kwartalnik centralnej stacji ratownictwa górniczego s.a. - Centralna ...
10.03.2015 • Views
Share Embed Flag

kwartalnik centralnej stacji ratownictwa górniczego s.a. - Centralna ...

kwartalnik centralnej stacji ratownictwa górniczego s.a. - Centralna ...

kwartalnik centralnej stacji ratownictwa górniczego s.a. - Centralna ...

SHOW MORE
SHOW LESS
ePAPER READ
DOWNLOAD ePAPER
csrg.bytom.pl

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

START NOW

issn 1426-3092<br />

nr 3 (68) wrzesień 2012 r.<br />

<strong>kwartalnik</strong> <strong>centralnej</strong> <strong>stacji</strong> <strong>ratownictwa</strong> górniczego s.a.

Redaguje zespół<br />

Andrzej Plata<br />

– redaktor naczelny<br />

Mirosław Bagiński<br />

– z-ca redaktora naczelnego<br />

Barbara Kochan<br />

– z-ca redaktora naczelnego<br />

Katarzyna Myślińska<br />

– sekretarz redakcji<br />

Katarzyna Kajdasz-Szpotko<br />

Małgorzata Jankowska<br />

Adres redakcji:<br />

<strong>Centralna</strong> Stacja Ratownictwa<br />

Górniczego S.A.<br />

41-902 BYTOM<br />

ul. Chorzowska 25<br />

tel. (32) 388 04 45<br />

lub (32) 388 05 92<br />

fax. (32) 388 04 44<br />

e-mail: pa@csrg.bytom.pl<br />

Okręgowa Stacja Ratownictwa<br />

Górniczego w Bytomiu<br />

ul. Chorzowska 12d<br />

41-902 BYTOM<br />

tel. (32) 388 06 22<br />

e-mail: osrgbytom@csrg.bytom.pl<br />

Okręgowa Stacja Ratownictwa<br />

Górniczego w Jaworznie<br />

ul. Krakowska 95<br />

43-600 JAWORZNO<br />

tel. (32) 616 22 86<br />

fax. (32) 616 44 33<br />

e-mail: osrgjaworzno@csrg.bytom.pl<br />

Okręgowa Stacja Ratownictwa<br />

Górniczego w Wodzisławiu Śl.<br />

ul Marklowicka 3<br />

44-300 WODZISŁAW Śl.<br />

tel. (32) 455 47 06<br />

e-mail: osrgwodzislaw@csrg.bytom.pl<br />

Okręgowa stacja Ratownictwa<br />

Górniczego w Zabrzu<br />

ul. Jodłowa 33<br />

41-800 ZABRZE<br />

tel. (32) 271 35 06<br />

e-mail: osrgzabrze@csrg.bytom.pl<br />

Redakcja nie odpowiada za treść<br />

reklam i zastrzega sobie prawo dokonywania<br />

skrótów tekstów oraz zamieszczania<br />

własnych tytułów<br />

i śródtytułów. Nie zamówionych<br />

materiałów nie zwracamy.<br />

Skład, opracowanie techniczne<br />

oraz druk:<br />

Drukarnia Skill<br />

41-902 Bytom<br />

ul. Kochanowskiego 25/9<br />

tel. (32) 387 34 10<br />

Nakład: 450 egz.<br />

SPIS TREŚCI<br />

• Krótko, w tym również:<br />

Informacja o Zawodach na Ukrainie ..............................................................2<br />

Informacja o I Warsztatach Ratowniczych .....................................................2<br />

Turniej piłkarski ..............................................................................................3<br />

• Wywiad z rektorem AGH Antonim Tajdusiem<br />

rozmawiała Barbara Kochan ...........................................................................4<br />

• Rzecznik prasowy CSRG S.A. informuje ......................................................5<br />

• Ryszard Trzaska<br />

Krzysztof Piernik<br />

Artur Zemlik<br />

Akcja w KWK Brzeszcze ................................................................................7<br />

• Kaja Gadowska<br />

Funkcjonowanie <strong>ratownictwa</strong> górniczego w świetle<br />

wyników badań socjologicznych - część IV ...............................................11<br />

• Mirosław Bagiński<br />

Wczoraj i dziś <strong>ratownictwa</strong> górniczego w Rosji ........................................17<br />

• Krzysztof Mroziński<br />

Charakterystyka wybranych czynników w aspekcie<br />

wycofywania się górników podziemnymi wyrobiskami ...........................22<br />

• Katarzyna Myślińska<br />

Katarzyna Kajdasz-Szpotko<br />

Szkolenie w CSRG S.A. w I półroczu .........................................................25<br />

• Leszek Kwiska<br />

Specjalistyczne zastępy ratownicze ...........................................................28<br />

• Grzegorz Kinel<br />

Nowa jakość w OSRG w Bytomiu ..............................................................31<br />

