4.Student zna i rozumie pojęcie pochodnej i różniczki funkcji.<br />
5.Wie czym jest reguła de L’Hospitala i do czego służy.<br />
6.Zna podstawowe pojęcia i twierdzenia rachunku całkowego.<br />
7.Zna podstawowe metody całkowania.<br />
8.Student wie czym jest równanie różniczkowe oraz zna niektóre typy tych równań.<br />
Umiejętności (K_U02), (K_U10)<br />
1.Student potrafi zbadać wartość logiczną zdania. Posługuje się kwantyfikatorami.<br />
2.Potrafi wyznaczać granice ciągów i funkcji oraz badać ich własności.<br />
3.Bada zbieżność szeregu liczbowego.<br />
4.Student oblicza pochodne i posługuje się nimi w badaniu monotoniczności, ekstremów<br />
oraz przedziałów wklęsłości i wypukłości funkcji.<br />
5.Umie zbadać przebieg zmienności funkcji.<br />
6.Oblicza niektóre typy całek nieoznaczonych.<br />
7.Potrafi korzystać z całek oznaczonych.<br />
8.Rozwiązuje pewne typy równań różniczkowych.<br />
9.Potrafi opisywać zjawiska fizyczne przy pomocy aparatu matematycznego.<br />
Kompetencje (K_K01), (K_K02), (K_K03), (K_K06)<br />
Student potrafi samodzielnie wyszukiwać informacje w literaturze i w internecie. Ma<br />
świadomość potrzeby ciągłego doskonalenia się. Potrafi pracować zespołowo.<br />
WERYFIKACJA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA I WARUNKI ZALICZENIA:<br />
Wykład: pozytywna ocena z egzaminu. Ćwiczenia: pozytywna ocena z kolokwiów.<br />
OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA:<br />
Godziny kontaktowe<br />
wykład - 60 godzin<br />
ćwiczenia - 60 godzin<br />
konsultacje - 20 godzin (10 godzin do wykładu i 10 godzin do ćwiczeń)<br />
razem: 140 godzin<br />
Praca samodzielna<br />
przygotowanie do wykładu - 20 godzin<br />
przygotowanie do ćwiczeń - 60 godzin<br />
przygotowanie do kolokwiów - 10 godzin<br />
przygotowanie do egzaminu - 10 godzin<br />
razem: 100 godzin<br />
Razem za cały przedmiot: 240 godzin (8 ECTS)<br />
LITERATURA PODSTAWOWA:<br />
1. R. Rudnicki, Wykłady z analizy matematycznej, PWN, Warszawa 2006.<br />
2. Sołtysiak, Analiza matematyczna, Część I, (Wykłady z matematyki dla studentów fizyki),<br />
Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 1995,<br />
3. M. Gewert, Z. Skoczylas, Analiza matematyczna 1, Definicje, twierdzenia, wzory, Oficyna<br />
Wydawnicza GIS, Wrocław 2005.<br />
4. M. Gewert, Z. Skoczylas, Analiza matematyczna 1, Przykłady i zadania, Oficyna GIS,<br />
Wrocław 2005.<br />
5. W. Kołodziej, Wybrane rozdziały analizy matematycznej, PWN, Warszawa 1982.<br />
6. W. Krysicki, L. Włodarski, Analiza matematyczna w zadaniach, cz. 1 i 2, PWN, Warszawa<br />
1992.<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
23
LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:<br />
1. J. Banaś, S. Wędrychowicz, Zbiór zadań z analizy matematycznej, WNT, Warszawa 1994.<br />
2. G. M. Fichtenholz, Rachunek różniczkowy i całkowy, tom I i II, PWN, Warszawa 1995.<br />
3. W. Kołodziej, Analiza matematyczna w zadaniach, PWN, Warszawa 1978.<br />
4. W. Kołodziej, Podstawy analizy matematycznej w zadaniach, Oficyna Wydawnicza<br />
Politechniki Warszawskiej, Warszawa 1995.<br />
5. G.I. Zaporożec, Metody rozwiązywania zadań z analizy matematycznej, WNT, Warszawa<br />
1976.<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
24
ANALIZA MATEMATYCZNA II<br />
Kod przedmiotu:11.1-WFiA-AST-Amat<br />
Typ przedmiotu:podstawowy<br />
Język nauczania:polski<br />
Odpowiedzialny za przedmiot:Dr hab. Anna Karczewska, prof. UZ<br />
wykład – dr hab. A. Karczewska, prof. UZ<br />
Prowadzący:<br />
ćwiczenia – dr hab. A. Karczewska, prof. UZ<br />
Forma<br />
zajęć<br />
Liczba godzin<br />
w semestrze<br />
Liczba godzin<br />
w tygodniu<br />
Semestr<br />
Forma<br />
zaliczenia<br />
Punkty<br />
ECTS<br />
Studia stacjonarne <strong>pierwszego</strong> <strong>stopnia</strong><br />
Wykład 30 2<br />
Egzamin<br />
II<br />
Ćwiczenia 45 3 Zaliczenie na ocenę<br />
6<br />
CEL PRZEDMIOTU:<br />
Zapoznanie studenta z zaawansowanymi metodami matematycznymi pomocnymi, a<br />
czasami niezbędnymi, do zrozumienia przedmiotów kierunkowych.<br />
WYMAGANIA WSTĘPNE:<br />
Analiza matematyczna I oraz Metody algebraiczne i geometryczne w fizyce.<br />
ZAKRES TEMATYCZNY PRZEDMIOTU:<br />
Wykład:<br />
Funkcje wielu zmiennych:<br />
• Pochodne cząstkowe funkcji. Różniczka funkcji i jej zastosowanie. Pochodne cząstkowe funkcji<br />
złożonych. Pochodna kierunkowa funkcji. Gradient funkcji.<br />
• Wzór Taylora. Ekstrema lokalne funkcji dwóch zmiennych. Ekstrema warunkowe. Najmniejsza i<br />
największa wartość funkcji.<br />
• Zastosowanie ekstremów funkcji w geometrii, fizyce i technice.<br />
• Funkcje uwikłane. Ekstrema lokalne funkcji uwikłanych.<br />
• Całki podwójne. Zamiana zmiennych w całce podwójnej.<br />
• Całki potrójne. Zamiana zmiennych w całce potrójnej.<br />
• Zastosowania całek podwójnych i potrójnych.<br />
• Całki krzywoliniowe skierowane i niekierowane. Zastosowanie całek krzywoliniowych. Wzór<br />
Greena.<br />
• Całki powierzchniowe zorientowane i niezorientowane. Zastosowanie całek powierzchniowych.<br />
Rotacja pola wektorowego.<br />
• Wzór Gaussa i Stokesa.<br />
Wydział Fizyki i As tronomii<br />
Kierunek: Astronomia<br />
25
Ćwiczenia:<br />
Funkcje wielu zmiennych:<br />
• Obliczanie pochodnych cząstkowych funkcji. Różniczka funkcji. Wykorzystywanie różniczki<br />
funkcji do obliczeń wartości przybliżonych.<br />
• Obliczanie pochodnych cząstkowych funkcji złożonych i pochodnej kierunkowej funkcji. Gradient<br />
funkcji.<br />
• Wzór Taylora. Wyznaczanie ekstremów lokalnych, ekstremów warunkowych oraz najmniejszej i<br />
największej wartość funkcji dwóch zmiennych.<br />
• Zastosowanie ekstremów funkcji w geometrii, fizyce i technice.<br />
• Funkcje uwikłane. Wyznaczanie ekstremów lokalnych funkcji uwikłanych.<br />
• Całki podwójne. Zamiana zmiennych w całce podwójnej.<br />
• Całki potrójne. Zamiana zmiennych w całce potrójnej.<br />
• Zastosowania całek podwójnych i potrójnych.<br />
• Całki krzywoliniowe skierowane i niekierowane. Zastosowanie całek krzywoliniowych.<br />
Zastosowanie wzoru Greena.<br />
• Całki powierzchniowe zorientowane i niezorientowane. Zastosowanie całek powierzchniowych.<br />
Zastosowanie wzoru Gaussa i wzoru Stokesa.<br />
METODY KSZTAŁCENIA:<br />
Wykład problemowy oraz konwersatoryjny. Ćwiczenia audytoryjne, w ramach których studenci<br />
rozwiązują zadania.<br />
EFEKTY KSZTAŁCENIA:<br />
1. Student zna i rozumie podstawowe zagadnienia analizy matematycznej. (K_W04, K_U01)<br />
2. Potrafi policzyć pochodne cząstkowe i kierunkowe funkcji wielu zmiennych. Umie wyznaczyć i<br />
zinterpretować gradient funkcji. (K_W07)<br />
3. Umie wyznaczyć ekstrema funkcji dwóch zmiennych oraz zastosować ekstrema funkcji w fizyce,<br />
astronomii i technice. (K_W01, K_U02)<br />
4. Zna i rozumie definicje całek podwójnych i potrójnych. Potrafi wyliczyć takie całki dla pewnych<br />
funkcji. Potrafi zamienić zmienne w całkach oraz zna zastosowania całek wielokrotnych w fizyce i<br />
astronomii. (K_W07, K_U10)<br />
5. Zna definicje całek krzywoliniowych oraz potrafi je zastosować. Zna wzór Greena. (K_W07)<br />
6. Zna definicje całek powierzchniowych oraz ich zastosowania. Zna wzór Gaussa i Stokesa.<br />
(K_W07)<br />
WERYFIKACJA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA I WARUNKI ZALICZENIA:<br />
Wykład:<br />
Warunkiem zaliczenia wykładu jest zdanie egzaminu końcowego składającego się z zadań<br />
o zróżnicowanym stopniu trudności.<br />
Ćwiczenia:<br />
W trakcie zajęć sprawdzany będzie stopień przygotowania studentów oraz zrozumienie<br />
treści wykładanych w czasie wykładu. Przeprowadzone będą sprawdziany z zadaniami<br />
pozwalające ocenić, czy student osiągnął efekty kształcenia.<br />
Warunkiem koniecznym i dostatecznym zaliczenia ćwiczeń jest uzyskanie 50 %<br />
maksymalnej ilości punktów, jaką można zdobyć z dwóch sprawdzianów cząstkowych.<br />
Student, który uzbiera co najmniej 10 % maksymalnej ilości punktów i nie przekroczy limitu<br />
nieobecności na zajęciach ma prawo do sprawdzianu poprawkowego z całości materiału<br />
przed I terminem egzaminu. Na ocenę oprócz wyników sprawdzianów wpływają również:<br />
aktywne uczestniczenie w zajęciach, przygotowanie do zajęć.<br />
Wydział Fizyki i As tronomii<br />
Kierunek: Astronomia<br />
26
OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA:<br />
Godziny kontaktowe:<br />
1. wykład - 30 godzin<br />
2. ćwiczenia - 45 godzin<br />
3. konsultacje - 5 godzin<br />
Razem 80 godzin<br />
Praca samodzielna studenta:<br />
4. przygotowanie do wykładu - 20 godzin<br />
5. przygotowanie do ćwiczeń - 30 godzin<br />
6. przygotowanie do sprawdzianów - 20 godzin<br />
7. przygotowanie do egzaminu – 20 godzin<br />
Razem 90 godzin<br />
LITERATURA PODSTAWOWA:<br />
8. M. Gewert, Z. Skoczylas, Analiza matematyczna 2, Definicje, twierdzenia, wzory, Oficyna<br />
Wydawnicza GIS, Wrocław 2005.<br />
9. M. Gewert, Z. Skoczylas, Analiza matematyczna 2, Przykłady i zadania, Oficyna GIS,<br />
Wrocław 2005.<br />
10. M. Gewert, Z. Skoczylas, Elementy analizy wektorowej, Teoria, przykłady i zadania, Oficyna<br />
GIS, Wrocław 1998.<br />
11. W. Krysicki, L. Włodarski, Analiza matematyczna w zadaniach, cz. 2, Warszawa 1992.<br />
12. R. Rudnicki, Wykłady z analizy matematycznej, PWN, Warszawa 2002.<br />
LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:<br />
1. G. M. Fichtenholz, Rachunek różniczkowy i całkowy, tom I i II, PWN, Warszawa 1995.<br />
2. W. Kołodziej, Analiza matematyczna w zadaniach, PWN, Warszawa 1978.<br />
3. G. I. Zaporożec, Metody rozwiązywania zadań z analizy matematycznej, WNT, Warszawa<br />
1976.<br />
4. H. i J. Musielakowie, Analiza matematyczna, tom I cz. 1 i 2, Wydawnictwo Naukowe UAM,<br />
Poznań 1993.<br />
Wydział Fizyki i As tronomii<br />
Kierunek: Astronomia<br />
27
METODY ALGEBRAICZNE I GEOMETRYCZNE<br />
W FIZYCE<br />
Kod przedmiotu:11.1-WFiA-AST-MAGF<br />
Typ przedmiotu:Obowiązkowy<br />
Język nauczania:Polski<br />
Odpowiedzialny za przedmiot:dr hab. Wiesław Leoński, prof. UZ<br />
Prowadzący:dr hab. Wiesław Leoński, prof. UZ<br />
Forma<br />
zajęć<br />
Liczba<br />
godzi<br />
n<br />
w sem<br />
estrze<br />
Liczba<br />
godzin<br />
w tygo<br />
dniu<br />
Semes<br />
tr<br />
Forma<br />
zaliczenia<br />
Punkty<br />
ECTS<br />
Studia stacjonarne <strong>pierwszego</strong> <strong>stopnia</strong><br />
Wykład 45 2<br />
Egzamin<br />
I<br />
Ćwiczenia 30 3 Zaliczenie z oceną<br />
7<br />
CEL PRZEDMIOTU:<br />
Nauczenie wykorzystania wybranych metod algebry i geometrii do rozwiązywania rachunkowych<br />
problemów z zakresu fizyki i astronomii.<br />
WYMAGANIA WSTĘPNE:<br />
Umiejętności rachunkowe w zakresie programu szkoły średniej.<br />
ZAKRES TEMATYCZNY PRZEDMIOTU:<br />
Zajęcia obejmują elementy algebry liniowej wraz z geometrią analityczną zorientowaną na zagadnienia<br />
przydatne przy rozwiązywaniu problemów fizycznych:<br />
1. Zbiory, iloczyn kartezjański, działania na zbiorach.<br />
2. Liczby zespolone – ich własności, postacie, działania na liczbach zespolonych<br />
3. Płaszczyzna zespolona -interpretacja geometryczna liczb zespolonych i działań na nich<br />
wykonywanych.<br />
4. Wielomiany i ułamki proste. Zasadnicze twierdzenie algebry. Schemat Hornera.<br />
5. Macierze i ich rodzaje. Wyznaczniki, ich własności i obliczanie. Macierz odwrotna i jej obliczanie.<br />
Wartości i wektory własne.<br />
6. Układy równań liniowych Cramera, metoda eliminacji Gaussa.<br />
7. Geometria analityczna na płaszczyźnie i w przestrzeni. Punkty, proste, odcinki oraz płaszczyzny.<br />
Krzywe stożkowe, przekształcenia płaszczyzny. Rachunek wektorowy. Iloczyn skalarny,<br />
wektorowy i mieszany.<br />
8. Przestrzeń i podprzestrzeń liniowa, liniowa niezależność wektorów, baza, przekształcenia<br />
współrzędnych przy zmianie bazy.<br />
9. Układy równań liniowych. Twierdzenie Kroneckera-Capelliego, układy jednorodne<br />
i niejednorodne.<br />
METODY KSZTAŁCENIA:<br />
Wykład konwencjonalny, ćwiczenia rachunkowe.<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
28
EFEKTY KSZTAŁCENIA:<br />
Zdobycie umiejętności wykonywania obliczeń na liczbach zespolonych i przedstawiania ich<br />
w różnych formach. Stosowanie formalizmu liczb zespolonych w rozwiązywaniu zadań<br />
rachunkowych z różnych działów algebry. Uzyskanie umiejętności obliczeń w ramach<br />
rachunku macierzowego. Stosowanie rachunku macierzowego w rozwiązywaniu zagadnień<br />
algebry liniowej. Umiejętność wyboru właściwej metody rozwiązywania problemu<br />
algebraicznego. Umiejętność analizy problemu równań liniowych i znajdowania jego<br />
rozwiązywania. Zdobycie umiejętności nalezienia zer wielomianów rzeczywistych i<br />
zespolonych oraz wykonywania operacji algebraicznych na wielomianach.<br />
W rezultacie student posiada wiedzę na temat możliwości używania omawianych metod<br />
matematycznych podczas dalszych studiów. Zna podstawowe twierdzenia z poznanych<br />
działów matematyki (K_W04).<br />
Potrafi analizować rozwiązywany problem, wybrać odpowiednią metodę jego<br />
rozwiązania i wykorzystać ją (K_U01). Potrafi w jasny i klarowny sposób<br />
przedstawiać poprawne rozumowanie matematyczne i jego wykorzystanie do<br />
rozwiązania problemu fizycznego lub astronomicznego(K_U02).<br />
Potrafi precyzyjnie sformułować problem by odnaleźć brakujące elementy<br />
rozwiązania (K_K02).<br />
WERYFIKACJA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA I WARUNKI ZALICZENIA:<br />
Wykład: Egzamin pisemny; Warunek zaliczenia - pozytywna ocena z egzaminu.<br />
Ćwiczenia: Pisemne sprawdziany cząstkowe – pozytywne zaliczenie wszystkich sprawdzianów.<br />
OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA:<br />
- udział w wykładach 15 tygodni x 2 godz = 30 godz<br />
- udział w ćwiczeniach 15 x 3 = 45 godz.<br />
- przygotowanie do ćwiczeń 15 x 2 = 30 godzin<br />
- dokończenie w domu zadań rachunkowych 15 x2 = 30 godz<br />
- udział w konsultacjach = 10 godz<br />
- przygotowanie do egzaminu = 15 godz<br />
- udział w egzaminie = 2 godz<br />
RAZEM: 162 godz<br />
LITERATURA PODSTAWOWA:<br />
1. T. Jurlewicz, Z. Skoczylas, „Algebra liniowa 1 i 2”, skrypt Politechniki Wrocławskiej z zadaniami,<br />
Oficyna Wydawnicza GIS, Wrocław 2006.<br />
LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:<br />
1. I. N. Bronsztajn, K. A. Siemiendiajew, G. Musioł, H. Muhling, Nowoczesne kompendium matematyki,<br />
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2004.<br />
2. A. Białynicki-Birula, Algebra, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.<br />
3. T. Kaczorek, Wektory i macierz w automatyce i elektrotechnice, Wydawnictwo Naukowe<br />
PWN, Warszawa 1998.<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
29
METODY MATEMATYCZNE FIZYKI<br />
Kod przedmiotu:11.1-WFiA-AST-MMF<br />
Typ przedmiotu:obowiązkowy<br />
Język nauczania:polski<br />
Odpowiedzialny za przedmiot:Dr hab. Maria Przybylska, prof. UZ<br />
Wykład: dr hab. Maria Przybylska<br />
Prowadzący:<br />
Ćwiczenia:<br />
Forma<br />
zajęć<br />
Liczba<br />
godzi<br />
n<br />
w sem<br />
estrze<br />
Liczba<br />
godzin<br />
w tygo<br />
dniu<br />
Semes<br />
tr<br />
Forma<br />
zaliczenia<br />
Punkty<br />
ECTS<br />
Studia stacjonarne <strong>pierwszego</strong> <strong>stopnia</strong><br />
Wykład 30 2<br />
Egzamin<br />
III<br />
Ćwiczenia 30 2 Zaliczenie na ocenę<br />
6<br />
CEL PRZEDMIOTU:<br />
Zapoznanie studenta z zaawansowanymi metodami matematycznymi pomocnymi do zrozumienia<br />
treści przedmiotów kierunkowych.<br />
WYMAGANIA WSTĘPNE:<br />
Analiza matematyczna I i II oraz Metody algebraiczne i geometryczne w fizyce<br />
ZAKRES TEMATYCZNY PRZEDMIOTU:<br />
1. Elementy matematyki dyskretnej: definicje rekurencyjne, równania rekurencyjne, podstawowe<br />
techniki zliczania, zasada włączeń i wyłączeń, zliczanie i podziały, zasada szufladkowa<br />
Dirichleta.<br />
2. Elementy geometrii analitycznej: krzywe na płaszczyźnie i w przestrzeni, styczne i normalne<br />
do krzywych na płaszczyźnie, różnorodne równania prostej, równania płaszczyzn w<br />
przestrzeni, stożkowe w układzie kartezjańskim i biegunowym.<br />
3. Elementy rachunku wariacyjnego: pojęcie funkcjonału i przykłady funkcjonałów, ekstrema<br />
słabe i silne, pojęcie wariacji funkcjonału, warunek konieczny istnienia ekstremum<br />
funkcjonału, równania Eulera-Lagrange'a i ich własności. zastosowania rachunku<br />
wariacyjnego.<br />
4. Funkcje zmiennej zespolonej: warunki Cauchy'ego-Riemanna istnienia pochodnej, wzór<br />
całkowy Cauchy'ego, szeregi Taylora i Laurenta, punkty osobliwe funkcji, residua, obliczanie<br />
całek przy pomocy teorii residuów.<br />
5. Rachunek prawdopodobieństwa: podstawowe pojęcia, zmienne losowe o rozkładzie<br />
dyskretnym i ciągłym, funkcje charakterystyczne, procesy stochastyczne – wprowadzenie i<br />
przykłady<br />
6. Statystyka matematyczna: estymacja parametrów, rozkłady prawdopodobieństwa używane w<br />
testach statystycznych: rozkład normalny, rozkład chi^2, rozkład Studenta, przedziały ufności,<br />
regresja i korelacja.<br />
Na ćwiczeniach rozwiązywane będą zadania ilustrujące materiał przedstawiany na wykładzie<br />
METODY KSZTAŁCENIA:<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
30
Wykład konwencjonalny. Ćwiczenia rachunkowe, w ramach których studenci<br />
zadania ilustrujące treść wykładu wzbogacone o zastosowania astronomiczne.<br />
rozwiązują<br />
EFEKTY KSZTAŁCENIA:<br />
1. Student zna i rozumie wybrane zagadnienia matematyki dyskretnej, geometrii analitycznej,<br />
rachunku wariacyjnego, funkcji zmiennej zespolonej, rachunku prawdopodobieństwa i<br />
statystyki matematycznej. Student zna elementarną terminologię stosowaną w tych naukach<br />
(K_W04).<br />
2. Potrafi rozwiązać równania rekurencyjne z zadanymi warunkami brzegowymi, zliczać zbiorym<br />
stosować zasadę szufladkową (K_U02,K_U10).<br />
3. Zna i stosuje różnorodne sposoby zapisu krzywych na płaszczyźnie i w przestrzeni, umie<br />
zapisywać równania prostej w oparciu o różnorodne zadane dane, wyznacza równania<br />
stycznych i normalnych do zadanych krzywych płaskich, rozpoznje stożkowe gdy podane są<br />
ich równania, przepisuje równania stożkowych w układzie kartezjańskim na równania w<br />
układzie biegunowym i na odwrót, zapisuje równania stożkowych w układach o przesuniętym<br />
początku układu współrzędnych (K_U02 ,K_W07,K_K06).<br />
4. Zna warunek ekstremum dla funkcjonałów i stosuje go do różnorodnych problemów<br />
matematyki, fizyki i astronomii (K_U02 ,K_W07).<br />
5. Umie sprawdzić czy funkcja zespolona jest różniczkowalna i liczy pochodne, zna<br />
parametryzacje ważniejszych krzywych na płaszczyźnie zespolonej i liczy całki funkcji<br />
