Ratownictwo GÃ³rnicze 2010_3.indd - Centralna Stacja Ratownictwa ...

More documents

Recommendations

Info

NR 3/2010 RATOWNICTWO GÓRNICZE NR 60 zagrożenia a bazą ratowniczą. Jest ona elementem koniecznym dla prawidłowego wykonywania działań w strefie zagrożenia, a przede wszystkim gwarantującym bezpieczeństwo ratownikom i skrócenie czasu interwencji i udzielenia pomocy przez zastępy ubezpieczające. Znamy wiele przykładów prowadzenia akcji podczas których łączność była przerywana, niepełna, a wręcz w czasie organizacji akcji dopuszczono do jej braku. Jest to niebezpieczne zwłaszcza w pierwszych chwilach trwania akcji, gdy brak jeszcze dobrego i pełnego rozeznania sytuacji w strefie zagrożonej. W trakcie akcji ratowania ludzi z upadowej wentylacyjnej w kopalni ,,Niwka-Modrzejów” w roku 1998 wielokrotnie dochodziło do zerwania łączności pomiędzy zastępami a bazą ratowniczą. Podczas jednej z wcześniejszych akcji prowadzonej w roku 1975 w KWK ,,Mysłowice” dowodzący akcją na dole kopalni zadecydował po skończeniu się przewodu na ostatniej szpuli o zostawieniu aparatu telefonicznego powieszonego na ociosie wyrobiska i dalszym udziale zastępu w penetracji wyrobiska bez łączności. Było to powodem opóźnionego wezwania na pomoc zastępu ubezpieczającego. Dużą uwagę należy również zwrócić na łączność pomiędzy bazą a kierownikiem akcji. Bowiem dokładny i szybki przebieg niezafałszowanej informacji jest warunkiem koniecznym do bezpiecznego prowadzenia akcji przez jej kierownictwo. O ważności roli szybkiego rozeznania i informacji można się było dobitnie przekonać podczas zdarzenia do jakiego doszło 12 grudnia 1996 roku w kopalni „Zabrze-Bielszowice”. W tym dniu w rejonie ściany N – 303, w pokładzie 507 na poziomie 840 m wystąpiło tąpnięcie o energii 5 x 10 7 J. Skutki tąpnięcia przejawiły się całkowitym zniszczeniem chodnika podścianowego na odcinku około 140 metrów przed frontem ściany. Niezależnie od zawału skał nastąpił gwałtowny wypływ dużych ilości metanu. To z kolei spowodowało zmniejszenie ilości tlenu w wyrobiskach przyścianowych do zawartości około 4 procent. Na skutek braku informacji o stanie wentylacji w rejonie dwóch pracowników kopalni biegnąc na pomoc poszkodowanym znalazło się w strefie beztlenowej ponosząc śmierć na miejscu. Na bezpieczeństwo ratowników duży wpływ mają dokładne polecenia z precyzyjnym określeniem sposobu wykonania zadań oraz określeniem warunków panujących w strefie zagrożenia. Chodzi o podanie przypuszczalnego czasu realizacji zadania, określenie możliwych do napotkania w trakcie drogi dojścia i powrotu przeszkód, oczekiwanych efektów realizacji zadania oraz ich wpływu na dalszy postęp prac ratowniczych. Rola zastępowego i ratowników Wymienione dotychczas działania należały w głównym stopniu do kierownictwa akcji na powierzchni i na dole kopalni. Obraz byłby niepełny, gdybyśmy nie podkreślili roli, jaka w bezpieczeństwie prowadzonych prac ratowniczych przypada samym ratownikom. Już prawidłowe przeprowadzenie kontroli aparatów w bazie wpływa na bezpieczeństwo, a właściwe działania zastępowego to dbanie o bezpieczeństwo zastępu, a dopiero potem o wykonanie zleconych zadań (§ 116 pkt 4 Rozporządzenia...). W ramach powierzonych obowiązków zastępowy odpowiada za: dopilnowanie przeprowadzenia kontroli aparatów regeneracyjnych przez ratowników podległego mu zastępu przed wyjściem z bazy, ustalenie miejsca nałożenia masek, wykonanie czynności kontrolnych po nałożeniu masek, dokonywanie okresowych kontroli zapasu tlenu lub powietrza w aparatach, przeprowadzenie ponownej kontroli szczelnego założenia masek twarzowych i stanu aparatów regeneracyjnych, zwłaszcza węży, po przejściu trudnego odcinka drogi, dokonywanie pomiarów składu atmosfery, jej wilgotności i temperatury w miejscu pracy zastępu. Niezależnie od zastępowego każdy • • • • • • ratownik