Fot. na okładce: Siedziba CSRG S.A. Bytom<br />

Autor zdjęcia: Marek Rybicki

ROK XVII Ratownictwo górnicze nr 68 NR 3/2012<br />

KRÓTKO<br />

Udział pogotowi<br />

i zastępów<br />

specjalistycznych<br />

CSRG S.A. w akcjach<br />

ratowniczych i pracach<br />

profilaktycznych<br />

Akcje pożarowe<br />

21.05 - 09.06.2012r. – akcja pożarowa<br />

w KWK Brzeszcze. W akcji brały udział<br />

zawodowe zastępy ratownicze pogotowi<br />

specjalistycznych CSRG S.A. oraz zastępy<br />

ratownicze OSRG Bytom, OSRG<br />

Jaworzno, OSRG Zabrze (szczegółowy<br />

opis akcji w dalszej części ).<br />

Akcje zawałowe<br />

10.05.2012r. – akcja zawałowa<br />

w KWK Sośnica - Makoszowy. W akcji<br />

brały udział zawodowe zastępy ratownicze<br />

pogotowia górniczo-technicznego<br />

CSRG S.A. oraz zastępy ratownicze<br />

OSRG Zabrze i OSRG Bytom.<br />

Akcje z udziałem<br />

Centralnej Stacji<br />

Ratownictwa<br />

Górniczego S.A.<br />

KWK Halemba-Wirek w dniach<br />

14-15.05.2012r. - akcja ratownicza polegająca<br />

na przewietrzaniu i penetracji<br />

przy współdziałaniu pogotowia górniczego<br />

OSRG Zabrze.<br />

KWK Halemba - Wirek w dniach<br />

7-8.07.2012r. – akcja ratownicza polegająca<br />

na zbiciu przekopu przy współdziałaniu<br />

pogotowia górniczego OSRG<br />

Zabrze.<br />

Wyjazdy pogotowia<br />

specjalistycznego PWR<br />

Pogotowie specjalistyczne PWR wyjeżdżało<br />

19 razy w celach kontroli obudowy<br />

szybów oraz rewizji szybu.<br />

Wyjazdy odbywały się do następujących<br />

kopalń: KWK Pniówek, ZG Sobieski,<br />

KWK Sośnica - Makoszowy,<br />

KWK Bielszowice, KWK Chwałowice,<br />

KWK Borynia, KWK Szczygłowice,<br />

KWK Brzeszcze, KWK Jas-Mos,<br />

KWK Budryk, Zakład CZOK.<br />

opr. Katarzyna Kajdasz-Szpotko<br />

Wizyta przedstawicieli<br />

CSRG S.A. w Rosji.<br />

W dniach 20-26.05.2012r. przedstawiciele<br />

CSRG S.A. i CEN MED. Sp. z o.o.<br />

przebywali z wizytą techniczną w Moskwie,<br />

Nowokuzniecku, Prokopiewsku<br />

i Kisielowsku.<br />

Wizyta ta dotyczyła między innymi<br />

nawiązania współpracy w zakresie<br />

<strong>ratownictwa</strong> górniczego. Spotkania<br />

odbywały się w Jednostce i Oddziale<br />

Ratownictwa Górniczego w Nowokuzniecku,<br />

Prokopiewsku i Kisielowsku.<br />

Dowódca jednostki przedstawił nam<br />

lekarza naczelnego służby medycznej<br />

<strong>ratownictwa</strong> górniczego, z którym -<br />

mówi lek med. Jacek Wrodarczyk członek<br />

Zarządu CEN-MED - miałem okazję<br />

wymienić spostrzeżenia i informacje<br />

Zdj. 1. Spotkanie techniczne w Moskwie dotyczące współpracy<br />

na temat organizacji służby medycznej<br />

w Rosji i Polsce. Wspólnie stwierdziliśmy,<br />

że cele i zadania jakie przed nami<br />

stawia górnictwo tj. ratowanie zdrowia<br />

i życia górników są identyczne. Różne<br />

są tylko sposoby ich realizacji. W Rosji<br />

lekarze służby medycznej <strong>ratownictwa</strong><br />

górniczego są formacją podlegająca rozkazom<br />

dowódcy jednostki <strong>ratownictwa</strong>.<br />

Są członkami drużyny ratowniczej,<br />

kierowani są do strefy zagrożenia. Posiadają<br />

na swoim wyposażeniu indywidualny<br />

aparat oddechowy. Podlegają<br />

identycznym jak ratownicy górniczy<br />

Zdj. 2. Pokaz sprzętu ratowniczego na V Międzynarodowym<br />

Salonie Bezpieczeństwa w Moskwie.<br />

Zdj. 3. Spotkanie w Ministerstwie ds. Nadzwyczajnych Sytuacji.<br />

1

NR 3/2012 Ratownictwo górnicze nr 68 ROK XVII<br />

specjalistycznym badaniom lekarskim<br />

i testom psychologicznym. Co ciekawe,<br />

opieką medyczną służby medycznej <strong>ratownictwa</strong><br />

górniczego w Rosji objęci są<br />

ratownicy górniczy wraz z członkami<br />

rodzin. Dodatkowo na terenie jednostki<br />

<strong>ratownictwa</strong> istnieje dla nich możliwość<br />

korzystania z opieki stomatologicznej.<br />

Członkowie delegacji zwiedzali również<br />

V Międzynarodowy Salon Bezpieczeństwa.<br />

W czasie rozmów w Ministerstwie<br />

ds. Nadzwyczjnych Sytuacji w Moskwie<br />

strony rosyjska i polska oracowały projekt<br />

memorandum o wzajemnej współpracy.<br />

W ostatnim dniu pobytu uczestniczono<br />

w prezentacji wyposażenia ratowniczego<br />

oraz ćwiczeń ratowniczych<br />

na poligonie w Nogińsku (70 km od<br />

Moskwy).<br />

opr. apl<br />

Zawody posiadające rangę mistrzostw<br />

świata ratowników górniczych zapoczątkowane<br />

zostały w 1999r. w USA.<br />

Pomysłodawcą był amerykański urząd<br />

górniczy MSHA. Już w roku 2000 postanowiono,<br />

że zawody wejdą do kalendarza<br />

imprez na stałe i będą rozgrywane co<br />

dwa lata. Celem zawodów jest porównanie<br />

zarówno wiedzy teoretycznej jak<br />

i praktycznych umiejętności ratowników<br />

w zakresie likwidacji zagrożeń występujących<br />

w górnictwie podziemnym<br />

oraz wymiana doświadczeń pomiędzy<br />

ratownikami z różnych krajów.<br />

Od początku brała w nich udział m.in.<br />

polska drużyna ratownicza z KGHM<br />

Polska Miedź. W 2002 roku podczas<br />

wizyty miedziowej ekipy w USA międzynarodowe<br />

ratownicze gremium i prezydent<br />

MSHA powierzyli organizację<br />

kolejnych zawodów (po raz pierwszy<br />

3 z Ukrainy, po 2 z Rosji, Chin, Indii<br />

i Kanady, po 1 z Rumunii, Kazachstanu,<br />

Wietnamu, Turcji, Słowacji i Mongolii.<br />

Mistrzostwa przebiegać będą w 4<br />

etapach:<br />

1. Rozpoznanie wyrobisk górniczych.<br />

2. Współzawodnictwo w zakresie udzielania<br />

pierwszej pomocy.<br />

3. Współzawodnictwo mechaników.<br />

4. Analiza techniczna (inżynierska).<br />

Więcej informacji na stronie organizatorów:<br />

www.dvgrs.gov. Gospodarzem<br />

kolejnych mistrzostw w roku 2014 będzie<br />

ponownie Polska a organizatorami będzie<br />

Wyższy Urząd Górniczy w Katowicach<br />

oraz <strong>Centralna</strong> Stacja Ratownictwa<br />

Górniczego S.A. w Bytomiu.<br />

Informacje o przebiegu i wyniku<br />

Międzynarodowych Zawodów 2012<br />

na Ukrainie umieścimy w kolejnym<br />

numerze „Ratownictwa Górniczego”.<br />

I Warsztaty Ratownicze<br />

CSRG S.A.<br />

VIII Międzynarodowe<br />

Zawody Ratownicze<br />

Tegoroczne, VIII Międzynarodowe<br />

Zawody Ratownicze odbędą się od<br />

9 do 14 września 2012r. w Doniecku<br />

na Ukrainie.<br />

Zdj. 4. Pokaz ćwiczeń ratowniczych na poligonie w Nogińsku.<br />

poza granicami USA) właśnie Polsce,<br />

a konkretnie Wyższemu Urzędowi<br />

Górniczemu w Katowicach i KGHM<br />

w dowód uznania dla polskiego <strong>ratownictwa</strong><br />

za osiągnięcia ratowników górniczych<br />

Polskiej Miedzi (1999 - V miejsce,<br />

2000 - I miejsce, 2002 - II miejsce).<br />

W 2004r. ratownicy z JRGH Lubin,<br />

jako gospodarze, okazali się bezkonkurencyjni<br />

we wszystkich elementach<br />

zawodów. Oprócz nich z Polski udział<br />

brały drużyny z JSW S.A. i PKW S.A.<br />

Kolejnymi gospodarzami Międzynarodowych<br />

Zawodów były Chiny, USA<br />

i Australia.<br />

Do tegorocznych zawodów na Ukrainie<br />

zgłoszonych zostało 26 uczestników,<br />

w tym 5 drużyn z Polski, 4 z Australii,<br />

<strong>Centralna</strong> Stacja Ratownictwa Górniczego<br />

S.A. organizuje 25 października<br />

2012r. w Bytomiu I Warsztaty Ratownicze.<br />

Warsztaty podzielone będą na<br />

trzy grupy tematyczne.<br />

Tematem wiodącym pierwszej sesji<br />

będzie „Sprzęt ochrony układu oddechowego”.<br />

Przedstawione referaty<br />

obejmować będą:<br />

––<br />

przegląd rynku i wnioski z użytkowania<br />

w kopalniach podziemnych,<br />

––<br />

omówienie aparatów ratowniczych:<br />

regeneracyjnych, powietrznych, wężowych<br />

oraz aparatów ucieczkowych<br />

w tym systemowe rozwiązania z wymianą<br />

aparatów w wyrobiskach,<br />

––<br />

omówienie aparatów nurkowych, (aparaty<br />

produkcji firm: Faser, Dreager,<br />

Auer, Fenzy, Scantek, DZGA, i inne).<br />

Druga grupa tematyczna poświęcona<br />

będzie „Łączności ratowniczej”. Tematem<br />

referatów będą:<br />

2

ROK XVII Ratownictwo górnicze nr 68 NR 3/2012<br />

––<br />

osiągnięcia i stan zaawansowania<br />

w pracach nad łącznością ratowniczą<br />

prowadzone przez CSRG<br />

S.A. bądź z udziałem CSRG S.A.<br />

(udział w projektach strategicznych<br />

EMTECH, iPROTECT, wyniki ustaleń<br />

z partnerami handlowymi i producentami<br />

zaawansowanych systemów<br />

telekomunikacyjnych),<br />

––<br />

łączność ratownicza w innych krajach<br />

(przegląd rozwiązań: Niemcy,<br />

Słowacja, Czechy, Ukraina, Rosja).<br />

Trzecia sesja obejmie „Trudne warunki<br />

mikroklimatu” i „Prace na wysokości”,<br />

w tym aktualne przepisy, usługi szkoleniowe<br />

i specjalistyczne prace CSRG S.A..<br />

Warsztaty skierowane są do przedstawicieli<br />

nadzoru górniczego, przedsiębiorców,<br />

kierowników ruchu zakładów<br />

górniczych, kierowników działu wentylacji,<br />

przedstawicieli jednostek <strong>ratownictwa</strong><br />

górniczego oraz przedstawicieli<br />

organizacji związkowych.<br />

Turniej piłki nożnej<br />

Wielkie emocje i zacięta rywalizacja<br />

towarzyszyły Turniejowi piłki nożnej<br />

o Puchar Prezesa Zarządu SITG Oddziału<br />

Bytom, który odbył się 25 maja<br />

2012r. na terenie OSRG Bytom. Uczestniczyli<br />

w nim członkowie kół z KWK<br />

Bobrek-Centrum, KWK Piekary, PRG<br />

Bytom, Kopex PBSz S.A. i Centralnej<br />

Stacji Ratownictwa Górniczego S.A.<br />

Honorowy Patronat nad Turniejem<br />

sprawował Prezes Zarządu CSRG S.A.<br />

dr inż. Andrzej Chłopek. Pierwsze<br />

miejsce przypadło drużynie z KWK<br />

Piekary, drugie - CSRG S.A. a trzecie -<br />

drużynie z Kopex PBSz S.A.<br />

Dzięki sprawnej organizacji i gościnności<br />

Okręgowej Stacji Ratownictwa<br />

Górniczego w Bytomiu turniej przebiegał<br />

w bardzo miłej, koleżeńskiej<br />

atmosferze.<br />

opr. Małgorzata Jankowska<br />

3

NR 3/2012 Ratownictwo górnicze nr 68 ROK XVII<br />

Współpraca Akademii Górniczo-<br />

Hutniczej z Centralną Stacją<br />

Ratownictwa Górniczego<br />

Rozmowa z Rektorem Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica<br />

profesorem dr. hab. inż. Antonim Tajdusiem.<br />

Prof. dr hab. inż. Antoni Tajduś,<br />

absolwent Wydziału Górniczego<br />

Akademii Górniczo-Hutniczej im.<br />

Stanisława Staszica w Krakowie. W<br />

AGH przeszedł wszystkie szczeble<br />

kariery zawodowej, od asystenta do<br />

profesora. Od 2005 roku piastuje<br />

stanowisko rektora Akademii Górniczo-Hutniczej.<br />

Jest członkiem wielu<br />

stowarzyszeń krajowych i międzynarodowych.<br />

Specjalizuje się w mechanice<br />

skał i gruntów (szczególnie<br />

deformacje powierzchni, szkody<br />

górnicze, tąpania, wstrząsy, utrzymanie<br />

wyrobisk podziemnych), budownictwie<br />

podziemnym (szczególnie<br />

tunele, przejścia podziemne, garaże<br />

oraz podziemne składowiska ropy,<br />

gazu i CO 2<br />

), zastosowaniu metod<br />

numerycznych w mechanice skał<br />

i gruntów oraz w energetyce (szczególnie<br />

bezpieczeństwo energetyczne<br />

kraju). Jest autorem wielu patentów<br />

i prac naukowo – badawczych.<br />

Akademia Górniczo-Hutnicza tak jak<br />

i inne wyższe uczelnie pracują również<br />

na rzecz przemysłu m.in. dla górnictwa<br />

i podniesienia bezpieczeństwa pracy<br />

w tym trudnym zawodzie…<br />

Istotnie Akademia Górniczo-Hutnicza od<br />

1919r. pracuje na rzecz górnictwa i jego<br />

bezpieczeństwa. Wiele naszych rozwiązań<br />

zostało zastosowanych w górnictwie, a<br />

nazwiska takich profesorów jak: Budryk,<br />

Zalewski, Sałustowicz, Knothe, Maciejasz,<br />

Filcek na stałe weszły do historii<br />

górnictwa i ich rozwiązania są do dzisiaj<br />

stosowane. Także dzisiaj znaczna liczba<br />

prac jest wykonywana dla górnictwa. Ja<br />

sam wykonałem ponad 300 prac i mam<br />

nadzieję, że niektóre z nich przyniosły<br />

wymierne efekty ekonomiczne lub podniosły<br />

poziom bezpieczeństwa.<br />

Jaki wpływ mają prowadzone przez<br />

Pana i Pana zespół badania naukowe<br />

w zakresie mechaniki skał i gruntów<br />

na sytuację polskiego górnictwa?<br />

Praktycznie od samego początku mojej<br />

działalności naukowej czyli od 1973r.<br />

zajmowałem się zagadnieniami związanymi<br />

z mechaniką skał i gruntów a<br />

szczególnie statecznością wyrobisk górniczych<br />

(korytarzowych i ścianowych),<br />

tąpaniami, wpływem prowadzonej eksploatacji<br />

na górotwór i powierzchnię terenu.<br />

W ciągu tego okresu czasu udało<br />

mi się wypromować 9 doktorów, pomóc<br />

w obronie czterech habilitacji (aktualnie<br />

trzej doktorzy habilitowani są profesorami<br />

nadzwyczajnymi AGH), zbudować<br />

silny zespół naukowy liczący kilkanaście<br />

osób. Zespół którym kieruję jest przygotowany<br />

do rozwiązywania często bardzo<br />

skomplikowanych zagadnień związanych<br />

z górnictwem. Znajdują się w nim zarówno<br />

specjaliści potrafiący korzystać<br />

z nowoczesnych metod numerycznych<br />

do rozwiązywania zagadnień górniczych<br />

jak również specjaliści zajmujący się<br />

pomiarami. Wiele z naszych rozwiązań<br />

znalazło praktyczne zastosowanie.<br />

4<br />

Współpraca z Centralną Stacją Ratownictwa<br />

Górniczego trwa już wiele lat,<br />

czego aktualnie dotyczy?<br />

Współpraca Akademii Górniczo-Hutniczej<br />

z Centralną Stacją Ratownictwa<br />

Górniczego S.A. jest bardzo szeroka.<br />

Wymienię tylko kilka zagadnień realizowanych<br />

wspólnie: wykłady naszych<br />

specjalistów z zakresu zwalczania zagrożeń<br />

górniczych (np. inertyzacja atmosfery<br />

w kopalniach, profilaktyka<br />

tąpaniowa) na specjalnych szkoleniach<br />

organizowanych przez CSRG, wspólne<br />

badania naukowe np. w zakresie wydatku<br />

energetycznego pracowników, wspólne<br />

prace nad konstrukcjami podziemnymi<br />

(np. tamy wodne), prowadzenie zajęć dydaktycznych<br />

z <strong>ratownictwa</strong> górniczego<br />

przez specjalistów z CSRG, zapoznawanie<br />

studentów z organizacją i wyposażeniem<br />

<strong>stacji</strong> podczas wizyt technicznych, prowadzenie<br />

zajęć przez pracowników <strong>stacji</strong><br />

na studiach podyplomowych z zakresu<br />

BHP, odbywanie staży przez młodych<br />

pracowników AGH w CSRG.<br />

Proszę powiedzieć czy węgiel ma przyszłość<br />

jako paliwo energetyczne w Polsce<br />

i na świecie.<br />

Niezależnie od tego co często zwłaszcza<br />

ostatnio pisze się węgiel był, jest i będzie<br />

jednym z najważniejszych źródeł energii.<br />

Jest kilka powodów. Po pierwsze ogromne<br />

zasoby węgla w świecie wystarczające na<br />

ponad 200 lat przy aktualnym poziomie<br />

wydobycia. Polska ma nadal znaczne<br />

ilości węgla kamiennego a zwłaszcza<br />

brunatnego, który powinien decydować<br />

o naszym bezpieczeństwie energetycznym.<br />

Zasoby węgla są korzystnie rozłożone<br />

geograficznie po całym świecie,<br />

co sprawia, że węgiel jest wydobywany<br />

w ponad 50 krajach. Nadal węgiel jest<br />

najtańszym źródłem energii. Istnieje<br />

wysokie bezpieczeństwo dostaw węgla.