zespolonych, stosuje wzór całkowy Cauchyego do wyznaczania całek funkcji zespolonych.<br />
Zna definicję szeregu szeregu Taylora i rozwija zadaną funkcję w szereg Taylora, rozumie<br />
pojęcie funkcji holomorficznej. Zna klasyfikację punktów osobliwych Zna definicję Laurenta i<br />
residuum, liczy residua przy pomocy różnych metod, stosuje residua do obliczania całek<br />
(K_U02 ,K_W07).<br />
6. Student zna podstawowe dyskretne i ciągłe rozkłady prawdopodobieństwa i ich cechy<br />
charakterystyczne. Wyznacza wartość oczekiwaną, momenty rozkładu statystycznego,<br />
wariancję, dystrybuantę dla zadanych dyskretnych i ciągłych rozkładów prawdopodobieństwa,<br />
liczy funkcje charakterystyczne rozkładów ciągłych. Zna definicję procesu stochatycznego i<br />
zna przykłady procesów stochastycznych (K_U08,K_K06).<br />
7. Zna i oblicza podstawowe statystyki dla zadanych prób losowych, zna rozkłady<br />
podstawowych statystyk. Zna i rozumie pojęcie estymatora i znajduje estymator metodą<br />
największej wiarygodności, wyznacza przedziały ufności dla rozkładu normalnego przy<br />
pomocy tablic statystycznych (K_U08,K_K06).<br />
WERYFIKACJA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA I WARUNKI ZALICZENIA:<br />
Wykład: Egzamin; Warunek zaliczenia - pozytywna ocena z egzaminu<br />
Ćwiczenia: Kolokwium pisemne, Warunek zaliczenia – pozytywne zaliczenie kolokwium<br />
OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA:<br />
- udział w wykładach 15 tygodni x 2 godz = 30 godz<br />
- przygotowanie do wykładu - 20 godzin<br />
- udział w ćwiczeniach 15 x 2 = 30 godz.<br />
- przygotowanie do ćwiczeń 15 x 2 = 30 godzin<br />
- przygotowanie do kolokwium = 12 godz<br />
- udział w konsultacjach = 5 godz<br />
- przygotowanie do egzaminu = 20 godz<br />
- udział w egzaminie = 3 godz<br />
RAZEM: 150 godz<br />
LITERATURA PODSTAWOWA:<br />
1. R. Leitner, Zarys matematyki wyższej, część I, II i III, WNT, Warszawa, 1998.<br />
2. D. McQuarrie, Matematyka dla przyrodników i inżynierów, T. 1 i 3, PWN Warszawa, 2006<br />
3. T. Jurlewicz, Z. Skoczylas, Algebra i geometria analityczna, Oficyna Wydawnicza GiS,<br />
Wrocław 2011<br />
4. I.M. Gelfand, S.W. Fomin, Rachunek wariacyjny, PWN, Warszawa, 1970<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
31
5. J. Długosz, Funkcje zespolone, Oficyna Wydawnicza GiS, Wrocław, 2005<br />
6. W. Kordecki, Rachunek prawdopodobieństwa i statystyka matematyczna, Oficyna<br />
Wydawnicza GiS, Wrocław, 2010<br />
7. Materiały do wykładu Rachunek prawdopodobieństwa i statystyka na studiach <strong>pierwszego</strong><br />
<strong>stopnia</strong> ze strony http://wazniak.mimuw.edu.pl<br />
LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:<br />
1. F. W. Byron, R. W. Fuller, Metody matematyczne w fizyce klasycznej i kwantowej, t. 1-2, PWN,<br />
Warszawa 1974<br />
2. J. Bird, Higher engineering mathematics, Elsevier, Amsterdam, 2006<br />
3. B. A. Dubrovin, S. P. Novikov, A.T. Fomenko Modern Geometry. Methods and Applications. Part<br />
1, Springer-Verlag, 1984.<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
32
PODSTAWY FIZYKI I - MECHANIKA<br />
Kod przedmiotu:13.2-WFiA-AST-PoF1-M<br />
Typ przedmiotu:<br />
obowiązkowy<br />
Język nauczania:<br />
polski<br />
Odpowiedzialny za przedmiot:<br />
prof. dr hab. Andrzej Drzewiński<br />
Prowadzący:<br />
prof. dr hab. Andrzej Drzewiński<br />
dr Lidia Najder-Kozdrowska<br />
Forma<br />
zajęć<br />
Liczba godzin<br />
w semestrze<br />
Liczba godzin<br />
w tygodniu<br />
Semestr<br />
Forma<br />
zaliczenia<br />
Punkty<br />
ECTS<br />
Studia stacjonarne <strong>pierwszego</strong> <strong>stopnia</strong><br />
Wykład 45 3<br />
Egzamin<br />
I<br />
Ćwiczenia 45 3 Zaliczenie na ocenę<br />
8<br />
CEL PRZEDMIOTU:<br />
Pierwszym celem zajęć jest zapoznanie studentów z rozwojem pojęć i metod badawczych fizyki.<br />
Równolegle realizowanym i najważniejszym celem jest zdobycie przez studenta umiejętności rozumienia i<br />
ścisłego opisu zjawisk fizycznych z zakresu mechaniki. Dzięki pokazom towarzyszącym wykładom,<br />
przekaz werbalny jest ilustrowany licznymi przykładami.<br />
WYMAGANIA WSTĘPNE:<br />
znajomość matematyki i fizyki na poziomie szkoły średniej<br />
ZAKRES TEMATYCZNY PRZEDMIOTU:<br />
WYKŁAD:<br />
- Historia i metodologia nauki: podstawowe wielkości fizyczne i ich pomiar, międzynarodowy układ<br />
jednostek SI, układy współrzędnych, wektory i wielkości wektorowe w fizyce<br />
- Kinematyka: kinematyka ruchu postępowego, ruch prostoliniowy, ruch w dwóch i trzech wymiarach,<br />
prędkość i przyspieszenie<br />
- Dynamika ruchu prostoliniowego: dynamika punktu materialnego, siła i ruch, masa a ciężar, zasady<br />
dynamiki Newtona, tarcie<br />
- Układy odniesienia: układy inercjalne i nieinercjalne, transformacje Galileusza i Lorentza<br />
- Dynamika ruchu obrotowego: ruch jednostajny po okręgu, siły bezwładności, siła Coriolisa<br />
- Energia: energia kinetyczna i potencjalna, praca i moc, zasada zachowania energii<br />
- Zderzenia: pęd i zasada zachowania pędu, zderzenia ciał sprężyste i niesprężyste<br />
- Oddziaływanie grawitacyjne: prawa Keplera, prawo powszechnego ciążenia, praca sił w polu<br />
grawitacyjnym, pierwsza i druga prędkość kosmiczna<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
33
- Dynamika ruchu obrotowego bryły sztywnej: bryła sztywna, środek masy, zasada Steinera, ruch<br />
postępowo-obrotowy, zasada zachowania momentu pędu<br />
- Statyka: warunki równowagi, równia pochyła, równowaga bryły sztywnej<br />
- Ruch drgający i falowy: deformacje ciał, siły sprężyste, ruch falowy i zasada superpozycji, interferencja<br />
oraz dyfrakcja, fale stojące, efekt Dopplera<br />
- Statyka i dynamika cieczy oraz gazów: prawo Archimedesa, prawo Pascala, zasada ciągłości, prawo<br />
Bernoulliego<br />
ĆWICZENIA:<br />
- Wektory. Dodawanie wektorów. Mnożenie wektorów: skalarne i wektorowe.<br />
- Ruch w jednym wymiarze. Prędkość średnia oraz chwilowa. Ruch przyspieszony. Spadek<br />
swobodny ciał.<br />
- Ruch w dwóch i trzech wymiarach. Położenie, prędkość, przyspieszenie. Rzut ukośny. Ruch<br />
względny. Prawa dynamiki Newtona. Siła, masa. Zastosowanie praw Newtona. Siły tarcia.<br />
- Praca i energia. Praca wykonana przez stałą oraz zmienną siłę. Energia kinetyczna a praca. Moc.<br />
- Prawo zachowania energii. Siły zachowawcze. Energia potencjalna. Jednowymiarowe układy<br />
zachowawcze.<br />
- Układy wielu cząstek. Układy dwuciałowe i wielociałowe. Środek masy. Pęd cząstki oraz pęd<br />
układu ciał. Prawo zachowania pędu.<br />
- Zderzenia. Prawo zachowania pędu podczas zderzeń. Zderzenia w jednym i w dwóch wymiarach.<br />
- Kinematyka ruchu obrotowego: Ruch obrotowy. Zmienne w ruchu obrotowym. Ruch obrotowy ze<br />
stałym przyspieszeniem. Związek między zmiennymi w ruchu liniowym i w ruchu obrotowym.<br />
METODY KSZTAŁCENIA:<br />
Zajęcia mają postać wykładów ilustrowanych demonstracjami zjawisk fizycznych. Zarówno podczas<br />
wykładu, jak i pokazów student jest zachęcany do zadawania pytań, a w przypadku tych ostatnich, także<br />
do aktywnego udziału przy niektórych demonstracjach. Podczas ćwiczeń studenci analizują wspólnie<br />
problemy oraz rozwiązują zadania.<br />
EFEKTY KSZTAŁCENIA:<br />
Student wie na czym bazuje metodologia nowożytnych nauk przyrodniczych (K_W01, K_W02, K_W06,<br />
K_K07). Rozumie zasady składania ruchów oraz składania sił (K_W03). Zna i umie zastosować zasady<br />
dynamiki Newtona (K_W03), w tym potrafi stosować wymiennie opis zjawisk w inercjalnych i w<br />
nieinercjalnych układach odniesienia (K_U01). Zna prawo powszechnego ciążenia (K_W03) i potrafi je<br />
powiązać z ruchem planet (K_U01, K_U04). Rozumie związek pomiędzy energią a pracą, w tym umie<br />
podać różne przykłady energii potencjalnej (K_W03). Zna zasady zachowania (K_W03) i potrafi je<br />
wykorzystać do rozwiązywania problemów z mechaniki (K_U01). Rozumie rolę masy bezwładnej oraz jej<br />
rozkładu w analizie ruchu bryły sztywnej (K_W03), potrafi policzyć moment bezwładności dla<br />
podstawowych brył, jak pierścień, pręt czy kula (K_U01). Potrafi opisać ruch falowy i związaną z nim<br />
zasadę superpozycji (K_W03). Rozumie idealizację typową dla modeli fizycznych (K_W02), jak<br />
przykładowo idealnie sprężyste zderzenia czy przybliżenie cieczy doskonałej. W oparciu o pojęcia pracy<br />
oraz energii potrafi wyjaśnić prawo Bernoulliego (K_W03), a także zastosować je do prostych zagadnień z<br />
dynamiki płynów (K_U01).<br />
WERYFIKACJA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA I WARUNKI ZALICZENIA:<br />
WYKŁAD:<br />
Egzamin ma postać pisemną. Student otrzymuje cztery zadania problemowe, wymagające z<br />
jednej strony znajomości materiału, z drugiej umiejętności łączenia różnych zjawisk.<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
34
Za każde zadanie można otrzymać od 0 do 5 punktów. Ocena pozytywna wymaga<br />
otrzymania przynajmniej 8 punktów (dostateczny za 8-10.5 pkt, plus dostateczny za 11-13.5<br />
pkt, dobry 14-16, plus dobry 16.5-18.5 pkt, bardzo dobry 19-20 pkt).<br />
ĆWICZENIA:<br />
Podstawą zaliczenia ćwiczeń jest obecność na zajęciach oraz zaliczenie na ocenę pozytywną<br />
materiału w wyznaczonym terminie (kolokwia).<br />
OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA<br />
1. udział w ćwiczeniach 15 x 3 = 45 godz.<br />
2. przygotowanie do ćwiczeń 15 x 3 = 45 godz.<br />
3. udział w konsultacjach = 15 godz.<br />
4. udział w wykładach oraz demonstracjach fizycznych 15 x 3 = 45 godz.<br />
5. Przygotowanie do egzaminu = 45 godz.<br />
6. Udział w egzaminie = 2 godz.<br />
RAZEM: 197 GODZ (8 ETCS)<br />
LITERATURA PODSTAWOWA:<br />
[1] D. Halliday, R. Resnick, J. Walker, "Podstawy fizyki" tom 1 i 2, Wydawnictwo Naukowe PWN,<br />
Warszawa 2005<br />
[2] B. Jaworski, A. Dietłaf, L. Miłkowska, G. Siergiejew, "Kurs fizyki" tom 1<br />
[3] I.W. Sawieliew, "Kurs fizyki" tom 1, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002<br />
[4] L.D. Landau, J.M. Liftszyc, „Mechanika”, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007<br />
LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:<br />
[1] A. K. Wróblewski, „Historia fizyki” Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
35
PODSTAWY FIZYKI II – TERMODYNAMIKA<br />
Kod przedmiotu:13.2-WFiA-AST-PoF2-C,FS<br />
Typ przedmiotu: obowiązkowy<br />
Język nauczania: polski<br />
Odpowiedzialny za przedmiot:<br />
Prowadzący:<br />
prof. dr hab. Andrzej Drzewiński<br />
prof. dr hab. Andrzej Drzewiński<br />
dr Lidia Najder-Kozdrowska<br />
Forma<br />
zajęć<br />
Liczba godzin<br />
w semestrze<br />
Liczba godzin<br />
w tygodniu<br />
Semestr<br />
Forma<br />
zaliczenia<br />
Punkty<br />
ECTS<br />
Studia stacjonarne <strong>pierwszego</strong> <strong>stopnia</strong><br />
Wykład 30 2<br />
Egzamin<br />
II<br />
Ćwiczenia 30 2 Zaliczenie na ocenę<br />
6<br />
CEL PRZEDMIOTU:<br />
Celem zajęć jest jest zdobycie przez studenta umiejętności rozumienia i ścisłego opisu zjawisk fizycznych<br />
z zakresu termodynamiki oraz podstaw fizyki statystycznej. Towarzyszy temu zapoznanie studentów z<br />
rozwojem pojęć i metod badawczych współczesnej fizyki. Dzięki pokazom przekaz werbalny jest<br />
ilustrowany licznymi przykładami.<br />
WYMAGANIA WSTĘPNE:<br />
znajomość matematyki i fizyki na poziomie szkoły średniej, ukończony kurs „Podstawy fizyki I”<br />
ZAKRES TEMATYCZNY PRZEDMIOTU:<br />
WYKŁAD:<br />
- Podstawowe pojęcia termodynamiki: praca, ciepło, energia wewnętrzna<br />
- Zerowa zasada termodynamiki: pomiar temperatur, skale temperatur<br />
- Ciepło a własności materiałowe: rozszerzalność cieplna ciał stałych, ciepło właściwe, ciepło przemiany<br />
- Ciepło a praca: pierwsza zasada termodynamiki, przemiany termodynamiczne<br />
- Przekaz energii w postaci ciepła: przewodnictwo cieplne, konwekcja, promieniowanie<br />
- Model gazu doskonałego: idealizacja w modelu, przemiany gazu doskonałego,<br />
- Kinetyczna teoria gazów: związek ciśnienia i temperatury ze średnią prędkością kwadratowa cząstek,<br />
rozkład prędkości Maxwella, średnia droga cząstek<br />
- Druga zasada termodynamiki: entropia, strzałka czasu, silniki cieplne<br />
- Trzecia zasada termodynamiki: procesy odwracalne i nieodwracalne, układy zamknięte, otwarte i<br />
izolowane, temperatura zera bezwzględnego<br />
- Elementy fizyki statystycznej: prawdopodobieństwo, mikrostany a makrostany, suma statystyczna,<br />
entropia, zespół mikrokanoniczny i kanoniczny, statystyczna definicja temperatury<br />
- Ruchy przypadkowe: ruchy Browna, dyfuzja, współczynnik dyfuzji, dyfuzja anomalna<br />
- Modele gazu rzeczywistego: równanie van der Waalsa<br />
- Elementy przejść fazowych: fluktuacje, diagram fazowy, przejścia fazowe <strong>pierwszego</strong> rodzaju oraz ciągłe<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
36
ĆWICZENIA:<br />
Termodynamika (temperatura, skale temperatur, ciepło, rozszerzalność cieplna ciał stałych,<br />
przewodnictwo cieplne, energia wewnętrzna, ciepło właściwe, zależność ciepła molowego od temperatury,<br />
praca wykonana przez gaz, pierwsza zasada termodynamiki)<br />
Kinetyczna teoria gazów (równanie stanu gazu doskonałego, przemiany gazowe, średnia kwadratowa<br />
prędkość cząsteczek gazu i jej związek z temperaturą i ciśnieniem gazu, średnia droga swobodna, ciepło<br />
molowe gazu, prawo rozkładu prędkości Maxwella, równanie stanu gazu rzeczywistego)<br />
Entropia i elementy mechaniki statystycznej (cykl Carnota, druga zasada termodynamiki, procesy<br />
odwracalne, procesy nieodwracalne, sprawność silników).<br />
METODY KSZTAŁCENIA:<br />
Zajęcia mają postać wykładów ilustrowanych demonstracjami zjawisk fizycznych. Zarówno podczas<br />
wykładu, jak i pokazów student jest zachęcany do zadawania pytań, a w przypadku tych ostatnich, także<br />
do aktywnego udziału przy niektórych demonstracjach. Podczas ćwiczeń studenci analizują wspólnie<br />
problemy oraz rozwiązują zadania.<br />
EFEKTY KSZTAŁCENIA:<br />
Student rozumie i potrafi opisać podejście fenomenologiczne oraz mikroskopowe do zjawisk<br />
termodynamicznych (K_W03). Umie podać parametry określające stan termodynamiczny układu oraz<br />
zdefiniować funkcję stanu (K_W03). Potrafi podać i opisać różne formy energii oraz jej przekazu (K_W03,<br />
K_W05). Zna i umie zastosować zasady termodynamiki do analizy jakościowej i ilościowej prostych<br />
problemów (K_W03, K_U01). Potrafi zdefiniować model gazu doskonałego oraz rozkład Maxwella dla<br />
prędkości cząstek gazu (K_W03). Umie wyjaśnić zasady działania silnika cieplnego oraz lodówki (K_U01).<br />
Potrafi rozszerzyć model gazu idealnego do prostego modelu gazu rzeczywistego (K_W03, K_W05). Za<br />
pomocą diagramu fazowego potrafi opisać przejście fazowe <strong>pierwszego</strong> rodzaju oraz przejście ciągłe<br />
(K_W03). Zna pojęcie fluktuacji oraz wartości średnich wielkości fizycznych, zarówno czasowych, jak i po<br />
zespole statystycznym (K_W03). Rozumie pojęcie mikrostanu i makrostanu oraz potrafi określić<br />
prawdopodobieństwo ich występowania (K_W03). Potrafi dla układu izolowanego zdefiniować entropię<br />
oraz podać statystyczną definicję temperatury (K_W03). Dla układu w kontakcie z termostatem potrafi<br />
wyznaczać wartości średnie wielkości termodynamicznych (K_U01).<br />
WERYFIKACJA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA I WARUNKI ZALICZENIA:<br />
WYKŁAD:<br />
Egzamin ma postać pisemną. Student otrzymuje cztery zadania problemowe, wymagające z jednej strony<br />
znajomości materiału, z drugiej umiejętności łączenia różnych zjawisk.<br />
Za każde zadanie można otrzymać od 0 do 5 punktów. Ocena pozytywna wymaga otrzymania<br />
przynajmniej 8 punktów (dostateczny za 8-10.5 pkt, plus dostateczny za 11-13.5 pkt, dobry 14-16, plus<br />
dobry 16.5-18.5 pkt, bardzo dobry 19-20 pkt).<br />
ĆWICZENIA:<br />
Podstawą zaliczenia ćwiczeń jest obecność na zajęciach oraz zaliczenie na ocenę pozytywną materiału w<br />
wyznaczonym terminie (kolokwia).<br />
OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA:<br />
1) udział w ćwiczeniach 15 x 2 = 30 godz.<br />
2) przygotowanie do ćwiczeń 15 x 3 = 30 godz.<br />
3) udział w konsultacjach = 15 godz.<br />
4) udział w wykładach oraz demonstracjach fizycznych 15 x 2 = 30 godz.<br />
5) Przygotowanie do egzaminu = 45 godz.<br />
6) Udział w egzaminie = 2 godz.<br />
RAZEM: 152 GODZ<br />
LITERATURA PODSTAWOWA:<br />
[1] D. Halliday, R. Resnick, J. Walker, "Podstawy fizyki" tom 1 i 2, Wydawnictwo Naukowe PWN,<br />
Warszawa 2005<br />
[2] R. Hołyst, A. Poniewierski, A. Ciach, „Termodynamika dla chemików, fizyków i inżynierów”,<br />
Wydawnictwo <strong>Uniwersytetu</strong> Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa 2005<br />
[3] K. Huang, „Podstawy fizyki statystycznej”, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
37
LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:<br />
[1] I. Anselm, Podstawy fizyki statystycznej i termodynamiki, Państwowe Wydawnictwo Naukowe,<br />
Warszawa, 1990<br />
[2] A. K. Wróblewski, „Historia fizyki” Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
38
ELEKTRODYNAMIKA<br />
Kod przedmiotu:13.2-WFiA-AST-EDYN<br />
Typ przedmiotu:obowiązkowy<br />
Język nauczania:polski<br />
Odpowiedzialny za przedmiot:dr hab. Stanisław Kasperczuk, prof. UZ<br />
Prowadzący:<br />
wykład - dr hab. Stanisław Kasperczuk,<br />
prof. UZ<br />
ćwiczenia – dr Lidia Najder-Kozdrowska<br />
Forma<br />
zajęć<br />
Liczba godzin<br />
w semestrze<br />
Liczba godzin<br />
w tygodniu<br />
Semestr<br />
Forma<br />
zaliczenia<br />
Punkty<br />
ECTS<br />
Studia stacjonarne <strong>pierwszego</strong> <strong>stopnia</strong><br />
Wykład 30 2<br />
Egzamin<br />
VI<br />
Ćwiczenia 30 2 Zaliczenie z oceną<br />
5<br />
CEL PRZEDMIOTU:<br />
Zapoznanie studentów z podstawowymi zagadnieniami fizyki klasycznej, stanowiących podstawę dla<br />
rozwoju całej fizyki współczesnej, obejmującej własności materii, teorii promieniowania<br />
elektromagnetycznego oraz ich wzajemnych relacji.<br />
WYMAGANIA WSTĘPNE:<br />
Znajomość wiedzy w zakresie podstaw fizyki oraz matematyki wyższej w ramach prowadzonych zajęć<br />
kursowych.<br />
ZAKRES TEMATYCZNY PRZEDMIOTU:<br />
Zasada najmniejszego działania i równania Maxwella, przestrzeń Minkowskiego, szczególna teoria<br />
względności, równania pola elektromagnetycznego, zasady zachowania, fale elektromagnetyczne,<br />
zagadnienia brzegowe. Zastosowanie transformacji Lorentza do aberracji i efektu Dopplera, ruch<br />
ładunku w polu elektrycznym i magnetycznym, elektrostatyka, magnetostatyka, dyspersja światła,<br />
fale elektromagnetyczne w ośrodku przewodzącym, wzory Fresnela, prawa prądu stałego, fale<br />