powinien bacznie obserwować warunki w trakcie przejścia zastępu do miejsca pracy oraz w czasie jej wyko- 20 ROK XV nywania, a o spostrzeżeniach mogących mieć wpływ na pracę i bezpieczeństwo zastępu natychmiast meldować zastępowemu. Każdy ratownik zobowiązany jest obserwować zachowanie pozostałych, aby w odpowiednim czasie móc zameldować zastępowemu o niepokojących objawach zachowania kolegów. Naczelną zasadą jest, że zastęp w trakcie pracy w strefie zagrożonej jest niepodzielny. Zasada dotyczy też zastępu w skład którego wszedł (jako szósta osoba) przewodnik. Nie wolno dopuszczać do celowego podzielenia grupy, czy zupełnie przypadkowego, np. w trakcie nieprzewidywanego wycofywania się jej ze strefy. Zdarzenie takie miało miejsce w kopalni „Walenty-Wawel” w roku 1953, gdy w czasie akcji przeciwpożarowej nastąpił wybuch gazów. Zastęp ratowników wycofując się w dymach uległ rozproszeniu. Jeden z ratowników zabłądził ponosząc śmierć. Do podobnych zdarzeń doszło też w latach 1955, 1957 i 1958. W pierwszym przypadku miało to miejsce w kopalni „Sośnica”, gdzie zastęp wycofujący się z miejsca prowadzenia prac ratowniczych w gęstych dymach uległ rozproszeniu. W wyniku tego dwóch członków zastępu poniosło śmierć. W drugim przypadku, podczas akcji przeciwpożarowej w kopalni „Chorzów”, zginęło trzech ratowników. W roku 1958 w kopalni „Wieczorek” w identycznych warunkach zginęło czterech ratowników. Za przyczynę śmierci we wszystkich tych przypadkach podano uduszenie z powodu wyczerpania się tlenu w aparatach. Rola osób kierujących akcją Role poszczególnych osób znajdujących się w akcji są dokładnie sprecyzowane. Rola Kierownika Akcji Dół (KAD) polega na przeprowadzeniu szybkiego i właściwego rozeznania, a następnie precyzyjnym realizowaniu zadań wyznaczonych przez Kierownika Akcji i dokładnym przekazywaniu posiadanych informacji ratownikom. Ważna jest szybka reakcja na zachodzące zmiany w trakcie prowadzonej akcji, w specyficznych warunkach
ROK XV RATOWNICTWO GÓRNICZE NR 60 NR 3/2010 prowadzenia akcji zdarza się, że Kierownik Akcji Dół musi podjąć w przypadku zagrożenia dla zastępu decyzje samodzielnie natychmiast informując o zaistniałej sytuacji i podjętych działaniach Kierownika Akcji. Dużą wagę należy przywiązywać do precyzyjnego określenia zadań dla zastępów. Bardzo ważne jest zapewnienie niezawodnej łączności w celu szybkiego przepływu informacji w każdą stronę. Dotyczy to zarówno łączności z zastępami znajdującymi się w strefie zagrożenia, jak i łączności z osobą kierującą akcją. Z kolei do zadań Kierownika Bazy (KB) należy prawidłowa ewidencja osób (przybywających do bazy i ją opuszczających), stworzenie warunków do pracy dla osób funkcyjnych (lekarza, mechanika, chromatografisty, zastępów). Jego zadaniem jest wyposażenie bazy w zależności od rodzaju prowadzonej akcji, prawidłowe rozmieszczenie sprzętu (z wyraźnym oznakowaniem i oddzieleniem sprzętu już użytego od nowego przygotowanego do akcji). Dużą rolę należy przywiązywać do dokładnych zapisów w prowadzonej książce bazy, jak i bieżącej aktualizacji mapy rejonu wykonywania prac ratowniczych. Do obowiązków KB również należy dopilnowanie wykonania kontroli sprzętu (przez ratownika, zastępowego), dopilnowanie właściwego wyposażenia ratowników udających się do wykonywania prac ratowniczych w strefie zagrożenia, jak i upewnienie się, czy przeprowadzone zostało badanie ratowników przez lekarza przed ich wyjściem z bazy. Pomocą osobom funkcyjnym na dole służą przedstawiciele Jednostki Ratownictwa. Do ich zadań należy współpraca z kierownikiem akcji na dole, w szczególności w zakresie: • wyposażenia bazy w sprzęt ratowniczy oraz wyposażenia w sprzęt niezbędny do realizacji zadania przewidzianego do wykonania na danej zmianie roboczej, • pracy kierownika bazy, lekarza oraz mechanika sprzętu ratowniczego zatrudnionego w