ROK XVII Ratownictwo górnicze nr 68 NR 3/2012<br />

Jest paliwem bezpiecznym w transporcie,<br />

magazynowaniu i użytkowaniu. Obserwuje<br />

się dynamiczny rozwój technologii<br />

„czystego węgla” zmniejszających<br />

uciążliwość dla środowiska naturalnego.<br />

Czy Pańskie badania naukowe wpłynęły<br />

na modernizację w innych dziedzinach<br />

techniki jak również na życie codzienne.<br />

Ponieważ zajmuję się zagadnieniami<br />

związanymi z mechaniką skał i gruntów<br />

a także budownictwem podziemnym<br />

szczególnie tunelami dlatego moje<br />

prace naukowe a także prace na rzecz<br />

przemysłu dotyczą nie tylko górnictwa<br />

ale także szeroko rozumianej infrastruktury<br />

w miastach. Brałem udział<br />

w projektowaniu tuneli, przejść podziemnych,<br />

składowisk podziemnych,<br />

zajmowałem się stabilizacją osuwisk na<br />

drogach, oceniałem wpływ drążenia wyrobisk<br />

podziemnych na powierzchnię,<br />

analizowałem stateczność fundamentów<br />

nowo wznoszonych budynków ale także<br />

starych kościołów, kamienic. Posiadam<br />

szereg patentów związanych zarówno<br />

z mechaniką ale również z energetyką.<br />

Wiemy, że AGH jest wiodącą uczelnią<br />

techniczną w Polsce. Jakie czynniki<br />

o tym zadecydowały?<br />

Rzeczywiście AGH aktualnie jest jedną<br />

z najlepszych uczelni w Polsce a stopniowo<br />

staje się wiodącą uczelnią w Europie.<br />

Istnieje już prawie 100lat. Myślę, że<br />

o szybkim rozwoju uczelni zdecydowało<br />

szereg czynników do których zaliczam:<br />

Bardzo dobry rodowód uczelni. Nasza<br />

AGH powstała na początku jako uczelnia<br />

górnicza wkrótce dołączono hutnictwo<br />

i praktycznie do lat 50-tych roku była to<br />

uczelnia kształcąca i pracująca na potrzeby<br />

węgla i stali. W tym okresie było<br />

ogromne wsparcie finansowe pochodzące<br />

głównie od przemysłu górniczego. Później<br />

stopniowo tworzono nowe kierunki<br />

badawcze, nowe kierunki studiów i dzisiaj<br />

AGH jest nowoczesnym Uniwersytetem<br />

Technicznym mającym 16 wydziałów<br />

w którym studiuje 36 tysięcy studentów<br />

na 52 kierunkach studiów. To na naszej<br />

uczelni oprócz tradycyjnego górnictwa<br />

i hutnictwa rozwija się IT (informatyka,<br />

telekomunikacja, elektronika itp.),<br />

Bioinżynieria (inżynieria biomedyczna,<br />

fizyka medyczna, biomateriały), Inżynieria<br />

materiałowa (nowe materiały,<br />

nanomateriały), Fizyka i matematyka<br />

stosowana a także kierunki związane<br />

z humanistyką.<br />

Od początku istnienia mamy znakomitą<br />

kadrę naukową. Aktualnie mamy<br />

najwięcej samodzielnych pracowników<br />

(profesorów i dr habilitowanych) wśród<br />

polskich uczelni technicznych.<br />

W zdecydowanej większości dobrych<br />

studentów. AGH co roku ma kilka razy<br />

więcej kandydatów na studia aniżeli może<br />

przyjąć dlatego wybieramy najlepszych.<br />

Na uczelni funkcjonuje ponad 600 laboratoriów<br />

w większości dobrze wyposażonych<br />

w aparaturę naukową. Dla<br />

przykładu mamy drugi mikroskop na<br />

świecie o największej możliwości powiększania<br />

(ponad 3 mln razy) oraz<br />

89-ty superkomputer na świecie.<br />

Mamy wspaniałych absolwentów którzy<br />

w różny sposób wspierają AGH<br />

Całe życie zawodowe Pana Rektora<br />

związane jest z AGH. Najpierw studia,<br />

później praca naukowo-dydaktyczna .<br />

A jeśli nie praca na AGH, to czym Pan<br />

Rektor zajmowałby się obecnie?<br />

Po skończeniu studiów miałem podpisaną<br />

umowę o pracę z przedsiębiorstwem<br />

robót górniczych z Rybnika i w ostatniej<br />

chwili na prośbę prof. H. Filcka zmieniłem<br />

swoją decyzję. Poszedłem pracować<br />

na uczelnię. Dzisiaj mógłbym być już<br />

emerytem górniczym.<br />

Zbliża się sezon urlopowy, czy mogę na<br />

koniec naszej rozmowy zapytać Pana<br />

Rektora jaką formę wypoczynku Pan<br />

preferuje?<br />

Preferuję wypoczynek aktywny. Od<br />

trzydziestu lat gram w tenisa w wakacje<br />

chciałbym to robić częściej, pływam,<br />

pracuję na działce i opiekuję się wnuczką.<br />

Sama radość!.<br />

Dziękuję za rozmowę.<br />

Z prof. dr. hab.inż. Antonim Tajdusiem<br />

Rektorem Akademii Górniczo Hutniczej<br />

rozmawiała Barbara Kochan<br />

rzecznik prasowy csrg s.a. informuje<br />

Porozumienia ze<br />

służbami ratowniczymi<br />

<strong>Centralna</strong> Stacja Ratownictwa Górniczego<br />

S.A. podpisała porozumienie<br />

o wzajemnej współpracy w zakresie <strong>ratownictwa</strong><br />

górniczego z Główną Stacją<br />

Ratownictwa Górniczego S.A. w Republice<br />

Słowackiej. – Nie będzie to tylko<br />

współpraca na papierze. Wierzę, że<br />

nabierze realnego kształtu – powiedział<br />

Stanislav Paulik, dyrektor słowackiej Stacji<br />

podczas podpisywania porozumienia.<br />

Jako główne zadania współpracy strony<br />

uznały wymianę informacji na temat<br />

organizacji służb ratowniczych w poszczególnych<br />

krajach, jak i wymianę<br />

informacji na temat: akcji ratowniczych,<br />

metod i zasad szkolenia ratowniczego,<br />

wyposażenia technicznego służb ratowniczych,<br />

wymianę informacji na temat<br />

metod i zasad prowadzenia działań ratowniczych.<br />

Strony uznały także prezentację<br />

nowych rozwiązań technicznych<br />

i nowych technologii wykonywania<br />

prac ratowniczych oraz opracowanie<br />

zasad wspólnego udziału w akcjach ratowniczych<br />

służb ratowniczych. Ustaliły<br />

także, że w razie konieczności, będą<br />

udzielały sobie wzajemnej pomocy przy<br />

prowadzeniu akcji ratowniczych. Wysyłanie<br />

ekip ratowniczych odbędzie się po<br />

uzyskaniu akceptacji organów zwierzchnich<br />

stron porozumienia w obu krajach,<br />

z uwzględnieniem regulacji prawnych<br />

obowiązujących na Słowacji i w Polsce.<br />

Sygnatariusze przewidują także możliwość<br />

okresowej wzajemnej wymiany<br />

grup specjalistów w celu zapoznania się<br />

5

NR 3/2012 Ratownictwo górnicze nr 68 ROK XVII<br />

z działalnością służb <strong>ratownictwa</strong> górniczego<br />

w obu krajach , po dokonaniu<br />

uprzednich niezbędnych uzgodnień. Jest<br />

to już czwarte porozumienie o wzajemnej<br />

współpracy podpisane przez Centralną<br />

Stację Ratownictwa Górniczego<br />

S.A. w Bytomiu.<br />

W marcu br. Stacja podpisała porozumienie<br />

o wzajemnej współpracy w zakresie<br />

<strong>ratownictwa</strong> górniczego z OKD<br />

Główną Stacją Ratownictwa Górniczego<br />

S.A. w Republice Czeskiej. Strony porozumienia<br />

przewidują także możliwość<br />

okresowej wymiany grupy specjalistów<br />

w celu zapoznania się z działalnością<br />

służb <strong>ratownictwa</strong> górniczego w obu<br />

krajach. Jako główne zadania strony<br />

uznały również wymianę informacji na<br />

temat organizacji służb ratowniczych<br />

w poszczególnych krajach, akcji ratowniczych,<br />

metod i zasad szkolenia ratowniczego,<br />

wyposażenia technicznego służb<br />

ratowniczych, metod i zasad prowadzenia<br />

działań ratowniczych, prezentacji nowych<br />

rozwiązań technicznych i nowych technologii<br />

wykonywania prac ratowniczych<br />

oraz opracowywania zasad wspólnego<br />

udziału w akcjach ratowniczych służb<br />

ratowniczych. Współpraca pomiędzy<br />

stronami ma służyć także podniesieniu<br />

kwalifikacji i ratowniczej gotowości do<br />

wzajemnej lub wspólnej pomocy.<br />

Z końcem ubiegłego roku CSRG S.A.<br />

podpisała porozumienie o wzajemnej<br />

współpracy z Centralnym Paramilitarnym<br />

Zawodowym Sztabem Ratownictwa<br />

Górniczego z Kazachstanu oraz<br />

Państwowym Centralnym Sztabem Paramilitarnych<br />

Służb Ratownictwa Górniczego<br />

na Ukrainie (Donieck).<br />

Podziękowania<br />

<strong>Centralna</strong> Stacja Ratownictwa Górniczego<br />

S.A. w Bytomiu otrzymała podziękowania<br />

za uczestnictwo i wykazaną<br />

pomoc podczas prowadzonej akcji pożarowej<br />

w rejonie ściany nr 193 w KWK<br />

Brzeszcze. Jednocześnie wyrazy uznania<br />

i podziękowania przekazane zostały<br />

podległym pracownikom i zastępom ratowniczym,<br />

których postawa przyczyniła<br />

się do sprawnego prowadzenia akcji. Pod<br />

podziękowaniami podpisał się Marek<br />

Uszko, Wiceprezes Zarządu Kompanii<br />

Węglowej S.A. oraz Janusz Adamowicz,<br />

Dyrektor Kopalni, Kompania Węglowa<br />

S.A. Oddział KWK „Brzeszcze”.<br />

6<br />

Miejskie ćwiczenia<br />

zgrywające<br />

W maju br. specjalistyczne zastępy<br />

ratownicze CSRG S.A. wzięły udział<br />

w „Miejskich ćwiczeniach zgrywających<br />

- 2012”.<br />

Scenariusz zdarzenia przewidywał<br />

wybuch ładunku wybuchowego i pożar<br />

w Hotelu - podczas mistrzostw europy<br />

w piłce nożnej. W wyniku czego zagroże-

ROK XVII Ratownictwo górnicze nr 68 NR 3/2012<br />

ni byli goście hotelowi i personel. Część<br />

osób zamieszkujących górne piętra (niedostępne<br />

dla drabin strażackich - brak<br />

dojazdu pod budynek) ewakuowano<br />

z użyciem technik alpinistycznych. Zadanie<br />

to dowódca akcji powierzył specjalistycznym<br />

zastępom ratowniczym<br />

CSRG S.A. oraz grupie <strong>ratownictwa</strong><br />

wysokościowego PSP Jastrzębie.<br />

Ratownicy górniczy ściśle współpracując<br />

z strażakami bezpiecznie ewakuowali<br />

pozoranta z 8 piętra hotelu na dach i dalej<br />

za pomocą „tyrolki” opuścili poszkodowanego<br />

w noszach wprost do punktu<br />

udzielania pierwszej pomocy. Organizatorem<br />

ćwiczeń był Sztab Kryzysowy<br />

Urzędu Miasta W Jastrzębiu Zdroju.<br />

Za zasługi dla<br />

województwa<br />

W maju Sejmik Województwa Śląskiego<br />

uhonorował Centralną Stację Ratownictwa<br />

Górniczego S.A. Złotą Odznaką<br />

Honorową za Zasługi dla Województwa<br />

Śląskiego.<br />

Oprac. Aleksandra Szatkowska-Mejer<br />

Akcja przeciwpożarowa w KWK<br />

„Brzeszcze”<br />

21 maja 2012r. w ociosie chodnika<br />

wentylacyjnego ściany 193, około<br />

420m przed frontem ściany, w pokładzie<br />

510 na poziomie 740m zaistniał<br />

pożar endogeniczny. Pokład 510<br />

w rejonie ściany 193 zaliczony jest do<br />

IV kategorii zagrożenia metanowego,<br />

I stopnia zagrożenia tąpaniami,<br />

I stopnia zagrożenia wodnego, klasy<br />

„B” zagrożenia wybuchem pyłu węglowego<br />

i III grupy skłonności węgla<br />

do samozapalenia. Ściana eksploatowana<br />

systemem z zawałem stropu i do<br />

dnia 21.05.2012r. uzyskała postęp<br />

349m, a do jej zakończenia pozostało<br />

około 736m. Ściana przewietrzana<br />

systemem na „U”, ilość powietrza<br />

doprowadzona do ściany wynosiła<br />

około 1900m 3 /min.<br />

21 maja 2012r. o godzinie 3 00 w trakcie<br />

obchodu, pracownik wentylacji w chodniku<br />

wentylacyjnym w odległości około<br />

420m przed frontem ściany stwierdził<br />

wypływ dymu z ociosu południowego.<br />

Kontrolne pomiary wykonane przez<br />

pracownika w przepływowym prądzie<br />

powietrza nie wykazały przekroczenia<br />

dopuszczalnej zawartości tlenku węgla,<br />

natomiast w szczelinach ociosu zawartość<br />

CO wynosiła od 50 do 420 ppm. O zaistniałej<br />

sytuacji natychmiast poinformował<br />

dyspozytora ruchu. Dyspozytor<br />

ruchu niezwłocznie powiadomił pełniących<br />

dyżur zastępcę kierownika działu<br />

mgr inż.<br />

Ryszard Trzaska<br />

OSRG Jaworzno<br />

mgr inż.<br />

Krzysztof Piernik<br />

OSRG Jaworzno<br />

mgr inż.<br />

Artur zemlik<br />

KWK Brzeszcze<br />

7<br />

wentylacji i dyrektora ds. produkcji,<br />

kierownika ruchu zakładu górniczego<br />

oraz skierował w rejon zagrożenia dwa<br />

dyżurujące w kopalni zastępy ratownicze.<br />

Około godziny 6 00 w rejon ściany 193<br />

zjechało 14 górników oddziału G-2,<br />

którzy po przybyciu w rejon chodnika<br />

wentylacyjnego przystąpili również do<br />

aktywnego schładzania ociosu południowego.<br />

Podjęte działania nie przyniosły<br />

rezultatu, następował ciągły wzrost wydzielania<br />

gazów pożarowych.<br />

O godzinie 8 47 Kierownik Ruchu Zakładu<br />

podjął decyzję o rozpoczęciu akcji<br />

przeciwpożarowej. Wszystkie osoby<br />

zostały wycofane z rejonu zagrożenia<br />

bez użycia aparatów ucieczkowych.<br />

Dojście do strefy zagrożenia zabezpieczono<br />

posterunkami zabezpieczającymi.<br />

Do akcji zostały skierowane 4 zastępy<br />

własne, 2 zastępy OSRG Jaworzno oraz<br />

pogotowie pomiarowe CSRG S.A. Bazę<br />

ratowniczą zlokalizowano w pochylni<br />

taśmowej nr 321 w pokł. 510 uwzględniając<br />

bezzwłoczną zabudowę zapory<br />

przeciwwybuchowej.<br />

Opracowano cztery linie obrony. Pierwsza<br />

linia obrony (rys. 1) przewidywała<br />

konieczność zabudowy trzech tam przeciwwybuchowych<br />

w bezpośrednim rejonie<br />

pożaru tj. TP-1 w pochylni taśmowej<br />

II i TP-2 w chodniku taśmowym ściany<br />

193 – obie jako tamy wlotowe oraz TP-3<br />

w chodniku badawczym VIII jako tama<br />

na wylocie z rejonu. Każda kolejna linia<br />

obrony powiększała tamowany rejon<br />

kopalni.<br />

(rys.1 - następna strona)<br />

Z uwagi na szybki rozwój pożaru następował<br />

bardzo szybki wzrost temperatury,<br />

stężeń gazów oraz zadymienia co<br />

uniemożliwiło rozpoczęcie prac przy<br />

budowie tam przeciwwybuchowych<br />

zlokalizowanych zgodnie z pierwszą<br />

linią obrony. Kierownik akcji podjął<br />

decyzję o przyjęciu do realizacji drugiej<br />

linii obrony (rys.2), według której tamy<br />

pożarowe zlokalizowano następująco:<br />

TP-1 w przebiciu transportowo-wentylacyjnym<br />

poz. 900m nr 177, TP-2 w chodniku<br />

podstawowym (322) na poziomie<br />

740m, TP-3 w przekopie oddziałowym<br />

poziom 640m i TP-4 w przebiciu z pochylni<br />

wentylacyjnej (nr 175) do przekopu<br />

nr 941 na poziomie 512m. Przyjęto<br />

konstrukcję tam izolacyjnych ze spoiwa<br />

szybkowiążącego. W tamach pożarowych<br />

TP-2 i TP-3 zdecydowano się wykonać

NR 3/2012 Ratownictwo górnicze nr 68 ROK XVII<br />

8

ROK XVII Ratownictwo górnicze nr 68 NR 3/2012<br />

zawarcia lekkiej konstrukcji, zaś w tamach<br />

TP-1 i TP-4 polecono wykonać<br />

zawarcia drewniane. We wszystkich<br />

tamach zdecydowano się zabudować<br />

po dwa przepusty zamykane od strony<br />

dojścia do tamy.<br />

(rys.2 - następna strona)<br />

Począwszy od godz. 14 00 zwiększono<br />

liczbę zastępów do 8 na zmianę, utrzymując<br />

na każdej zmianie 4 zastępy własne,<br />

2 zastępy z OSRG (Jaworzno lub<br />

Zabrze lub Bytom) i 2 zastępy z kopalń<br />

(KWK Piast, KWK Ziemowit lub ZG<br />

Janina).<br />

Na zmianie popołudniowej zebrał się<br />

„Zespół Doradczy Kierownika Akcji<br />

w składzie poszerzonym o specjalistów”,<br />

który opracował następujące ustalenia:<br />

1. zaakceptowano lokalizację bazy ratowniczej<br />

z uwzględnieniem zabudowy<br />

zapory przeciwwybuchowej w pochylni<br />

taśmowej nr 321 w pokł. 510.<br />

2. zapewnić ciągły monitoring atmosfery<br />

w rejonie objętym pożarem poprzez<br />

zabudowę trzech linii chromatograficznych,<br />

tj. L-1 – w pochylni wentylacyjno-technologicznej<br />

nr 176<br />

w rejonie skrzyżowania z przekopem<br />

technologicznym II, L-2 – w pochylni<br />

wentylacyjnej nr 175, L-3 – w przebiciu<br />

transportowo-wentylacyjnym<br />

poz. 900m (nr 177)<br />

3. ograniczyć powietrze dopływające<br />

do rejonu poprzez zamknięcie całkowite<br />

tamy bezpieczeństwa TB-568<br />

zlokalizowanej w chodniku podstawowym<br />

w pokł. 510 nr 322, zamknięcie<br />

całkowite TB-219 zlokalizowanej<br />

w przekopie oddziałowym nr 927 poz.<br />

640m, zamknięcie jednego skrzydła<br />

drzwi w tamie bezpieczeństwa<br />

TB-581 zlokalizowanej w przebiciu<br />

transportowo – wentylacyjnym poz.<br />

900m nr 177,<br />

4. intensywnie transportować materiały,<br />

sprzęt, urządzenia i przepusty przeciwwybuchowe<br />

do miejsc zabudowy<br />

tam przeciwwybuchowych,<br />

5. dotransportować na poziom 900m<br />

generator gazów obojętnych (GGO) -<br />

urządzenie do inertyzacji atmosfery<br />

kopalnianej,<br />

6. dla odwrócenia kierunku przepływu<br />

powietrza w przekopie południowym<br />

poz. 512m i w przekopie wentylacyjnym<br />

nr 940/906 rozszczelnić budynek<br />

nadszybia szybu wentylacyjnego<br />

Andrzej II. Przy braku pożądanych<br />

efektów przystąpić do wyłączenia<br />

wentylatora szybu Andrzej II.<br />

Realizując powyższe ustalenia zamknięto<br />

drzwi w tamach bezpieczeństwa<br />

zgodnie z wytycznymi Zespołu. Na zmianie<br />

nocnej uruchomiono wykonywanie<br />

analiz chromatograficznych z dwóch linii<br />

tj. L-1 z pochylni wentylacyjno-technologicznej<br />

nr 176 w rejonie skrzyżowania<br />

z przekopem technologicznym oraz L-2<br />

z pochylni wentylacyjno-technologicznej<br />

nr 176 w rejonie skrzyżowania z pochylnią<br />

wentylacyjną nr 175.<br />

Wyniki chromatograficzne w dniu<br />

22.05.2012r.<br />

Sprowadzono z CSRG S.A. urządzenie<br />

do inertyzacji atmosfery kopalnianej<br />

GGO (wytwarzania gazów spalinowych)<br />

– w celu zabudowy w przekopie równoległym<br />

(nr 938) na poziomie 900m.<br />

Rozpoczęto podawanie azotu w rejon<br />

pożaru z wydajnością 1000 kg/h tj. 850<br />

m3/h. Założono drugą bazę ratowniczą<br />

na przebiciu nr 927 do pochylni taśmowej<br />

w pokł. 405/1 na poziomie 640m<br />

oraz trzecią bazę ratowniczą w objeździe<br />

szybu Andrzej VIII na poziomie<br />

900m. Rozpoczęto prace przygotowujące<br />

regulację powietrza na szybie Andrzej<br />

II dla odwrócenia przepływu powietrza<br />

w przekopie głównym poz. 512m<br />

i przekopie oddziałowym (nr 940/906)<br />

oraz dla skierowania powietrza do szybu<br />