elektromagnetyczne w ośrodku materialnym, promieniowanie poruszających się ładunków, fizyka<br />
plazmy. Optyka geometryczna.<br />
METODY KSZTAŁCENIA:<br />
Wykład konwencjonalny, ćwiczenia rachunkowe<br />
EFEKTY KSZTAŁCENIA:<br />
Podstawowym celem przedmiotu elektrodynamiki jest prezentacja metody dedukcyjnej, stwarza to<br />
możliwość przedstawienia teoretycznej interpretacji znanych wcześniej faktów doświadczalnych<br />
((K_W03, K_W04), oraz poznania mechanizmów zachodzących zjawisk fizycznych (K_U01).<br />
Ważnym celem wykładu jest także przedstawienie roli matematyki fizyce i astronomii (K_W07).<br />
WERYFIKACJA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA I WARUNKI ZALICZENIA:<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
39
Wykład: Egzamin pisemny i ustny. Warunek zaliczenia – pozytywna ocena z egzaminu<br />
Ćwiczenia: Aktywna obecność na ćwiczeniach, zaliczenie kolokwiów<br />
OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA:<br />
- udział w wykładach 15 tygodni x 2 godz. = 30 godz.<br />
- udział w ćwiczeniach 15 tygodni x 2 godz. = 30 godz.<br />
- przygotowanie do ćwiczeń 15 i x 2 godz. = 30 godz.<br />
- wykonanie zadań domowych 15 x 1 godz. = 15 godz.<br />
- udział w konsultacjach 2 godz.<br />
- przygotowanie do egzaminu 12 godz.<br />
- udział w egzaminie 3 godz.<br />
Razem 122 godz.<br />
LITERATURA PODSTAWOWA:<br />
1. L.D. Landau, E.M. Lifszic –Teoria pola, PWN, Warszawa 1976<br />
2. J.D. Jackson – Elektrodynamika klasyczna, PWN, Warszawa 1982<br />
3. M. Suffczyński – Elektrodynamika, PWN, Warszawa 1980<br />
4. W.I. Arnold – Metody matematyczne mechaniki klasycznej, PWN, Warszawa 1981<br />
LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:<br />
1. R.S. Ingarden, A. Jamiołkowski – Elektrodynamika klasyczna, PWN, Warszawa 1980<br />
2. D.J. Griffiths – Podstawy elektrodynamiki, PWN, Warszawa 2001<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
40
LABORATORIUM FIZYCZNE<br />
Kod przedmiotu:13.2-WFiA-AST-LABF<br />
Typ przedmiotu:obowiązkowy<br />
Język nauczania:polski<br />
Odpowiedzialny za przedmiot:dr Bartosz Brzostowski<br />
Prowadzący:dr Bartosz Brzostowski<br />
Forma<br />
zajęć<br />
Liczba godzin<br />
w semestrze<br />
Liczba godzin<br />
w tygodniu<br />
Semestr<br />
Forma<br />
zaliczenia<br />
Punkty<br />
ECTS<br />
Studia stacjonarne <strong>pierwszego</strong> <strong>stopnia</strong><br />
Laboratorium 45 3 II zaliczenie na ocenę<br />
3<br />
CEL PRZEDMIOTU:<br />
Wdrożenie do samodzielnej pracy laboratoryjnej, kształcenie operatywności wiedzy<br />
w zakresie podstawowych praw i zjawisk fizycznych, kształcenie umiejętności<br />
praktycznego stosowania prostych metod i technik pomiarowych oraz<br />
rozwiązywania prostych problemów eksperymentalnych ze szczególnym<br />
uwzględnieniem dyskusji niepewności pomiarowych, - kształcenie umiejętności<br />
użycia komputera przy opracowywaniu wyników eksperymentu (wykresy, elementy<br />
dyskusji błędu), kształcenie umiejętności posługiwania się prostymi przyrządami<br />
pomiarowymi.<br />
WYMAGANIA WSTĘPNE:<br />
1. Wiedza ogólna z zakresu fizyki i matematyki na poziomie szkoły średniej.<br />
2. Rachunek wektorowy i podstawy rachunku różniczkowego.<br />
3. Teoria pomiarów.<br />
ZAKRES TEMATYCZNY PRZEDMIOTU:<br />
Regulamin I Pracowni Fizycznej oraz przepisy BHP i przeciwpożarowe.<br />
Ćwiczenia eksperymentalne obejmujące zagadnienia z Mechaniki oraz Ciepła.<br />
Pełny opis ćwiczeń podany jest w instrukcjach dostępnych w salach<br />
laboratoryjnych oraz u prowadzącego przedmiot.<br />
Wykaz ćwiczeń<br />
1. Wyznaczanie modułu sztywności metodą dynamiczną.<br />
2. Sprawdzenie równania ruchu obrotowego bryły sztywnej.<br />
3. Wyznaczanie gęstości ciał stałych i cieczy przy pomocy piknometru.<br />
4. Wyznaczanie dynamicznego współczynnika lepkości cieczy.<br />
5. Wyznaczanie przyspieszenia ziemskiego przy pomocy wahadła rewersyjnego.<br />
6. Pomiar prędkości dźwięku metodą przesunięcia fazowego.<br />
7. Badanie drgań tłumionych. Zjawisko rezonansu przy drganiach wymuszonych.<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
41
8. Badanie figur Lissajous.<br />
9. Wyznaczanie ciepła właściwego cieczy metodą ostygania.<br />
10. Interferometr Quinke’go.<br />
11. Wyznaczanie stosunku c p / c v=k metodą Clementa – Desormesa.<br />
12. Wyznaczanie wilgotności powietrza<br />
METODY KSZTAŁCENIA:<br />
Zajęcia laboratoryjne – wykonywanie ćwiczeń zgodnie z instrukcjami.<br />
EFEKTY KSZTAŁCENIA:<br />
Po zaliczeniu pracowni student powinien znać podstawy pracy eksperymentalnej<br />
i zasady metrologii praktycznej, umieć powiązać prawa fizyczne z ich<br />
zastosowaniami praktycznymi, potrafić opracowywać wyniki pomiarów oraz<br />
oceniać niepewności pomiarowe.<br />
W szczególności student zna podstawowe prawa Mechaniki i Ciepła (K_W03), ma<br />
podstawową wiedzę o przeprowadzaniu prostych eksperymentów fizycznych oraz<br />
analizowaniu wyników pomiarów (K_W05) ponadto zna podstawy bezpiecznej<br />
pracy eksperymentalnej (K_W11).<br />
Z uwzględnieniem posiadanej wiedzy o prawach fizycznych student potrafi<br />
zaplanować, przeprowadzić (i ewentualnie zmodyfikować) proste doświadczenia<br />
mające na celu pomiar podstawowych wielkości fizycznych (K_U03), potrafi<br />
wykonać analizę i interpretację danych pomiarowych (K_U02) oraz w czytelny<br />
sposób zaprezentować i analizować otrzymane wyniki z wykorzystaniem<br />
programów komputerowych (K_U08).<br />
WERYFIKACJA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA I WARUNKI ZALICZENIA:<br />
Warunkiem zaliczenia pracowni jest uzyskanie pozytywnych ocen z ustalonej na początku<br />
semestru liczby ćwiczeń (na ogół 12). Przed przystąpieniem do wykonania nowego<br />
ćwiczenia student powinien przedłożyć prowadzącemu opis teoretyczny do danego<br />
ćwiczenia (jeden z elementów sprawozdania, wykonywany przed wykonaniem ćwiczenia)<br />
oraz prawidłowo wykonane i kompletne sprawozdanie z poprzednio wykonywanego<br />
ćwiczenia.<br />
Ponadto przed przystąpieniem do ćwiczenia prowadzący sprawdza ( w formie pisemnej bądź<br />
ustnej) stopień przygotowania studenta do przeprowadzenia ćwiczenia. Ocena<br />
niedostateczna z kolokwium przeprowadzonego w trakcie zajęć powoduje nie zaliczenie<br />
ćwiczenia.<br />
W przypadku niewłaściwego opracowania sprawozdania student otrzymuje je do poprawy.<br />
Na podstawie pozytywnych ocen z kolokwium i sprawozdania prowadzący wystawia ogólną<br />
ocenę ćwiczenia. Przy ocenie studenta, obok poziomu jego wiadomości i <strong>stopnia</strong><br />
opanowania techniki eksperymentu fizycznego uwzględnia się także systematyczność w<br />
pracy, rzetelność przy wykonywaniu pomiarów oraz krytycznym opracowaniu wyników.<br />
OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA:<br />
- udział w zajęciach 15 tygodni x 3 godz. = 45 godz.<br />
- przygotowanie teoretyczne do ćwiczeń 12 x 1 = 12 godzin<br />
- analiza wyników wykonanych ćwiczeń i przygotowanie sprawozdania 12 x 2.5= 30 godz.<br />
- udział w konsultacjach = 3 godz.<br />
RAZEM: 90 godz.<br />
LITERATURA PODSTAWOWA:<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
42
1. Literatura podana w instrukcjach do ćwiczeń.<br />
LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:<br />
1. D. Halliday, R. Resnik, J. Walker, Podstawy Fizyki, PWN, Warszawa 2005/2006.<br />
2. D. Halliday, R. Resnik, Fizyka, PWN, Warszawa 1994.<br />
3. I. Sawielew, Wykłady z fizyki, PWN, Warszawa 2002.<br />
4. J. Orear, Fizyka, tom 1-2, WNT, Warszawa 2008.<br />
5. C. Bobrowski, Fizyka - krótki kurs, WNT, Warszawa 2004.<br />
6. P.G. Hewitt, Fizyka wokół nas, PWN, Warszawa 2008.<br />
7. H. Szydłowski, Pracownia fizyczna. PWN, Warszawa 1994.<br />
8. T. Dryński, Ćwiczenia laboratoryjne z fizyki. PWN, Warszawa 1986.<br />
UWAGI:<br />
Zajęcie powinny odbywać się w salach I Pracowni Fizycznej (102d,103 i 104 budynek A-29).<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
43
LABORATORIUM FIZYCZNE<br />
Kod przedmiotu:13.2-WFiA-AST-LABF<br />
Typ przedmiotu:obowiązkowy<br />
Język nauczania:polski<br />
Odpowiedzialny za przedmiot:dr Stefan Jerzyniak<br />
Prowadzący:dr Stefan Jerzyniak<br />
Forma<br />
zajęć<br />
Liczba godzin<br />
w semestrze<br />
Liczba godzin<br />
w tygodniu<br />
Semestr<br />
Forma<br />
zaliczenia<br />
Punkty<br />
ECTS<br />
Studia stacjonarne <strong>pierwszego</strong> <strong>stopnia</strong><br />
Laboratorium 45 3 III zaliczenie na ocenę<br />
4<br />
CEL PRZEDMIOTU:<br />
Zastosowanie przez studenta poznanych praw i zależności z elektryczności i magnetyzmu w praktyce<br />
laboratoryjnej.<br />
WYMAGANIA WSTĘPNE:<br />
zaliczony semestr 2<br />
ZAKRES TEMATYCZNY PRZEDMIOTU:<br />
1. Sprawdzanie praw Kirchhoffa w obwodach prądu stałego.<br />
2. Badanie rezonansu elektromagnetycznego i wyznaczanie krzywej rezonansowej.<br />
3. Badanie transformatora.<br />
4. Pomiar indukcyjności i pojemności metodą techniczną.<br />
5. Badanie rozchodzenia się fali elektromagnetycznej w powietrzu.<br />
6. Badanie pętli histerezy magnetycznej.<br />
7. Wyznaczanie krzywej rozładowania kondensatora.<br />
8. Wyznaczanie stałej dielektrycznej rożnych materiałów.<br />
9. Pomiar oporu elektrycznego i sprawdzenie prawa Ohma.<br />
METODY KSZTAŁCENIA:<br />
Ćwiczenia laboratoryjne, praca w grupach.<br />
EFEKTY KSZTAŁCENIA:<br />
Efekty kształcenia:<br />
Wiedza<br />
Student:<br />
zna podstawowe twierdzenia i prawa z poznanych działów fizyki (K_W03),<br />
ma podstawową wiedzę o przeprowadzaniu doświadczeń i obserwacji w fizyce, potrafi przeprowadzić<br />
rachunek błędów i niepewności pomiarowych ( K_W05)<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
44
Umiejętności<br />
Student:<br />
potrafi analizować problemy oraz znajdować ich rozwiązania z użyciem metod używanych w fizyce i<br />
astronomii (K_U01), potrafi w sposób zrozumiały, w mowie i na piśmie, przedstawiać poprawne<br />
rozumowania matematyczne, fizyczne i astronomiczne, formułować definicje, twierdzenia i wnioski<br />
obserwacyjne (K_U02), potrafi mówić o zagadnieniach fizycznych zrozumiałym, przystępnym językiem<br />
(K_U09)<br />
Kompetencje personalne i społeczne:<br />
Student:<br />
ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się i<br />
rozwoju osobistego, dokonuje samooceny własnych kompetencji i doskonali umiejętności, wyznacza<br />
kierunki własnego rozwoju i kształcenia (K_K01), potrafi precyzyjnie formułować pytania, służące<br />
pogłębieniu własnego zrozumienia danego tematu lub odnalezieniu brakujących elementów rozumowania<br />
( K_K02).<br />
WERYFIKACJA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA I WARUNKI ZALICZENIA:<br />
Sprawdzenie w formie pisemnej wiadomości teoretycznych studenta dotyczących tematów<br />
ćwiczeń, praktyczne wykonanie ćwiczeń w laboratorium, opracowanie raportu z ćwiczeń w<br />
formie pisemnego sprawozdania.<br />
Warunkiem zaliczenia laboratorium jest wykonanie wszystkich przewidzianych ćwiczeń<br />
praktycznych oraz opracowanie i złożenie sprawozdań.<br />
OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA:<br />
Zajęcia - ćwiczenia laboratoryjne - 45 godzin, praca samodzielna – 45 godzin<br />
LITERATURA PODSTAWOWA:<br />
1. R. Resnick, D. Halliday, J. Walker, Podstawy fizyki, t. 3, PWN W-wa, 2003<br />
2. H. Szydłowski, Pracownia fizyczna, PWN W-wa 1999.<br />
3. R. Resnick, D. Halliday, Fizyka, t. 2, PWN W-wa,1997.<br />
LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:<br />
1. H. Szydłowski, Niepewności w pomiarach. Międzynarodowe standardy w praktyce, Wyd.<br />
Naukowe UAM Poznań 2001<br />
2. H. Szydłowski, Pracownia fizyczna wspomagana komputerem, PWN W-wa 2003.<br />
2.<br />
3.<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
45
LABORATORIUM FIZYCZNE<br />
Kod przedmiotu:13.2-WFiA-AST-LABF<br />
Typ przedmiotu:obowiązkowy<br />
Język nauczania:polski<br />
Odpowiedzialny za przedmiot:dr Lidia Najder Kozdrowska<br />
Prowadzący:dr Lidia Najder Kozdrowska<br />
Forma<br />
zajęć<br />
Liczba godzin<br />
w semestrze<br />
Liczba godzin<br />
w tygodniu<br />
Semestr<br />
Forma<br />
zaliczenia<br />
Punkty<br />
ECTS<br />
Studia stacjonarne <strong>pierwszego</strong> <strong>stopnia</strong><br />
Laboratorium 45 3 IV Zaliczenie na ocenę<br />
3<br />
CEL PRZEDMIOTU:<br />
Znajomość, rozumienie i analiza zjawisk fizycznych. Umiejętność planowania i wykonywania<br />
pomiarów fizycznych (znajomość metod pomiarowych z zakresu fizyki klasycznej, umiejętność<br />
planowania i przeprowadzania pomiarów, umiejętność analizy wyników i ich prezentacji,<br />
umiejętność wnioskowania).<br />
WYMAGANIA WSTĘPNE:<br />
Znajomość optyki i elementów fizyki współczesnej wg kursu z podstaw fizyki na IV semestrze.<br />
ZAKRES TEMATYCZNY PRZEDMIOTU:<br />
Regulamin I Pracowni Fizycznej oraz przepisy BHP i przeciwpożarowe. Wykaz ćwiczeń: 1.<br />
wyznaczanie współczynnika załamania światła metodą pomiaru grubości pozornej. 2. Wyznaczanie<br />
współczynnika załamania dla wody metodą refraktometru Abbego. 3. Badanie stężenia roztworów za<br />
pomocą sacharymetru SU-3. 4. Wyznaczanie stałej siatki dyfrakcyjnej za pomocą lasera. 5. Stała<br />
siatki dyfrakcyjnej – metoda spektrometru. 6. Badanie triody. 7. Wyznaczanie charakterystyki triody. 8.<br />
Badanie tranzystora. 9. Wyznaczanie pracy wyjścia elektronów. 10. Badanie promieniowania tła.<br />
METODY KSZTAŁCENIA:<br />
Metoda laboratoryjna.<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
46
EFEKTY KSZTAŁCENIA:<br />
Student zna podstawowe twierdzenia i prawa z poznanych działów fizyki i astronomii (K_W03).<br />
Student ma podstawową wiedzę o przeprowadzaniu doświadczeń w fizyce (K_W05). Student potrafi<br />
mówić o zagadnieniach fizycznych (K_U09). Student posiada elementarne umiejętności badawcze<br />
pozwalające na projektowanie i konstruowanie prostych badań fizycznych(K_U03). Student umie<br />
wykorzystywać programy komputerowe w zakresie analizy danych(K_U08). Student ma świadomość<br />
poziomu swojej wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się i rozwoju<br />
osobistego, dokonuje samooceny własnych kompetencji i doskonali umiejętności, wyznacza kierunki<br />
własnego rozwoju i kształcenia (K_K01). Student potrafi precyzyjnie formułować pytania, służące<br />
pogłębieniu własnego zrozumienia danego tematu lub odnalezieniu brakujących elementów<br />
rozumowania (K_K02).<br />
WERYFIKACJA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA I WARUNKI ZALICZENIA:<br />
Sprawdzanie przygotowania teoretycznego do zajęć, ocena pracy laboratoryjnej, ocena sprawozdań.<br />
OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA:<br />
udział w zajęciach 15 x 3= 45 godzin<br />
przygotowanie do każdych zajęć praktycznych 10 x 2= 20 godzin<br />
przygotowanie sprawozdania 10 x 4 = 40 godzin<br />
konsultacje 5 godzin<br />
RAZEM 110 godz<br />
LITERATURA PODSTAWOWA:<br />
1. R. Resnick, D. Halliday, Fizyka, Tom 2, Wydanie piętnaste, Wydawnictwo Naukowe PWN,<br />
Warszawa, 2001<br />
2. D. Halliday, R. Resnick, J. Walker, Podstawy fizyki, , Wydawnictwo Naukowe PWN,<br />
Warszawa, 2003<br />
3. H. Szydłowski, Pracownia fizyczna wspomagana komputerem, Wydawnictwo Naukowe PWN,<br />
Warszawa, 2003<br />
4. H. Szydłowski, Pracownia Fizyczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 1994<br />
5. T. Dryński, Ćwiczenia laboratoryjne z fizyki, Państwowe Wydawnictwa Naukowe, Warszawa,<br />
1978<br />
LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:<br />
1. H. Szydłowski, Wstęp do pracowni fizycznej, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań, 1996<br />
2. H. Szydłowski, Niepewności w pomiarach. Międzynarodowe standardy w praktyce,<br />
Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań, 2001<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
47
A AS ST TR R ON OM IA OGÓLNA<br />
Kod przedmiotu:13.7-WFiA-AST-ASTO<br />
Typ przedmiotu:obowiązkowy<br />
Język nauczania:polski<br />
Odpowiedzialny za przedmiot:dr A. Słowikowska<br />
Prowadzący:dr A. Słowikowska<br />
Forma<br />
zajęć<br />
Liczba<br />
godzin<br />
w sem<br />
estrze<br />
Liczba<br />
godzin<br />
w tygo<br />
dniu<br />
Semes<br />
tr<br />
Forma<br />
zaliczenia<br />
Punkty<br />
ECTS<br />
Studia stacjonarne <strong>pierwszego</strong> <strong>stopnia</strong><br />
Wykład 30 2 I Egzamin<br />
2<br />
CEL PRZEDMIOTU:<br />
Przedstawienie podstawowych zagadnień z zakresu astronomii.<br />
WYMAGANIA WSTĘPNE:<br />
Znajomość fizyki i matematyki na poziomie szkoły średniej.<br />
ZAKRES TEMATYCZNY PRZEDMIOTU:<br />
Elementarne zjawiska na sferze niebieskiej. Współrzędne astronomiczne, czas w astronomii.<br />
Układ Słoneczny. Prawa Keplera rządzące ruchami planet. Słońce jako przykładowa gwiazda.<br />
Źródła energii gwiazd. Gwiazdy – parametry fizyczne i klasyfikacja. Ewolucja Gwiazd. Układy<br />
podwójne i wielokrotne gwiazd. Gromady gwiazd. Materia międzygwiazdowa. Galaktyka Drogi<br />
Mlecznej – budowa i struktura. Galaktyki i wszechświat. Początki i przyszłość Wszechświata.<br />
Wielki wybuch i promieniowanie reliktowe.<br />
METODY KSZTAŁCENIA:<br />
Wykład konwencjonalny<br />
EFEKTY KSZTAŁCENIA:<br />
Student umie opisać elementarne zjawiska obserwowane na sferze niebieskiej. Potrafi zdefiniować<br />
podstawowe układy współrzędnych używanych w astronomii. Potrafi wymienić i scharakteryzować<br />
składniki Układu Słonecznego – planety wraz z księżycami, planetoidy, komety, oraz opisać prawa<br />
rządzące ich ruchami. Potrafi scharakteryzować podstawowe parametry fizyczne Słońca i zjawiska<br />
występujące na jego powierzchni. Potrafi opisać budowę Słońca i wyjaśnić podstawowe zjawiska<br />
związane z pochodzeniem energii słonecznej. Potrafi scharakteryzować główne parametry fizyczne i<br />
budowę różnych typów gwiazd. Potrafi opisać ewolucję gwiazd. Student umie opisać podstawowe<br />
zjawiska zachodzące w układach podwójnych gwiazd. Potrafi scharakteryzować gromady kuliste i<br />
otwarte i wyjaśnić ich istotne znaczenie w badaniach astronomicznych. Potrafi wymienić i<br />
scharakteryzować składniki materii międzygwiazdowej, oraz opisać budowę galaktyki Drogi Mleczniej.<br />
Potrafi zidentyfikować, nazwać i scharakteryzować różne typy galaktyk. Potrafi wyjaśnić fakty<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
48
obserwacyjne które doprowadziły do powstania teorii Wielkiego Wybuchu. Potrafi wymienić i<br />
scharakteryzować główne epoki w historii Wszechświata. (K_W01, K_W02, K_W03)<br />
WERYFIKACJA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA I WARUNKI ZALICZENIA:<br />
Wykład: Egzamin ustny; Warunek zaliczenia - pozytywna ocena z egzaminu<br />
OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA:<br />
- udział w wykładach 15 tygodni x 2 godz = 30 godz<br />
- udział w konsultacjach = 2 godz<br />
- przygotowanie do egzaminu = 12 godz<br />
- udział w egzaminie = 3 godz<br />
RAZEM: 47 godz<br />
LITERATURA PODSTAWOWA:<br />
1. J. M. Kreiner „Astronomia z Astrofizyką”, PWN, 1988<br />
2. F. Shu „Galaktyki, gwiazdy, życie” Prószyński i S-ka, 2003<br />
3. D. Block „Astronomia dla każdego”, Marba Crown 1994<br />
4. E. Rybka „Astronomia Ogólna”, PWN, 1983<br />
LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:<br />
5. M. Kubiak, „Gwiazdy i materia międzygwiazdowa”, PWN 1994<br />
6. M. Jaroszyński, „Galaktyki i budowa Wszechświata” PWN 1993<br />
UWAGI:<br />
Brak<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
49
ELEMENTY ASTRONOMII SFERYCZNEJ I ASTROMETRII<br />
Kod przedmiotu:13.7-WFiA-AST-EASA<br />
Typ przedmiotu:Obowiązkowy<br />
Język nauczania:Polski<br />
Odpowiedzialny za przedmiot:dr W. Lewandowski<br />
Prowadzący:dr W. Lewandowski<br />
Forma<br />
zajęć<br />
Liczba godzin<br />
w semestrze<br />
Liczba godzin<br />
w tygodniu<br />
Semestr<br />
Forma<br />
zaliczenia<br />
Punkty<br />
ECTS<br />
Studia stacjonarne <strong>pierwszego</strong> <strong>stopnia</strong><br />
Wykład 30 2<br />
Egzamin<br />
III<br />
Ćwiczenia 30 2 Zaliczenie z oceną<br />
6<br />
CEL PRZEDMIOTU:<br />
Wprowadzenie podstawowych pojęć z zakresu astronomii sferycznej i astrometrii. Przekazanie<br />
wiadomości z zakresu trygonometrii sferycznej. Przedstawienie zagadnień związanych z wpływem<br />
atmosfery ziemskiej na obserwacje astronomiczne.<br />
WYMAGANIA WSTĘPNE:<br />
Znajomość zagadnień z zakresu trygonometrii na płaszczyźnie. Podstawowa wiedza na temat fizyki<br />
układu słonecznego. Podstawowa wiedza w zakresie fizyki gwiazd.<br />
ZAKRES TEMATYCZNY PRZEDMIOTU:<br />
Astronomiczne metody opisu ruchów sfery niebieskiej, oraz Słońca, planet i asteroidów na sferze<br />
niebieskiej. Układy współrzędnych astronomicznych. Rachuba czasu w astronomii. Wpływ atmosfery<br />
ziemskiej na obserwacje astronomiczne. Zjawiska aberracji światła i paralaksy heliocentrycznej.<br />
Ruchy własne. Ruch orbitalny planet i asteroidów na sferze niebieskiej. Wyznaczanie parametrów<br />
orbitalnych na podstawie obserwacji położenia i ruchu obiektów na sferze niebieskiej.<br />
METODY KSZTAŁCENIA:<br />
Wykład konwencjonalny, ćwiczenia rachunkowe<br />
EFEKTY KSZTAŁCENIA:<br />
Student posiada podstawową wiedzę z zakresu trygonometrii sferycznej. Potrafi opisać i wyjaśnić ruch<br />
obiektów astronomicznych na sferze niebieskiej. Potrafi zdefiniować i omówić układy współrzędnych<br />
astronomicznych. Student umie wymienić i scharakteryzować rachuby czasu używane w astronomii.<br />
Potrafi wskazać i omówić zjawiska występujące w atmosferze ziemskiej, które mają wpływ na<br />
obserwowane położenie obiektów na sferze niebieskiej. Potrafi zdefiniować pojęcie ruchu własnego.<br />
Potrafi wyjaśnić metody wyznaczania parametrów orbitalnych obiektów astronomicznych na podstawie<br />
obserwacji astrometrycznych. (K_W02, K_W03, K_W05).<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
50
Student potrafi rozwiązywać podstawowe problemy z zakresu trygonometrii sferycznej. Potrafi<br />
przeliczać współrzędne pomiędzy dowolnymi układami współrzędnych używanymi w astrometrii.<br />
Potrafi rozwiązywać elementarne problemy związane z zagadnieniami na sferze niebieskiej: obliczanie<br />
współrzędnych obiektów astronomicznych z dowolnego miejsca na Ziemi, w dowolnym czasie.<br />
(K_U01, K_U02)<br />
WERYFIKACJA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA I WARUNKI ZALICZENIA:<br />
Wykład: Egzamin ustny; Warunek zaliczenia - pozytywna ocena z egzaminu<br />
Ćwiczenia: Kolokwium pisemne – pozytywne zaliczenie kolokwium<br />
OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA:<br />
- udział w wykładach 15 tygodni x 2 godz = 30 godz<br />
- udział w ćwiczeniach 15 x 2 = 30 godz.<br />
- przygotowanie do ćwiczeń 15 x 2 = 30 godzin<br />
- dokończenie w domu zadań rachunkowych 15 x 1 = 15 godz<br />
- udział w konsultacjach = 10 godz<br />
- przygotowanie do egzaminu = 15 godz<br />
- udział w egzaminie = 2 godz<br />
RAZEM: 132 godz<br />
LITERATURA PODSTAWOWA:<br />
1. W. Opalski, L. Cichowicz, „Astronomia geodezyjna”, Państwowe Przedsiębiorstwo<br />
wydawnictw Kartograficznych, 1980<br />
2. J. Mietelski, „Astronomia w geografii”, PWN, 2009<br />
3. A. Branicki: „Obserwacje i pomiary astronomiczne dla studentów, uczniów i miłośników<br />
astronomii”, Wydawnictwa <strong>Uniwersytetu</strong> Warszawskiego, 2006<br />
LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:<br />
1. R.M. Green, „Spherical Astronomy”, Cambridge University Press 1999<br />
2. W.M. Smart „Textbook on spherical astronomy”, Cambridge University Press 1999<br />
UWAGI:<br />
Brak<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
51
WSTĘP DO MECHANIKI NIEBA I UKŁAD SŁONECZNY<br />
Kod przedmiot 13.7-WFiA-AST-WMNS<br />
Typ przedmiotu: obowiązkowy<br />
Język nauczania: polski<br />
Odpowiedzialny za przedmiot: Prof. dr hab. A.J. Maciejewski<br />
Prowadzący: Prof. dr hab. A.J. Maciejewski<br />
Forma<br />
zajęć<br />
Liczba<br />
godzin<br />
w sem<br />
estrze<br />
Liczba<br />
godzin<br />
w tygo<br />
dniu<br />
Semes<br />
tr<br />
Forma<br />
zaliczenia<br />
Punkty<br />
ECTS<br />
Studia stacjonarne <strong>pierwszego</strong> <strong>stopnia</strong><br />
Wykład 30 2<br />
Egzamin<br />
III<br />
Ćwiczenia 30 2 Zaliczenie z oceną<br />
6<br />
CEL PRZEDMIOTU:<br />
Wprowadzenie podstawowych zagadnień mechaniki nieba. Przekazanie wiadomości związanych z<br />
astronomią Układu Słonecznego oraz pozasłonecznych układów planetarnych.<br />
WYMAGANIA WSTĘPNE:<br />
Wiedza z astronomii ogólnej i podstaw fizyki.<br />
ZAKRES TEMATYCZNY PRZEDMIOTU:<br />
1. Ruch w polu grawitacyjnym i prawa zachowania.<br />
2. Zagadnienie Keplera i ruch polu centralnym.<br />
3. Zagadnienie dwóch ciał.<br />
4. Wyznaczanie elementów orbity z obserwacji.<br />
5. Budowa układu Słonecznego.<br />
6. Orbity planet i małych ciał.<br />
7. Pozasłoneczne układy planetarne.<br />
METODY KSZTAŁCENIA:<br />
Wykład konwencjonalny, ćwiczenia rachunkowe i komputerowe<br />
EFEKTY KSZTAŁCENIA:<br />
Student potrafi wymienić podstawowe prawa ruchu w prostych polach grawitacyjnych.<br />
Studenci potrafią opisać i rozumieją zagadnienie Keplera. W szczególności potrafią<br />
wyznaczać elementy orbit keplerowskich oraz obliczyć ruch na nich. Potrafią również<br />
wyznaczać elementy orbit z obserwacji.<br />
Student zna, rozumie i potrafi opisać podstawowe prawa rządzące ruchem planet oraz<br />
małych ciał. Potrafi opisać szczegółowo budowę Układu Słonecznego oraz<br />
scharakteryzować jego składniki.. Student posiada podstawową wiedzę na temat ewolucji<br />
układów planetarnych. Zna podstawowe metody obserwacji pozasłonecznych układów<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
52
planetarnych oraz potrafi podać ich podstawowe charakterystyki. (K_W01, K_W02,<br />
K_W03)<br />
Student potrafi przeprowadzić, z uwzględnieniem posiadanej wiedzy o prawach<br />
fizycznych, rachunki służące do rozwiązywania problemów i zagadnień związanych z<br />
ruchem orbitalnym ciał. (K_U01).<br />
WERYFIKACJA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA I WARUNKI ZALICZENIA:<br />
Wykład: Egzamin pisemny i ustny; Warunek zaliczenia - pozytywna ocena z egzaminu<br />
Ćwiczenia: Kolokwium pisemne – pozytywne zaliczenie kolokwium<br />
OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA:<br />
- udział w wykładach 15 tygodni x 2 godz = 30 godz<br />
- udział w ćwiczeniach 15 x 2 = 30 godz.<br />
- przygotowanie do ćwiczeń 15 x 2 = 30 godzin<br />
- dokończenie w domu zadań rachunkowych 15 x 1 = 15 godz<br />
- udział w konsultacjach = 10 godz<br />
- przygotowanie do egzaminu = 15 godz<br />
- udział w egzaminie = 3 godz<br />
RAZEM: 133 godz<br />
LITERATURA PODSTAWOWA:<br />
11 Alessandra Celletti and Ettore Perozzi<br />
11 , Celestial Mechanics, Springer, 2007<br />
11 H. Pollard, Mathematical Introduction to Celestial Mechanics, Prentice Hall, 1966<br />
11 Morbidelli, Modern Celestal Mechanics, Taylor & Francis, 2002<br />
LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:<br />
1. G. Beutler, Methods of Celestial Mechanics, vol. !, Springer, 2005<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
53
S SY Y S TE MY GWIAZD, STRUKTURA WSZECHŚWIATA I<br />
KOSMOLOGIA<br />
Kod przedmiotu:13.7-WFiA-AST-SGKO<br />
Typ przedmiotu: obowiązkowy<br />
Język nauczania: polski<br />
Odpowiedzialny za przedmiot: dr A. Słowikowska<br />
Prowadzący: dr A. Słowikowska<br />
Forma<br />
zajęć<br />
Liczba<br />
godzin<br />
w sem<br />
estrze<br />
Liczba<br />
godzin<br />
w tygo<br />
dniu<br />
SemestForma<br />
r zaliczenia<br />
Punkty<br />
ECTS<br />
Studia stacjonarne <strong>pierwszego</strong> <strong>stopnia</strong><br />
Wykład 30 2<br />
Egzamin<br />
VI<br />
Ćwiczenia 30 2 Zaliczenie z oceną<br />
4<br />
CEL PRZEDMIOTU:<br />
Utrwalenie i rozszerzenie podstawowej wiedzy dotyczącej systemów gwiazd, gromad kulistych i<br />
otwartych, budowy Galaktyki, gromad galaktyk (w tym Grupy Lokalnej) oraz wielkoskalowej struktury<br />
Wszechświata. Poszerzenie wiedzy kosmologicznej: początki i przyszłość Wszechświata, wielki<br />
wybuch, promieniowanie reliktowe, stała kosmologiczna. Metody wyznaczania odległości we<br />
Wszechświecie.<br />
WYMAGANIA WSTĘPNE:<br />
Wiedza z astronomii ogólnej i podstaw fizyki.<br />
ZAKRES TEMATYCZNY PRZEDMIOTU:<br />
1. Systemy gwiazd: gromady otwarte i kuliste.<br />
2. Podstawowe informacje o Drodze Mlecznej.<br />
3. Struktura Galaktyki.<br />
4. Klasyfikacja i ewolucja galaktyk.<br />
5. Astronomia pozagalaktyczna.<br />
6. Wyznaczanie odległości we Wszechświecie.<br />
7. Elementy kosmologia.<br />
METODY KSZTAŁCENIA:<br />
Wykład konwencjonalny, ćwiczenia rachunkowe<br />
EFEKTY KSZTAŁCENIA:<br />
Student potrafi wskazać i opisać różnice pomiędzy gromadami otwartymi i kulistymi. Potrafi<br />
scharakteryzować gwiazdy w obu typach gromad oraz ich rozkład w Galaktyce. Rozumie<br />
zasadę wyznaczania odległości na podstawie wykresu barwa-jasność dla gromad. Student<br />
potrafi scharakteryzować poszczególne elementy budowy Galaktyki i wytłumaczyć różnice<br />
między nimi. Student potrafi wytłumaczyć metodę wyznaczenia krzywej rotacji Galaktyki<br />
oraz zinterpretować jej kształt w kontekście istnienia i rozkładu ciemnej materii. Student zna<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
54
i rozumie metody szacowania wieku Galaktyki. Student zna klasyfikację i ewolucje galaktyk,<br />
potrafi scharakteryzować kamerton Hubble'a oraz grupy galaktyk, w szczególności Lokalną<br />
Grupę Galaktyk. Student zna teorię Wielkiego Wybuchu, historię cieplną Wszechświata oraz<br />
podstawowe modele kosmologiczne. Rozumie ekspansję Wszechświata, prawo Hubble'a,<br />
znaczenie stałej kosmologicznej oraz mikrofalowego promieniowania tła. (K_W01, K_W02)<br />
Student potrafi przeprowadzić, z uwzględnieniem posiadanej wiedzy o prawach<br />
astrofizycznych, proste rachunki służące do rozwiązywania elementarnych problemów i<br />
zagadnień astrofizycznych. Potrafi zinterpretować wyniki prostych obserwacji<br />
astronomicznych i na ich podstawie oszacować najważniejsze parametry fizyczne systemów<br />
gwiazd. (K_U09). Potrafi wykorzystać posiadaną wiedzę astrofizyczną do skonstruowania<br />
prostych projektów badawczych (K_K01, K_K07).<br />
WERYFIKACJA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA I WARUNKI ZALICZENIA:<br />
Wykład: Egzamin ustny; Warunek zaliczenia - pozytywna ocena z egzaminu<br />
Ćwiczenia: poprawne i terminowe wykonanie prac domowych<br />
OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA:<br />
- udział w wykładach 15 tygodni x 2 godz = 30 godz<br />
- udział w ćwiczeniach 15 x 2 = 30 godz<br />
- przygotowanie do ćwiczeń 15 x 1 = 15 godzin<br />
- dokończenie w domu zadań rachunkowych 15 x 1 = 15 godz<br />
- udział w konsultacjach = 2 godz<br />
- przygotowanie do egzaminu = 12 godz<br />
- udział w egzaminie = 3 godz<br />
RAZEM: 107 godz<br />
LITERATURA PODSTAWOWA:<br />
1. F. Shu, „Galaktyki, gwiazdy, życie”, Prószyński i S-ka, 2003<br />
2. M. Kubiak, „Gwiazdy i materia międzygwiazdowa”, PWN, 1994<br />
3. A. Liddle, „Wprowadzenie do kosmologii współczesnej”, Prószyński i S-ka, 2000<br />
LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:<br />
4. P. Schneider, „Extragalactic astronomy and Cosmology”, Springer, 2006<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
55
WSTĘP DO ASTROFIZYKI OBIEKTÓW ZWARTYCH<br />
Kod przedmiotu:13.7-WFiA-AST-WAOZ<br />
Typ przedmiotu: obowiązkowy<br />
Język nauczania: polski<br />
Odpowiedzialny za przedmiot: dr A. Słowikowska<br />
Prowadzący: dr A. Słowikowska<br />
Forma<br />
zajęć<br />
Liczba<br />
godzin<br />
w sem<br />
estrze<br />
Liczba<br />
godzin<br />
w tygo<br />
dniu<br />
SemestForma<br />
r zaliczenia<br />
Punkty<br />
ECTS<br />
Studia stacjonarne <strong>pierwszego</strong> <strong>stopnia</strong><br />
Wykład 30 2 VI Egzamin<br />
1<br />
CEL PRZEDMIOTU:<br />
Przedstawienie podstawowych zagadnień astrofizyki obiektów zwartych. Przekazanie wiadomości z<br />
fizyki umożliwiających rozumienie na poziomie podstawowym większości zjawisk i procesów<br />
zachodzących w obiektach zwartych.<br />
WYMAGANIA WSTĘPNE:<br />
Wiedza z astronomii ogólnej i podstaw fizyki.<br />
ZAKRES TEMATYCZNY PRZEDMIOTU:<br />
1. Obiekty zwarte jako ostatnie etapy ewolucji gwiazd<br />
2. Obserwacje gwiazd neutronowych i białych karłów<br />
3. Obserwacyjne przesłanki istnienia czarnych dziur<br />
4. Własności materii zdegenerowanej<br />
5. Budowa białych karłów i gwiazd neutronowych<br />
6. Modele gwiazd neutronowych<br />
7. Stabilność gwiazd neutronowych i białych karłów<br />
8. Czarne dziury<br />
9. Akrecja w układach z obiektami zwartymi<br />
METODY KSZTAŁCENIA:<br />
Wykład konwencjonalny<br />
EFEKTY KSZTAŁCENIA:<br />
Student potrafi scharakteryzować klasę obiektów zwartych oraz opisać różnice pomiędzy<br />
gwiazdami, a obiektami zwartymi. Posiada wiedzę z zakresu teorii i obserwacji białych<br />
karłów, gwiazd neutronowych i czarnych dziur. Potrafi opisać własności materii<br />
zdegenerowanej oraz strukturę gwiazd zwartych w zależności od gęstości w ich wnętrzu.<br />
Student objaśnia zależność masa-promień dla nierotujących białych karłów i gwiazd<br />
neutronowych oraz podaje przyczynę istnienia górnych ograniczeń na ich masę<br />
grawitacyjną. Objaśnia zjawiska akrecji na obiekty zwarte. (K_W03, K_W07, K_W10 oraz<br />
K_KU1, K_U10)<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
56
Potrafi przedstawić zdobyte wiadomości w sposób popularnonaukowy. (K_U09, K_K05)<br />
Umie wykorzystywać literaturę anglojęzyczną. (K_K06)<br />
WERYFIKACJA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA I WARUNKI ZALICZENIA:<br />
Wykład: Egzamin ustny; Warunek zaliczenia - pozytywna ocena z egzaminu<br />
OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA:<br />
- udział w wykładach 15 tygodni x 2 godz = 30 godz<br />
- udział w konsultacjach = 2 godz<br />
- przygotowanie do egzaminu = 2 godz<br />
- udział w egzaminie = 3 godz<br />
RAZEM: 37 godz<br />
LITERATURA PODSTAWOWA:<br />
11 F. Shu, „Galaktyki, gwiazdy, życie”, Prószyński i S_ka, 2003<br />
11 S. Shapiro, S. Teukolsky, „Black Holes, White Dwarfs and Neutron Stars”, Wiley-VCH 2004<br />
LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:<br />
1. M. Camenzind, „Compact objects in astrophysics”, Springer, 2007<br />
2. S. Rossweg, M. Brueggen, „Introduction to High-Energy Astrophysics”, Cambridge, 2007<br />
3. W. H. G. Lewin, M. van der Klis, „Compact Stellar X-ray Sources”, Cambridge Uni. Press,<br />
2006<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
57
PODSTAWY PROGRAMOWANIA<br />
Kod przedmiotu:11.3-WFiA-AST-PoPr<br />
Typ przedmiotu:Obowiązkowy<br />
Język nauczania:Polski<br />
Odpowiedzialny za przedmiot:Dr Olaf Maron<br />
Prowadzący:Dr Olaf Maron<br />
Forma<br />
zajęć<br />
Liczba godzin<br />
w semestrze<br />
Liczba godzin<br />
w tygodniu<br />
Semestr<br />
Forma<br />
zaliczenia<br />
Punkty<br />
ECTS<br />
Studia stacjonarne <strong>pierwszego</strong> <strong>stopnia</strong><br />
Laboratorium 60 4 II Zaliczenie z oceną<br />
3<br />
CEL PRZEDMIOTU:<br />
Celem zajęć jest nauczenie projektowania, zapisywania, kompilowania i uruchamiania programów<br />
komputerowych w języku Fortran.<br />
WYMAGANIA WSTĘPNE:<br />
Obsługa komputera, znajomość podstawowa systemu Linux<br />
ZAKRES TEMATYCZNY PRZEDMIOTU:<br />
Programowanie strukturalne. Zasady działania kompilatorów. Zmienne tablicowe, tekstowe, wskaźniki.<br />
Instrukcje wejścia, wyjścia. Instrukcje warunkowe, pętle. Podprogramy i funkcje. Elementy metod<br />
numerycznych.<br />
METODY KSZTAŁCENIA:<br />
Ćwiczenia laboratoryjne<br />
EFEKTY KSZTAŁCENIA:<br />
Student zna podstawy algorytmiki i programowania w języku Fortran. (K_W08). Student umie pisać,<br />
kompilować, uruchamiać i testować programy w języku Fortran, potrafi wykorzystać język<br />
programowania do rozwiązywania prostych problemów (K_U06, K_U07, K_K02)<br />
WERYFIKACJA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA I WARUNKI ZALICZENIA:<br />
Warunkiem zaliczenia jest samodzielne napisanie i uruchomienie programów zadanych w czasie zajęć<br />
oraz zaliczenie kolokwium<br />
OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA:<br />
udział w laboratorium 15 tygodni x 2 godziny = 60 godzin<br />
przygotowanie się do laboratorium 15 x 1 = 30 godzin<br />
udział w konsultacjach 2 godziny<br />
RAZEM 92 godziny<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: ASTRONOMIA<br />
58
LITERATURA PODSTAWOWA:<br />
1. D. Chrobak, Fortran praktyka programowania, Mikom, 2003<br />
2. A. Trykozko, Ćwiczenia z języka Fortran, Mikom, 1999<br />
3. Z. Fortuna, B. Macukow, J. Wąsowski, Metody numeryczne, WNT, 1982<br />
LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:<br />
1. Brak<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: ASTRONOMIA<br />
59
SYSTEMY OPERACYJNE<br />
Kod przedmiotu:11.3-WFiA-AST-SyOp<br />
Typ przedmiotu:obowiązkowy<br />
Język nauczania:polski<br />
Odpowiedzialny za przedmiot:dr K. Krzeszowski<br />
Prowadzący:dr K. Krzeszowski<br />
Forma<br />
zajęć<br />
Liczba<br />
godzin<br />
w sem<br />
estrze<br />
Liczba<br />
godzin<br />
w tygo<br />
dniu<br />
SemestForma<br />
r zaliczenia<br />
Punkty<br />
ECTS<br />
Studia stacjonarne <strong>pierwszego</strong> <strong>stopnia</strong><br />
Laboratorium 60 4 II Zaliczenie z oceną<br />
3<br />
CEL PRZEDMIOTU:<br />
