M E T O D O L O G I A N A U K P R Z Y R O D N I C Z Y C H Kod przedmiotu: 08.1-WFiA-AST-MNP Typ przedmiotu: obowiązkowy Wymagania wstępne: Język nauczania: polski Znajomość podstaw fizyki i astronomii. Elementy wykształcenia filozoficznego: historii filozofii, logiki i etyki. Odpowiedzialny za przedmiot: dr hab. Anatol Nowicki, prof. UZ Prowadzący: wykład – dr hab. Anatol Nowicki, prof. UZ Forma zajęć Liczba godzin w semestrze Liczba godzin w tygodniu Semestr Forma zaliczenia Punkty ECTS Studia stacjonarne Wykład 30 2 V Zaliczenie z oceną 2 ZAKRES TEMATYCZNY PRZEDMIOTU: Wprowadzenie: wiedza i nauka, klasyfikacja nauk. Powstanie cywilizacji oraz rozwój wiedzy naukowej: Starożytny Egipt, Mezopotamia, rachuba czasu w starożytności- kalendarz; początki matematyki. Nauka w starożytnej Grecji: początki nauki greckiej, jońska szkoła filozofów przyrody, Pitagoras i jego dzieła, idealizm Platona, atomizm grecki – Demokryt, fizyka arystotelesa, rozwój matematyki i mechaniki w okresie aleksandryjskim, optyka i akustyka, Rzym i zmierzch nauki klasycznej. Nauki przyrodnicze w okresie Średniowiecza: nauka w okresie średniowiecza, wkład filozofów i uczonych arabskich, powstanie uniwersytetów, Uniwersytet Jagielloński, szkoła paryska, szkoła oksfordzka, rozwój optyki w średniowieczu. Nauki przyrodnicze w okresie Odrodzenia: początek ery nowożytnej – Leonardo da Vinci, rozwój astronomii – Kopernik, Kepler, optyka, magnetyzm i hydrostatyka w okresie odrodzenia. Fizyka przed Niewtonem: Galileusz, Kartezjusz, odrodzenie atomizmu. Wkład Newtona do nauki: optyka Newtona, stworzenie podstaw mechaniki – rachunek różniczkowy, podstawowe dzieło „Matematyczne zasady filozofii przyrody”, inne prace Newtona. Metodologia nauk przyrodniczych na przykładzie fizyki: zjawiska fizyczne i modele, teorie fizyczne: mechanika klasyczna, teoria kinetyczno-cząsteczkowa budowy materii. Integracja i specjalizacja w naukach przyrodniczych. Podstawowy model nauki: metoda idealizacji, teoria paradygmatów, przykłady: szczególna teoria względności, teoria kwantów, cząstki elementarne i kwarki, teoria wszystkiego. EFEKTY KSZTAŁCENIA: Zdolność rozumienia i umiejętność opisu wybranych grup zjawisk fizycznych w przyrodzie, formułowania problemu oraz wykorzystywania metodologii badań fizycznych (eksperymentalnych i teoretycznych) do jego rozwiązywania. WARUNKI ZALICZENIA: Warunkiem zaliczenia wykładu są obecności na wykładzie oraz przedstawienie pisemnego opracowania na temat historii rozwoju wybranego pojęcia lub zjawiska fizycznego. LITERATURA PODSTAWOWA: 1. L.N. Cooper, Istota i struktura fizyki, PWN, Warszawa 1975. 26
2. Z. Galasiewicz, Poznanie świata. Z dziejów filozofii i fizyki., Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2005. 3. L. Nowak, Wstęp do idealizacyjnej teorii nauki, PWN, Warszawa 1977. 4. A.K. Wróblewski, Historia fizyki, PWN, Warszawa 2007. 5. A. Magryta, Historia fizyki – od prapoczątków nauki do Newtona, Wydawnictwo IKN, Warszawa 1986. 27
Change language