Andrzej IV.<br />

W kolejnych dniach akcji prowadzono<br />

prace związane z budową trzech tam<br />

przeciwwybuchowych (wlotowych) na<br />

poziomach 900, 740 i 640. Dla dalszego<br />

ograniczenia przepływu powietrza do<br />

rejonu pożaru wykonano tamę regulacyjną<br />

w przebiciu transportowo-wentylacyjnym<br />

poz. 900 około 6m za budowaną<br />

tamą przeciwwybuchową TP-1.<br />

23 maja o godzinie 11 37 w rejonie<br />

ściany 193 miał miejsce wybuch metanu<br />

i gazów pożarowych. Ratownicy<br />

zatrudnieni przy budowie tam przeciwwybuchowych<br />

TP-1, TP-2 i TP-3 poczuli<br />

silny podmuch. Kierownik Akcji nakazał<br />

natychmiastowe wycofanie zastępów<br />

ratowniczych do baz. Między godziną<br />

1300 i 1400 miały miejsce jeszcze dwa<br />

takie dynamiczne zjawiska.<br />

Podjęto decyzję o podawaniu wody<br />

do chodnika podstawowego nr 322 na<br />

poziomie 740m za budowany korek<br />

przeciwwybuchowy TP-2 w celu wypełnienia<br />

wodą muldy w wyrobisku<br />

dla zwiększenia bezpieczeństwa pracujących<br />

zastępów i jednocześnie dalszego<br />

ograniczenia przepływu powietrza,<br />

ponadto rozpoczęto pobieranie analiz<br />

chromatograficznych z dyfuzora szybu<br />

Andrzej IV.<br />

W przekopie równoległym (nr 938) na<br />

Godz Linia O 2<br />

[%] CO 2<br />

[%] CO [%] CH 4<br />

[%] H 2<br />

[%] C 2<br />

H 4<br />

[%] C 2<br />

H 6<br />

[%] T [ 0 C]<br />

5 00 L1 19,13 0,52 0,1880 0,64 0 0 0 64<br />

5 15 L2 17,46 2,01 0,7800 0,70 0 0,01 0,01 74,4<br />

poziomie 900 w rejonie TP-1 zabudowano<br />

urządzenie GGO oraz przygotowano<br />

wymagany zapas paliwa lotniczego.<br />

24 maja dokonano odbioru konstrukcji<br />

zawarć korków przeciwwybuchowych<br />

oraz rozpoczęto zatłaczanie spoiwa<br />

mineralnego dla wypełnienia korków.<br />

25 maja ukończono budowę korka<br />

TP-2 wypełniając spoiwem przestrzeń<br />

pomiędzy zawarciami. Dla ograniczenia<br />

przepływu powietrza do rejonu pożaru,<br />

zamknięto przepusty tamowe przykręcając<br />

klapy zamykające. Tego samego dnia<br />

zebrał się Zespół Doradczy Kierownika<br />

Akcji w składzie poszerzonym o specjalistów<br />

i opracował następujące ustalenia:<br />

––<br />

zamknąć przepusty w tamie przeciwwybuchowej<br />

TP-3, przepusty w TP-2<br />

pozostawić zamknięte,<br />

––<br />

odwrócić kierunek przepływu powietrza<br />

przekierowując dymy do szybu<br />

wentylacyjnego Andrzej II, a następnie<br />

zweryfikować zasięg strefy zagrożenia.<br />

––<br />

przygotować miejsce pod Bazę nr 4<br />

w rejonie podszybia Andrzej III na<br />

poziomie 512. Zabezpieczyć bazę zaporami<br />

przeciwwybuchowymi.<br />

––<br />

przygotować na poziomie 512 niezbędne<br />

materiały do budowy instalacji<br />

(elektrycznej i wodnej) oraz do budowy<br />

tamy przeciwwybuchowej TP-4,<br />

9

NR 3/2012 Ratownictwo górnicze nr 68 ROK XVII<br />

10

ROK XVII Ratownictwo górnicze nr 68 NR 3/2012<br />

––<br />

dokończyć zalewanie muldy w chodniku<br />

podstawowym w pokł. 510 nr 322<br />

za korek TP-2.<br />

W wyniku prowadzonych prac ukończono<br />

wypełnianie spoiwem mineralnym<br />

korków TP-1 i TP-3 oraz zakończono<br />

wypełnianie wodą muldy za korkiem<br />

TP-2. Po upływie 12 godzin od zatłoczenia<br />

korka TP-3, zamknięto oba<br />

przepusty w tamie. Rozpoczęto budowę<br />

tam kompensacyjnych przy TP-1 i TP-3.<br />

Uruchomiono linię chromatograficzną<br />

nr 4 z bazy na poziomie 640m do pochylni<br />

175 na poziomie 512m. Zwiększono<br />

podawanie azotu w rejon pożaru do<br />

wydajności 3000 kg/h.<br />

27 maja wykonano odwrócenie kierunku<br />

przepływu powietrza w przekopie<br />

poz. 512, kierując dymy do szybu wentylacyjnego<br />

Andrzej II (rys.3). Rozpoczęto<br />

pobieranie analiz chromatograficznych<br />

(linia nr 5) z dyfuzora szybu Andrzej II,<br />

likwidując jednocześnie linię nr 3 (z dyfuzora<br />

szybu Andrzej IV). Założono<br />

Bazę nr 4 – tymczasowo na zrębie szybu<br />

Andrzej III i rozpoczęto budowę zapór<br />

przeciwwybuchowych na poziomie 512<br />

dla zabezpieczenia miejsca docelowego<br />

dla Bazy nr 4.<br />

(rys.3 – następna strona)<br />

Z uwagi na wystąpienie stężeń wybuchowych<br />

utrzymujących się w dymach<br />

pożarowych, zmniejszono stopniowo<br />

wydatek powietrza płynącego przez korek<br />

TP-1 z 800 do 500 m 3 /min. Po ustabilizowaniu<br />

się atmosfery poza granicą<br />

wybuchowości, przeprowadzono penetrację<br />

oddymionego przekopu na poziomie<br />

512m (nr 941) oraz przebudowano<br />

końcówkę linii chromatograficznej L-4<br />

w kierunku pochylni nr 175 w prądzie<br />

wypływających gazów pożarowych.<br />

Wyniki chromatograficzne w dniu<br />

28.05.2012r.<br />

28.05.2012r. Zespół Doradczy Kierownika<br />

Akcji zaakceptował lokalizację<br />

Bazy nr 4 na podszybiu szybu Andrzej<br />

III na poziomie 512m po ukończeniu<br />

budowy zapór przeciwwybuchowych<br />

i wykonaniu stref zabezpieczających.<br />

Zaakceptowano także uruchomienie<br />

Generatora Gazów Obojętnych podającego<br />

gazy spalinowe za korek TP-1 na<br />

następujących warunkach:<br />

––<br />

po podłączeniu GGO do przepustu<br />

tamowego w TP-1, zamknąć drugi<br />

przepust doprowadzający powietrze<br />

za TP-1,<br />

––<br />

stopniowo zwiększać wydatek gazów<br />

spalinowych do maksymalnej<br />

wydajności,<br />

––<br />

w przypadku długotrwałej przerwy<br />

w pracy urządzenia GGO należy zdemontować<br />

instalację i zamknąć drugi<br />

przełaz w tamie,<br />

––<br />

w związku z uruchomieniem GGO<br />

należy rozszerzyć strefę zagrożenia<br />

obejmującą wyrobiska wokół miejsca<br />

zabudowy urządzenia.<br />

Na zmianie nocnej zastęp specjalistyczny<br />

CSRG S.A. przygotował urządzenie<br />

GGO do uruchomienia na zmianie<br />

I dnia następnego. W tym samym<br />

czasie zaobserwowano spadek stężenia<br />

tlenu na liniach chromatograficznych<br />

L-2 i L-4 (wyniki w poniższej tabeli).<br />

Użycie w tych warunkach urządzenia<br />

GGO dla wyparcia tlenu stało się bezzasadne.<br />

Wobec powyższego odstąpiono<br />

od wykorzystania gazów spalinowych.<br />

Godz Linia O 2<br />

[%] CO 2<br />

[%] CO [%] CH 4<br />

[%] H 2<br />

[%] C 2<br />

H 4<br />

[%] C 2<br />

H 6<br />

[%] T [ 0 C]<br />

6 30 L2 9,12 7,22 1,2300 4,23 2,42 0,05 0,04 58,4<br />

6 30 L4 6,53 8,97 1,3600 6,64 3,06 0,06 0,05 62,7<br />

W tamie przeciwwybuchowej TP-1<br />

zamknięto jeden z przepustów utrzymując<br />

wydatek powietrza na poziomie<br />

500 m 3 /min.<br />

W tym momencie akcji skupiono większość<br />

prac ratowniczych na przeniesieniu<br />

Bazy nr 4 ze zrębu na podszybie szybu<br />

Andrzej III, wykonaniu instalacji elektrycznej<br />

i instalacji wodnej na przekopie<br />

poziom 512, transportów materiałów<br />

i urządzeń koniecznych do wykonania<br />

tamy przeciwwybuchowej TP-4 w przebiciu<br />

z pochylni wentylacyjnej (nr 175)<br />

do przekopu nr 941 na poziomie 512m.<br />

11<br />

Z uwagi na konieczność prowadzenia<br />

prac związanych z budową TP-4<br />

w trudnych warunkach mikroklimatu,<br />

przewidziano potrzebę wykorzystania<br />

wentylatora WLE SIGMA 900B oraz<br />

urządzenia chłodniczego typu MK-2.<br />

Na tamie TP-3 utrzymywano różnicę<br />

ciśnienia wynoszącą -5mmH 2<br />

O, kontynuowano<br />

doszczelnianie tamy kompensacyjnej<br />

przy TP-1 i przez cały czas<br />

prowadzono podawanie azotu z wydajnością<br />

3000 kg/h.<br />

31 maja rozwinięto kolejną linię chromatograficzną<br />

L-7 z bazy nr 4, do pochylni<br />

175, ukończono zabudowę urządzenia<br />

chłodniczego typu MK-2 w przekopie<br />

poz. 512m (wylot z lutniociągu przed<br />

skrzyżowaniem z pochylnią wentylacyjną<br />

175), zabudowano także wentylator<br />

WLE SIGMA 900B (wylot lutniociągu<br />

umieszczono na skrzyżowaniu z pochylnią<br />

wentylacyjną 175).<br />

Kierownik Akcji Ratowniczej zdecydował<br />

o wykonaniu tamy przeciwwybuchowej<br />

TP-4 w dwóch etapach (rys.<br />

4 i rys. 5) biorąc pod uwagę konieczność<br />

obniżenia temperatury w miejscu pracy<br />

ratowników, ponieważ temperatura<br />

gazów pożarowych przekraczała 60°C.<br />

(rys. 4 i rys. 5) – każdy rysunek na<br />

Godz Linia O 2<br />

[%] CO 2<br />

[%] CO [%] CH 4<br />

[%] H 2<br />

[%] C 2<br />

H 4<br />

[%] C 2<br />

H 6<br />

[%] T [ 0 C]<br />

6 30 L2 3,12 12,34 1,2800 5,63 2,52 0,10 0,07 65,7<br />

6 30 L4 6,02 9,06 1,2200 7,19 2,54 0,08 0,07 63,3<br />

całą szerokość strony<br />

Prace w rejonie TP-4 rozpoczęły się<br />

od zabudowy przegrody wentylacyjnej<br />

od skrzyżowania przekopu poz. 512m nr<br />

941 z pochylnią wentylacyjną 175 w kierunku<br />

tamy bezpieczeństwa TB-569.<br />

Zastępy pracujące w rejonie tamy TP-4<br />

wyposażone były w aparaty powietrzne<br />

- butlowe PSS 7000P oraz w kamizelki<br />

chłodzące, dodatkowo posiadały eksplozymetry<br />

monitorujące stan zagrożenia<br />

wybuchowego w miejscu pracy,<br />

ponadto zabudowana została dodatkowa<br />

linia chromatograficzna L-8, której<br />

koniec znajdował się w miejscu pracy<br />

ratowników oraz linia termistorowa do<br />

ciągłego pomiaru temperatury.<br />

1 czerwca zamknięto drugi przepust<br />

w TP-1 na poz. 900m co spowodowa-

NR 3/2012 Ratownictwo górnicze nr 68 ROK XVII<br />

12

ROK XVII Ratownictwo górnicze nr 68 NR 3/2012<br />

ło ograniczenie przepływu powietrza<br />

przez rejon pożaru do około 100m 3 /min,<br />

wpływając bezpośrednio na zmniejszenie<br />

ilości gazów pożarowych w miejscu<br />

budowanej TP-4. Przebudowano linię<br />

chromatograficzną L-7, umieszczając<br />

jej koniec około 1,5m za tamą bezpieczeństwa<br />

TB-569. Miejsce prac ratowniczych<br />

przewietrzane było przy użyciu<br />

wentylatora WLE SIGMA 900B, którego<br />

wydatek powietrza wyregulowano na<br />

poziomie 300 m 3 /min oraz dodatkowo<br />

przy użyciu urządzenia chłodniczego<br />

typu MK-2 o wydatku około 250 m 3 /min.<br />

Od 1 czerwca zwiększono liczbę zastępów,<br />

utrzymując od 10 do 12 zastępów<br />

na zmianę. Oprócz ratowników<br />

z KWK Ziemowit, KWK Piast i ZG Janina<br />

w akcji brali udział ratownicy<br />

z KWK Kazimierz Juliusz, KWK Staszic,<br />

KWK Wujek i ZG Sobieski.<br />

3 czerwca zakończono budowę konstrukcji<br />

zawarć dla tamy przeciwwybuchowej<br />

TP-4 oraz dokonano odbioru tej<br />

konstrukcji przez komisję wyznaczoną<br />

przez Kierownika Akcji Ratowniczej.<br />

Rozpoczęto zatłaczanie spoiwa szybkowiążącego<br />

pomiędzy zawarcia. Tama<br />

została wypełniona środkiem mineralnym<br />

w dniu 4 czerwca po czym przeprowadzono<br />

komisyjny odbiór tamy<br />

i o godzinie 5 35 zakręcono pokrywy<br />

w przepustach przeciwwybuchowych.<br />

Dzięki przyjętej metodzie przewietrzania<br />

w miejscu budowy TP-4, ratownicy<br />

nie byli narażeni na pracę w trudnych<br />

warunkach mikroklimatu. Zastosowane<br />

środki poprawiające komfort pracy<br />

ratowników (aparaty powietrzne – butlowe<br />

i kamizelki chłodzące) oraz częste<br />

zmiany zastępów w miejscu pracy sprzyjały<br />

utrzymaniu właściwego komfortu<br />

cieplnego organizmu ratowników.<br />

Po zamknięciu pola pożarowego,<br />

przez tamę TP-3 na poziomie 640m,<br />

mimo starań o utrzymanie depresji na<br />

poziomie - 3mm H 2<br />

O, nastąpił wypływ<br />

gazów pożarowych. Przystąpiono zatem<br />

niezwłocznie do prac związanych<br />

z uszczelnianiem górotworu wokół tamy<br />

oraz uszczelnianiem komory depresyjnej<br />

na całym obwodzie wyrobiska. Zaprzestano<br />

pobierania analiz chromatograficznych<br />

z linii L-8, rozpoczęto natomiast<br />

pobieranie prób do analizy chromatograficznej<br />

z linii L-6, której koniec znajdował<br />

się około 200m za tamą TP-1 na<br />

poziomie 900m. Wykonywano także<br />

precyzyjne analizy chromatograficzne<br />

prób powietrza pobieranych z dyfuzora<br />

szybu Andrzej II oraz zza tam TP-2<br />

i TP-3. Po zamknięciu pola pożarowego<br />

zmniejszono liczbę zastępów zatrudnionych<br />

w akcji utrzymując po 8 zastępów<br />

na zmianę.<br />

6 czerwca kontynuowano prace przy<br />

doszczelnianiu górotworu wokół tamy<br />

TP-3 wykonując wiercenia na obrysie<br />

tamy i zatłaczając środki chemiczne<br />

wypełniające spękania. Dla zmniejszenia<br />

nadciśnienia w polu pożarowym<br />

zmniejszono podawanie azotu do ilości<br />

2000 kg/h, a następnego dnia do<br />

1000 kg/h.<br />

W czasie kolejnych dni wykonano komorę<br />

kompensacyjną przed tamą TP-4,<br />

następnie wykonano „oganiankę” przed<br />

tamą TP-3 na długości 2,5m przy dojściu<br />

do komory kompensacyjnej i wypełniono<br />

środkiem mineralnym.<br />

9 czerwca zaprzestano podawanie azotu<br />

do pola pożarowego. Całkowita ilość<br />

podanego azotu w trakcie prowadzonej<br />

akcji wyniosła 1 029 000 kg. Skontrolowano<br />

stan atmosfery przed wszystkimi<br />

tamami pożarowymi upewniając się, że<br />

we wszystkich wyrobiskach skład powietrza<br />

jest zgodny z obowiązującymi<br />

przepisami, a następnie przeprowadzono<br />

penetrację wyrobisk objętych strefą zagrożenia.<br />

W wyniku penetracji stwierdzono,<br />

że skład atmosfery w kontrolowanych<br />

wyrobiskach spełnia wymogi przepisów.<br />

Wobec powyższego Kierownik Akcji<br />

Ratowniczej o godzinie 20 20 zakończył<br />

akcję ratowniczą.<br />

13

NR 3/2012 Ratownictwo górnicze nr 68 ROK XVII<br />

Funkcjonowanie <strong>ratownictwa</strong><br />

górniczego<br />

w świetle wyników badań socjologicznych<br />

przeprowadzonych wśród kadry kierowniczej kopalń<br />

węgla kamiennego<br />

Część IV<br />

Prezentowane w niniejszym opracowaniu<br />

wyniki socjologicznych badań<br />

jakościowych wśród przedstawicieli<br />

wyższego dozoru kopalń węgla kamiennego<br />

stanowią wynik realizacji<br />

finansowanego przez MNiSzW<br />

projektu badawczego N524 371537<br />

pt. Kierunki modernizacji funkcjonowania<br />

<strong>ratownictwa</strong> górniczego<br />

w branży górnictwa węgla kamiennego<br />

z uwzględnieniem uwarunkowań<br />

ekonomicznych i społecznych.<br />

Tekst stanowi rozdział książki pod<br />

redakcją Kai Gadowskiej pt. Ratownictwo<br />

górnicze w kopalniach węgla<br />

kamiennego. Uwarunkowania techniczne,<br />

ekonomiczne, organizacyjne<br />

i społeczne, opublikowanej nakładem<br />

Wydawnictwa Głównego Instytutu<br />

Górnictwa w 2011 r.<br />

ników ruchu stwierdził: System szkoleń<br />

jest, moim zdaniem, dobry i sprawdzony.<br />

Częstotliwość szkoleń jest wystarczająca.<br />

Kierownicy akcji, tak jak ja, mają obowiązek<br />

uczestniczenia w seminariach na<br />

temat prowadzenia akcji ratowniczych<br />

i ogólnie ma temat zwalczania zagrożeń.<br />

Organizuje je Stacja, odbywają się raz<br />

na dwa lata. Oceniam je jako pożyteczne.<br />

Można wiele skorzystać. Żeby zostać<br />

kierownikiem akcji na dole trzeba ukończyć<br />

kurs specjalistyczny. Powtarza się go<br />

co pięć lat. To jest takie przypomnienie,<br />

powtórka, ale też nowe rzeczy wchodzą.<br />

Tak samo kierownik bazy ratowniczej czy<br />

osoby dozoru muszą powtarzać kursy co<br />

pięć lat. Oprócz tego ćwiczenia praktyczne<br />

dotyczące właśnie prowadzenia akcji<br />

ratowniczych. I to jest bardzo potrzebne.<br />

Kierownik Kopalnianej Stacji Ratownicdr<br />

Kaja Gadowska<br />

Uniwersytet Jagielloński<br />

14<br />

1.1. System szkoleń<br />

kierowników akcji,<br />

kierowników akcji na<br />

dole i kierowników<br />

kopalnianych <strong>stacji</strong><br />

<strong>ratownictwa</strong><br />

Zakres i częstotliwość szkoleń dla kierowników<br />

akcji (seminarium raz na dwa<br />

lata), kierowników akcji na dole (kurs<br />

specjalistyczny raz na pięć lat oraz ćwiczenia<br />

praktyczne) oraz kierowników<br />

kopalnianych <strong>stacji</strong> <strong>ratownictwa</strong> (kurs<br />

okresowy raz na pięć lat) oceniono pozytywnie,<br />

jako zadowalające. Pojawiały<br />

się również postulaty wprowadzenia<br />

dodatkowych kursów. Jeden z kierow-

ROK XVII Ratownictwo górnicze nr 68 NR 3/2012<br />

twa też przechodzi regularne szkolenia<br />

powtórkowe co pięć lat. Tak samo zastępcy.<br />

To jest kurs okresowy, który się składa<br />

z części teoretycznej i praktycznej. Trzeba<br />

to zaliczyć. I warto, moim zdaniem, wspomnieć<br />

o jeszcze jednej sprawie, mianowicie<br />

o planowanych akcjach ratowniczych. Bo<br />

tu się właśnie ludzie bardzo dużo uczą.<br />

Zdaniem innego z kierowników akcji:<br />

Szkolenia są prowadzone na najwyższym<br />

poziomie w Centralnej Stacji. Jak ktoś<br />

chce się czegoś dowiedzieć, to się dowie.<br />

Następny z rozmówców ocenił: Kursy<br />

[dla kierowników ruchu] są praktycznie<br />

co dwa lata organizowane i uważam, że<br />

to jest wystarczający czas i sposób, żeby<br />

przekazać co zdarzyło się i co nowego<br />

wprowadzamy. A specjaliści z Centralnej<br />

Stacji z racji uczestnictwa praktycznie<br />

w każdej akcji mają najszerszą wiedzę<br />

na temat prowadzenia akcji. Kolejny<br />

respondent zauważył jednak: Moim<br />

zdaniem powinno być więcej troszeczkę<br />

szkoleń dla kierowników akcji. Są to osoby<br />

dozoru wyższego, które niekoniecznie<br />

muszą znać całą kopalnię. Więc może<br />

warto, by na kopalniach takie szkolenia<br />

były prowadzone przez dział wentylacji,<br />

żeby poznać całą wentylację całej kopalni.<br />

Bo jak ktoś pracuje jako osoba dozoru wyższego<br />

na zbrojeniach, ma swoją działkę.<br />

Ale zostanie kierownikiem akcji, będzie<br />

musiał odpowiadać za całość.<br />