Umiejętność korzystania z systemów operacyjnych z rodziny UNIX<br />
WYMAGANIA WSTĘPNE:<br />
Podstawy obsługi komputera.<br />
ZAKRES TEMATYCZNY PRZEDMIOTU:<br />
1. Pojęcie systemu operacyjnego<br />
2. Rola i zadania pełnione przez system operacyjny<br />
3. Ogólna zasada działania systemu operacyjnego<br />
4. Zarządzanie procesami<br />
5. Zarządzenie pamięcią<br />
6. Operacje wejścia-wyjścia<br />
7. Obsługa systemu Linuks<br />
8. Administracja systemem Linuks<br />
METODY KSZTAŁCENIA:<br />
Ćwiczenia laboratoryjne<br />
EFEKTY KSZTAŁCENIA:<br />
Student rozumie co to jest system operacyjny. Zna jego rolę oraz potrafi wymienić i scharakteryzować<br />
zadania przez niego pełnione. Student zna poszczególne etapy uruchamiania systemu operacyjnego i<br />
umie wytłumaczyć zasady działania komponentów systemu. Rozumie co to są procesy i potrafi<br />
objaśnić sposób zarządzania nimi przez system operacyjny. Wie jak przebiega adresowanie pamięci.<br />
Student rozróżnia operacje wejścia i wyjścia i potrafi opisać metody obsługi tych operacji przez system<br />
operacyjny. Student zna historię systemu UNIX i potrafi ocenić filozofię stojącą za systemem<br />
operacyjnym opartym na otwartym oprogramowaniu. Zna strukturę katalogów i potrafi tworzyć własne<br />
struktury. Umie listować zawartości katalogów, kopiować i przenosić pliki pomiędzy katalogami oraz<br />
usuwać je. Zna podstawowe oprogramowanie do tworzenia plików tekstowych i potrafi go używać do<br />
tworzenia własnych plików. Student zna polecenia powłoki i umie tworzyć skrypty automatyzujące<br />
wykonywanie zadań. Zna podstawowe programy do tworzenia wykresów, prezentacji i dłuższych<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
60
tekstów strukturyzowanych. Student zna role użytkowników i grup. Potrafi tworzyć, modyfikować i<br />
usuwać użytkowników i nimi zarządzać oraz konfigurować im środowisko użytkownika. Umie<br />
przydzielać dostępne zasoby użytkownikom. Student umie zainstalować i uruchomić podstawowe<br />
usługi serwerowe i skonfigurować je. Zna obsługę i umie skonfigurować Apache i bazy danych (MySql,<br />
PostgreSQL i podobnych). (K_U08, K_U10, K_K01)<br />
WERYFIKACJA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA I WARUNKI ZALICZENIA:<br />
Warunkiem zaliczenia jest poprawne wykonywanie ćwiczeń na zajęciach oraz zaliczenie kolokwium.<br />
OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA:<br />
- udział w laboratorium 15 x 4 = 60 godz.<br />
- przygotowanie do laboratorium 15 x 2 = 30 godzin<br />
- udział w konsultacjach = 2 godz<br />
RAZEM: 92 godz<br />
LITERATURA PODSTAWOWA:<br />
1. B. Ward, Jak działa linuks, Helion, 2005<br />
2. Ł. Sosna, Linux. Komendy i polecenia. Wydanie III, Helion, 2010<br />
3. C. Negus, Linux. Biblia. Ubuntu, Fedora, Debian i 15 innych dystrybucji, Helion, 2011<br />
4. E. Nemeth, G. Snyder, T. R. Hein, B. Whaley, Unix i Linux. Przewodnik administratora<br />
systemów. Wydanie IV, Helion, 2011<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
61
OBLICZENIA NAUKOWE I METODY NUMERYCZNE<br />
Kod przedmiotu:11.0-WFiA-AST-Mnum<br />
Typ przedmiotu:obowiązkowy<br />
Język nauczania:polski<br />
Odpowiedzialny za przedmiot:Dr Krzysztof Maciesiak<br />
Prowadzący:Dr Krzysztof Maciesiak<br />
Forma<br />
zajęć<br />
Liczba<br />
godzi<br />
n<br />
w sem<br />
estrze<br />
Liczba<br />
godzin<br />
w tygo<br />
dniu<br />
Semes<br />
tr<br />
Forma<br />
zaliczenia<br />
Punkty<br />
ECTS<br />
Studia stacjonarne <strong>pierwszego</strong> <strong>stopnia</strong><br />
Ćwiczenia 75 5 V Zaliczenie z oceną<br />
6<br />
CEL PRZEDMIOTU:<br />
Celem przedmiotu jest nabycie umiejętności teoretycznych oraz praktycznych z zakresu<br />
podstawowych metod numerycznych. Poza tym nauka pisania i zastosowania gotowych programów<br />
komputerowych do przeprowadzenia analiz wyników badań, ze szczególnym uwzględnieniem<br />
statystyki. Przybliżenie podstaw symulacji komputerowych (np. Monte Carlo, prosty algorytm<br />
genetyczny).<br />
WYMAGANIA WSTĘPNE:<br />
Zaliczenie przedmiotu: Podstawy programowania, Języki i paradygmaty programowania<br />
ZAKRES TEMATYCZNY PRZEDMIOTU:<br />
1. Interpolacja – wzory interpolacyjne (Lagrangea, Newtona), dobór węzłów interpolacji, zbieżność<br />
procesów interpolacyjnych.<br />
2. Aproksymacja – średniokwadratowa, wielomianowa, trygonometryczna, szybka transformacja<br />
Fouriera.<br />
3. Całkowanie numeryczne.<br />
4. Uzyskiwanie liczb pseudolosowych o dowolnym rozkładzie.<br />
5. Przybliżone rozwiązywanie równań nieliniowych.<br />
6. Metody rozwiązywania zagadnień początkowych dla równań różniczkowych zwyczajnych.<br />
7. Symulacje Monte Carlo w astronomii.<br />
8. Podstawy algorytmów genetycznych.<br />
METODY KSZTAŁCENIA:<br />
Ćwiczenia programistyczne<br />
EFEKTY KSZTAŁCENIA:<br />
Student zna podstawy programowania oraz metod numerycznych stosowanych w astronomii (K_W08).<br />
Używa narzędzia metody numeryczne do rozwiązywania wybranych zagadnień fizyki i astronomii<br />
(K_U05). Potrafi samodzielnie ułożyć i analizować algorytm zadanego problemu astronomicznego oraz<br />
potrafi zapisać go w postaci programu komputerowego w wybranym języku, również z wykorzystaniem<br />
gotowych podprogrmów (K_U06, K_U08).<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
62
WERYFIKACJA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA I WARUNKI ZALICZENIA:<br />
Zaliczenie minimum 75% zadań programistycznych.<br />
OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA:<br />
- udział w ćwiczeniach 15 x 5 = 75 godz.<br />
- praca w domu 15 x 5 = 75 godz<br />
- udział w konsultacjach = 2 godz<br />
RAZEM: 152<br />
LITERATURA PODSTAWOWA:<br />
1. Z. Fortuna, B. Macukow, J. Wąsowski, Metody numeryczne, WNT Warszawa 1982.<br />
2. S. Brandt, Analiza danych, Wydawnictwo Naukowe PWN 1999<br />
3. D. Chrobak, Fortran, praktyka programowania, Mikom 2003<br />
LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:<br />
1. T. Pang, Metody Obliczeniowe w fizyce, Wydawnictwo Naukowe PWN 2001<br />
2. J.V. Wall, C.R. Jenkins, Practical Statistics for Astronomers, Cambridge University Press<br />
2003<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
63
JĘZYKI I PARADYGMATY PROGRAMOWANIA<br />
Kod przedmiotu:11.3-WFiA-AST-JPP<br />
Typ przedmiotu: obowiązkowy<br />
Język nauczania: polski<br />
Odpowiedzialny za przedmiot: dr K. Krzeszowski<br />
Prowadzący: dr K. Krzeszowski<br />
Forma<br />
zajęć<br />
Liczba<br />
godzin<br />
w sem<br />
estrze<br />
Liczba<br />
godzin<br />
w tygo<br />
dniu<br />
SemestForma<br />
r zaliczenia<br />
Punkty<br />
ECTS<br />
Studia stacjonarne <strong>pierwszego</strong> <strong>stopnia</strong><br />
Wykład 30 2<br />
Egzamin<br />
IV<br />
Laboratorium 30 2 Zaliczenie z oceną<br />
6<br />
CEL PRZEDMIOTU:<br />
Poznanie trzech podstawowych paradygmatów programowania – programowanie imperatywne,<br />
proceduralne i obiektowe. Omówienie algorytmów tworzonych na podstawie tych paradygmatów w<br />
językach Fortran i Python. Omówienie wzorców projektowych.<br />
WYMAGANIA WSTĘPNE:<br />
Znajomość programowania w dowolnym języku.<br />
ZAKRES TEMATYCZNY PRZEDMIOTU:<br />
1. Programowanie imperatywne<br />
2. Programowanie proceduralne<br />
3. Programowanie obiektowe<br />
4. Języki kompilowane i skryptowe<br />
5. Typowanie<br />
6. Wzorce projektowe<br />
7. Wzorce architektoniczne<br />
METODY KSZTAŁCENIA:<br />
Wykład konwencjonalny, ćwiczenia laboratoryjne<br />
EFEKTY KSZTAŁCENIA:<br />
Student rozumie pojęcie zmiennej i działania na zmiennych. Rozróżnia typy zmiennych i<br />
umie dobierać typy w zależności od rozwiązywanego problemu. Rozumie co to jest<br />
instrukcja i potrafi samodzielnie wydawać instrukcje komputerowi w postaci kodu programu.<br />
Student umie łaczyć instrukcje w procedury. Potrafi tworzyć obiekty i rozumie zagadnienia<br />
abstrakcji, poliformizmu, enkapsulacji i dziedziczenia. Student umie przeciążać operatory.<br />
Rozróżnia zasadę działa kompilatorów od interpreterów. Rozumie zagrożenia i walory<br />
używania języków z typowaniem statycznym i dynamicznym. Potrafi pisać programy<br />
realizujące te same zadania w różnych językach programowania (tu: Fortran i Python). Zna<br />
strukturę różnych wzorców projektowych: singleton, dekorator, iterator i innych. Student<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
64
umie tworzyć oprogramowanie stosując różne wzorce architektoniczne w zależności od<br />
rozważanego zaganienia. (K_W08, K_U07, K_U10)<br />
WERYFIKACJA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA I WARUNKI ZALICZENIA:<br />
Wykład: Egzamin ustny; Warunek zaliczenia - pozytywna ocena z egzaminu<br />
Laboratorium: Warunkiem zaliczenia jest oddanie programów realizujących postawione problemy.<br />
OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA:<br />
- udział w wykładach 15 tygodni x 2 godz = 30 godz<br />
- udział w laboratoriach 15 x 2 = 30 godz.<br />
- przygotowanie do laboratorium 15 x 2 = 30 godzin<br />
- udział w konsultacjach = 2 godz<br />
- przygotowanie do egzaminu = 12 godz<br />
- udział w egzaminie = 3 godz<br />
RAZEM: 107 godz<br />
LITERATURA PODSTAWOWA:<br />
11 http://www.diveintopython.net/<br />
11 A. Trykozko, Ćwiczenia z języka Fortran, Mikom, 1999<br />
11 E. Gamma, R. Helm, R. Johnson, J. M. Vlissides, Wzorce projektowe. Elementy<br />
oprogramowania obiektowego wielokrotnego użytku, Helion, 2010<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
65
SEMINARIUM LICENCJACKIE<br />
Kod przedmiotu:13.7-WFiA-AST-SEML<br />
Typ przedmiotu:Obowiązkowy<br />
Język nauczania:Polski<br />
Odpowiedzialny za przedmiot:Prof. G. Melikidze<br />
Prowadzący:Prof. G. Melikidze<br />
Forma<br />
zajęć<br />
Liczba godzin<br />
w semestrze<br />
Liczba godzin<br />
w tygodniu<br />
Semestr<br />
Forma<br />
zaliczenia<br />
Punkty<br />
ECTS<br />
Studia stacjonarne <strong>pierwszego</strong> <strong>stopnia</strong><br />
Seminarium 45 3 V Zaliczenie z oceną<br />
6<br />
CEL PRZEDMIOTU:<br />
Przygotowanie do egzaminu licencjackiego.<br />
WYMAGANIA WSTĘPNE:<br />
Wiedza z astronomii ogólnej, podstaw fizyki i astrofizyki.<br />
ZAKRES TEMATYCZNY PRZEDMIOTU:<br />
Dyskusja, pomoc i wyjaśnianie wszelkich wątpliwości związanych z gromadzeniem literatury<br />
potrzebnej do egzaminu licencjackiego. Zreferowanie i przedyskutowanie zagadnień z zakresu<br />
tematyki egzaminu dyplomowego. Zasady przygotowania i wygłoszenia referatu.<br />
METODY KSZTAŁCENIA:<br />
Wykład konwencjonalny, wygłoszenia referatów, dyskusja.<br />
EFEKTY KSZTAŁCENIA:<br />
Student zna podstawowe twierdzenia i prawa z poznanych działów fizyki i astronomii<br />
(K_W03)<br />
Student potrafi analizować problemy oraz znajdować ich rozwiązania z użyciem metod<br />
używanych w fizyce i astronomii potrafi w sposób zrozumiały, w mowie i na piśmie,<br />
przedstawiać poprawne rozumowania matematyczne, fizyczne i astronomiczne, formułować<br />
definicje, twierdzenia i wnioski obserwacyjne (K_U01, K_U02, K_K05).<br />
WERYFIKACJA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA I WARUNKI ZALICZENIA:<br />
Wygłoszenie referatów – pozytywna ocena referatów<br />
OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA:<br />
- udział w seminariów 15 tygodni x 3 godz = 45 godz<br />
- przygotowanie do seminariów 15 x 6 = 90 godzin<br />
- udział w konsultacjach = 2 godz<br />
RAZEM: 137 godz<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
66
LITERATURA PODSTAWOWA:<br />
Literatura jest podawana przez prowadzącego, stosownie do tematu i zakresu referatów.<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
67
SEMINARIUM LICENCJACKIE 2<br />
Kod przedmiotu:13.7-WFiA-AST-SEML<br />
Typ przedmiotu:Obowiązkowy<br />
Język nauczania:Polski<br />
Odpowiedzialny za przedmiot:Prof. G. Melikidze<br />
Prowadzący:Prof. G. Melikidze<br />
Forma<br />
zajęć<br />
Liczba godzin<br />
w semestrze<br />
Liczba godzin<br />
w tygodniu<br />
Semestr<br />
Forma<br />
zaliczenia<br />
Punkty<br />
ECTS<br />
Studia stacjonarne <strong>pierwszego</strong> <strong>stopnia</strong><br />
Seminarium 30 2 VI Zaliczenie z oceną<br />
5<br />
CEL PRZEDMIOTU:<br />
Przygotowanie do egzaminu licencjackiego.<br />
WYMAGANIA WSTĘPNE:<br />
Wiedza z astronomii ogólnej, podstaw fizyki i astrofizyki.<br />
ZAKRES TEMATYCZNY PRZEDMIOTU:<br />
Dyskusja, pomoc i wyjaśnianie wszelkich wątpliwości związanych z gromadzeniem literatury<br />
potrzebnej do egzaminu licencjackiego. Zreferowanie i przedyskutowanie zagadnień z zakresu<br />
tematyki egzaminu dyplomowego. Zasady przygotowania i wygłoszenia referatu.<br />
METODY KSZTAŁCENIA:<br />
Wykład konwencjonalny, wygłoszenia referatów, dyskusja.<br />
EFEKTY KSZTAŁCENIA:<br />
Student zna podstawowe twierdzenia i prawa z poznanych działów fizyki i astronomii<br />
(K_W03)<br />
Student potrafi analizować problemy oraz znajdować ich rozwiązania z użyciem metod<br />
używanych w fizyce i astronomii potrafi w sposób zrozumiały, w mowie i na piśmie,<br />
przedstawiać poprawne rozumowania matematyczne, fizyczne i astronomiczne, formułować<br />
definicje, twierdzenia i wnioski obserwacyjne (K_U01, K_U02, K_K05).<br />
WERYFIKACJA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA I WARUNKI ZALICZENIA:<br />
Wygłoszenie referatów – pozytywna ocena referatów<br />
OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA:<br />
- udział w seminariów 15 tygodni x 2 godz = 30 godz<br />
- przygotowanie do seminariów 15 x 5 = 75 godzin<br />
- udział w konsultacjach = 15 godz<br />
RAZEM: 120 godz<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
68
LITERATURA PODSTAWOWA:<br />
Literatura jest podawana przez prowadzącego, stosownie do tematu i zakresu referatów.<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
69
WYCHOWANIE FIZYCZNE<br />
Kod przedmiotu:16.1-WFiA-AST-WF<br />
Typ przedmiotu:obowiązkowy<br />
Język nauczania:Polski<br />
Odpowiedzialny za<br />
przedmiot:<br />
Prowadzący:<br />
mgr Tomasz Grzybowski<br />
pracownicy Studium Wychowania Fizycznego i<br />
Sportu<br />
Forma<br />
zajęć<br />
Liczba godzin<br />
w semestrze<br />
Liczba godzin<br />
w tygodniu<br />
Semestr<br />
Forma zaliczenia<br />
Punkty<br />
ECTS<br />
Studia stacjonarne <strong>pierwszego</strong> <strong>stopnia</strong><br />
Ćwiczenia 30 2 II i III zaliczenie bez oceny<br />
2<br />
CEL PRZEDMIOTU:<br />
Rozwijanie zainteresowań związanych ze sportem i rekreacją ruchową. Kształtowanie umiejętności<br />
zaspokajania potrzeb związanych z ruchem, sprawnością fizyczną oraz dbałością o własne zdrowie.<br />
WYMAGANIA WSTĘPNE:<br />
-<br />
ZAKRES TEMATYCZNY PRZEDMIOTU:<br />
Ogólna charakterystyka i podstawowe przepisy wybranych dyscyplin sportowych.<br />
Praktyczne umiejętności z zakresu wybranych dyscyplin sportowych. Edukacja<br />
prozdrowotna poprzez wychowanie fizyczne i sport.<br />
METODY KSZTAŁCENIA:<br />
Pogadanki, ćwiczenia praktyczne, zajęcia w grupach<br />
EFEKTY KSZTAŁCENIA:<br />
Wiedza student zna wpływ aktywności fizycznej na prawidłowe funkcjonowanie<br />
organizmu, zna zagrożenia dla zdrowia wynikające z niehigienicznego trybu życia. Ma<br />
podstawową wiedzę o przepisach i zasadach rozgrywania różnych dyscyplin sportowych.<br />
Umiejętności student potrafi zdiagnozować stan swojej sprawności fizycznej. Potrafi<br />
zastosować różne formy aktywności w zależności od stanu zdrowia, samopoczucia,<br />
warunków atmosferycznych. Student samodzielnie podejmuje różne formy aktywności<br />
fizycznej świadomy jej wpływu na funkcjonowanie organizmu.<br />
Poufne<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
70
Kompetencje społeczne student potrafi funkcjonować w grupie z zachowaniem zasad<br />
współżycia społecznego, odpowiedzialności za bezpieczeństwo swoje i innych, służąc<br />
pomocą mniej sprawnym. Potrafi rywalizować z zachowaniem zasad „fair play”, wykazując<br />
szacunek dla konkurentów oraz zrozumienie dla różnic w poziomie sprawności fizycznej.<br />
Zna zagrożenia dla zdrowia wynikające z niewłaściwego używania sprzętu i urządzeń<br />
sportowych.<br />
WERYFIKACJA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA I WARUNKI ZALICZENIA:<br />
ĆWICZENIA indywidualna ocena studenta na podstawie jego postępów,<br />
zaangażowania i aktywności w zajęciach oraz umiejętności w zakresie wybranych<br />
dyscyplin sportowych.<br />
Wiedza<br />
obserwacja zachowań studenta podczas podejmowania aktywności ruchowej.<br />
Umiejętności<br />
1. Wychowanie fizyczne (poziom standardowy) ocena sprawności fizycznej i<br />
umiejętności ruchowych przy zastosowaniu standardowych testów określających<br />
poziom rozwoju motorycznego i umiejętności technicznych<br />
2. Wychowanie fizyczne (obniżony poziom sprawności fizycznej) ocena<br />
znajomości przez studenta metod diagnozy stanu zdrowia i sprawności fizycznej<br />
oraz umiejętności zastosowania ćwiczeń fizycznych dla usprawniania dysfunkcji<br />
ruchowych, fizjologicznych i morfologicznych za pomocą indywidualnych (w<br />
zależności od rodzaju niepełnosprawności) wskaźników funkcji organizmu.<br />
Kompetencje społeczne obserwacja zachowań studenta podczas rywalizacji sportowej<br />
i w warunkach wymagających współpracy w grupie.<br />
OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA:<br />
Godziny kontaktowe – 30 + 30 godz. / 2 pkt ECTS<br />
LITERATURA PODSTAWOWA:<br />
1. Bondarowicz M.: Zabawy i gry ruchowe w zajęciach sportowych. Warszawa 2002<br />
2. Huciński T., Kisiel E.: Szkolenie dzieci i młodzieży w koszykówce. Warszawa 2008<br />
3. Karpiński R., Karpińska M.: Pływanie sportowe korekcyjne rekreacyjne. Katowice<br />
2011<br />
4. Kosmol A.: Teoria i praktyka sportu niepełnosprawnych. Warszawa 2008<br />
5. Stefaniak T.: Atlas uniwersalnych ćwiczeń siłowych. Wrocław 2002<br />
6. Talaga J.: ABC Młodego piłkarza. Nauczanie techniki. Warszawa 2006<br />
7. Uzarowicz J.: Siatkówka. Co jest grane? Wrocław 2005<br />
8. Woynarowska B.: Edukacja zdrowotna Podręcznik akademicki. Warszawa 2010<br />
9. Wołyniec J.: Przepisy gier sportowych w zakresie podstawowym. Wrocław 2006<br />
-<br />
Poufne<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
71
WSTĘP DO ANALIZY ASTROFIZYCZNYCH CIĄGÓW<br />
CZASOWYCH<br />
Kod przedmiotu:11.0-WFiA-AST-WACC<br />
Typ przedmiotu:wybieralny<br />
Język nauczania:polski<br />
Odpowiedzialny za przedmiot:Dr Krzysztof Maciesiak<br />
Prowadzący:Dr Krzysztof Maciesiak<br />
Forma<br />
zajęć<br />
Liczba<br />
godzi<br />
n<br />
w sem<br />
estrze<br />
Liczba<br />
godzin<br />
w tygo<br />
dniu<br />
Semes<br />
tr<br />
Forma<br />
zaliczenia<br />
Punkty<br />
ECTS<br />
Studia stacjonarne <strong>pierwszego</strong> <strong>stopnia</strong><br />
Wykład 15 1 V Egzamin<br />