bazie, • przygotowania zastępów ratowniczych przed ich wyjściem z bazy do wykonania prac ratowniczych, • kontroli przestrzegania czasu pracy zastępów ratowniczych w strefie zagrożenia, • kontroli pracy pozostałych specjalistów z jednostki ratownictwa zatrudnionych przy pracach pomiarowych i innych. PRZYKŁADY PODEJMOWANIA RYZYKA I JEGO SKUTKI Ryzyko podejmuje się w różnych sytuacjach akcyjnych. Jest szczególnie duże wtedy, gdy występują dwa lub więcej zagrożenia (tzw. współwystępowanie zagrożeń lub zagrożenia skojarzone). Z praktyki można przytoczyć cały szereg sytuacji, w których kierownictwo akcji zmuszone było podejmować decyzje o różnym stopniu ryzyka. Poniżej odniesiono się do paru sytuacji podejmowania ryzyka w wybranych akcjach ratowniczych zaistniałych w ostatnich latach. Przy czym nie będziemy się odnosić do całości prowadzonych akcji, a tylko do niektórych charakterystycznych z rozpatrywanego punktu widzenia fragmentów. Akcja ratownicza w KWK „Mysłowice” w 1975 r. Akcja penetracji wyrobiska prowadzona w celu rozeznania stanu ugaszenia pożaru w polu pożarowym utworzonym w styczniu 1975 r. Prace prowadzone bezpośrednio z udziałem Inżyniera Wentylacji w warunkach występowania wysokich stężeń CO i CO 2 oraz wysokiej temperatury doprowadziły do śmierci pięciu ratowników z zastępu penetrującego i wielu kolejnych zasłabnięć (10 przypadków) wśród ratowników skierowanych do ratowania poszkodowanych. Akcja prowadzona była bez właściwego rozeznania, zabezpieczenia i przy silnej presji psychicznej wywieranej na ratowników dokonujących penetracji przez prowadzącego akcję na dole Inżyniera Wentylacji. Wszystkie działania prowadzone przez Inżyniera Wentylacji należy w tym przypadku 21 zakwalifikować jako podjęcie ryzyka niedopuszczalnego. Akcja ratownicza w KWK „Niwka- Modrzejów” 24 lutego 1998 r. W trakcie zdarzeń, jakie zaistniały w kopalni „Niwka-Modrzejów” 24 lutego 1998 r. możemy wyodrębnić przykład podejmowania zarówno ryzyka niedopuszczalnego, jak i ryzyka tolerowalnego w pełni uzasadnionego. To pierwsze wystąpiło w momencie podjęcia decyzji o penetracji upadowej wentylacyjnej przez grupę pracowników Działu Wentylacji. Decyzja podjęta została mimo braku dokładnego rozeznania warunków, w tym m.in. stanu powietrza w tej upadowej, bez odpowiedniego zorganizowania prac, zabezpieczenia i łączności. W konsekwencji doprowadziła do śmierci 4 osób w trakcie tej penetracji oraz 2 ratowników w czasie prowadzonej akcji ratowania zagrożonych. Podjęcie drugiego ryzyka wiązało się z uzasadnioną koniecznością szybkiego ratowania zagrożonych pracowników znajdujących się w upadowej wentylacyjnej. Wypadek zbiorowy w KWK „Pokój” 17 czerwca 2005 r. W dniu wypadku około godziny 9 00 w rejon otamowanych w związku z wcześniejszym pożarem ścian 04/II i 05/II udał się kierownik działu wentylacji oraz jego zastępca. Pracownicy wyposażeni byli w aparaty AU-9L oraz wykrywacze WG-2m i metanomierze M1c. Około godz. 13 00 przechodzący przekopem sztygar wentylacji zauważył, że przed korkiem w przekopie podsadzkowym na obudowie wiszą dwie bluzy ubrań roboczych, dwa wykrywacze gazów i dwa metanomierze. W tamie izolacyjnej jeden z przełazów był otwarty. Powiadomiono KRZG i rozpoczęto akcję ratowniczą. O godz. 18 12 ratownicy odnaleźli nieżyjące osoby w bliskiej odległości za korkiem przeciwwybuchowym. W tym przypadku nastąpiło przekroczenie ryzyka niedopuszczalnego niczym nieuzasadnionego.
Page 1 and 2: ISSN 1426-3092 Nr 3 (60) wrzesieñ
Page 3 and 4: ROK XV RATOWNICTWO GÓRNICZE NR 60
Page 19 and 20: 1300 Górnicze Urz¹dzenie Py³owe
Page 21 and 22: PUMAR HYDRAULIKA Sp. z o.o. Produku
Page 29: ROK XV RATOWNICTWO GÓRNICZE NR 60
Page 39 and 40: i panujący chłód, kursanci musie

Ratownictwo GÃ³rnicze 2010_3.indd - Centralna Stacja Ratownictwa ...

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?