Jeden z kierowników KSRG relacjonował:<br />

Najpierw byłem na kursie tym<br />

podstawowym dla ratowników jako osoba<br />

dozoru. Później byłem zastępowym,<br />

później jako osoba dozoru w drużynie<br />

ratowniczej byłem kierownikiem bazy,<br />

kierownikiem akcji. To są też takie kursy<br />

tygodniowe, około, tak plus minus, ale<br />

przeważnie tydzień. I później się dostaje<br />

następne kwalifikacje w tej drużynie.<br />

Z biegiem czasu odbyłem kurs dla kierowników<br />

<strong>stacji</strong> ratowniczych. Te kursy<br />

dotyczące kierowników są w Bytomiu prowadzone<br />

i to jest co pięć lat odnawiane,<br />

każdy z tych kursów. To nie jest tak, że raz<br />

się zdobędzie kwalifikacje na całe życie,<br />

tylko to trzeba cały czas na bieżąco po<br />

prostu zdawać co pięć lat. To dobrze, bo<br />

w ciągu pięciu lat jest tyle zmian. Zawsze<br />

są jakieś nowości. I jeszcze tu w [Stacji]<br />

Okręgowej mamy ćwiczenia. Tak że sam<br />

kurs nie wystarczy, jeszcze to trzeba poprzeć<br />

praktycznymi ćwiczeniami.<br />

Inny z kierowników KSRG zauważył:<br />

Oprócz tego, że jak już mówiłem każdy<br />

kierownik kopalnianej <strong>stacji</strong> ratowniczej<br />

powinien przejść kurs z pierwszej pomocy,<br />

to uważam, że każdy kierownik powinien<br />

też przejść kurs mechanika sprzętu.<br />

Wiadomo, przeglądając aparaty W-70<br />

mechanik to jest osoba, która ukończyła<br />

odpowiedni kurs. To jest kurs miesięczny,<br />

tak że dużo praktycznych rzeczy on się<br />

tam uczy i ten aparat kontroluje. Oczywiście<br />

w książce on się podpisuje, że on<br />

to skontrolował, tak że on za ten aparat<br />

fizycznie odpowiada. Ale, jest tylko jedno<br />

ale, że pierwszy jakby się coś stało, to<br />

idzie kierownik <strong>stacji</strong>. Jak ja mogę sprawdzić<br />

coś dokładnie, skoro ja się na tym<br />

nie znam? Bo ja się na tym nie muszę<br />

znać. Mam od tego pierwszego mechanika<br />

i mechanika. […] To jest tak samo<br />

jak ta pierwsza pomoc przedmedyczna.<br />

Zastępowy mi pojedzie na kurs pomocy<br />

przedmedycznej do Centralnej Stacji Ratownictwa<br />

Górniczego. Tam oczywiście jest<br />

pani doktor, która wszystkie nowinki jako<br />

fachowiec zna na bieżąco. On przyjedzie<br />

z tego kursu, a ja na przykład prowadzę<br />

ćwiczenia za dwa dni i coś powiem, a on<br />

mi powie: „Panie kierowniku, ja byłem<br />

[na szkoleniu] wczoraj i mi powiedziano<br />

tak.” Bo on po prostu uczestniczy w tym.<br />

A my w tej pomocy nie uczestniczymy.<br />

My wiemy tyle po prostu, co się czyta,<br />

co się samemu dowiaduje.<br />

Kolejny rozmówca stwierdził: Każde<br />

dodatkowe szkolenie jest in plus. Czy<br />

dla kierownika ruchu zakładu, czy dla<br />

kierownika <strong>stacji</strong>, czy dla szeregowego<br />

ratownika. Znam kierowników <strong>stacji</strong>,<br />

którzy przeszli szkolenie na mechanika<br />

sprzętu, ale przepisy tego nie wymagają.<br />

Kolejny respondent stwierdził: My mamy<br />

szkolenia co pięć lat jako kierownicy <strong>stacji</strong>.<br />

Jeśli chodzi o znajomość, poznawanie<br />

nowych rodzajów sprzętów, nie ma żadnego<br />

problemu. Jeździmy na różne targi,<br />

różne ekspozycje związane ze sprzętem<br />

czy ogólnie z górnictwem. Nie ma żadnego<br />

problemu. Dzwonię do szefa, mówię,<br />

szefie jest coś nowego, co chciałbym zobaczyć.<br />

Szef mnie pośle. Potrzeby jakichś<br />

dodatkowych szkoleń w tym momencie<br />

raczej nie widzę.<br />

15<br />

Szczególnie dobrze, jako niezwykle<br />

przydatne, jest oceniane przez kierowników<br />

akcji analizowanie zapisów<br />

przebiegów rzeczywistych akcji ratowniczych.<br />

Pozwala to na wychwycenie<br />

błędów i uchronienie się przed podobnymi<br />

w przyszłości. Zdaniem jednego<br />

z kierowników akcji: To jest naprawdę<br />

świetna rzecz, żeby się uczyć na cudzych<br />

błędach. Nie chodzi mi oczywiście o to,<br />

żeby komuś wytykać błędy, jak sobie siedzę<br />

wygodnie w fotelu, po akcji. Tylko,<br />

żeby przeanalizować akcję krok po kroku,<br />

zdać sobie sprawę z pewnych rzeczy<br />

i starać się przed nimi uchronić w przyszłości.<br />

Inny z kierowników ruchu zakładu<br />

stwierdził: Bardzo przydatne jest,<br />

w mojej ocenie, analizowanie zapisów<br />

z przebiegów rzeczywistych akcji. Różne<br />

rzeczy można wychwycić, przeanalizować<br />

warianty, decyzje, które były podejmowane,<br />

żeby później, jakby zaistniała taka<br />

konieczność z tego skorzystać, żeby nie<br />

popełniać tych samych błędów. Kolejny<br />

kierownik akcji dodał: Ważne jest na<br />

tych szkoleniach, że dostajemy dużą dawkę<br />

informacji z przeprowadzonych akcji<br />

już wcześniej. I analiza błędów, dobrych<br />

stron, złych, różnego rodzaju rozwiązań.<br />

Bo to gdzieś człowiekowi w pewnym<br />

momencie również poszerza horyzonty<br />

i później te dobre strony można wykorzystać<br />

u siebie prowadząc akcję. I to są<br />

specjaliści, którzy no rzeczywiście sporo<br />

w tym temacie tych informacji przekazują<br />

na tych seminariach.<br />

Następny respondent zauważył: Jako<br />

już nieczynny ratownik raz na 5 lat<br />

przechodzę szkolenia pięciodniowe dla<br />

nieratowników. A oprócz tego jako kierownik<br />

sztabu też przechodzę okresowe<br />

szkolenie. Uważam, że to jest bardzo<br />

potrzebna powtórka. Jednak człowiek<br />

sobie przypomni pewne rzeczy, pewne<br />

mechanizmy, jakich należy się trzymać.<br />

Nawet przy takiej powtórce zdawałoby<br />

się rutynowej stwierdzam, że coś odkrywam<br />

na nowo, albo sobie przypominam,<br />

że jednak coś należy robić tak. Poza tym<br />

tam się omawia bardzo często rzeczywiste<br />

akcje, które były gdzieś tam prowadzone,<br />

szczególnie takie nietypowe. Bo tak naprawdę<br />

to my ćwiczymy na sucho, jak się<br />

to mówi. A zaskoczy nas dopiero coś, co<br />

nam się przytrafi w rzeczywistości, kiedy

NR 3/2012 Ratownictwo górnicze nr 68 ROK XVII<br />

prowadzimy akcję. Dobrze jest właśnie<br />

porozmawiać o czymś, co zdarzyło się już<br />

gdzieś. Bo my tutaj na naszym podwórku<br />

wiemy co się dzieje u nas, a nie wiemy co<br />

się dzieje za miedzą. Przede wszystkim<br />

wytyka się, jakie błędy popełniono, bo to<br />

już można podsumować, że popełniono<br />

takie błędy. I to jest przestroga, żeby tych<br />

błędów nie popełnić w przyszłości.<br />

Kierownicy akcji na dole dobrze oceniali<br />

zakres przewidzianych dla nich<br />

szkoleń i ćwiczeń. Jak się wyraził jeden<br />

z kierowników akcji na dole: Ćwiczenia<br />

co trzy lata w Centralnej Stacji Ratownictwa<br />

Górniczego. To jest powtórzenie<br />

sobie pewnych wiadomości czy odświeżenie.<br />

Te szkolenia, jakie mam są konkretne<br />

i treściwe. To nie jest czas zmarnowany.<br />

To jest czas przeznaczony na powtórkę<br />

pewnych schematów. Kolejny respondent<br />

dodał: Są kursy dla kierowników akcji na<br />

dole powtarzane co pięć lat. I są dla nas<br />

robione szkolenia co roku i my na te szkolenia<br />

jeździmy. Te szkolenia, co prowadzą<br />

Okręgowe Stacje czy <strong>Centralna</strong> Stacja, to<br />

są szkolenia, które są zbliżone do akcji<br />

ratowniczych. Te ćwiczenia są zbliżone<br />

do tych chwil, które się mogą zdarzyć na<br />

dole. Ja uważam, że teoria jest ważna, ale<br />

bardzo ważną rzeczą jest też praktyka.<br />

Uczymy się, jeśli czegoś doświadczamy.<br />

Jeden z rozmówców zwrócił uwagę, że<br />

w przypadku kierowników akcji na dole<br />

niebędących specjalistami w zakresie<br />

wentylacji celowe wydaje się wprowadzenie<br />

szkolenia z kierownikami działu<br />

wentylacji: Jakieś szkolenie, oprowadzenie<br />

z szefem wentylacji, żeby poznać całą<br />

kopalnię, wszystkie zakamarki. Kierownikami<br />

akcji na dole są osoby dozoru wyższego,<br />

które, powiedzmy, w codziennych<br />

obowiązkach mają tą swoją określoną<br />

działkę, którą się zajmują, która nie obejmuje<br />

nigdy, że tak powiem, całej kopalni,<br />

tak jak na przykład w przypadku szefa<br />

działu wentylacji, który tą cała kopalnię<br />

musi mieć w małym paluszku. Żeby te<br />

osoby poznały wszystkie wyrobiska, jak<br />

jest taka potrzeba.<br />

Pojawiły się również opinię, że są<br />

potrzebne szkolenia dla dyspozytorów.<br />

Zdaniem jednego z kierowników ruchu<br />

zakładu: Jeżeli chodzi na szczeblu<br />

kierownika ruchu zakładu, to, jak mówiłem<br />

zakres tych szkoleń, przytaczane<br />

akcje, spotkania z różnymi specjalistami,<br />

to wszystko jest wystarczające. I myślę,<br />

że tych szkoleń jest dość. Bardziej bym<br />

się bał o dyspozytorów. Dyspozytorzy<br />

by musieli troszkę więcej tych szkoleń<br />

mieć, bo właśnie często dyspozytor jako<br />

ten pierwszy kierownik akcji... Tu tych<br />

szkoleń jest za mało, tego brakuje. Właśnie<br />

w tej pierwszej części akcji, gdy się<br />

sprawa jak gdyby rodzi, gdzie trzeba zagrożenie<br />

u źródła opanować. Oni robią<br />

to swoimi sposobami, na bazie swojego<br />

doświadczenia. A takim podstawowym<br />

elementarzem do prowadzenia akcji jest<br />

plan <strong>ratownictwa</strong>. Tak że tutaj szkolenia<br />

by się przydały.<br />

Ponadto, w wywiadach z kierownikami<br />

sztabu akcji pojawiały się postulaty zorganizowania<br />

szkoleń dla tej grupy osób.<br />

Według jednego z respondentów: Sami<br />

sztabowcy również odbywają szkolenia<br />

w Centralnej Stacji Ratownictwa Górniczego.<br />

Aczkolwiek powiem tak – jeśli<br />

chodzi o uwagi odnośnie szkoleń, to być<br />

może należałoby rozszerzyć zakres tych<br />

szkoleń na szkolenia dla kierowników<br />

sztabu. Bo te szkolenia dotyczące samego<br />

uczestnictwa w pracach sztabu nie do<br />

końca tak jakby obejmuje swoim zakresem<br />

wszystkie obowiązki, które powinien<br />

wykonywać w ramach prowadzenia akcji<br />

kierownik sztabu. Przede wszystkim czas<br />

tego szkolenia trzydniowy na przyswojenie<br />

dość sporego zasobu wiedzy jest<br />

zbyt krótki. Tym bardziej, że to są osoby<br />

funkcyjne niezwiązane z ratownictwem.<br />

Postulowano ponadto, aby szkolenia<br />

organizowane przez CSRG były prowadzone<br />

przez osoby ze „świeżym” doświadczeniem<br />

ratowniczym, które przeszły na<br />

emeryturę stosunkowo niedawno, do<br />

pięciu lat przed szkoleniem. Im dłuższy<br />

bowiem czas spędzony na emeryturze,<br />

tym słabsza orientacja w najnowszych<br />

osiągnięciach w dziedzinie <strong>ratownictwa</strong>.<br />

Jeden z kierowników KSRG powiedział:<br />

Ja w ogóle jestem zdania, że stacja<br />

[CSRG] ma świetnych specjalistów, ludzi<br />

z ogromnym doświadczeniem i człowiek<br />

się wiele może nauczyć na tych szkoleniach.<br />

Tylko, że też trzeba zdawać sobie<br />

sprawę, że w górnictwie, tak jak wszędzie<br />

indziej, zachodzi szybki postęp. Zmieniają<br />

się technologie, zmienia się sprzęt,<br />

zmieniają się metody. I osoba, która nie<br />

16<br />

ma kontaktu z zawodem, no przestaje<br />

nadążać. A część specjalistów z CSRG,<br />

no, to są jednak emeryci.<br />

1.2. Planowane akcje<br />

ratownicze<br />

Po wypadku zbiorowym, jaki zdarzył<br />

się w 1998 r. w KWK „Niwka-Modrzejów”<br />

prezes Wyższego Urzędu Górniczego<br />

wydał nakaz, by niebezpieczne roboty<br />

górnicze prowadzić na zasadach planowanych<br />

akcji ratowniczych. Sformułowanie<br />

„planowana akcja ratownicza” nie zostało<br />

jednak ujęte w przepisach prawa. Część<br />

respondentów wyraziła przekonanie,<br />

że wprowadzenie pojęcia „planowanej<br />

akcji ratowniczej” do przepisów prawa<br />

jest zasadne. Jednak inni nie widzieli<br />

takiej konieczności. Zdaniem jednego<br />

z respondentów: Planowana akcja czy<br />

powinna być ujęta w przepisach. Nie<br />

widzę w sumie takiej potrzeby. Są wytyczne.<br />

[…] Chociaż może… Planowana<br />

akcja nie wymaga poinformowania<br />

wszystkich osób, które są uwzględnione<br />

w planie <strong>ratownictwa</strong>. Tu by to mogło<br />

być, żeby wyszczególnić, kto powinien być<br />

poinformowany. Bo jeżeli jest planowana<br />

akcja, to wiadomo, że musi znać dyrektor,<br />

Urząd Górniczy, Okręgowa Stacja<br />

i <strong>Centralna</strong>. Pewne osoby muszą wiedzieć,<br />

że dzieje się coś takiego. Nie musi<br />

o tym wiedzieć policja, prokurator. A to<br />

wszystko jest w tym planie <strong>ratownictwa</strong>.<br />

Jak jest planowana akcja, wyszczególnić,<br />

kto powinien być poinformowany.<br />

Kolejny rozmówca stwierdził: Jeśli jest<br />

jakieś wyrobisko, które trzeba wyłączyć<br />

z ruchu kopalni, choćby nawet ze względów<br />

bezpieczeństwa, a później trzeba wrócić<br />

do niego, otworzyć to, przewietrzyć,<br />

albo wykorzystać jakieś wyrobisko stare,<br />

otworzyć je, spenetrować, to te wszystkie<br />

otwierania zamkniętych wyrobisk trzeba<br />

prowadzić na zasadach akcji ratowniczej.<br />

To się planuje: zrobimy to w tym i tym<br />

dniu, potrzebujemy tyle i tyle zastępów,<br />

tak i tak to zrobimy. To się robi na zasadzie<br />

planowanych akcji ratowniczych.<br />

Taka jest praktyka. Nie wiem, konkretnie<br />

w jakich przepisach to ma umocowanie.<br />

Zastępca kierownika ruchu powiedział:<br />

Jest ustalone, że tak to ma być prowadzone.<br />

Plan jest zatwierdzony przez Okręgową<br />

Stację przez pełnomocnika Centralnej<br />

Stacji. To jest uzgadniane.

Nowoczesne monitorowanie stref – Dräger X-zone 5000<br />

Dräger X-zone 5000 transformuje osobiste detektory gazowe Dräger X-am 5000 i 5600<br />

w innowacyjne urządzenie do monitorowania strefowego.<br />

jednostki łatwe w transporcie, trwałe i wodoszczelne<br />

natychmiastowa gotowość pomiarowa<br />

bezprzewodowa transmisja sygnału alarmowego<br />

stały monitoring strefy pod kątem wystąpienia zdefiniowanego zagrożenia gazowego<br />

nieprzerwana praca przez max. 120 godzin<br />

Dopuszczenia ATEX II, I M1 Ex ia I Ma, II 1G Ex ia IIC T3 Ga, II 2G Ex ia d IIC T4 Gb<br />

wymiary: 490 x 300 x 300 mm<br />

waga: od 7 go 10 kg<br />

klasa szczelności: IP 67<br />

możliwość konfiguracji do indywidualnych potrzeb<br />

użytkownika dzięki oprogramowaniu komputerowemu<br />

powiadomienia alarmowe:<br />

optyczne (360°– pod świetlany pierścień)<br />

akustyczne (360° > 105 dB Z odległo ści 1 m)<br />

możliwość załączania elementów wyposażenia zewnętrznego,<br />

jak: systemów wentylacyjnych, bramek, buczków, lamp<br />

sygnalizacyjnych lub drogowych<br />

Drager X-dock to nowy modularny system automatycznego serwisowania mierników pomiarowych.<br />

Stacja X-dock umożliwia równoległe przeprowadzenie<br />

automatycznej kalibracji, regulacji oraz testu gazowego<br />

mierników pomiarowych. System składa się z <strong>stacji</strong> głównej, do<br />

której istnieje możliwość podłączenia do 10 modułów na<br />

poszczególne mierniki pomiarowe. Stacja główna automatycznie<br />

reguluje dopływ gazu do mierników, umożliwia zarządzanie<br />

funkcjami, miernikami, wydruk raportów i certyfikatów.<br />

Oprogramowanie komputerowe umożliwia dodatkowo<br />

zarządzanie dużą ilością mierników tj.: wskazanie ilości<br />

przyrządów w ruchu oraz w naprawie, przypomnienie o<br />

terminach kalibracji, ewidencja wydawania itp.<br />

Więcej informacji na naszej stronie www.draeger.pl<br />

Dräger. Technika dla Życia.

1300<br />

Górnicze Urz¹dzenie Py³owe (GUP)<br />

Systemu POLKO<br />

do opylania py³em kamiennym ociosów wyrobisk górniczych<br />

Parametry techniczno-eksploatacyjne:<br />

- zasilanie sprê¿onym powietrzem 0,2 - 0,5MPa<br />

- wydajnoϾ 6,0 Mg/h<br />

- odleg³oœæ transportowa ok. 1000m<br />

- objêtoœæ podajnika komorowego 0,25 - 0,4m 3<br />

900<br />

POLKO<br />

1350<br />

Górnicze Urz¹dzenie Py³owe (GUP)<br />

Systemu POLKO<br />

posiada wszelkie wymagane przepisami dopuszczenia<br />

i certyfikaty do stosowania w podziemnych<br />

wyrobiskach górniczych<br />

Kooperacja POLKO zaprasza do wspó³pracy<br />

oferuj¹c doradztwo techniczne, dobór parametrów technicznych urz¹dzeñ,<br />

szkolenie za³ogi, sprawny serwis gwarancyjny i pogwarancyjny

<strong>Centralna</strong> Stacja Ratownictwa Górniczego S.A.<br />

Dział Ratownictwa ds. Szkolenia<br />

41-902 Bytom, ul. Chorzowska 25<br />

tel. 032 3880419; 032 3880453; fax: 032 2822681<br />

www.csrg.bytom.pl e-mail: info@csrg.bytom.pl<br />

Dział Szkolenia Centralnej Stacji Ratownictwa Górniczego S.A. oferuje szkolenia:<br />

‣ dla pracowników zakładów górniczych, wynikające z zapisów rozporządzenia<br />

Ministra Gospodarki z 12 czerwca 2002r. w sprawie <strong>ratownictwa</strong> górniczego,<br />

‣ dla służb kopalnianych, których celem<br />

jest podniesienie wiedzy w zakresie:<br />

- pomocy przedmedycznej,<br />

- profilaktyki pożarowej,<br />

- pomiarów parametrów fizykochemicznych<br />

powietrza kopalnianego,<br />

- obsługi sprzętu ochrony dróg<br />

oddechowych,<br />

- innych zagadnień związanych<br />

z górnictwem podziemnym.<br />

Dział Szkolenia Centralnej Stacji Ratownictwa Górniczego S.A. w Bytomiu posiada:<br />

‣ Akredytację Śląskiego Kuratorium Oświaty,<br />

‣ Stwierdzenie Okręgowego Urzędu Górniczego w Gliwicach o spełnieniu warunków<br />

do prowadzenia szkoleń pracowników zatrudnionych w ruchu zakładów górniczych.<br />

‣ Wpis do prowadzonej przez Miasto Bytom ewidencji niepublicznych szkół i placówek<br />

jako: NIEPUBLICZNA PLACÓWKA DOKSZTAŁCANIA I DOSKONALENIA ZAWODOWEGO<br />

Zapraszamy<br />

podmioty trudniące się ratownictwem,<br />

w różnych branżach zawodowych<br />

na:<br />

KURS Z ZAKRESU KWALIFIKOWANEJ<br />

PIERWSZEJ POMOCY,<br />

którego program został zatwierdzony przez<br />

Wojewodę Śląskiego.