Ćwiczenia 15 1 Zaliczenie z oceną<br />
2<br />
CEL PRZEDMIOTU:<br />
Nabycie umiejętność analizowania ciągów czasowych na przykładzie obserwacji pulsarów,<br />
zastosowania Transformaty Fouriera oraz interpretacja wyników z przeprowadzonej analizy ciągu<br />
czasowego.<br />
WYMAGANIA WSTĘPNE:<br />
Zaliczenie przedmiotu Podstawy programowania,Wstęp do fizyki i matematyki wyższej,<br />
Analiza matematyczna.<br />
ZAKRES TEMATYCZNY PRZEDMIOTU:<br />
WYKŁAD:<br />
1. Obserwowane promieniowanie pulsarów jako numeryczny ciąg czasowy.<br />
2. Analiza widmowa sygnałów pulsarów.<br />
3. Szereg Fouriera.<br />
4. Określenie widma amplitudowego i widma mocy przebiegu okresowego.<br />
5. Zastosowanie szeregu Fouriera do wyznaczania widma amplitudowego i widma mocy<br />
wybranych przebiegów okresowych.<br />
6. Analiza widmowa nieokresowych sygnałów pulsarów.<br />
7. Analiza widmowa sygnałów losowych w pulsarach.<br />
8. Metody numeryczne analizy widmowej pulsarów<br />
a) zasady przetwarzania analogowo-cyfrowego sygnałów pulsarów filtracja cyfrowa,<br />
b) dyskretna postać przekształcenia Fouriera – DFT,<br />
c) szybkie przekształcenie Fouriera – FFT,<br />
d) metody numeryczne wyznaczania gęstości widmowej mocy,<br />
e) metody numeryczne wyznaczania wzajemnej gęstości widmowej mocy,<br />
9. Specjalne metody analizy widmowej sygnałów pulsarów.<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
72
ĆWICZENIA:<br />
1. Sposób działania i zastosowanie transformaty Fouriera i szybkiej transformaty Fouriera.<br />
2. Symulacja ciągu czasowego.<br />
3. Poszukiwanie częstotliwości w próbce danych rzeczywistych i symulowanych przy użyciu<br />
programu komputerowego.<br />
4. Analiza widmowa sygnałów pulsarów.<br />
a) Szereg Fouriera,<br />
b) Określenie widma amplitudowego i widma mocy przebiegu okresowego,<br />
c) Zastosowanie szeregu Fouriera do wyznaczania widma amplitudowego i widma mocy<br />
wybranych przebiegów okresowych.<br />
5. Analiza widmowa nieokresowych sygnałów pulsarów.<br />
6. Analiza widmowa sygnałów losowych w pulsarach.<br />
METODY KSZTAŁCENIA:<br />
Wykład konwencjonalny, ćwiczenia rachunkowe, pisanie programów komputerowych.<br />
EFEKTY KSZTAŁCENIA:<br />
W wyniku kształcenia student powinien być w stanie używać technik obliczeniowych stosowanych w<br />
astronomii związanymi z ciągami czasowymi np. transformaty Fouriera, czy też rozłożenie ciągu<br />
czasowego w szereg Fouriera. Zna ograniczenie wynikające z zastosowanych metod lub programów<br />
komputerowych (K_W08). Student potrafi określić: widmo amplitudowe i wyznaczyć z niego<br />
okresowości występujące w przebiegu okresowym, widmo mocy, gęstość widmową mocy, wzajemną<br />
gęstości widmową mocy (K_U05, K_U08).<br />
WERYFIKACJA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA I WARUNKI ZALICZENIA:<br />
Wykład: Egzamin ustny; Warunek zaliczenia - pozytywna ocena z egzaminu<br />
Ćwiczenia: Kolokwium pisemne – pozytywne zaliczenie kolokwium, zaliczenie wszystkich zadań<br />
programistycznych.<br />
OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA:<br />
- udział w wykładach 15 tygodni x 1 godz = 15 godz<br />
- udział w ćwiczeniach 15 x 1 = 15 godz<br />
- dokończenie zadań w domu 15 x 1 = 15 godz<br />
- udział w konsultacjach = 2 godz<br />
- przygotowanie do egzaminu = 8 godz<br />
- udział w egzaminie = 1 godz<br />
RAZEM: 56 godz<br />
LITERATURA PODSTAWOWA:<br />
1. E. Ozimek, Podstawy teoretyczne analizy widmowej sygnałów,PWN, Warszawa-Poznań 1985<br />
.<br />
2. L. H. Koopmans, The spectral analysis of time series, Academic Press, New York, 1974.<br />
LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:<br />
1. C. Я. Aдзерихо, Введение в линейную алгебру, теорию поля и ряады фурье,<br />
Издательство ''Вышейшая школа'', Минск, 1968<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
73
P PO OD D S ST TA A WY OPTYKI<br />
I INSTRUMENTY ASTRONOMICZNE<br />
Kod przedmiotu:13.7-WFiA-AST-OPIA<br />
Typ przedmiotu:do wyboru<br />
Język nauczania:polski<br />
Odpowiedzialny za przedmiot:dr A. Słowikowska<br />
Prowadzący:dr A. Słowikowska<br />
Forma<br />
zajęć<br />
Liczba<br />
godzin<br />
w sem<br />
estrze<br />
Liczba<br />
godzin<br />
w tygo<br />
dniu<br />
Semes<br />
tr<br />
Forma<br />
zaliczenia<br />
Punkty<br />
ECTS<br />
Studia stacjonarne <strong>pierwszego</strong> <strong>stopnia</strong><br />
Wykład 30 2<br />
Egzamin<br />
II<br />
Ćwiczenia 30 2 Zaliczenie z oceną<br />
5<br />
CEL PRZEDMIOTU:<br />
Wprowadzenie niezbędnych pojęć z zakresu optyki i fizyki fali elektromagnetycznej potrzebnych do<br />
zrozumienia zasad działania i budowy teleskopów optycznych. Opis budowy odbiorników optycznych<br />
używanych w astronomii. Budowa i zasada działania podstawowych typów teleskopów optycznych.<br />
WYMAGANIA WSTĘPNE:<br />
Znajomość podstawowych zagadnień fizycznych z zakresu optyki i fizyki fal.<br />
ZAKRES TEMATYCZNY PRZEDMIOTU:<br />
Prawo odbicia i załamania światła, zasada Fermata najkrótszego czasu, zastosowanie zasady<br />
Fermata, dokładniejsze sformułowanie zasady Fermata, optyka geometryczna, odległość ogniskowa<br />
powierzchni kulistej, odległość ogniskowa soczewki, powiększanie, soczewki złożone, aberracje,<br />
zdolność rozdzielcza. Promieniowanie dipola, interferencja, dyfrakcja, siatka dyfrakcyjna, zdolność<br />
rozdzielcza siatki dyfrakcyjnej. Dyspersja, współczynnik załamania, absorpcja, rozpraszanie światła.<br />
Kąt Brewstera i kąt graniczny. Polaryzacja, dwójłomność, polaryzatory, wzory Stokesa. Widzenie<br />
barwne, mechanizm widzenia. Budowa i charakterystyka teleskopów optycznych. Podstawy<br />
interferometrii, interferometry optyczne.<br />
Podstawowe typy odbiorników astronomii optycznej: kamery CCD, klisze fotograficzne, fotometry,<br />
spektrometry, polarymetry. Odbiorniki dużej rozdzielczości czasowej bazujące na diodach<br />
fotolawinowych. Światłowody. Idea wielkich teleskopów optycznych. Podstawowe informacje o<br />
nowoczesnych projektach budowy teleskopów optycznych.<br />
METODY KSZTAŁCENIA:<br />
Wykład konwencjonalny, ćwiczenia rachunkowe<br />
EFEKTY KSZTAŁCENIA:<br />
Student potrafi zdefiniować podstawowe prawa optyki. Potrafi scharakteryzować główne cechy fali<br />
elektromagnetycznej i jej zachowanie w różnych ośrodkach. Student zna i potrafi wyjaśnić budowę i<br />
zasady działania głównych typów teleskopów optycznych. (K_W02, K_W03) Potrafi wymienić i opisać<br />
zasady działania odbiorników optycznych – kamer CCD, fotopowielaczy, spektroskopów oraz<br />
polarymetrów. Potrafi objaśnić podstawowe zasady działania interferometru i metody syntezy apertury.<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
74
Potrafi wyjaśnić konieczność użycia metod interferometrycznych do niektórych typów obserwacji<br />
optycznych. Potrafi wymienić i scharakteryzować współczesne projekty budowy teleskopów<br />
optycznych nowej generacji (takich jak np. E-ELT, TMT). (K_W06)<br />
Student potrafi rozwiązywać proste problemy z zakresu optyki. Potrafi prowadzić proste rachunki<br />
z zakresu fizyki fali elektromagnetycznej. Potrafi obliczać podstawowe parametry teleskopów<br />
optycznych i odbiorników promieniowania optycznego dla różnych typów obserwacji astronomicznych.<br />
(K_U01, K_U02)<br />
Student posiada umiejętność pracy w zespole oraz wyszukiwania informacji. (K_K03, K_K06)<br />
Student potrafi wykorzystać zdobytą wiedzę do omówienia praw optyki oraz astronomicznych<br />
przyrządów optycznych na poziomie popularnonaukowym. (K_K05)<br />
WERYFIKACJA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA I WARUNKI ZALICZENIA:<br />
Wykład: Egzamin ustny; Warunek zaliczenia - pozytywna ocena z egzaminu<br />
Ćwiczenia: Kolokwium pisemne – pozytywne zaliczenie kolokwium<br />
OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA:<br />
- udział w wykładach 15 tygodni x 2 godz = 30 godz<br />
- udział w ćwiczeniach 15 x 2 = 30 godz.<br />
- przygotowanie do ćwiczeń 15 x 2 = 30 godzin<br />
- dokończenie w domu zadań rachunkowych 15 x 1 = 15 godz<br />
- udział w konsultacjach = 2 godz<br />
- przygotowanie do egzaminu = 12 godz<br />
- udział w egzaminie = 3 godz<br />
RAZEM: 122 godz<br />
LITERATURA PODSTAWOWA:<br />
1. R. P. Feynman, „Feynmana wykłady z fizyki” Tom 1.2, PWN 2001<br />
2. D. Halliday, R. Resnick, J. Walker, „Podstawy fizyki” Tom. 4, PWN, 2003<br />
3. S. B. Howell, „Handbook of CCD astronomy”, Cambridge, 2006<br />
4. C. R. Kitchin, „Astrophysical Techniques”, CRC Press, 2008<br />
LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:<br />
1. J. Kreiner, „Astronomia z astrofizyką”, PWN, 1992<br />
2. F. Shu „Galaktyki, gwiazdy, życie” Prószyński i S-ka, 2003<br />
3. D. Block „Astronomia dla każdego”, Marba Crown, 1994<br />
4. E. Rybka „Astronomia Ogólna”, PWN, 1983<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
75
METODY OBSERWACJI I ANALIZA DANYCH ASTRONOMII<br />
OPTYCZNEJ<br />
Kod przedmiotu:13.7-WFiA-AST-MOAD<br />
Typ przedmiotu: wybieralny<br />
Język nauczania: polski<br />
Odpowiedzialny za przedmiot: dr A. Słowikowska<br />
Prowadzący: dr. A. Słowikowska<br />
Forma<br />
zajęć<br />
Liczba<br />
godzin<br />
w sem<br />
estrze<br />
Liczba<br />
godzin<br />
w tygo<br />
dniu<br />
SemestForma<br />
r zaliczenia<br />
Punkty<br />
ECTS<br />
Studia stacjonarne <strong>pierwszego</strong> <strong>stopnia</strong><br />
Wykład 30 2<br />
Egzamin<br />
IV<br />
Ćwiczenia 30 2 Zaliczenie z oceną<br />
6<br />
CEL PRZEDMIOTU:<br />
Przekazanie podstawowej wiedzy na temat metod astronomicznych obserwacji optycznych. Poznanie<br />
metod analizy danych, w szczególności sygnału w optycznym zakresie widma elektromagnetycznego.<br />
WYMAGANIA WSTĘPNE:<br />
Wiedza z astronomii ogólnej, elementy astronomii sferycznej i astrometrii, podstaw optyki i instrumenty<br />
astronomiczne, technologia informacyjna, podstawy programowania.<br />
ZAKRES TEMATYCZNY PRZEDMIOTU:<br />
1. Astronomiczne układy współrzędnych, czas gwiazdowy, służba czasu, wielkości gwiazdowe.<br />
2. Rodzaje teleskopów optycznych, podstawowe parametry teleskopów.<br />
3. Odbiorniki promieniowania optycznego stosowane w astronomii: fotometry, kamery CCD,<br />
polarymetry, spektroskopy. Systemy filtrów.<br />
4. Budowa i zasady działania odbiorników optycznych oraz ich podstawowe parametry.<br />
5. Astronomiczne źródła promieniowania optycznego oraz szczególnie interesujące obiekty<br />
astronomiczne widoczne w zakresie optycznym widma elektromagnetycznego: asteroidy,<br />
gwiazdy zmienne, układy zaćmieniowe, gwiazdy kataklizmiczne, gwiazdy pulsujące,<br />
długookresowe zmienne, mgławice planetarne, pozostałości po supernowych, gwiazdy nowe i<br />
supernowe, galaktyki, mikro- i makrosoczewki, planety pozasłoneczne.<br />
6. Podstawy fotometrii, spektroskopii oraz polarymetrii.<br />
7. Bazy danych optycznych przeglądów nieba na przykładzie ASAS, OGLE, HST MAST.<br />
8. Katalogi astronomiczne.<br />
9. Elementy statystki.<br />
METODY KSZTAŁCENIA:<br />
Wykład konwencjonalny, ćwiczenia rachunkowe, praca z dokumentem źródłowym oraz internetowymi,<br />
astronomicznymi bazami danych oraz katalogami, praca w grupach<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
76
EFEKTY KSZTAŁCENIA:<br />
Student zna i rozumie układy współrzędnych używane w astronomii. Zna pojęcie czasu<br />
gwiazdowego oraz służby czasu. Potrafi wymienić i omówić podstawowe rodzaje<br />
teleskopów optycznych oraz odbiorników działających w zakresie widma<br />
elektromagnetycznego. Zna ich budowę i zasady działania, potrafi wyliczyć podstawowe<br />
parametry teleskopów, jak i instrumentów. Student zna i rozumie podstawy fotometrii,<br />
spektroskopii oraz polarymetrii oraz ich hybrydy. Zna podstawowe systemy filtrów. Rozumie<br />
pojęcia masy powietrznej, ekstynkcji, seeingu oraz scyntylacji. Potrafi korzystać z ogólnie<br />
dostępnych baz astronomicznych oraz wyłuskiwać z nich potrzebne informacje i dane.<br />
Potrafi korzystać z katalogów astronomicznych, rozumie używane tam skróty i oznaczenia.<br />
Potrafi zidentyfikować szukany obiekt na fragmencie mapy nieba oraz posługiwać się<br />
współrzędnymi astronomicznymi. Student posiada podstawową wiedzę na temat<br />
astronomicznych źródeł promieniowania. Potrafi oszacować potrzebny czas ekspozycji do<br />
otrzymania wymaganego stosunku sygnału do szumu. Umie przeprowadzić poprawną<br />
propagację błędu. Potrafi scharakteryzować budowę gwiazd o różnych masach i<br />
wytłumaczyć, jakie parametry obserwacyjne będą z danej struktury wynikały. Potrafi<br />
wyjaśnić pochodzenie linii widmowych i opisać podstawowe zastosowania analizy widmowej<br />
do wyznaczenia parametrów fizycznych gwiazd. (K_W02, K_W03, K_W05, K_W06)<br />
Student potrafi przeprowadzić, z uwzględnieniem posiadanej wiedzy o prawach<br />
fizycznych, proste rachunki służące do rozwiązywania elementarnych problemów i<br />
zagadnień astrofizycznych. Potrafi zinterpretować wyniki prostych obserwacji<br />
astronomicznych i na ich podstawie oszacować najważniejsze parametry fizyczne obiektów<br />
astronomicznych. (K_U01, K_U02) Potrafi korzystać z literatury źródłowej, w tym<br />
astronomicznych baz danych i katalogów. Potrafi wykorzystać posiadaną wiedzę<br />
astrofizyczną do skonstruowania prostych projektów badawczych (K_U03, K_U04). Student<br />
potrafi precyzyjnie zadawać pytania, potrafi pracować zespołowo i korzystać z literatury<br />
anglojęzycznej z uwzględnieniem astronomicznych internetowych baz danych oraz<br />
katalogów. (K_K02, K_K03, K_K06) Na postawie zaprojektowanego przez siebie i<br />
wykonanego samodzielnie projektu potrafi wyciągać wnioski i formułować opinie na temat<br />
zagadnień dotyczących optycznej astronomii obserwacyjnej. (K_K07)<br />
WERYFIKACJA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA I WARUNKI ZALICZENIA:<br />
Wykład: Egzamin ustny; Warunek zaliczenia - pozytywna ocena z egzaminu<br />
Ćwiczenia: pozytywne zaliczenie zadań domowych oraz zaliczenie projektu<br />
OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA:<br />
- udział w wykładach 15 tygodni x 2 godz = 30 godz<br />
- udział w ćwiczeniach 15 x 2 = 30 godz.<br />
- przygotowanie do wykładu 15 x 1 = 15 godzin<br />
- przygotowanie do ćwiczeń 15 x 2 = 30 godzin<br />
- dokończenie w domu zadań rachunkowych 15 x 1 = 15 godz<br />
- udział w konsultacjach = 10 godz<br />
- przygotowanie do egzaminu = 12 godz<br />
- udział w egzaminie = 3 godz<br />
RAZEM: 145 godz<br />
LITERATURA PODSTAWOWA:<br />
1. F. Shu, „Galaktyki, gwiazdy, życie”, Prószyński i S_ka, 2003<br />
2. M. Kubiak, „Gwiazdy i materia międzygwiazdowa”, PWN, 1994<br />
3. J.M. Kreiner, „Astronomia z Astrofizyką”, PWN, 1988<br />
4. A. Branicki, „Obserwacje i pomiary astronomiczne”, WUW 2006<br />
5. J. R. Taylor, „Wstęp do analizy błędu pomiarowego”, PWN, 1999<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
77
LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:<br />
1. B. D. Warner, „Lightcurve Photometry and Analysis”, Springer 2006<br />
2. S. B. Howell, „Handbook of CCD astronomy”, Cambridge Uni. Press, 2006<br />
3. E. Budding i O. Demircan, „Introduction to astronomical photometry”, Cambridge Uni. Press ,<br />
2007<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
78
PODSTAWY FIZYKI III- ELEKTRYCZNOŚĆ<br />
I MAGNETYZM<br />
Kod przedmiotu:13.2-WFiA-AST-PoF3-EM<br />
Typ przedmiotu:obowiązkowy<br />
Język nauczania:polski<br />
Odpowiedzialny za przedmiot:dr hab. Wiesław Leoński, prof. UZ<br />
Prowadzący:dr hab. Wiesław Leoński, prof. UZ<br />
Forma<br />
zajęć<br />
Liczba<br />
godzi<br />
n<br />
w sem<br />
estrze<br />
Liczba<br />
godzin<br />
w tygo<br />
dniu<br />
Semes<br />
tr<br />
Forma<br />
zaliczenia<br />
Punkty<br />
ECTS<br />
Studia stacjonarne <strong>pierwszego</strong> <strong>stopnia</strong><br />
Wykład 30 2<br />
Egzamin<br />
III<br />
Ćwiczenia 45 3 Zaliczenie z oceną<br />
6<br />
CEL PRZEDMIOTU:<br />
Nauczenie i utrwalenie podstawowych pojęć klasycznej teorii elektromagnetyzmu oraz rozszerzenie<br />
posiadanych wiadomości z tej dziedziny. Przekazanie wiadomości z fizyki umożliwiających rozumienie<br />
na poziomie podstawowym zjawisk i procesów w klasycznych układach elektrycznych<br />
i magnetycznych.<br />
WYMAGANIA WSTĘPNE:<br />
Umiejętności rachunkowe i znajomość praw fizyki na poziomie szkoły średniej oraz zdobyte podczas<br />
dotychczasowego przebiegu studiów.<br />
ZAKRES TEMATYCZNY PRZEDMIOTU:<br />
1. Rys historyczny odkryć w zakresie klasycznej teorii elektromagnetyzmu.<br />
2. Podstawowe pojęcia związane ze zjawiskami elektrycznymi, kwantowa natura ładunku, zasada<br />
zachowania ładunku. Pojęcie pola elektrycznego. Jego natężenie i potencjał – związki pomiędzy nimi.<br />
Linie pola elektrycznego. Energia potencjalna w polu elektrycznym. Ładunek i dipole elektryczne – ich<br />
zachowanie się w polu elektrycznym. Prawo Coulomb , strumień pola elektrycznego, prawo Gaussa i<br />
związki pomiędzy nimi, pojęcie gradientu.<br />
3. Przewodnik w polu elektrycznym, ładunek i jego rozkład w przewodniku, kondensatory i ich pojemność.<br />
Łączenie kondensatorów.<br />
4. Dielektryk w polu elektrycznym, doświadczenie Faraday’a, polaryzacja dielektryków, podatność<br />
elektryczna, polaryzacja i indukcja pola elektrycznego, dielektryki izotropowe i anizotropowe.<br />
5. Prąd elektryczny, rodzaje przepływu (pojęcia stacjonarności i jednorodności), natężenie prądu, gęstość<br />
prądu, opór i opór właściwy, przewodniki izotropowe a anizotropowe, zależność temperaturowa oporu,<br />
prawo Ohma, nadprzewodnictwo, mikroskopowy opis prądu elektrycznego, prawa Kirchhoffa, siła<br />
elektromotoryczna, energia i jej przemiana w obwodzie elektrycznym, łączenie oporów elektrycznych,<br />
układ kompensacyjny, pomiary natężenia prądu i napięcia elektrycznego, obwód RC.<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
79
6. .Podstawowe pojęcia związane z polem magnetycznym, definicja wektora indukcji pola magnetycznego,<br />
siła Lorentza, dipol magnetyczny i jego zachowanie w polu magnetycznego.<br />
7. Prawo Ampere’a, prawo Biota-Savarta, Siły działające na przewodnik z prądem w polu magnetycznym,<br />
definicja 1 Ampera.<br />
8. Efekt Halla, budowa i zasada działania cyklotronu, doświadczenie Thomsona.<br />
9. Prawo indukcji Faraday’a, reguła Lenza, indukcyjność, obwód LR, energia pola magnetycznego.<br />
10. Prawo Gaussa dla magnetyzmu, materiały magnetyczne (para-, dia- i ferromagnetyki), prawo Curie,<br />
wektory natężenia pola magnetycznego i magnetyzacji, przenikalność magnetyczna materiału.<br />
11. Prąd przesunięcia, symetria równań elektromagnetyzmu, pojęcia dywergencji i rotacji pola oraz ich<br />
