10.03.2015 Views

kwartalnik centralnej stacji ratownictwa górniczego s.a. - Centralna ...

kwartalnik centralnej stacji ratownictwa górniczego s.a. - Centralna ...

kwartalnik centralnej stacji ratownictwa górniczego s.a. - Centralna ...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

NR 3/2012 Ratownictwo górnicze nr 68 ROK XVII<br />

wych, oddziaływań elektrostatycznych.<br />

Podczas zbliżania się dwóch nienaładowanych<br />

cząsteczek dymu nie powstają<br />

pomiędzy nimi siły odpychania, które<br />

by przeszkadzały ich bezpośredniemu<br />

zetknięciu. Po ich zetknięciu siły między<br />

stykającymi się cząsteczkami są<br />

wystarczająco duże, by uniemożliwić<br />

im ponowne rozejście się.<br />

Własności optyczne<br />

aerozolu dymowego<br />

Własności optyczne aerozolu dymowego<br />

(produktów rozkładu termicznego<br />

i spalania materiałów wg PN-89/B-02856)<br />

są podobne do własności innych układów<br />

dyspersyjnych, tj. niejednorodnych<br />

w sensie optycznym.<br />

Własności te są określone łącznym<br />

działaniem czterech czynników:<br />

––<br />

Rozproszeniem światła na pojedynczych<br />

cząsteczkach dymu,<br />

––<br />

Oddziaływaniem elektroenergetycznym<br />

cząstek dymu rozpraszającym<br />

światło,<br />

––<br />

Interferencją rozproszonego przez<br />

nie światła,<br />

––<br />

Wzajemnym niespójnym oświetleniem<br />

cząstek dymu światłem na nich<br />

rozproszonym.<br />

Natężenie wiązki światła wychodzącego<br />

z dymu zależy od pochłaniania,<br />

rozpraszania, złożonej dyfrakcji i innych<br />

procesów, których intensywność zależy<br />

od rodzaju dymu.<br />

Dym czarny, zawierający dużą ilość<br />

sadzy silnie pochłania światło, natomiast<br />

dym biały ma duże zdolności<br />

rozpraszające.<br />

W każdym dymie znajdują się również<br />

kropelki skondensowanej pary wodnej<br />

załamującej światło. Ponieważ nie są<br />

znane metody pomiaru selektywnego<br />

rozpraszania i absorpcji w metodach<br />

badawczych mierzy się efekt sumaryczny,<br />

czyli tłumienie światła. Następujące<br />

własności optyczne dymu mogą charakteryzować<br />

właściwości dymotwórcze<br />

materiału:<br />

––<br />

Stopień przezroczystości,<br />

––<br />

Optyczna gęstość dymu,<br />

––<br />

Właściwa gęstość optyczna dymu,<br />

––<br />

Masowa gęstość optyczna dymu,<br />

––<br />

Współczynnik osłabienia kontrastu<br />

i szybkość zmian współczynnika osłabienia<br />

kontrastu.<br />

Ilość wydzielonego dymu -<br />

zależności ogólne<br />

Rozkład termiczny i spalanie materiałów<br />

naturalnych i tworzyw sztucznych<br />

jest wieloetapowym procesem<br />

przemian fizykochemicznych, takich<br />

jak: podgrzewanie, depolimeryzacja,<br />

degradacja, destrukcja tworzywa, wydzielanie<br />

części lotnych i ich dalsze<br />

przemiany w fazie gazowej, przemiany<br />

składników mineralnych tworzywa,<br />

wreszcie spalanie pozostałości stałej<br />

złożonej z węgla i części mineralnych.<br />

W zależności od warunków procesy<br />

te mogą występować kolejno po sobie<br />

lub nakładać się wzajemnie. Pierwszą<br />

warstwą materiału, do której dociera<br />

energia cieplna z zewnętrznego źródła<br />

zapalenia jest warstwa powierzchniowa,<br />

zwana warstwą rozkładu. Wzrost<br />

temperatury w tej warstwie powoduje<br />

degradację, destrukcję, ewentualnie<br />

depolimeryzację tworzywa przebiegłych<br />

procesów zależy od budowy strukturalnej<br />

tworzywa, a w szczególności od ilości<br />

i położenia wiązań podwójnych, rodzaju<br />

i położenia grup funkcyjnych oraz od<br />

trwałości wiązań łączących monomery.<br />

Obecność tlenu przyśpiesza te procesy,<br />

a możliwość przegrupowań atomów<br />

i powstawanie struktur aromatycznych<br />

powoduje powstawanie zwiększającej się<br />

ilości sadzy (dymu).<br />

Ilość wydzielonego z materiału dymu<br />

zależy od:<br />

––<br />

budowy chemicznej spalanych związków,<br />

––<br />

rodzaju spalania (płomieniowego lub<br />

bezpłomieniowego),<br />

––<br />

warunków wytwarzania dymu,<br />

––<br />

zastosowanych środków ogniochronnych.<br />

[ 8 ]<br />

Określanie<br />

dymotwórczości.<br />

Badanie dymotwórczości w Centrum<br />

Elektryfikacji i Automatyzacji Górnictwa<br />

EMAG<br />

W Polsce badania dymotwórczości<br />

prowadzone są w różnych jednostkach<br />

naukowo badawczych, niektóre z nich<br />

dotyczą materiałów stosowanych w górnictwie<br />

podziemnym.<br />

W Centrum Elektryfikacji i Automatyzacji<br />

Górnictwa EMAG realizuje<br />

się badania laboratoryjne związane<br />

z trudnopalnością kabli i przewodów<br />

oponowych oraz taśm przenośnikowych.<br />

Niektóre z nich obejmowały również<br />

określenie dymotwórczości. W tym celu<br />

wykorzystano aparaturę do oznaczania<br />

wskaźnika tlenowego, wyposażoną<br />

w komorę zadymienia i fotokomórkę.<br />

Ilość wytwa rzanego dymu oceniano<br />

za pomocą wskaźnika masowej gęstości<br />

optycznej. Interesujące wyniki dało<br />

porównanie spalania przewodów oponowych<br />

chloroprenowych (CR) i przewodów<br />

z osłonami z polwinitu (PVC).<br />

Okazało się , że przewody chloroprenowe<br />

(CR) charakteryzują się niższymi wartościami<br />

wskaźnika gęstości optycznej<br />

zadymienia i wyższymi wartościami<br />

wskaźnika tlenowego w porównaniu<br />

do przewodów w osłonie polwinitowej<br />

(PVC). Przewody chloroprenowe są więc<br />

korzystniejsze zarówno ze względu na<br />

większą trudnopalność jak również<br />

mniejsze dymienie. Ponadto badania<br />

Rys. 1. Stanowisko do badania dymotwórczości materiałów metodą wg PN-B-02856<br />

24

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!