ROK XVII Ratownictwo górnicze nr 68 NR 3/2012<br />

Jeden z kierowników KSRG zauważył:<br />

Po kilku nieszczęśliwych wydarzeniach<br />

na kopalniach wprowadzono pewien typ<br />

prac, które muszą być prowadzone na<br />

zasadach akcji ratowniczych. I tak się<br />

dzieje. Jeśli mamy otwieranie jakiegoś<br />

kilka lat temu zaizolowanego pola, to<br />

odbywa się to na zasadach właśnie akcji<br />

ratowniczej. Normalnie jest powiadamiany<br />

Urząd Górniczy… Wszystko jest<br />

identycznie tak jak na akcji ratowniczej.<br />

Kilku respondentów sądziło, że zasady<br />

prowadzenia planowanych akcji ratowniczych<br />

zostały ujęte w przepisach prawa.<br />

Zastępca kierownika KSRG stwierdził:<br />

Po tych wydarzeniach na Niwce-Modrzejów,<br />

kiedy ratownicy poginęli, wiele<br />

zmian w przepisach zostało wprowadzonych.<br />

Teraz na każde wyjście zastępu<br />

jest pisemna informacja. Kierownik<br />

działu wentylacji lub osoba przez niego<br />

upoważniona musi wydać polecenie na<br />

piśmie, że zastęp podejmuje się takiej<br />

i takiej pracy.<br />

Rozmówcy bardzo pozytywnie oceniali<br />

praktykę prowadzenia niebezpiecznych<br />

robót górniczych na zasadach planowanej<br />

akcji ratowniczej. Zwracano uwagę,<br />

że prowadzenie określonych prac na<br />

zasadach planowanych akcji ratowniczych<br />

służy nabywaniu doświadczenia<br />

niezbędnego do prowadzenia akcji ratowniczych<br />

na skutek zaistnienia nieprzewidzianego<br />

zdarzenia. Zdaniem<br />

jednego z respondentów: Bardzo dużo<br />

dobrego jest w tym, że w okresie ostatnich<br />

kilku czy kilkunastu lat niektóre z prac,<br />

które kiedyś były na zasadzie profilaktyki<br />

robione, obecnie są robione na zasadach<br />

akcji ratowniczej. My w przeciągu roku<br />

mamy takich akcji kilkanaście. Każda<br />

taka akcja ma wszystkie te same zasady<br />

co normalnej akcji. Jest to samo w sobie<br />

bardzo dobrym ćwiczeniem. Dodatkowo<br />

są jeszcze robione próbne akcje. Urzędy<br />

raz w roku też robią kontrolną taką akcję.<br />

Wskazywano, że podczas przeprowadzania<br />

planowanych akcji ratowniczych<br />

wiele można się nauczyć.<br />

Zastępca kierownika ruchu zakładu<br />

zauważył: Poza tym mamy dużo akcji<br />

profilaktycznych, dużo akcji planowanych<br />

i tam ci ludzie się ćwiczą. I jeżeli<br />

występuje akcja, gdzie trzeba ratować<br />

ludzi czy sprzęt czy mienie w akcji ratowniczej<br />

nieplanowanej, to my właśnie<br />

ściągamy tych ludzi do prowadzenia akcji<br />

na dole i oni sobie spokojnie radzą. Dość<br />

dużo zyskaliśmy przepisem, że wszystkie<br />

otwarcia rejonów, że te wszystkie akcje<br />

planowane muszą być. Ludzie mało, że<br />

się uczą na dole prowadzić akcję, uczą się<br />

w sztabie, co należy robić. Kiedyś nie było<br />

tych planowanych akcji i ludzie nie mieli<br />

doświadczenia. Każdy szedł wystraszony,<br />

bał się, jak to będzie. A teraz już ludzie<br />

się nie boją. Każdy wie, co ma robić. I to<br />

jest pozytywne, to wyszło nam na plus.<br />

Jeden z respondentów argumentował:<br />

Planowana akcja, no są organizowane<br />

takie próby. One się odbywają raz na<br />

parę miesięcy. Wiadomo że jest to akcja<br />

próbna. Podczas rzeczywistego zdarzenia,<br />

no może się wszystko potoczyć<br />

inaczej. Ale to jest bardzo dobra rzecz.<br />

Cała kopalnia w takiej akcji uczestniczy.<br />

Wszyscy. Załoga poznaje drogi wyprowadzania<br />

z danych rejonów wentylacyjnych.<br />

Kolejny rozmówca stwierdził: Podczas<br />

planowanej akcji [ratowniczej] wiele rzeczy<br />

można wychwycić niejako zawczasu.<br />

W przypadku, gdyby faktycznie doszło do<br />

jakiegoś zdarzenia, wiadomo co robić, to<br />

jest przećwiczone. I, jak mówię, na tym<br />

etapie można eliminować potencjalne<br />

problemy. Żeby potem coś nie wyszło<br />

niespodziewanego.<br />

Wczoraj i dziś <strong>ratownictwa</strong><br />

górniczego w Rosji<br />

Początki <strong>ratownictwa</strong> górniczego<br />

w Rosji datowane są na koniec XIX<br />

wieku (ok.1870-1880 rok). W tym czasie<br />

bowiem, w kopalniach Donbasu zaczynają<br />

formować się pierwsze oddziały<br />

ratunkowe. Członkami tych oddziałów<br />

byli wolontariusze, górnicy najbardziej<br />

doświadczeni i odpowiednio fizycznie<br />

przygotowani.<br />

Na zdjęciach archiwalnych można zobaczyć<br />

budynek <strong>stacji</strong> ratowniczej (zdj.1)<br />

i ratowników (zdj.2,3,4).<br />

Potrzeba tworzenia takich zespołów<br />

podyktowana została zwiększoną liczbą<br />

wypadków i katastrof występujących<br />

w kopalniach. W 1902 roku na XVII<br />

Zjeździe Górników w południowej Rosji<br />

ustalono potrzebę organizacji kilku <strong>stacji</strong><br />

ratowniczych w kopalniach uznanych<br />

mgr inż.<br />

Mirosław Bagiński<br />

Wiceprezes ds. technicznych<br />

CSRG S.A. w Bytomiu<br />

za najniebezpieczniejsze. W 1907 roku<br />

podczas XXXII Kongresu Przemysłu<br />

Górniczego w południowej Rosji, zdecydowano<br />

się zorganizować Stacje Ra-<br />

Zdjęcie nr 1<br />

17

NR 3/2012 Ratownictwo górnicze nr 68 ROK XVII<br />

Zdjęcie nr 2<br />

Zdjęcie nr 3<br />

townictwa w Donbasie (Makeewka), na<br />

Uralu (Kizel) oraz w Basenie Kuźnieckim<br />

(Anzhero-Sudzhensk).<br />

W 1915 r. w Rosji było już 17 <strong>stacji</strong><br />

ratowniczych. Jednak niska efektywność<br />

takiej organizacji doprowadziła do<br />

centralizacji i przeniesienia wszystkich<br />

kopalnianych <strong>stacji</strong> ratowniczych pod<br />

kontrolę władz publicznych. W 1924<br />

roku funkcjonowały już 33 stacje ratownicze<br />

w kopalniach w Donbasie, na<br />

Uralu, w Kuzbasie, Azji Środkowej i na<br />

Dalekim Wschodzie. Stacje były organizowane<br />

nie tylko w podziemnych kopalniach<br />

węgla, ale także w kopalniach<br />

eksploatujących rudy żelaza i rudy polimetaliczne.<br />

Zdjęcie nr 4<br />

Obecnie Oddziały służb <strong>ratownictwa</strong><br />

górniczego (Państwowe Federalne Unitarne<br />

Przedsiębiorstwo „Paramilitarna<br />

Służba Ratownictwa Górniczego” -<br />

VGSCH) rozlokowane są we wszystkich<br />

federalnych okręgach Federacji Rosyjskiej.<br />

VGSCH składa się z 17 oddziałów<br />

- skoszarowanych jednostek ratowniczych<br />

(VGSO), które obejmują 56 <strong>stacji</strong><br />

18

ROK XVII Ratownictwo górnicze nr 68 NR 3/2012<br />

Struktura organizacyjna Paramilitarnych Służb Ratownictwa Górniczego<br />

Ministerstwa Nadzwyczajnych Sytuacji Federacji Rosyjskiej<br />

stan na dzień 01.06.2011<br />

Aparat Centralny Ministerstwa Nadzwyczajnych<br />

Sytuacji Federacji Rosyjskiej<br />

Zarząd Paramilitarnych Służb Ratownictwa<br />

Górniczego<br />

Państwowe Federalne Przedsiębiorstwo<br />

Skarbu Państwa<br />

„Zarząd Paramilitarnych Służb<br />

Ratownictwa Górniczego w organizacji”<br />

553 osoby<br />

Państwowe Federalne Unitarne<br />

Przedsiębiorstwo «Paramilitarna Służba<br />

Ratownictwa Górniczego»<br />

4228 osób<br />

Oddziały Regionalne<br />

Paramilitarnych ФилиалыSłużb<br />

Ratownictwa Военизированные Górniczego,<br />

горноспасательные отряды<br />

7(ВГСО)<br />

Filie Филиалы<br />

Paramilitarnych Военизированные Służb<br />

Ratownictwa горноспасательные<br />

Górniczego<br />

17 отряды<br />

(ВГСО)<br />

Paramilitarne Służby<br />

Ratownictwa<br />

Военизированные<br />

Górniczego, горноспасательные drużyny взводы<br />

(пункты)<br />

17<br />

(ВГСВ, ВГСП)<br />

Paramilitarne Służby<br />

Ratownictwa<br />

Военизированные<br />

Górniczego, горноспасательные drużyny взводы<br />

(пункты)<br />

70<br />

(ВГСВ, ВГСП)<br />

Paramilitarny Sztab Ratownictwa Górniczego<br />

Paramilitarny<br />

Sztab<br />

Ratownictwa<br />

Górniczego<br />

w Krasnojarsku<br />

Państwowe Federalne Unitarne Przedsiębiorstwo<br />

„Paramilitarna Służba Ratownictwa Górniczego”<br />

filie<br />

Primorski<br />

Paramilitarny<br />

Sztab<br />

Ratownictwa<br />

Górniczego<br />

w Dalniegorsku<br />

Moskiewski<br />

Paramilitarny<br />

Sztab<br />

Ratownictwa<br />

Górniczego<br />

w Moskwie<br />

Paramilitarny<br />

Sztab<br />

Ratownictwa<br />

Górniczego<br />

Rostowskiego<br />

Rejonu<br />

w Szachtach<br />

Paramilitarny<br />

Sztab<br />

Ratownictwa<br />

Górniczego<br />

Południa i<br />

Centrum<br />

w Gubkinie<br />

Uralski<br />

Paramilitarny<br />

Sztab<br />

Ratownictwa<br />

Górniczego<br />

w<br />

Jekatierinburgu<br />

Kopiejski<br />

Paramilitarny<br />

Sztab<br />

Ratownictwa<br />

Górniczego<br />

w Kopiejsku<br />

Paramilitarny<br />

Sztab<br />

Ratownictwa<br />

Górniczego<br />

Peczorskiego<br />

Zagłębia<br />

w Workucie<br />

Kiemierowski<br />

Paramilitarny<br />

Sztab<br />

Ratownictwa<br />

Górniczego<br />

w Kiemierowie<br />

Nowokuźniecki<br />

Paramilitarny<br />

Sztab<br />

Ratownictwa<br />

Górniczego<br />

w<br />

Nowokuźniecku<br />

Prokopiewski<br />

Paramilitarny<br />

Sztab<br />

Ratownictwa<br />

Górniczego<br />

w Prokopiewsku<br />

Paramilitarny<br />

Sztab<br />

Ratownictwa<br />

Górniczego<br />

Syberii i Ałtaju<br />

w Tasztagole<br />

Paramilitarny<br />

Sztab<br />

Ratownictwa<br />

Górniczego<br />

Wschodniej<br />

Syberii<br />

w Czernogorsku<br />

Paramilitarny<br />

Sztab<br />

Ratownictwa<br />

Górniczego<br />

Dalekiego<br />

Wschodu<br />

w Chabarowsku<br />

Jakucki<br />

Paramilitarny<br />

Sztab<br />

Ratownictwa<br />

Górniczego<br />

w Mirnym<br />

Północno-<br />

Wschodni<br />

Paramilitarny<br />

Sztab<br />

Ratownictwa<br />

Górniczego<br />

w Magadanie<br />

Sachaliński<br />

Paramilitarny<br />

Sztab<br />

Ratownictwa<br />

Górniczego<br />

w Szachtiorsku<br />

19

NR 3/2012 Ratownictwo górnicze nr 68 ROK XVII<br />

<strong>ratownictwa</strong> górniczego, 15 punktów<br />

<strong>ratownictwa</strong> górniczego, 41 specjalistycznych<br />

laboratoriów, 10 zespołów<br />

zabezpieczenia wentylacyjnego i 14 grup<br />

reanimacyjno-medycznych. W celu ratowania<br />

ludzi przy zagrożeniu wodnym<br />

w wyrobiskach kopalń, funkcjonuje<br />

również w strukturach VGSCH pogotowie<br />

nurkowe. W strukturze VGSCH<br />

funkcjonuje 4224 pracowników.<br />

Państwowe Federalne Unitarne Przedsiębiorstwo<br />

„Paramilitarna Służba Ratownictwa<br />

Górniczego” (VGSCH) obsługuje<br />

1080 obiektów w których występują<br />

zagrożenia, w tym 179 kopalń podziemnych.<br />

W 2011r. zostało zlikwidowanych<br />

37 awarii, przeważały pożary podziemne,<br />

pożary na powierzchni, zawały skał.<br />

W celu obniżenia śmiertelności i urazów<br />

górników podczas zagrożeń i w akcjach<br />

ratowniczych szczególną wagę<br />

przywiązuje się do unowocześnienia<br />

systemu szkolenia pracowników kopalń,<br />

Zdj. Oddział Prokopiewskiej Jednostki Ratownictwa Górniczego<br />

opracowania nowoczesnego systemu<br />

reagowania na zagrożenia i nadzwyczajne<br />

sytuacje, dlatego też zaplanowano<br />

powstanie państwowego federalnego,<br />

finansowanego z budżetu państwa, centrum<br />

pod nazwą „Narodowe Aeromobilne<br />

Centrum Szkoleniowo-Ćwiczebne<br />

dla górników i ratowników” w rejonie<br />

Kiemierowskim. W Centrum szkoleni<br />

będą również pracownicy „Paramilitarnych<br />

Służb Ratownictwa Górniczego”.<br />

Oddziały Paramilitarnych Służb Ratownictwa<br />

Górniczego rozmieszczone są<br />

w budynkach administracyjnych wyposażonych<br />

w najnowocześniejszą technikę.<br />

Stworzono wszelkie warunki i organizację<br />

prac, tak aby w jak najszybszy sposób<br />

przybyć na miejsce akcji. Systematyczne<br />

szkolenie oddziałów przeprowadza się<br />

ośrodkach szkoleniowo-ćwiczebnych<br />

odpowiadających wymogom dnia dzisiejszego.<br />

Laboratoria chemiczne wyposażone<br />

są w chromatografy „Kristall-5000”<br />

i „Gazochrom-2000”.<br />

Oddziały wyposażone są w nowoczesne<br />

środki ochrony dróg oddechowych<br />

i aparaty reanimacyjne, urządzenia ratownicze<br />

stosowane podczas akcji, nowoczesne<br />

środki transportu, urządzenia<br />

dla zwalczania pożarów podziemnych,<br />

urządzenia do wznoszenia tam przeciwwybuchowych.<br />

Aktualnie Państwowe Federalne Służby<br />

Ratownictwa Górniczego realizują pełne<br />

spektrum zadań związanych z zapobieganiem<br />

i profilaktyką zwalczania zagrożeń<br />

w zakładach górniczych, niesieniem pomocy<br />

zagrożonym, obniżeniem poziomu<br />

strat urządzeń związanych z powstaniem<br />

zagrożenia oraz z ochroną środowiska<br />

naturalnego.<br />

W ramach działań dotyczących rozwoju<br />

wzajemnej współpracy służb <strong>ratownictwa</strong><br />

górniczego Polski i Rosji, na<br />

zaproszenie strony rosyjskiej, zrealizowany<br />

został z końcem maja 2012r. cykl<br />

spotkań technicznych w Rosji, z przedstawicielami<br />

służb <strong>ratownictwa</strong> górniczego<br />

Rosji. Spotkania te połączone zostały<br />

m.in. z prezentacją głównych obiektów<br />

zarządzania i dowodzenia Paramilitarnych<br />

Służb Ratownictwa Górniczego<br />

Ministerstwa Nadzwyczajnych Sytuacji<br />

Federacji Rosyjskiej oraz uczestnictwem<br />

w wystawie ISSE (Integrated Safety and<br />

Security Exhibition) w Moskwie.<br />

Wizytowano też jednostki <strong>ratownictwa</strong><br />

górniczego w Prokopiewsku oraz<br />

jej filii w Kisielievsku. Prokopiewska<br />

Paramilitarna Jednostka Ratownictwa<br />

Górniczego obsługuje 20 kopalń, w tym<br />

14 czynnych, 2 w budowie, 4 kopalnie<br />

w stanie likwidacji, ponadto zabezpiecza<br />

8 zakładów wzbogacania węgla, 23 kopalnie<br />

odkrywkowe, dwa kamieniołomy<br />

żwiru oraz jedną inną jednostkę organizacyjną.<br />

Zabezpieczane przedsiębiorstwa<br />

znajdują się na terenie Prokopiewsko-<br />

-Kiselowskiego oraz Erunakowskiego<br />

złoża węgla. Prokopiewsko-Kiselowskie<br />

złoża węgla charakteryzują się stromymi<br />

pokładami z kątem zalegania od 40° do<br />

90°. Grubość pokładów głównie węgla<br />

koksującego wynosi od 1,1m do 12m.<br />

Głębokość eksploatacji w kopalniach<br />

mieści się od 180m do 470m. Eksploatacja<br />

pokładów nie jest zbyt zmechanizowana,<br />

dlatego pracochłonność przy<br />

wydobywaniu węgla jest wysoka. Pokłady<br />

charakteryzują się silnym zagrożeniem<br />

metanowym, zagrożeniem wybuchem<br />

pyłu węglowego oraz dużą skłonnością<br />

do samozapalenia.<br />

Na początku 2012 roku, przemysłowe<br />

zasoby stanowiły ok. 170 mln ton wy-<br />

20

ROK XVII Ratownictwo górnicze nr 68 NR 3/2012<br />

sokiej jakości węgla. Eksploatację złóż<br />

węglowych w Erunakowsku rozpoczęto<br />

stosunkowo niedawno uruchamiając<br />

kopalnię „Kyrgajskaja” w 1990 roku.<br />

Występują tam pokłady zalegające od<br />

0 do 20°, miąższości od 3,7 do 5,0m,<br />

głównie węgla energetycznego, również<br />

silnie zagrożone pożarami, metanem<br />

i możliwością wybuchu pyłu węglowego.<br />

Eksploatacja prowadzona jest nowoczesnymi<br />

zmechanizowanymi kompleksami.<br />

Wydobywa się do 4,5 mln ton węgla rocznie.<br />

Ze względu na to, że pokłady węgla<br />

zalegają blisko powierzchni, większość<br />

kopalń odkrywkowych koncentruje się<br />

właśnie w tym złożu. Ilość wydobytego<br />

węgla zależy od głębokości kopalni<br />

odkrywkowej i waha się od 450 tys. do<br />

8,9 mln ton. Głębokość eksploatacji węgla<br />

w kopalniach odkrywkowych sięga 100m.<br />

Kopalnie tego rejonu, zabezpieczane są<br />

przez służby <strong>ratownictwa</strong> górniczego<br />

15 Paramilitarnego Oddziału Ratownictwa<br />

Górniczego, którego historia sięga<br />

1927 roku, kiedy to 18 czerwca 1927 roku<br />

w kopalni rudy w Prokopiewsku została<br />

utworzona profesjonalna drużyna <strong>ratownictwa</strong><br />

górniczego, posiadająca osiem<br />

aparatów oddechowych firmy „Dräger”<br />

dwugodzinnego działania, dwa wężowe<br />

aparaty firmy „Audos” (obszar działania:<br />

w promieniu 20 metrów). Butle aparatów<br />

oddechowych wypełniane były tlenem<br />

za pomocą ręcznej pompy tłokowej. Połączenie<br />

telefoniczne pomiędzy kopalnią,<br />

sztolnią a administracją odbywało<br />

się wówczas za pomocą szwedzkich telefonów<br />

stacjonarnych o manualnym<br />

działaniu. Drużyna miała do dyspozycji<br />

jednego konia do wyjazdów na miejsce<br />

wypadku, który uprzednio został<br />

wycofany z pracy w kopalni. Na bazie<br />

tej drużyny <strong>ratownictwa</strong> górniczego,<br />

21 grudnia 1931r. w Prokopiewsku została<br />

stworzona Stacja Ratownictwa Górniczego.<br />

W 1933 przy Stacji Ratownictwa<br />

Górniczego zlokalizowano analityczne<br />

laboratorium kontroli składu powietrza<br />

w kopalni.<br />

W ciągu ostatniej dekady, służba <strong>ratownictwa</strong><br />

górniczego 15 Paramilitarnego<br />

Oddziału Ratownictwa Górniczego bardzo<br />

się rozwinęła. Przy oddziale została<br />

utworzona służba wentylacyjno-pomiarowa,<br />

grupa obsługująca sprzęt do inertyzacji<br />

oraz grupa pomocy medycznej.<br />

Obecnie, liczebność jednostki wynosi<br />

442 osoby, z czego grupa operacyjna<br />

liczy 254 osoby.<br />

Dla przeprowadzenia ratowniczych,<br />

poszukiwawczo-ratowniczych i innych<br />

operacji technicznych, jednostki ratownicze<br />

oraz jednostki profilaktyczne wykorzystują<br />

sprzęt techniczny na który<br />

składają się m.in. środki indywidualnej<br />

ochrony dróg oddechowych (aparaty regeneracyjne<br />

R-30, F-34), środki podtrzymujące<br />

życie i środki zespołowej ochrony<br />

ratowników (kurtki antytermiczne<br />

„DON” z elementami chłodzącymi)<br />

oraz urządzenia do ich kontroli (УКП-<br />

5, ПКР), środki pomocy przedlekarskiej<br />

i medycznej (aparaty ИВЛ ГС-10, ГС-11)<br />

oraz urządzenia do ich kontroli (КП-3М,<br />

ИЛ-2), środki awaryjno-ratownicze i zapobiegawcze<br />

(pasy bezpieczeństwa, nosze,<br />

linka z karabinkami, narzędzia hydrauliczne<br />

„Holmatro”, „Enerpac”), środki<br />

łączności i sygnalizacji (system łączności<br />

„Ugolok”), system łączności podziemnej<br />

„Kwarc”, bęben z przewodem КСГ”,<br />

przyrządy do monitorowania atmosfery<br />

kopalnianej (Interferometry Kopalniane<br />

ШИ-10, ШИ-11, ШИ-12, przyrządy<br />

wielogazowe „MX-2000”, „MX-2100”,<br />