związek z makroskopowymi wielkościami fizycznymi, całkowe równania Maxwella i ich różniczkowe<br />
odpowiedniki.<br />
METODY KSZTAŁCENIA:<br />
Wykład konwencjonalny, ćwiczenia rachunkowe.<br />
EFEKTY KSZTAŁCENIA:<br />
Zdobycie umiejętności opisu procesów z zakresu elektryczności i magnetyzmu. Zdobycie umiejętności<br />
analizy układów elektrycznych(magnetycznych) z punktu widzenia klasycznej teorii<br />
elektromagnetyzmu. Powiązanie zagadnień teoretycznych elektromagnetyzmu z analizą konkretnych<br />
modeli fizycznych. Umiejętność poprawnego sformułowania problemu fizycznego związanego<br />
z analizowanym modelem w celu zastosowania odpowiednich metod klasycznej teorii<br />
elektromagnetyzmu. Uzyskanie umiejętności analizy zjawisk w ramach pracy zespołowej. Umiejętność<br />
zbierania informacji pochodzących z dostępnych źródeł, potrzebnych do analizy i rozwiązania<br />
problemu. W efekcie student zna podstawowe twierdzenia i prawa z poznanych działów fizyki<br />
(K_W03). Potrafi analizować problemy oraz znajdować ich rozwiązania z użyciem metod używanych w<br />
fizyce i astronomii (K_U01) jak i posiada elementarne umiejętności badawcze pozwalające na<br />
projektowanie i konstruowanie prostych badań fizycznych i astronomicznych (K_U03).Potrafi też w<br />
sposób zrozumiały, w mowie i na piśmie, przedstawiać poprawne rozumowania matematyczne,<br />
fizyczne i astronomiczne, formułować definicje, twierdzenia i wnioski obserwacyjne (K_U02). Potrafi<br />
precyzyjnie formułować pytania, służące pogłębieniu własnego zrozumienia danego tematu lub<br />
odnalezieniu brakujących elementów rozumowania (K_K02). Potrafi też pracować zespołowo,<br />
w szczególności rozumie konieczność systematycznej pracy nad tymi projektami, które mają<br />
długofalowy charakter (K_K03).<br />
WERYFIKACJA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA I WARUNKI ZALICZENIA:<br />
Wykład: Egzamin pisemny; Warunek zaliczenia - pozytywna ocena z egzaminu.<br />
Ćwiczenia: Pisemny sprawdzian końcowy – pozytywne zaliczenie sprawdzianu.<br />
OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA:<br />
- udział w wykładach 15 tygodni x 2 godz = 30 godz<br />
- udział w ćwiczeniach 15 x 3 = 45 godz.<br />
- przygotowanie do ćwiczeń 15 x 1 = 15 godzin<br />
- dokończenie w domu zadań rachunkowych 15 x 1 = 15 godz<br />
- udział w konsultacjach = 10 godz<br />
- przygotowanie do egzaminu = 15 godz<br />
- udział w egzaminie = 2 godz<br />
RAZEM: 132 godz<br />
LITERATURA PODSTAWOWA:<br />
1. D. Halliday, R. Resnick, J. Walker, „Podstawy fizyki T.III Elektryczność i magnetyzm”, Wydawnictwo<br />
Naukowe PWN, Warszawa, 2011.<br />
2. Materiały własne wykładowcy (dostępne w postaci elektronicznej).<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
80
LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:<br />
1. H. Rawa, „Elektryczność i magnetyzm w technice”, Wydawnictwo Naukowe PWN.<br />
2. D.J. Griffiths „Podstawy elektrodynamiki”, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005.<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
81
FIZYKA GWIAZD I MATERII ROZPROSZONEJ<br />
Kod przedmiotu:13.7-WFiA-AST-FGMR<br />
Typ przedmiotu: obowiązkowy<br />
Język nauczania: polski<br />
Odpowiedzialny za przedmiot: dr W. Lewandowski<br />
Prowadzący: dr W. Lewandowski<br />
Forma<br />
zajęć<br />
Liczba godzin<br />
w semestrze<br />
Liczba godzin<br />
w tygodniu<br />
Semestr<br />
Forma<br />
zaliczenia<br />
Punkty<br />
ECTS<br />
Studia stacjonarne <strong>pierwszego</strong> <strong>stopnia</strong><br />
Wykład 30 2<br />
Egzamin<br />
V<br />
Ćwiczenia 30 2 Zaliczenie z oceną<br />
6<br />
CEL PRZEDMIOTU:<br />
Utrwalenie i rozszerzenie podstawowych pojęć astrofizyki. Przekazanie wiadomości z fizyki<br />
umożliwiających rozumienie na poziomie podstawowym większości zjawisk i procesów zachodzących<br />
w gwiazdach i ośrodku międzygwiazdowym.<br />
WYMAGANIA WSTĘPNE:<br />
Wiedza z astronomii ogólnej i podstaw fizyki.<br />
ZAKRES TEMATYCZNY PRZEDMIOTU:<br />
1. Podstawowe prawa fizyczne i ich zastosowanie w zagadnieniach astrofizycznych: grawitacja,<br />
elektrodynamika, termodynamika, fizyka statystyczna, własności fal elektromagnetycznych,<br />
szczególna teoria względności.<br />
2. Podstawy mechaniki kwantowej. Budowa atomu. Fizyka jąder atomowych, oddziaływania silne i<br />
słabe. Reakcje termojądrowe.<br />
3. Budowa wewnętrzna gwiazd. Źródła promieniowania gwiazd. Transfer promieniowania. Podstawy<br />
fizyki atmosfer gwiazdowych: powstawanie linii widmowych.<br />
4. Podstawowe zagadnienia z dziedziny ewolucja gwiazd oraz końcowe stadiów ewolucji (białe<br />
karły, gwiazdy neutronowe, czarne dziury).<br />
5. Podstawy fizyki materii międzygwiazdowej: obłoki gazowe i pyłowe, procesy promieniste<br />
termiczne i nietermiczne w ośrodku międzygwiazdowym.<br />
METODY KSZTAŁCENIA:<br />
Wykład konwencjonalny, ćwiczenia rachunkowe<br />
EFEKTY KSZTAŁCENIA:<br />
Student potrafi wymienić i omówić podstawowe prawa fizyczne z zakresu grawitacji,<br />
elektrodynamiki, termodynamiki, fizyki statystycznej, fizyki fal elektromagnetycznych, oraz<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
82
szczególnej teorii względności, ze szczególnym uwzględnieniem tych, które mają<br />
zastosowanie w zagadnieniach astrofizycznych. Student zna podstawowe twierdzenia<br />
mechaniki kwantowej na poziomie niezbędnym do opisu budowy atomu, struktury jąder<br />
atomowych. Student potrafi opisać jakościowe efekty oddziaływań silnych i słabych. Potrafi<br />
wymienić i opisać podstawowe reakcje termojądrowe występujące w gwiazdach (cykl<br />
proton-proton, cykl CNO, reakcja 3-alfa).<br />
Student zna, rozumie i potrafi opisać podstawowe prawa fizyczne rządzące budową<br />
gwiazd. Potrafi scharakteryzować budowę gwiazd o różnych masach i wytłumaczyć, jakie<br />
parametry obserwacyjne będą z danej struktury wynikały. Potrafi wyjaśnić pochodzenie linii<br />
widmowych i opisać podstawowe zastosowania analizy widmowej do wyznaczenia<br />
parametrów fizycznych gwiazd. Student posiada podstawową wiedzę na temat ewolucji<br />
gwiazd, rozumie i potrafi jakościowo wyjaśnić różnice ewolucji gwiazd o różnych masach.<br />
Potrafi wymienić i scharakteryzować możliwe końcowe stadia ewolucji gwiazd: białe karły,<br />
gwiazdy neutronowe, czarne dziury. Potrafi nazwać i opisać procesy promieniste<br />
zachodzące w materii międzygwiazdowej. Potrafi wymienić podstawowe typy obłoków<br />
międzygwiazdowych i wskazać, jakie procesy fizyczne są odpowiedzialne za ich<br />
obserwowane własności. (K_W01, K_W02, K_W03)<br />
Student potrafi przeprowadzić, z uwzględnieniem posiadanej wiedzy o prawach<br />
fizycznych, proste rachunki służące do rozwiązywania elementarnych problemów<br />
i zagadnień astrofizycznych. Potrafi zinterpretować wyniki prostych obserwacji<br />
astronomicznych i na ich podstawie oszacować najważniejsze parametry fizyczne gwiazd:<br />
masa, jasność, wielkość, temperatura (K_U01, K_U02). Potrafi wykorzystać posiadaną<br />
wiedzę astrofizyczną do skonstruowania prostych projektów badawczych (K_U03).<br />
WERYFIKACJA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA I WARUNKI ZALICZENIA:<br />
Wykład: Egzamin ustny; Warunek zaliczenia - pozytywna ocena z egzaminu<br />
Ćwiczenia: Kolokwium pisemne – pozytywne zaliczenie kolokwium<br />
OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA:<br />
- udział w wykładach 15 tygodni x 2 godz = 30 godz<br />
- udział w ćwiczeniach 15 x 2 = 30 godz.<br />
- przygotowanie do ćwiczeń 15 x 2 = 30 godzin<br />
- dokończenie w domu zadań rachunkowych 15 x 1 = 15 godz<br />
- udział w konsultacjach = 10 godz<br />
- przygotowanie do egzaminu = 12 godz<br />
- udział w egzaminie = 3 godz<br />
RAZEM: 130 godz<br />
LITERATURA PODSTAWOWA:<br />
1. F. Shu, „Galaktyki, gwiazdy, życie”, Prószyński i S_ka, 2003<br />
2. M. Kubiak, „Gwiazdy i materia międzygwiazdowa”, PWN, 1994<br />
3. J.M. Kreiner, „Astronomia z Astrofizyką”, PWN, 1988<br />
LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:<br />
1. E. Rybka, „Astronomia ogólna”, PWN, 1983<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
83
PRACOWNIA PODSTAW ASTRONOMII OPTYCZNEJ<br />
Kod przedmiotu:13.7-WFiA-AST-PROP<br />
Typ przedmiotu:wybieralny<br />
Język nauczania:polski<br />
Odpowiedzialny za przedmiot:Dr Krzysztof Maciesiak<br />
Prowadzący:Dr Krzysztof Maciesiak<br />
Forma<br />
zajęć<br />
Liczba<br />
godzi<br />
n<br />
w sem<br />
estrze<br />
Liczba<br />
godzin<br />
w tygo<br />
dniu<br />
Semes<br />
tr<br />
Forma<br />
zaliczenia<br />
Punkty<br />
ECTS<br />
Studia stacjonarne <strong>pierwszego</strong> <strong>stopnia</strong><br />
Laboratorium 90 6 IV Zaliczenie z oceną<br />
8<br />
CEL PRZEDMIOTU:<br />
Zaznajomienie studenta z metodami obróbki i analizy astronomicznych danych obserwacyjnych na<br />
praktycznych przykładach.<br />
WYMAGANIA WSTĘPNE:<br />
Znajomość podstaw optyki, astronomii i elementarnych metod analitycznych i numerycznych<br />
stosowanych w obróbce danych astronomicznych.<br />
ZAKRES TEMATYCZNY PRZEDMIOTU:<br />
Podstawy analizy statystycznej i rachunku błędów. Obróbka danych obserwacyjnych. Bazy danych<br />
astronomii optycznej. Podstawowe metody numerycznej analizy danych oraz pakiet IRAF do analizy<br />
zdjęć astronomicznych. Formułowanie i prezentacja wniosków.<br />
METODY KSZTAŁCENIA:<br />
Ćwiczenia laboratoryjne; metoda projektu – opracowanie danych i prezentacja wyników; praca w<br />
grupach; klasyczna metoda problemowa; dyskusja, praca z dokumentem źródłowym (literatura<br />
fachowa).<br />
EFEKTY KSZTAŁCENIA:<br />
Student potrafi zastosować posiadaną wiedzę z zakresu matematyki, fizyki i astronomii do poprawnej<br />
analizy danych astronomii optycznej (K_U01). Potrafi korzystać z gotowych pakietów oprogramowania<br />
służących do analizy danych radioastronomicznych (K_U08). Potrafi tworzyć proste programy<br />
komputerowe służące do elementarnej analizy danych (K_U05). Potrafi współpracować w grupie nad<br />
wspólnym projektem (K_K03). Potrafi korzystać z dostępnej literatury (K_U10, K_K04). Potrafi<br />
korzystać z prostych pakietów komputerowych służących do graficznej prezentacji wyników (K_U08).<br />
Potrafi opisać uzyskane wyniki, zinterpretować je i wyciągnąć poprawne wnioski (K_U04). Potrafi<br />
zaprezentować uzyskane wyniki analizy i wnioski w formie pisemnej. (K_U02)<br />
WERYFIKACJA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA I WARUNKI ZALICZENIA:<br />
Zaliczenie na ocenę – uzyskaną na podstawie ocen z poszczególnych projektów (których opracowania<br />
zostaną przedstawione w formie pisemnej) wykonywanych przez studenta w trakcie zajęć.<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
84
OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA:<br />
- udział w zajęciach 15 x 6 = 90 godz<br />
- przygotowanie do zajęć, praca z literaturą fachową 15 x 2 = 30 godz<br />
- praca w domu nad prowadzonymi projektami 15 x 4 = 60 godz<br />
RAZEM: 180 godz<br />
LITERATURA PODSTAWOWA:<br />
1. D.Scott Birney, G.Gonzalez, D.Oesper, Observational Astronomy, Cambridge University<br />
Press; 2 edition 2006<br />
2. S.B.Howell, Handbook of CCD Astronomy, Cambridge University Press; 2 edition 2006<br />
3. E.Budding & O.Demircan, Introduction to Astronomical Photometry, Cambridge University<br />
Press; 2 edition 2007<br />
4. M.A.Covington, How to Use a Computerized Telescope, Cambridge University Press 2002<br />
5. M.A.Covington, Celestial Objects for Modern Telescopes, Cambridge University Press 2002<br />
6. W.Romanishin, An Introduction to Astronomical Photometry Using CCD, wersja elektroniczna<br />
7. G.North, Observing Variable Stars, Novae and Supernovae, Cambridge University Press 2004<br />
LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:<br />
1. brak<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
85
MECHANIKA KLASYCZNA I RELATYWISTYCZNA<br />
Kod przedmiotu:13.2-WFiA-AST-MKiR<br />
Typ przedmiotu:<br />
obowiązkowy<br />
Język nauczania:<br />
polski<br />
Odpowiedzialny za przedmiot:<br />
dr hab. Wiesław Leoński, prof. UZ<br />
Prowadzący:<br />
dr hab. Wiesław Leoński, prof. UZ<br />
dr Sylwia Kondej<br />
Forma<br />
zajęć<br />
Liczba godzin<br />
w semestrze<br />
Liczba godzin<br />
w tygodniu<br />
Semestr<br />
Forma<br />
zaliczenia<br />
Punkty<br />
ECTS<br />
Studia stacjonarne <strong>pierwszego</strong> <strong>stopnia</strong><br />
Wykład 30 2<br />
egzamin<br />
IV SP<br />
Ćwiczenia 30 2 Zaliczenie na ocenę<br />
6<br />
CEL PRZEDMIOTU:<br />
Zapoznanie studenta z formalizmem i teorią mechaniki klasycznej i relatywistycznej oraz wyrobienie<br />
umiejętności rozwiązywania problemów fizycznych z tego zakresu.<br />
WYMAGANIA WSTĘPNE:<br />
Umiejętności zdobyte podczas dotychczasowego przebiegu studiów.<br />
ZAKRES TEMATYCZNY PRZEDMIOTU:<br />
1. Kinematyka i dynamika punktów materialnych i brył sztywnych.<br />
2. Więzy, zasada d'Alemberta, równania Lagrange'a.<br />
3. Zasady wariacyjne i prawa zachowania. Twierdzenie Noether.<br />
4. Przestrzeń fazowa, równania Hamiltona. Niezmienniki przekształceń kanonicznych, całki<br />
ruchu.<br />
5. Stabilność trajektorii fazowych. Elementy teorii chaosu.<br />
6. Czasoprzestrzeń Galileusza i czasoprzestrzeń Minkowskiego szczególnej teorii względności.<br />
7. Elementy dynamiki relatywistycznej.<br />
8. Elementy mechaniki sprężystych ośrodków rozciągłych.<br />
METODY KSZTAŁCENIA:<br />
Klasyczna forma wykładu oraz ćwiczenia rachunkowe.<br />
EFEKTY KSZTAŁCENIA:<br />
Zdobycie umiejętności opisu procesów z zakresu mechaniki. Zdobycie umiejętności analizy układów<br />
mechanicznych z punktu widzenia mechaniki teoretycznej. Powiązanie zagadnień teoretycznych<br />
mechaniki klasycznej z analizą konkretnych modeli fizycznych. Umiejętność poprawnego<br />
sformułowania problemu fizycznego związanego z analizowanym modelem w celu zastosowania<br />
odpowiednich metod mechaniki teoretycznej. Po ukończeniu zajęć student posiada ogólną wiedzę<br />
w zakresie fizyki klasycznej i fizyki współczesnej, metodyki pomiarów fizycznych oraz astronomii, która<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
86
pozwala na zrozumienie podstawowych zjawisk fizycznych otaczającego świata, zna ich relację<br />
przyczynowo-skutkową.<br />
Ponadto, zna elementarną terminologię używaną w astronomii i rozumie jej źródła oraz zastosowania<br />
w obrębie pokrewnych dyscyplin naukowych (K_W02). Zna podstawowe twierdzenia i prawa<br />
z poznanych działów fizyki i astronomii (K_W03). Potrafi analizować problemy oraz znajdować ich<br />
rozwiązania z użyciem metod używanych w fizyce i astronomii (K_U01) oraz w sposób zrozumiały,<br />
w mowie i na piśmie, przedstawiać poprawne rozumowania matematyczne, fizyczne i astronomiczne,<br />
formułować definicje, twierdzenia i wnioski obserwacyjne (K_U02). Potrafi mówić o zagadnieniach<br />
fizycznych i astronomicznych zrozumiałym, przystępnym językiem (K_U09). Ponadto, potrafi<br />
samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać swoje umiejętności, korzystając z różnych źródeł (w języku<br />
rodzimym i obcym) i nowoczesnych technologii (K_U10). W zakresie kompetencji społecznych ma<br />
świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się<br />
i rozwoju osobistego, dokonuje samooceny własnych kompetencji i doskonali umiejętności, wyznacza<br />
kierunki własnego rozwoju i kształcenia (K_K01). Oprócz tego potrafi precyzyjnie formułować pytania,<br />
służące pogłębieniu własnego zrozumienia danego tematu lub odnalezieniu brakujących elementów<br />
rozumowania (K_K02). Potrafi też samodzielnie wyszukiwać informacje w literaturze, także<br />
w językach obcych (K_K06).<br />
WERYFIKACJA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA I WARUNKI ZALICZENIA:<br />
Wykład – pisemny egzamin końcowy (pomyślne zdanie tego egzaminu).<br />
Ćwiczenia – Pisemny sprawdzian końcowy (pozytywne zaliczenie sprawdzianu).<br />
OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA:<br />
- Udział w wykładach – 30h<br />
- Udział w ćwiczeniach – 30h<br />
- Przygotowanie do ćwiczeń – 15h<br />
- Przygotowanie do egzaminu –20h<br />
- Konsultacje – 3h<br />
- Udział w egzaminie – 2h<br />
Łącznie 100 godzin = 4 ECTS<br />
Nakład związany z zajęciami wymagającymi bezpośredniego udziału<br />
nauczyciela 65, co odpowiada 2 ECTS<br />
LITERATURA PODSTAWOWA:<br />
1. J. R. Taylor „Mechanika klasyczna” Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006.<br />
2. Materiały własne wykładowcy przekazane słuchaczom.<br />
LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:<br />
1. I.I. Olchowski, ,,Mechanika teoretyczna’’, PWN, Warszawa 1978<br />
2. W. Rubinowicz, W. Królikowski, ,,Mechanika teoretyczna’’, Wydawnictwo Naukowe PWN,<br />
Warszawa, 1998<br />
3. L. D. Landau, J. M. Lifszyc, ,,Mechanika’’, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2007<br />
UWAGI:<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
87
PODSTAWY ELEKTRODYNAMIKI I INSTRUMENTY<br />
RADIOASTRONOMII<br />
Kod przedmiotu:13.7-WFiA-AST-ELIR<br />
Typ przedmiotu:wybieralny<br />
Język nauczania:polski<br />
Odpowiedzialny za przedmiot:dr W. Lewandowski<br />
Prowadzący:dr W. Lewandowski<br />
Forma<br />
zajęć<br />
Liczba godzin<br />
w semestrze<br />
Liczba godzin<br />
w tygodniu<br />
Semestr<br />
Forma<br />
zaliczenia<br />
Punkty<br />
ECTS<br />
Studia stacjonarne <strong>pierwszego</strong> <strong>stopnia</strong><br />
Wykład 30 2<br />
Egzamin<br />
II<br />
Ćwiczenia 30 2 Zaliczenie z oceną<br />
5<br />
CEL PRZEDMIOTU:<br />
Wprowadzenie niezbędnych pojęć z zakresu elektrodynamiki i fizyki fali elektromagnetycznej<br />
potrzebnych do zrozumienia zasad budowy odbiorników fal radiowych i radioteleskopów. Opis budowy<br />
odbiorników radiowych używanych w radioastronomii. Opis podstawowych typów radioteleskopów.<br />
WYMAGANIA WSTĘPNE:<br />
Znajomość podstawowych zagadnień fizycznych z zakresu elektrodynamiki i fizyki fal.<br />
ZAKRES TEMATYCZNY PRZEDMIOTU:<br />
Analiza wektorowa, podstawowe twierdzenia dla gradientów, dywergencji, rotacji. Elektrostatyka,<br />
prawa Culomba, Gaussa, równanie Poissona, Laplace’a. Pole elektryczne w materii, dielektryki,<br />
polaryzacja. Magnetostatyka: siła Lorentza, prawo Biota-Savarta, prawo Ampera. Pola magnetyczne w<br />
materii – dimagnetyki, ferromagnetyki. Siła elektromagnetyczna, prawo Faradaya. Równania Maxwella.<br />
Fala elektromagnetyczna w próżni i ośrodku materialnym. Falowody.<br />
Podstawowe typy odbiorników fal radiowych. Transfer fal radiowych. Urządzenia do rejestracji fal<br />
radiowych: radiometr, spektrometr, auto-korelator, korelatory. Radioteleskopy, układy anten. Metoda<br />