„M02-01”, przenośne chromatografy<br />

„Поиск-2 „, cyfrowe anemometry „АПР-<br />

2”, termometry elektroniczne „ТГО-2”,<br />

pirometry „Radan”, urządzenia do aktywnego<br />

tłumienia i ograniczania rozprzestrzeniania<br />

się pożarów (hydranty<br />

przeciwpożarowe, wiertła uniwersalne,<br />

węże, lance gaśnicze, tryskacze, gaśnice,<br />

generatory piany, proszkowe i pianowe<br />

urządzenia), sprzęt dla inertyzacji atmosfery<br />

i izolacji pożaru (tamy płócienne<br />

i spadochronowe), przeciwwybuchowe<br />

kompleksy szybkiego montażu, zestawy<br />

rur stosowanych do szczelin, otworów,<br />

urządzenie do budowy tam przeciwwybuchowych,<br />

powierzchniowe i podziemne<br />

systemy zgazowania ciekłego azotu,<br />

a także podstawowe i specjalistyczne<br />

narzędzia górnicze.<br />

Obecnie służby <strong>ratownictwa</strong> górniczego<br />

Ministerstwa ds. Nadzwyczajnych<br />

Sytuacji Federacji Rosyjskiej zabezpieczają<br />

obiekty na całym terytorium Federacji<br />

Rosyjskiej.<br />

Należy podkreślić, że starania w zakresie<br />

rozwoju wzajemnej współpracy<br />

Zdj. Jednostka Ratownictwa Górniczego w Jakucji<br />

21

NR 3/2012 Ratownictwo górnicze nr 68 ROK XVII<br />

służb <strong>ratownictwa</strong> górniczego Polski<br />

i Rosji, przełożone zostały w bieżącym<br />

roku przez stronę rosyjską na propozycję<br />

podpisania stosownego memorandum. Z<br />

uwagi na specyfikę struktury organizacyjnej<br />

<strong>ratownictwa</strong> górniczego w Rosji,<br />

otrzymano propozycję podpisania porozumienia<br />

na szczeblu ministerialnym. W<br />

związku z powyższym, podjęte zostały<br />

stosowne starania w celu sformalizowania<br />

podjętych działań, poprzez podpisanie<br />

przygotowanego memorandum o wzajemnej<br />

współpracy jeszcze w 2012 roku.<br />

Charakterystyka wybranych czynników w<br />

aspekcie wycofywania się górników wyrobiskami<br />

podziemnymi w czasie pożaru w kopalni.<br />

Celem następującego cyklu artykułów<br />

będzie analiza zespołu wybranych<br />

czynników w aspekcie wycofywania<br />

się górników wyrobiskami podziemnymi<br />

w czasie pożaru w kopalni. Powyższe<br />

zagadnienie zostało poddane<br />

dokładnej syntezie i przedstawione<br />

w pracy [ 2 ] [ 3 ], [ 4 ] gdzie określono<br />

szereg zależności wynikających ze<br />

stanu pożaru, warunków górniczo –<br />

technicznych określających wyrobisko<br />

oraz czynników organizacyjno-<br />

-ludzkich. Natomiast w niniejszym<br />

artykule szczególna uwaga zostanie<br />

zwrócona na charakterystykę dymów<br />

pożarowych, metody badania dymotwórczości<br />

materiałów oraz sposobów<br />

określania widzialności w dymie. Ponadto<br />

na podstawie opublikowanych<br />

badań [M.Konecki, M.Półka][ 10 ] przedstawiona<br />

zostanie charakterystyka<br />

zagrożenia pożarowego substancjami<br />

polimerowymi. W oparciu o literaturę<br />

oraz wyniki własnych pomiarów<br />

dokonana zostanie analiza symulacji<br />

zadymienia w wyrobisku z zastosowaniem<br />

wkładek poliamidowych<br />

w okularach ochronnych. W ramach<br />

opracowania skorzystano z publikacji<br />

instytucji naukowo – badawczych<br />

zajmujących się problematyką w odniesieniu<br />

do pożarów w obiektach budowlanych<br />

w tym Polskiego Centrum<br />

Badań i Certyfikacji Laboratorium<br />

Badania Trudnopalności Materiałów<br />

Niemetalowych.<br />

mgr inż.<br />

Krzysztof Mroziński<br />

OSRG Wodzisław<br />

W każdym zakładzie górniczym może<br />

zaistnieć pożar, zarówno w jego części<br />

powierzchniowej, jak i podziemnej. Przy<br />

czym przyjęło się za pożar podziemny<br />

uważać także pożar zaistniały na powierzchni<br />

w pobliżu szybu. Bez względu<br />

na miejsce, jest to początek procesu<br />

mogącego stworzyć zagrożenie życia,<br />

zdrowia ludzkiego, lub bezpieczeństwa<br />

zakładu górniczego [ 1 ].<br />

O stopniu zagrożenia ludzi znajdujących<br />

się w wyrobisku podczas pożaru<br />

decyduje pięć podstawowych czynników:<br />

––<br />

dym,<br />

––<br />

toksyczne produkty spalania,<br />

––<br />

niedostatek tlenu,<br />

––<br />

wysoka temperatura gazów pożarowych,<br />

––<br />

oddziaływanie płomieni.<br />

Wydzielanie się dymu towarzyszy prawie<br />

wszystkim pożarom i ma decydujący<br />

wpływ na prowadzenie akcji ratowniczej.<br />

Dym utrudnia przede wszystkim wycofanie<br />

się ludzi, gdyż ogranicza widzialność.<br />

Ograniczenie widzialności może<br />

spowodować, że górnicy stracą orientację<br />

w układzie dróg ucieczkowych i mimo<br />

stosowania znaków bezpieczeństwa<br />

wskazujących kierunki ewakuacji nie<br />

będą mogli odnaleźć właściwej drogi<br />

22<br />

Zdj. Jednostka Ratownictwa Górniczego w Workucie<br />

ucieczki. W takiej sytuacji człowiek<br />

może być narażony na oddziaływanie<br />

pozostałych czynników zagrażających<br />

jego życiu. Szkodliwe działanie toksycznych<br />

substancji chemicznych oraz czynników<br />

toksycznych, w tym termicznych<br />

podwyższona temperatura i gęstość<br />

strumienia promieniowania cieplnego<br />

może mieć istotny wpływ na samopoczucie<br />

górników w strefie zagrożenia<br />

oraz rzeczywisty czas przebycia tej drogi<br />

w warunkach zadymienia.<br />

Materiały dymotwórcze<br />

w górnictwie podziemnym.<br />

Proces rozwoju technologii chemicznej<br />

i inżynierii materiałowej spowodował<br />

coraz powszechniejsze zastosowanie<br />

nowych surowców we wszystkich niemal<br />

dziedzinach gospodarki, w tym również<br />

w górnictwie. Do istniejących zagrożeń<br />

pod względem palności i dymotwórczości<br />

materiałów stosowanych w kopalniach<br />

dodane zo stały zagrożenia spowodowane<br />

niektórymi właściwościami tworzyw<br />

sztucznych, zwłaszcza ich zdolnością do<br />

elek tryzowania się i palności.<br />

Najczęściej spotykane w kopalniach<br />

wyroby z materia łów niemetalowych to:<br />

––<br />

taśmy przenośnikowe,<br />

––<br />

folie, tkaniny-i tkaniny powlekane,<br />

––<br />

węże hydrauliczne,<br />

––<br />

rury,<br />

––<br />

powłoki kabli elektrycznych,

ROK XVII Ratownictwo górnicze nr 68 NR 3/2012<br />

––<br />

pianki z tworzyw sztucznych,<br />

––<br />

spoiwa i kleje organiczne,<br />

––<br />

elementy maszyn górniczych,<br />

––<br />

ciecze hydrauliczne, oleje i smary,<br />

––<br />

drewno.<br />

Największe zagrożenie ze względu na<br />

ilość i sposób użytkowania - stanowią<br />

taśmy przenośnikowe tak pod względem<br />

jej tarcia o unieruchomione elementy<br />

przenośnika jak również możliwością<br />

przenoszenia ognia przez palącą się taśmę<br />

w inne rejony kopalni. Podobnie<br />

inne materiały eksploatacyjne wykonane<br />

z tworzyw powlekanych np. lutnie<br />

wentylacyjne lub kable elektryczne<br />

o powłokach z tworzyw sztucznych mogą<br />

powodować szybkie przenoszenie ognia,<br />

a tym samym powstawanie i rozprzestrzeniania<br />

się dymów w wyrobiskach.<br />

Ważną grupę stanowią powszechnie<br />

używane substancje chemiczne na bazie<br />

żywic syntetycznych stosowane do<br />

wzmocnienia górotworu lub uszczelniania<br />

zrobów za pomocą nanoszenia<br />

na powierzchnię lekkich nie-przepuszczalnych<br />

materiałów polimerowych<br />

oraz wypełniania pustek w górotworze<br />

spienionymi tworzywami. Najczęściej<br />

stosuje się do tego celu tworzywa poliuretanowe<br />

dostarczane do podziemi<br />

w formie żywic wraz z utwardzaczami.<br />

Istotną znaczenie mają różnego typu<br />

osłony, obudowy urządzeń mechanicznych,<br />

uszczelnienia, uchwyty, części<br />

maszyn itp. wykonane z różnorodnych<br />

tworzyw sztucznych, które - w pewnych<br />

warunkach - mogą przyczynić się do<br />

powstania lub rozprzestrzenienia pożaru.<br />

Podobnie ciecze hydrauliczne,<br />

oleje i smary stanowią dużą grupę materiałów<br />

niemetalowych stosowanych<br />

w górnictwie. Tradycyjnym materiałem<br />

stosowanym w górnictwie od początków<br />

jego istnienia jest drewno. Mimo zastępowania<br />

drewna innymi materiałami jego<br />

zużycie jest znaczne, co w przypadku<br />

wystąpienia pożaru może powodować<br />

powstanie dodatkowego zagrożenia. [ 5 ]<br />

Dym i jego właściwości<br />

Właściwości dymu zależą od rodzaju<br />

ośrodka gazowego, fazy dyspersyjnej,<br />

tzw. stężenia liczbowego i masowego,<br />

rozmiarów cząsteczek, pierwotnego<br />

kształtu cząsteczek nieaglomerowanych,<br />

stopnia ich agregacji, kształtu agregatów<br />

i ładunku elektrycznego cząsteczek.<br />

W zależności od substancji z jakich powstaje<br />

dym, posiada charakterystyczny<br />

dla siebie zapach, smak barwę, gęstość<br />

i toksyczność. Posiada także charakterystyczną<br />

zdolność przemieszczania<br />

się i przenikania. Mając zatem pewną<br />

wiedze można na podstawie wydzielającego<br />

się dymu określić, jakie substancje<br />

ulęgają spaleniu.<br />

––<br />

Suche drewno- niewielkie ilości szaroczarnego<br />

dymu o zapachu smolistym<br />

i smaku kwaskowatym,<br />

––<br />

Smary, oleje, tłuszcze, parafiny, asfalt<br />

- dym brunatno czarny o zapachu<br />

świeżo wydobytego węgla,<br />

––<br />

Olej napędowy, benzyna, nafta - dym<br />

gęsty, czarny, o zapachu nafty,<br />

––<br />

Celuloid - żółtawoszary dym o zapachu<br />

kamfory, (zawiera silnie trujące<br />

związki cyjanowe),<br />

––<br />

Guma - czarnobrunatny dym pachnący<br />

siarką,<br />

––<br />

Wełna - brunatny dym o zapachu palącego<br />

się tłuszczu,<br />

––<br />

Fosfor - biały dym o zapachu czosnku,<br />

bez smaku,<br />

Dym niebieski, biały i żółty o zapachu<br />

i smaku słodkawym lub gorzkawym<br />

wskazuje zawsze na obecność substancji<br />

trujących. [ 6 ]<br />

Dym zdefiniowany jest jako dyspersyjny<br />

układ aerozolowy, składający się<br />

z ośrodka gazowego (faza rozpraszająca,<br />

tzw. dyspersyjna) i fazy rozproszonej<br />

w stanie stałym i ciekłym. Cząsteczki<br />

dymu są układami złożonymi, które mogą<br />

stanowić kropelki cieczy, fragmenty ciała<br />

stałego oblepione cieczą albo smolistą<br />

substancją. Cząsteczki dymu powstają<br />

w wyniku niecałkowitego spalania płomieniowego<br />

bezpłomieniowego (tlenia).<br />

Tworzący się podczas tlenia dym jest<br />

podobny do dymu powstającego przy<br />

spalaniu węglowodorów. Związki te przy<br />

spalaniu są ogrzewane do takich temperatur,<br />

przy których następuje ich rozkład<br />

termiczny i wydzielanie się składników<br />

lotnych. Ogrzane wysokocząsteczkowe<br />

frakcje lotne (w tym wielopierścieniowe)<br />

mieszają się z zimnym powietrzem i występują<br />

w postaci kropelek smoły i cieczy<br />

o wysokich temperaturach wrzenia.<br />

Cząsteczki o średnicy około l mikrona<br />

rozproszone w przestrzeni, przy braku<br />

23<br />

przepływu powietrza tworzą zawiesinę<br />

w postaci chmury, która osiadając, tworzy<br />

pozostałość olejową. Dym tworzący<br />

się podczas spalania płomieniowego<br />

składa się prawie całkowicie z cząstek<br />

stałych (sadzy). [ 7 ]<br />

Badanie dymotwórczości.<br />

Określenie zdolności dymotwórczych<br />

polega na badaniu tych właściwości<br />

w warunkach eksperymentalnych i na<br />

podstawie wyznaczonej wielkości przyporządkowaniu<br />

materiałów do odpowiedniej<br />

umownej grupy klasyfikującej. Jest<br />

to korzystne ze względów praktycznych,<br />

ponieważ materiały, które w znormalizowanych<br />

warunkach badań charakteryzują<br />

się wysokimi właściwościami<br />

dymotwórczymi, mogą być eliminowane<br />

z zastosowania. Stwierdzono na podstawie<br />

badań dymu, że gęstość zależy od<br />

temperatury i rozkładu termicznego<br />

spalanej substancji. Dużo gęstsze dymy<br />

obserwowane są w procesie spalania niecałkowitego,<br />

a zatem w ośrodku z niedostateczną<br />

ilością tlenu.<br />

Stężenie liczbowe dymu<br />

Stężenie liczbowe dymu wyraża liczbę<br />

cząsteczek dymu zawartych w jednostce<br />

aerozolu dymowego:<br />

Cni=Σ (Zdi/V) (1)<br />

gdzie:<br />

Zdi - liczba cząsteczek dymu wytworzonego<br />

w czasie rozkładu termicznego<br />

i spalania<br />

V - objętość aerozolu dymowego.<br />

Stężenie masowe dymu<br />

Jest to ilość fazy rozproszonej (dymu)<br />

w objętości aerozolu dymowego, i oznacza<br />

masę dymu Zawartą w jednostce<br />

objętości aerozolu dymowego:<br />

Cd=md/V (2)<br />

Sedymentacja<br />

Sedymentacja dymu jest wywołana<br />

osiadaniem cząstek fazy rozproszonej<br />

pod wpływem sił pola grawitacyjnego<br />

na skutek różnicy gęstości cząstek dymu<br />

i ośrodka gazowego.<br />

Koagulacja<br />

Koagulacja cząstek dymu (zwana<br />

też aglomeracją) to proces łączenia się<br />

mniejszych cząstek dymu w większe. Koagulacja<br />

może zachodzić pod wpływem<br />

różnych oddziaływań i sił zewnętrznych,<br />

np. sił grawitacyjnych, bezwładnościo-

NR 3/2012 Ratownictwo górnicze nr 68 ROK XVII<br />

wych, oddziaływań elektrostatycznych.<br />

Podczas zbliżania się dwóch nienaładowanych<br />

cząsteczek dymu nie powstają<br />

pomiędzy nimi siły odpychania, które<br />

by przeszkadzały ich bezpośredniemu<br />

zetknięciu. Po ich zetknięciu siły między<br />

stykającymi się cząsteczkami są<br />

wystarczająco duże, by uniemożliwić<br />

im ponowne rozejście się.<br />

Własności optyczne<br />

aerozolu dymowego<br />

Własności optyczne aerozolu dymowego<br />

(produktów rozkładu termicznego<br />

i spalania materiałów wg PN-89/B-02856)<br />

są podobne do własności innych układów<br />

dyspersyjnych, tj. niejednorodnych<br />

w sensie optycznym.<br />

Własności te są określone łącznym<br />

działaniem czterech czynników:<br />

––<br />

Rozproszeniem światła na pojedynczych<br />

cząsteczkach dymu,<br />

––<br />

Oddziaływaniem elektroenergetycznym<br />

cząstek dymu rozpraszającym<br />

światło,<br />

––<br />

Interferencją rozproszonego przez<br />

nie światła,<br />

––<br />

Wzajemnym niespójnym oświetleniem<br />

cząstek dymu światłem na nich<br />

rozproszonym.<br />

Natężenie wiązki światła wychodzącego<br />

z dymu zależy od pochłaniania,<br />

rozpraszania, złożonej dyfrakcji i innych<br />

procesów, których intensywność zależy<br />

od rodzaju dymu.<br />

Dym czarny, zawierający dużą ilość<br />

sadzy silnie pochłania światło, natomiast<br />

dym biały ma duże zdolności<br />

rozpraszające.<br />

W każdym dymie znajdują się również<br />

kropelki skondensowanej pary wodnej<br />

załamującej światło. Ponieważ nie są<br />

znane metody pomiaru selektywnego<br />

rozpraszania i absorpcji w metodach<br />

badawczych mierzy się efekt sumaryczny,<br />

czyli tłumienie światła. Następujące<br />

własności optyczne dymu mogą charakteryzować<br />

właściwości dymotwórcze<br />

materiału:<br />

––<br />

Stopień przezroczystości,<br />

––<br />

Optyczna gęstość dymu,<br />

––<br />

Właściwa gęstość optyczna dymu,<br />

––<br />

Masowa gęstość optyczna dymu,<br />

––<br />

Współczynnik osłabienia kontrastu<br />

i szybkość zmian współczynnika osłabienia<br />

kontrastu.<br />

Ilość wydzielonego dymu -<br />

zależności ogólne<br />

Rozkład termiczny i spalanie materiałów<br />

naturalnych i tworzyw sztucznych<br />

jest wieloetapowym procesem<br />

przemian fizykochemicznych, takich<br />

jak: podgrzewanie, depolimeryzacja,<br />

degradacja, destrukcja tworzywa, wydzielanie<br />

części lotnych i ich dalsze<br />

przemiany w fazie gazowej, przemiany<br />

składników mineralnych tworzywa,<br />

wreszcie spalanie pozostałości stałej<br />

złożonej z węgla i części mineralnych.<br />

W zależności od warunków procesy<br />

te mogą występować kolejno po sobie<br />

lub nakładać się wzajemnie. Pierwszą<br />

warstwą materiału, do której dociera<br />

energia cieplna z zewnętrznego źródła<br />

zapalenia jest warstwa powierzchniowa,<br />

zwana warstwą rozkładu. Wzrost<br />

temperatury w tej warstwie powoduje<br />

degradację, destrukcję, ewentualnie<br />

depolimeryzację tworzywa przebiegłych<br />

procesów zależy od budowy strukturalnej<br />

tworzywa, a w szczególności od ilości<br />

i położenia wiązań podwójnych, rodzaju<br />

i położenia grup funkcyjnych oraz od<br />

trwałości wiązań łączących monomery.<br />

Obecność tlenu przyśpiesza te procesy,<br />

a możliwość przegrupowań atomów<br />

i powstawanie struktur aromatycznych<br />

powoduje powstawanie zwiększającej się<br />

ilości sadzy (dymu).<br />

Ilość wydzielonego z materiału dymu<br />

zależy od:<br />

––<br />

budowy chemicznej spalanych związków,<br />

––<br />

rodzaju spalania (płomieniowego lub<br />

bezpłomieniowego),<br />

––<br />

warunków wytwarzania dymu,<br />

––<br />

zastosowanych środków ogniochronnych.<br />

[ 8 ]<br />

Określanie<br />

dymotwórczości.<br />

Badanie dymotwórczości w Centrum<br />

Elektryfikacji i Automatyzacji Górnictwa<br />

EMAG<br />

W Polsce badania dymotwórczości<br />

prowadzone są w różnych jednostkach<br />

naukowo badawczych, niektóre z nich<br />

dotyczą materiałów stosowanych w górnictwie<br />

podziemnym.<br />

W Centrum Elektryfikacji i Automatyzacji<br />

Górnictwa EMAG realizuje<br />

się badania laboratoryjne związane<br />

z trudnopalnością kabli i przewodów<br />

oponowych oraz taśm przenośnikowych.<br />

Niektóre z nich obejmowały również<br />

określenie dymotwórczości. W tym celu<br />

wykorzystano aparaturę do oznaczania<br />

wskaźnika tlenowego, wyposażoną<br />

w komorę zadymienia i fotokomórkę.<br />

Ilość wytwa rzanego dymu oceniano<br />

za pomocą wskaźnika masowej gęstości<br />

optycznej. Interesujące wyniki dało<br />

porównanie spalania przewodów oponowych<br />

chloroprenowych (CR) i przewodów<br />

z osłonami z polwinitu (PVC).<br />

Okazało się , że przewody chloroprenowe<br />

(CR) charakteryzują się niższymi wartościami<br />

wskaźnika gęstości optycznej<br />

zadymienia i wyższymi wartościami<br />

wskaźnika tlenowego w porównaniu<br />

do przewodów w osłonie polwinitowej<br />

(PVC). Przewody chloroprenowe są więc<br />

korzystniejsze zarówno ze względu na<br />

większą trudnopalność jak również<br />

mniejsze dymienie. Ponadto badania<br />

Rys. 1. Stanowisko do badania dymotwórczości materiałów metodą wg PN-B-02856<br />