syntezy apertury. Podstawy interferometrii. Idea interferometrii na dużych bazach (VLBI, LOFAR).<br />
Podstawowe informacje o nowoczesnych projektach budowy radioteleskopów.<br />
METODY KSZTAŁCENIA:<br />
Wykład konwencjonalny, ćwiczenia rachunkowe<br />
EFEKTY KSZTAŁCENIA:<br />
Student potrafi zdefiniować podstawowe zasady rachunku wektorowego. Potrafi opisać i stosować<br />
podstawowe prawa dotyczące gradientów, dywergencji i rotacji wektorów. Potrafi wymienić i wyjaśnić<br />
podstawowe prawa z zakresu elektrostatyki i magnetostatyki. Student rozumie i potrafi<br />
scharakteryzować różne typy oddziaływania pól elektrycznych i magnetycznych z materią. Potrafi<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
88
wymienić i wyjaśnić prawa Maxwella, oraz opisać ich konsekwencje. Potrafi scharakteryzować główne<br />
cechy fali elektromagnetycznej i jej zachowanie w różnych ośrodkach. Student zna i potrafi wyjaśnić<br />
zasady działania falowodów. (K_W02, K_W03) Potrafi wymienić i opisać zasady działania głównych<br />
typów odbiorników fal radiowych – radiometrów, spektrometrów, auto-korelatorów i korelatorów. Potrafi<br />
wymienić i scharakteryzować główne typy radioteleskopów. Potrafi objaśnić podstawowe zasady<br />
działania interferometru i metody syntezy apertury. Potrafi wyjaśnić konieczność użycia metod<br />
interferometrycznych do niektórych typów obserwacji radioastronomicznych. Potrafi opisać ogólne<br />
zasady działania interferometrii na bardzo dużych bazach. Potrafi wymienić i scharakteryzować<br />
współczesne projekty budowy radioteleskopów nowej generacji (LOFAR, SKA). (K_W06)<br />
Student potrafi rozwiązywać proste problemy z zakresu elektrostatyki i magnetostatyki. Potrafi<br />
stosować równania Maxwella do rozwiązywania zagadnień z zakresu elektrodynamiki. Potrafi<br />
prowadzić proste rachunki z zakresu fizyki fali elektromagnetycznej. Potrafi obliczać podstawowe<br />
parametry systemów odbiorczych i radioteleskopów dla różnych typów obserwacji<br />
radioastronomicznych. (K_U01, K_U02)<br />
Student posiada umiejętność pracy w zespole oraz wyszukiwania informacji. (K_K03, K_K06)<br />
Student potrafi wykorzystać zdobytą wiedzę do omówienia praw optyki oraz astronomicznych<br />
przyrządów optycznych na poziomie popularnonaukowym. (K_K05)<br />
WERYFIKACJA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA I WARUNKI ZALICZENIA:<br />
Wykład: Egzamin ustny; Warunek zaliczenia - pozytywna ocena z egzaminu<br />
Ćwiczenia: Kolokwium pisemne – pozytywne zaliczenie kolokwium<br />
OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA:<br />
- udział w wykładach 15 tygodni x 2 godz = 30 godz<br />
- udział w ćwiczeniach 15 x 2 = 30 godz.<br />
- przygotowanie do ćwiczeń 15 x 2 = 30 godzin<br />
- dokończenie w domu zadań rachunkowych 15 x 1 = 15 godz<br />
- udział w konsultacjach = 10 godz<br />
- przygotowanie do egzaminu = 12 godz<br />
- udział w egzaminie = 3 godz<br />
RAZEM: 130 godz<br />
LITERATURA PODSTAWOWA:<br />
1. D.J. Gryffiths, „Podstawy Elektrodynamiki”, PWN Warszawa, 2001<br />
2. K. Rohlfs, T.L. Wilson, „Tools of Radio Astronomy”, Springer, 2006<br />
LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:<br />
1. D. Halliday, R. Resnick, “Fizyka t.2”, PWN Warszawa, 2001<br />
2. J.D. Krauss, „Radio Astronomy“, Cygnus-Quasar Books, 1986<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
89
METODY OBSERWACJI I ANALIZA DANYCH W<br />
RADIOASTRONOMII<br />
Kod przedmiotu:13.7-WFiA-AST-OBSR<br />
Typ przedmiotu: obowiązkowy<br />
Język nauczania: polski<br />
Odpowiedzialny za przedmiot: dr hab. Jarosław Kijak, prof. UZ<br />
Prowadzący:<br />
Wykład: dr hab. Jarosław Kijak<br />
Ćwiczenia: dr W. Lewandowski<br />
Forma<br />
zajęć<br />
Liczba godzin<br />
w semestrze<br />
Liczba godzin<br />
w tygodniu<br />
Semestr<br />
Forma<br />
zaliczenia<br />
Punkty<br />
ECTS<br />
Studia stacjonarne <strong>pierwszego</strong> <strong>stopnia</strong><br />
Wykład 30 2<br />
Egzamin<br />
IV<br />
Ćwiczenia 30 2 Zaliczenie z oceną<br />
6<br />
CEL PRZEDMIOTU:<br />
Przekazanie podstawowej wiedzy na temat metod obserwacyjnych i pomiarowych w<br />
radioastronomii. Poznanie metod analizy danych, w szczególności sygnału radiowego.<br />
WYMAGANIA WSTĘPNE:<br />
Zaliczenie przedmiotów: Technologia informacyjna, Podstawy programowania, Podstawy<br />
elektrodynamiki i instrumenty radioastronomii.<br />
ZAKRES TEMATYCZNY PRZEDMIOTU:<br />
Metody wykonywania obserwacji dla poszczególnych typów obiektów. Wieloczęstotliwościowy pomiar<br />
strumienia energii – widmo, spektroskopia, interferometria, pulsary. Analiza błędu pomiarowego,<br />
rozkład normalny (Gaussa), dopasowanie danych do funkcji liniowej. Test chi-kwadrat, funkcja korelacji<br />
i autokorelacji. Wstęp do analizy Fourierowskiej.<br />
METODY KSZTAŁCENIA:<br />
Wykład konwersatoryjny: treść przekazywana przez nauczyciela i wypowiedzi słuchaczy,<br />
ćwiczenia rachunkowe.<br />
EFEKTY KSZTAŁCENIA:<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
90
Student potrafi opisać metody obserwacji w radioastronomii oraz objaśnić działanie<br />
nowoczesnych instrumentów radioastronomicznych (K_W05, K_W06). Potrafi<br />
scharakteryzować metody badawcze i dobrać odpowiednie metody statystyczne do analizy<br />
danych pomiarowych (K_W08, K_W09, K_K04).<br />
Student potrafi przeprowadzić, z uwzględnieniem posiadanej wiedzy, rachunki służące do<br />
rozwiązywania problemów i zagadnień radioastronomicznych. Potrafi zinterpretować wyniki<br />
obserwacji astronomicznych. Posiada umiejętność prezentacji oraz interpretacji wyników<br />
obserwacji astronomicznych (K_U02, K_U09). Student potrafi skonstruować prosty projekt<br />
badawczy i wykorzystać metody statystyczne w analizie danych (K_U03, K_U08, K_U10).<br />
WERYFIKACJA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA I WARUNKI ZALICZENIA:<br />
Wykład: Egzamin pisemny. Warunek zaliczenia - pozytywna ocena z egzaminu<br />
Ćwiczenia: Rozwiązywanie zadań, Kolokwium pisemne. Warunek zaliczenia – pozytywne oceny z<br />
kolokwium oraz rozwiązywania zadań.<br />
OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA:<br />
-udział w wykładach 15 tygodni x 2 godz = 30 godz<br />
- przygotowanie do wykładu konwersatoryjnego 15 x 1 = 15 godzin<br />
- udział w ćwiczeniach 15 x 2 = 30 godz.<br />
- przygotowanie do ćwiczeń 15 x 2 = 30 godzin<br />
- dokończenie w domu zadań rachunkowych 15 x 1.= 15 godz<br />
- udział w konsultacjach = 10 godz<br />
- przygotowanie do egzaminu = 12 godz<br />
- udział w egzaminie = 3 godz<br />
RAZEM: 145 godz<br />
LITERATURA PODSTAWOWA:<br />
1. Obserwacje i pomiary astronomiczne, A. Branicki, WUW 2006<br />
2. Wstęp do analizy błędu pomiarowego, J. R. Taylor, PWN, Warszawa 1999<br />
3. Analiza danych (Metody statystyczne i obliczeniowe), S. Brandt, Wydawnictwo Naukowe PWN,<br />
Warszawa 2002<br />
4. Compendium of Practical Astronomy, Instrumentation and Redaction Techniques, SG.D.Roth,<br />
Springer-Verlag, Berlin 1994<br />
5. Tools of Radio Astronomy, Fifth Edition; T.L. Wilson, K. Rohlfs, S. Huttemeister; Springer-<br />
Verlag, Berlin 2009<br />
6. Radio Astronomy, 2nd edition. J.D. Kraus, 1986, Cygnus-Quasar Books, Powell, OH<br />
7. Tools of Radio Astronomy, Problems and Solutions; T.L. Wilson, S. Huttemeister; Springer-<br />
Verlag, Berlin 2005<br />
LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:<br />
1. Single-dish radio astronomy techniques and applications : proceedings of the NAIC-<br />
NRAO Summer School held at National Astronomy and Ionosphere Center, Arecibo<br />
Observatory, Arecibo, Puerto Rico, USA, 10-15 June 2001<br />
2. Interferometry and Synthesis in Radio Astronomy, Second Edition; A.R. Thompson,<br />
J. M. Moran, G.W. Swenson Jr., WILEY-VCH Verlag GmbH & Co. KgaA, Weinheim,<br />
2004<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
91
PODSTAWY FIZYKI IV - OPTYKA, FIZYKA<br />
WSPÓŁCZESNA<br />
Kod przedmiotu:13.2-WFiA-AST-PoF4-O,FW<br />
Typ przedmiotu:<br />
obowiązkowy<br />
Język nauczania:<br />
polski<br />
Odpowiedzialny za przedmiot:<br />
dr hab. Anatol Nowicki, prof. UZ<br />
Prowadzący:<br />
wykład - dr hab. Anatol Nowicki, prof. UZ<br />
ćwiczenia – dr Tomasz Masłowski<br />
Forma<br />
zajęć<br />
Liczba godzin<br />
w semestrze<br />
Liczba godzin<br />
w tygodniu<br />
Semestr<br />
Forma<br />
zaliczenia<br />
Punkty<br />
ECTS<br />
Studia stacjonarne <strong>pierwszego</strong> <strong>stopnia</strong><br />
Wykład 30 2<br />
egzamin<br />
IV<br />
Ćwiczenia 45 3 zaliczenie na ocenę<br />
6<br />
CEL PRZEDMIOTU:<br />
Celem przedmiotu jest nauczenie podstawowych praw optyki i elementów kwantowej fizyki<br />
do zrozumienia i przewidywania zjawisk falowych w optyce i mikroświecie.<br />
WYMAGANIA WSTĘPNE:<br />
Metody matematyczne fizyki, Podstawy fizyki I, II i III.<br />
ZAKRES TEMATYCZNY PRZEDMIOTU:<br />
WYKŁAD:<br />
Optyka geometryczna: odbicie i załamanie światła (zasada Fermata), zwierciadła,<br />
soczewki, pryzmaty i dyspersja, aberacje, przyrządy optyczne.<br />
Optyka falowa: periodyczny ruch falowy, interferencja, dyfrakcja i siatki dyfrakcyjne,<br />
dyspersja, pochłanianie i rozpraszanie światła, polaryzacja światła.<br />
Kwantowa natura światła: zjawisko fotoelektryczne, zjawisko Comptona, dualizm<br />
korpuskularno-falowy.<br />
Kwantowa natura materii: widma emisyjne atomów, fale de Broglie'a, dyfrakcja<br />
elektronów, mikroskop elektronowy. Kwantowe własności materii: modele atomu,<br />
kwantowanie energii i równanie Schroedingera, spin elektronu i zakaz Pauliego,<br />
atomy wieloelektronowe, układ okresowy pierwiastków, jądra atomowe i cząstki<br />
elementarne.<br />
ĆWICZENIA:<br />
Rozwiązywanie konkretnych fizycznych problemów związanych z tematyką wykładu.<br />
Wydział Fizyki i As tronomii<br />
Kierunek: Astronomia<br />
92
METODY KSZTAŁCENIA:<br />
Wykład konwencjonalny. Ćwiczenia rachunkowe.<br />
EFEKTY KSZTAŁCENIA:<br />
Posiada wiedzę z optyki klasycznej i fizyki współczesnej. Rozumie oraz potrafi wytłumaczyć<br />
zjawiska fizyczne z zakresu optyki i fizyki atomu. Zna podstawowe zasady budowy<br />
i działania urządzeń optycznych. Potrafi dokonywać analizy problemów teoretycznych<br />
z zakresu optyki i wyciągać stosowne wnioski. Widzi konieczność wprowadzenia<br />
pojęć kwantowych w opisie mikroświata. Potrafi samodzielnie zdobywać wiedzę z zakresu<br />
optyki i podstaw fizyki współczesnej (K_W03, K_W04, K_W05, K_U02, K_U01, K_K06, K_K07).<br />
WERYFIKACJA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA I WARUNKI ZALICZENIA:<br />
WYKŁAD: warunkiem zaliczenia wykładu jest zdanie egzaminu.<br />
ĆWICZENIA: warunkiem zaliczenia ćwiczeń są pozytywne oceny z prac pisemnych.<br />
OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA:<br />
udział w wykładach 15 x 2 = 30 godzin<br />
udział w ćwiczeniach 15 x 3 = 45 godzin<br />
przygotowanie do ćwiczeń 70 godzin<br />
przygotowanie do egzaminu 20 godz.<br />
czas trawnia egzaminu 2 godz.<br />
RAZEM 167 godz.<br />
LITERATURA PODSTAWOWA:<br />
1. B.Jaworski, A. Dietlaf, Kurs fizyki, Tom 3, “Procesy falowe. Optyka. Fizyka atomowa i<br />
jądrowa”, PWN Warszawa, 1984.<br />
2. I.W. Sawieliew, Wykłady z fizyki, t.2, PWN, Warszawa 2002, (wyd.3).<br />
3. J.R. Meyer-Arendt, “Wstęp do optyki”, PWN Warszawa, 1979.<br />
4. V. Acosta, C.L. Cowan, B.J. Graham, “Podstawy fizyki współczesnej”, PWN<br />
Warszawa,1981.<br />
5. D. Halliday, R. Resnick, J. Walker, Podstawy fizyki, t.4, t5 , PWN, Warszawa 2003.<br />
6. J. Walker, Podstawy fizyki. Zbiór zadań, PWN, Warszawa 2005.<br />
Wydział Fizyki i As tronomii<br />
Kierunek: Astronomia<br />
93
PRACOWNIA PODSTAW RADIOASTRONOMII<br />
Kod przedmiotu:13.7-WFiA-AST-PRRA<br />
Typ przedmiotu:wybieralny<br />
Język nauczania:polski<br />
Odpowiedzialny za przedmiot:dr W. Lewandowski<br />
Prowadzący:dr W. Lewandowski<br />
Forma<br />
zajęć<br />
Liczba godzin<br />
w semestrze<br />
Liczba godzin<br />
w tygodniu<br />
Semestr<br />
Forma<br />
zaliczenia<br />
Punkty<br />
ECTS<br />
Studia stacjonarne <strong>pierwszego</strong> <strong>stopnia</strong><br />
Laboratorium 90 6 IV Zaliczenie z oceną<br />
8<br />
CEL PRZEDMIOTU:<br />
Zaznajomienie studenta z metodami obróbki i analizy radioastronomicznych danych obserwacyjnych<br />
na praktycznych przykładach.<br />
WYMAGANIA WSTĘPNE:<br />
Znajomość podstaw elektrodynamiki , radioastronomii i elementarnych metod analitycznych i<br />
numerycznych stosowanych w obróbce danych radioastronomicznych.<br />
ZAKRES TEMATYCZNY PRZEDMIOTU:<br />
Podstawy analizy statystycznej i rachunku błędów. Obróbka danych obserwacyjnych. Bazy danych<br />
radioastronomicznych. Podstawowe metody numerycznej analizy danych. Formułowanie i prezentacja<br />
wniosków.<br />
METODY KSZTAŁCENIA:<br />
ćwiczenia laboratoryjne; metoda projektu – opracowanie danych i prezentacja wyników;<br />
praca w grupach; klasyczna metoda problemowa; dyskusja, praca z dokumentem<br />
źródłowym (literatura fachowa).<br />
EFEKTY KSZTAŁCENIA:<br />
Student potrafi zastosować posiadaną wiedzę z zakresu matematyki, fizyki i astronomii do poprawnej<br />
analizy danych radioastronomicznych (K_U01). Potrafi korzystać z gotowych pakietów<br />
oprogramowania służących do analizy danych radioastronomicznych (K_U08). Potrafi tworzyć proste<br />
programy komputerowe służące do elementarnej analizy danych (K_U05). Potrafi współpracować w<br />
grupie nad wspólnym projektem (K_K03). Potrafi korzystać z dostępnej literatury (K_U10, K_K04).<br />
Potrafi korzystać z prostych pakietów komputerowych służących do graficznej prezentacji wyników<br />
(K_U08). Potrafi opisać uzyskane wyniki, zinterpretować je i wyciągnąć poprawne wnioski (K_U04).<br />
Potrafi zaprezentować uzyskane wyniki analizy i wnioski w formie pisemnej. (K_U02)<br />
WERYFIKACJA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA I WARUNKI ZALICZENIA:<br />
Zaliczenie na ocenę – uzyskaną na podstawie ocen z poszczególnych projektów (których opracowania<br />
zostaną przedstawione w formie pisemnej) wykonywanych przez studenta w trakcie zajęć.<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
94
OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA:<br />
- udział w zajęciach 15 x 6 = 90 godz.<br />
- przygotowanie do zajęć, praca z literaturą fachową 15 x 2 = 30 godzin<br />
- praca w domu nad prowadzonymi projektami 15 x 4 = 60 godz<br />
RAZEM: 180 godz<br />
LITERATURA PODSTAWOWA:<br />
1. D.J. Gryffiths, „Podstawy Elektrodynamiki”, PWN Warszawa, 2001<br />
2. K. Rohlfs, T.L. Wilson, „Tools of Radio Astronomy”, Springer, 2006<br />
LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:<br />
1. D. Halliday, R. Resnick, “Fizyka t.2”, PWN Warszawa, 2001<br />
2. J.D. Krauss, „Radio Astronomy“, Cygnus-Quasar Books, 1986<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
95
PODSTAWY FIZYKI KWANTOWEJ<br />
Kod przedmiotu:13.2-WFiA-AST-PoFK<br />
Typ przedmiotu:Obowiązkowy<br />
Język nauczania:polski<br />
Odpowiedzialny za przedmiot:Dr hab. Krzysztof Urbanowski, prof. UZ.<br />
Prowadzący:Dr hab. Krzystzof Urbanowski, prof. UZ<br />
Forma<br />
zajęć<br />
Liczba godzin<br />
w semestrze<br />
Liczba godzin<br />
w tygodniu<br />
Semestr<br />
Forma<br />
zaliczenia<br />
Punkty<br />
ECTS<br />
Studia stacjonarne <strong>pierwszego</strong> <strong>stopnia</strong><br />
Wykład 30 2<br />
Egzamin<br />
V<br />
Ćwiczenia 30 2 Zaliczenie na oceną<br />
6<br />
CEL PRZEDMIOTU:<br />
Zaznajomienie z podstawami mechaniki kwantowej i jej formalizmem.<br />
WYMAGANIA WSTĘPNE:<br />
Wiedza w zakresie podstawy fizyki, metod matematycznych fizyki, elementów algebry i analizy<br />
matematycznej.<br />
ZAKRES TEMATYCZNY PRZEDMIOTU:<br />
WYKŁAD: Doświadczalne podstawy fizyki kwantowej. Korpuskularne własności promieniowania.<br />
Falowe własności cząstek. Budowa atomów. Metody matematyczne w mechanice kwantowej –<br />
przestrzenie wektorowe, przestrzenie Hilberta, notacja Diraca, operatory – reprezentacja w bazie<br />
ciągłej i dyskretnej. Postulaty mechaniki kwantowej i ich konsekwencje – stan układu kwantowego,<br />
przyporządkowanie wielkościom mierzalnym operatorów, pomiar i wartości własne operatorów,<br />
probabilistyczna interpretacja wyników pomiarów, ewolucja czasowa układu kwantowego. Zasada<br />
nieoznaczoności. Mechanika kwantowa punktu materialnego w jednym wymiarze: swobodny punkt<br />
materialny, bariera potencjału, studnia potencjału, oscylator harmoniczny. Mechanika kwantowa<br />
punktu materialnego w przestrzeni trójwymiarowej: moment pędu. Symetrie w mechanice kwantowej –<br />
symetrie względem przesunięć w przestrzeni i w czasie, symetrie względem obrotów – związek z<br />
zasadami zachowania. Atom wodoru.<br />
ĆWICZENIA: Rozwiązywanie zadań i problemów będących treścią wykładu, a w szczególności:<br />
elementy teorii operatorów liniowych w przestrzeni Hilberta, zasada nieoznaczoności, bariera<br />
potencjału, studnia potencjału, symetrie, symetrie względem obrotów – związek z zasadami<br />
zachowania.<br />
METODY KSZTAŁCENIA:<br />
Wykład konwencjonalny, ćwiczenia rachunkowe<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
96
EFEKTY KSZTAŁCENIA:<br />
Rozumienie istoty zjawisk kwantowych; wykorzystywania formalizmu mechaniki kwantowej do opisu<br />
zjawisk kwantowych w przyrodzie (K_W01, K_U01).<br />
WERYFIKACJA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA I WARUNKI ZALICZENIA:<br />
WYKŁAD: pozytywna ocena z egzaminu.<br />
ĆWICZENIA: zaliczenia na pozytywną ocenę<br />
OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA:<br />
udział w wykładach 15 tygodni x 2 godz = 30 godz<br />
- udział w ćwiczeniach 15 x 2 = 30 godz.<br />
- przygotowanie do ćwiczeń 15 x 2 = 30 godzin<br />
- dokończenie w domu zadań rachunkowych 15 x 2 = 30 godz<br />
- udział w konsultacjach = 10 godz<br />
- przygotowanie do egzaminu = 12 godz<br />
- udział w egzaminie = 3 godz<br />
Razem: 145<br />
LITERATURA PODSTAWOWA:<br />
1. R. L. Liboff, Wstęp do mechaniki kwantowej, PWN, 1987; (Introductory Quantum Mechanics,<br />
Holden–Day, San Francisco);<br />
2. L. D. Landau, E. M. Lifszic, Mechanika kwantowa; PWN; (L. D. Landau, E. M. Lifshitz, Quantum<br />
mechanics: Nonrelativistic theory, Pergamon Press);<br />
3. L.I. Schiff, Mechanika kwantowa, PWN, 1977; (Quantum Mechanics, McGraw–Hill, New York);<br />
4. Nouredine Zettili, Quantum Mechanics: Concepts and Applications, 2 nd ed., Willey 2009;<br />
5. Michel Le Bellac, Quantum Physics, Cambridge 2006;<br />
LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:<br />
1. J. Brojan, J. Mostowski, K. Wódkiewicz, Zbiór zadań z mechaniki kwantowej. PWN 1978<br />
Wydział Fizyki i <strong>Astronomii</strong><br />
Kierunek: Astronomia<br />
97