24

ROK XVII Ratownictwo górnicze nr 68 NR 3/2012<br />

nad zacieraniem taśm przenośnikowych<br />

przeprowadzone przez Centrum EMAG<br />

i FTT STOMIL Wolbrom S.A. pozwoliły<br />

również ocenić intensywność dymienia<br />

dzięki wykorzystaniu na stanowisku pomiarowym<br />

czujnika ACD-1 [4].<br />

Realizacja badań dymotwórczości<br />

w Instytucie Techniki Budowlanej Politechniki<br />

Szczecińskiej.<br />

Opracowana przez M. Koneckiego (Instytut<br />

Techniki Budowlanej) i Z. Sychtę<br />

(Politechnika Szczecińska) norma PN-<br />

-89/B-02856 służy do badania właściwości<br />

dymotwórczych materiałów budowlanych<br />

i materiałów wyposażenia<br />

wnętrz. Badania dymotwórczości materiałów<br />

przeprowadza się w zamkniętej<br />

komorze o wymiarach: 0,91 m *0,61<br />

m *0,91 m. Próbkę badanego materiału<br />

o wymiarach 24 mm*24 mm poddaje się<br />

działaniu strumienia cieplnego emitowanego<br />

przez płytę grzewczą elektrycznego<br />

promiennika podczerwieni, której powierzchnia<br />

jest równoległa do pionowo<br />

ustawionej powierzchni próbki. Badany<br />

materiał poddaje się rozkładowi termicznemu<br />

i spalaniu w obecności płomienia<br />

pilotowego i bez płomienia pilotowego,<br />

przy różnych wartościach napromienienia<br />

cieplnego ( 0 ÷ 50 kW/m2). Gromadzące<br />

się w komorze produkty rozkładu<br />

termicznego i spalania próbki badanego<br />

materiału powodują osłabienie kontrastu<br />

wzorca optometrycznego.<br />

W skład stanowiska wchodzą :<br />

––<br />

komora dymowa,<br />

––<br />

promiennik elektryczny,<br />

––<br />

układ zasilania promiennika podczerwieni<br />

ze stabilizacją mocy,<br />

––<br />

układ pomiaru napromienienia cieplnego<br />

powierzchni próbek z chłodzonym<br />

wodą czujnikiem strumienia<br />

ciepła typu Gardona,<br />

––<br />

układ do mocowania próbek i wprowadzania<br />

ich w strefę promieniowania,<br />

––<br />

układ zasilania palnika pilotowego,<br />

––<br />

układ pomiaru współczynnika osłabienia<br />

kontrastu,<br />

––<br />

układ wentylacji komory,<br />

––<br />

układ kontrolno-pomiarowy z przetwornikiem<br />

analogowo-cyfrowy<br />

W kolejnym artykule przedstawiona<br />

zostanie analiza badania widzialności<br />

w zadymieniu.<br />

Literatura:<br />

[1] N. Szlązak, M. Borowski, D. Obracaj<br />

„Kierunki zmian w systemach przewietrzania<br />

ścian eksploatacyjnych z uwagi na zwalczanie<br />

zagrożeń wentylacyjnych”, Gospodarka<br />

Surowcami Mineralnymi tom 24 zeszyt 1/2,.<br />

[2] H. Badura i inni: „Czynniki decydujące<br />

o prędkości wycofywania się załogi zadymionymi<br />

wyrobiskami w czasie pożaru<br />

w kopalni. Przegląd górniczy nr 6 (8763), 1996<br />

[3] J. Sułkowski „Drogi ucieczkowe ograniczenie<br />

widoczności powodowane przez<br />

dymy” – Zbiór materiałów szkoleniowych<br />

Miedziowe Centrum Kształcenia Kadr 2002.<br />

[4] Praca Zbiorowa: Badania prędkości poruszani<br />

się górników wyrobiskami podziemnymi<br />

symulującymi drogi ucieczkowe w czasie<br />

pożaru. IEZ Politechnika Śląska, CSRG<br />

Gliwice-Bytom, grudzień 1994, (niepubl)<br />

[5] G. Sobieszczuk, dr inż. J. Wachowicz<br />

„Badania i ocena trudnopalności materiałów<br />

stosowanych w kopalni węgla” Przegląd<br />

Górniczy 1998<br />

[6] Z. Sychta „Badanie nad dymotwórczością<br />

materiałów i zadymień na statku<br />

morskim”. Prace Naukowe Politechniki<br />

Śląskiej nr 299. Instytut Okrętowy nr 12.<br />

Szczecin 1985.<br />

[7] A. Bogdan, M. Chludzińska „Wybrane<br />

aspekty ochrony przeciwpożarowej w budynkach<br />

”Bezpieczeństwo Pracy 2/2008<br />

[8] Z.Sychta, K.Sychta „Metoda badania<br />

właściwości dymotwórczych materiałów wg<br />

P-89/B-02856 Wydanie: B-KTZ/14/2007<br />

Procedura badawcza nr PB-KTZ-04<br />

W I półroczu 2012 roku <strong>Centralna</strong><br />

Stacja Ratownictwa Górniczego<br />

S.A. przeprowadziła kursy i seminaria,<br />

w których uczestnictwo pracowników<br />

zakładów górniczych jest<br />

obowiązkowe - wynika to z zapisów<br />

rozporządzenia Ministra Gospodarki<br />

z 12 czerwca 2002 r. w sprawie<br />

<strong>ratownictwa</strong> górniczego oraz kursy<br />

w których uczestnictwo pracowników<br />

zakładów górniczych jest podyktowane<br />

chęcią podniesienia wiedzy<br />

z zakresu <strong>ratownictwa</strong> górniczego,<br />

minimalizacji zagrożeń górniczych,<br />

obsługi urządzeń i sprzętu stosowanego<br />

w ratownictwie, pomocy przedmedycznej<br />

i innych zagadnień związanych<br />

z górnictwem podziemnym.<br />

Szkolenie w CSRG S.A.<br />

w I półroczu 2012r.<br />

Katarzyna Myślińska<br />

Katarzyna Kajdasz-Szpotko<br />

CSRG S.A. w Bytomiu<br />

Łącznie <strong>Centralna</strong> Stacja Ratownictwa<br />

Górniczego S.A. zorganizowała<br />

w I kwartale 2012r. 222 szkolenia w których<br />

udział wzięło 4068 osób będących<br />

pracownikami zakładów górniczych,<br />

przedsiębiorstw okołogórniczych i członków<br />

służb ratowniczych.<br />

W dniach od 11–22.06.2012r. odbył się<br />

kurs podstawowy dla ratowników górniczych,<br />

kandydatów na członków specjalistycznych<br />

zastępów do prac z użyciem<br />

technik alpinistycznych w wyrobiskach<br />

pionowych lub o dużym nachyleniu. Podczas<br />

kursu ratownicy górniczy nabywają<br />

wiedzę z zakresu wyposażenia osobistego<br />

ratownika wysokościowego, posługiwania<br />

się sprzętem zespołowym, linami, wyciągarkami,<br />

wykonywania określonych<br />

węzłów ratowniczych, technik budowy<br />

stanowisk, zasad prowadzenia asekuracji,<br />

zjazdów prostych i przez przepięcia,<br />

autoratownictwem, wychodzeniem po<br />

linach, opuszczaniem i wyciąganiem<br />

ratownika oraz sprzętem będącym na<br />

wyposażeniu Centralnej Stacji Ratownictwa<br />

Górniczego S.A. w tym m.in.<br />

łącznością stosowaną w ratownictwem<br />

wysokościowym.<br />

25

NR 3/2012 Ratownictwo górnicze nr 68 ROK XVII<br />

Lp. Nazwa Kursu Ilość kursów<br />

26<br />

Ilość<br />

przeszkolonych<br />

1 Kurs dla kierowników akcji na dole 3 58<br />

2 Kurs dla kierowników baz ratowniczych 4 53<br />

3 Kurs dla kierowników KSRG - podstawowy 1 10<br />

4 Kurs dla kierowników KRSG - okresowy 1 27<br />

5<br />

Kurs z zakresu udzielania pomocy przedmedycznej dla zastępowych kopalnianych<br />

drużyn ratowniczych<br />

25 536<br />

6 Seminarium dla kierowników ruchu zakładu górniczego 2 87<br />

7 Seminarium dla dyspozytorów ruchu w podziemnych zakładach górniczych 12 181<br />

8 Kurs podstawowy dla ratowników górniczych 16 289<br />

9 Kurs okresowy dla ratowników górniczych 29 548<br />

10 Kurs podstawowy dla mechaników sprzętu ratowniczego 3 57<br />

11 Kurs okresowy dla mechaników sprzętu ratowniczego 6 109<br />

12<br />

Kurs z zakresu <strong>ratownictwa</strong> górniczego dla osób kierownictwa i dozoru ruchu<br />

podziemnego zakładu górniczego, niewchodzących w skład drużyny ratowniczej<br />

45 1494<br />

RAZEM 147 3449<br />

Lp. Nazwa Kursu Ilość kursów<br />

Ilość<br />

przeszkolonych<br />

1 Kurs dla osób wykonujących pomiary parametrów fiz.-chem. atmosfery kopalnianej 1 9<br />

2<br />

3<br />

4<br />

Dla osób kontrolujących przyrządy pomiarowe do pomiarów parametrów powietrza kopalnianego<br />

Kurs dla osób zatrudnionych przy napełnianiu zbiorników przenośnych powyżej 350 cm3<br />

w zakresie: gazy sprężone – butle (UDT)<br />

Kurs dla osób zatrudnionych przy konserwacji i kontroli sprzętu oczyszczającego POG,<br />

ucieczkowego regeneracyjnego typu SR-60, SR-60T, KA-60, OXY, SZSS,.<br />

2 29<br />

1 10<br />

1 9<br />

5 Kurs dla konserwatorów sprzętu przeciwpożarowego 1 4<br />

6 Kurs z zakresu obsługi sprzętu do wykonywania profilaktyki przeciwpożarowej 2 19<br />

7 Seminarium dla specjalistów wchodzących w skład kopalnianych drużyn ratowniczych 1 27<br />

8 Seminarium dla osób wchodzących w skład sztabu akcji ratowniczych 1 14<br />

9 Kurs obsługi chromatografu gazowego 1 6<br />

10 Kurs laborantów w zakresie analizy gazów 2 8<br />

11 Kurs z zakresu użytkowania sprzętu oddechowego 39 295<br />

12<br />

13<br />

14<br />

Kurs podstawowy dla ratowników górniczych, kandydatów na członków specjalistycznych<br />

zastępów do prac z użyciem technik alpinistycznych w wyrobiskach pionowych lub<br />

o drużyn nachyleniu<br />

Kurs dla ratowników górniczych, kandydatów na instruktorów specjalistycznych zastępów<br />

do prac z użyciem technik alpinistycznych w wyrobiskach pionowych lub o dużym<br />

nachyleniu<br />

Ćwiczenia dyspozytorów z zakresu organizacji akcji ratowniczej w symulatorze działań<br />

ratowniczych<br />

1 15<br />

1 3<br />

9 24<br />

15 Szkolenie z zakresu zagrożenia metanowego 10 125<br />

16 Kurs z zakresu kwalifikowanej pierwszej pomocy 2 22<br />

RAZEM 75 619

ROK XVII Ratownictwo górnicze nr 68 NR 3/2012<br />

W dniach od 18–22.06.2012r. odbył<br />

się kurs dla ratowników górniczych,<br />

kandydatów na instruktorów specjalistycznych<br />

zastępów do prac z użyciem<br />

technik alpinistycznych w wyrobiskach<br />

pionowych lub o dużym nachyleniu.<br />

Kandydaci na instruktorów są przygotowywani<br />

do pełnienia obowiązków<br />

przodowego przy realizacji zadań przez<br />

specjalistyczne zastępy do prac w wyrobiskach<br />

pionowych lub o dużym nachyleniu<br />

oraz prowadzenia ćwiczeń zastępów<br />

specjalistycznych. Podczas szkolenia<br />

poznają obowiązki instruktora, zasady<br />

bhp przy wykonywaniu prac z zastosowaniem<br />

technik alpinistycznych, techniki<br />

budowy stanowisk, zasady prowadzenia<br />

asekuracji, zjazdy i samoratowanie oraz<br />

sprzęt będący na wyposażeniu Centralnej<br />

Stacji Ratownictwa Górniczego S.A. do<br />

działań w ratownictwie wysokościowym<br />

oraz łączność stosowaną w ratownictwie<br />

wysokościowym.<br />

Wykłady oraz część praktyczną przeprowadzono<br />

w Okręgowej Stacji Ratownictwa<br />

Górniczego<br />

w Bytomiu oraz w Kopalni Zabytkowej<br />

Srebra w Tarnowskich Górach. Zajęcia<br />

prowadzili doświadczeni instruktorzy<br />

technik alpinistycznych GOPR oraz instruktorzy<br />

specjalistycznych zastępów<br />

ratowniczych CSRG S.A.<br />

W w/w szkoleniach udział wzięli ratownicy<br />

KWK „Pniówek”, KWK „Borynia-Zofiówka”<br />

Ruch „Zofiówka”,<br />

KWK „Chwałowice” i KWK „Mysłowice-Wesoła”.<br />

Ogółem przeszkolono<br />

18 osób.<br />

Zdj. nr 1 ćwiczenia w CSRG S<br />

Zdj. nr 2 transport rannego - Zabytkowa Kopalnia Srebra w Tarnowskich Górach<br />

Zdj. nr 3 ćwiczenia w Zabytkowej Kopalni<br />

Srebra w Tarnowskich Górach<br />

27

NR 3/2012 Ratownictwo górnicze nr 68 ROK XVII<br />

Nowi członkowie<br />

wyspecjalizowanej grupy<br />

ratowników górniczych<br />

- nurków, wchodzących w skład specjalistycznego pogotowia CSRG<br />

W okresie od 25.09. do 23.10.2011r.<br />

13-stu ratowników górniczych z Centralnej<br />

Stacji Ratownictwa Górniczego<br />

S.A. uczestniczyło w kursie: "nurek<br />

III klasy". Prowadzący kurs przekazali<br />

słuchaczom zagadnienia dotyczące między<br />

innymi: genezy i rozwoju prac podwodnych,<br />

wybranych zagadnień z fizyki,<br />

medycyny, fizjologii i higieny pracy, prac<br />

podwodnych z wykorzystaniem narzędzi<br />

hydraulicznych i pneumatycznych oraz<br />

cięcia pod powierzchnią wody metodą<br />

ultra termiczną. Zajęcia praktyczne<br />

początkowo odbywały się w Centrum<br />

Działalności Podwodnej Nurek w Bytomiu.<br />

Tam uczestnicy kursu poznali<br />

praktyczne podstawy nurkowania oraz<br />

zapoznali się z profesjonalnym sprzętem<br />

zarówno płetwonurkowym jak i nurkowym<br />

(fot.1).<br />

Po pierwszych nurkowaniach ze specjalistycznym<br />

sprzętem, następne zejścia<br />

pod wodę odbywały się już w Jaworznie<br />

mgr inż.<br />

Leszek Kwiska<br />

CSRG S.A. w Bytomiu<br />

– Szczakowej. W zalanym kamieniołomie<br />

oprócz wydzielonych podwodnych<br />

stanowisk do wykonywania ćwiczeń -<br />

symulowanych prac nurkowych znajdują<br />

się również "atrakcje" nurkowe, m.in.:<br />

zatopiony wrak samolotu, samochód<br />

osobowy, domki strzałowe, a przede<br />

wszystkim zatopione dwie potężne koparki<br />

(fot.2,3,4,5,6).<br />

Kolejnym etapem szkolenia powyższych<br />

osób - zawodowych nurków III klasy<br />

z CSRG S.A był kurs ratowników górniczych<br />

- nurków, który to został zorganizowany<br />

w Goleszowie w czerwcu br.<br />

Tam pod okiem dyrektora Okręgowej<br />

Stacji Ratownictwa Górniczego w Wodzisławiu<br />

Śl. Jerzego Krótkiego pełniącego<br />

również funkcję Kierownika Prac<br />

Podwodnych, uczestnicy wykonywali<br />

szereg prac podwodnych. Kurs został<br />

ukończony przez wszystkich z wynikiem<br />

pozytywnym, tym samym wyspecjalizowana<br />

grupa ratowników górniczych<br />

- nurków, wchodzących w skład specjalistycznego<br />

pogotowia CSRG pozyskała<br />

nowych członków (fot.7,8,9).<br />

Na czerwiec tego roku zaplanowane<br />

są dwa 5-dniowe zgrupowania szkoleniowe<br />

skierowane zarówno dla ratowników<br />

górniczych nurków z CSRG S.A.<br />

jak również ratowników górniczych<br />

nurków z KWK Borynia. Bazą nurkową<br />

ma być miejscowość Zarzecze nad<br />

Jeziorem Żywieckim, tam ratownicy<br />

górniczy - nurkowie będą wykonywać<br />

symulowane prace ratownicze polegające<br />

m.in. na penetracji podwodnej, poszukiwaniu,<br />

lokalizowaniu i ewakuacji poszkodowanych.<br />

Ćwiczona będzie również<br />

sprawność manualna polegająca m.in.<br />

na skręcaniu i rozkręcaniu rurociągu<br />

czy cięciu palnikiem<br />

Zdjęcie nr 1<br />

28

ROK XVII Ratownictwo górnicze nr 68 NR 3/2012<br />

Zdjęcie nr 2<br />

Zdjęcie nr 3<br />

Zdjęcie nr 4<br />

Zdjęcie nr 5 Zdjęcie nr 6<br />

29

NR 3/2012 Ratownictwo górnicze nr 68 ROK XVII<br />

Zdjęcie nr 7 Zdjęcie nr 8<br />

Zdjęcie nr 9<br />

30

ROK XVII Ratownictwo górnicze nr 68 NR 3/2012<br />

Nowa jakość w OSRG w Bytomiu<br />

Sala aparatowa jest wizytówką każdej<br />

Okręgowej Stacji Ratownictwa Górniczego.<br />

Pełni ona znaczącą rolę: tu<br />

zgromadzony jest sprzęt zabezpieczający<br />

zdrowie i życie ratowników podczas<br />

akcji ratowniczych , tutaj również<br />

przygotowuje się go do ponownego<br />

użycia. Sala aparatowa w OSRG Bytom<br />

po przeprowadzonym remoncie spełnia<br />

ona najwyższe standardy.<br />

W ramach prac budowlano – instalacyjnych<br />

zlikwidowano m.in. stare żeliwne<br />

grzejniki i zastąpiono je niskotemperaturowym<br />

ogrzewaniem podłogowym.<br />

W wyniku tych działań uzyskano dodatkową<br />

powierzchnię użytkową, która<br />

pozwoliła na ustawienie pod ścianą,<br />

w miejscu grzejników szaf z przyrządami,<br />

środkami łączności i zabezpieczenia<br />

medycznego.<br />

Kolejnym zadaniem było zainstalowanie<br />

sufitu podwieszanego z oświetleniem<br />

i klimatyzacją. Oświetlenie zostało tak<br />

rozmieszczone , aby jego intensywność<br />

uwzględniała miejscowo, stanowiskowe<br />

zapotrzebowanie, natomiast wykonanie<br />

instalacji klimatyzacyjnej pozwoliło<br />

na poprawę warunków (temperatura,<br />

wilgotność) przechowywania sprzętu,<br />

ratowników oraz wykonuje prezentacje<br />

sprzętu dla potrzeb szkoleń i ćwiczeń,<br />

zaś wewnątrz stołów znajdują się części<br />

zamienne dla przygotowywanych<br />

do stanu gotowości aparatów ratowników.<br />

Wystawiane do tej pory na stołach<br />

aparaty ratownicze znalazły miejsce<br />

w nowych szafach, ustawionych wzdłuż<br />

stołów zamykanych roletami aluminiowymi<br />

(zdj.nr 1).<br />

Użycie w szafach rolet nie przeszkadza<br />

w wyjmowaniu sprzętu, co ma miejsce<br />

w przypadku zastosowania tradycyjnych<br />

szaf z drzwiami. Zastosowanie szaf<br />

z roletami (zdj.nr2) pozwoliło zmieścić<br />

dwukrotnie więcej sprzętu na tej samej<br />

powierzchni sali. Dla przykładu w miejscu<br />

gdzie znajdowało się 11 szt. aparatów<br />

BG-4 mieści się obecnie 22 szt. tych<br />

aparatów, 22 szt. masek i 22 szt. butli<br />

stanowiących zapas do aparatów.<br />

Miejsce dla sprzętu kontrolno-pomiarowego<br />

i łączności wraz z ładownicami<br />

znalazło się w specjalnych szafach,<br />

w których górną część stanowią półki<br />

z gniazdkami do podłączenia ładownic.<br />

Zamykane są one przeszklonymi<br />

drzwiami (zdj.nr3) , które po otwarciu<br />

wsuwają się do środka, nie przeszkadzamgr<br />

inż.<br />

Grzegorz kinel<br />

OSRG Bytom<br />

w szczególności oddechowego znajdującego<br />

się w sali aparatowej.<br />

Prace remontowe objęły również wymianę<br />

instalacji elektrycznej wraz z rozdzielnią<br />

oraz częściową przebudowę<br />

instalacji wodnej i kanalizacyjnej. W wyniku<br />

tak rozległych robót instalacyjnych,<br />

musiał zostać zmieniony wystrój ścian<br />

sali aparatowej i ościennych pomieszczeń,<br />

gdzie do wysokości drzwi ułożono<br />

nową ceramikę ścienną.<br />

Prowadzona modernizacja objęła<br />

również schody do pomieszczenia magazynowego,<br />

które dzięki zastosowaniu<br />

stali nierdzewnej i zmianie kształtu konstrukcji<br />

nośnej uzyskały nowy bardziej<br />

wysublimowany wyraz.<br />

Dotychczasowa koncepcja przestrzenna<br />

sali aparatowej polegała na wyeksponowaniu<br />

sprzętu ratowniczego, głównie<br />

aparatów ratowniczych, ustawionego na<br />

stołach. Wyrazem nowej idei wnętrza<br />

sali aparatowej są dwa stanowiska w formie<br />

dużych stołów, na których montuje<br />

się i kontroluje aparaty po użyciu przez<br />

Zdjęcie nr 1<br />

31

NR 3/2012 Ratownictwo górnicze nr 68 ROK XVII<br />

jąc w poruszaniu się po sali. Przeszklone<br />

drzwi umożliwiają obserwację urządzeń<br />

w trakcie ładowania.<br />

Poprzez zakup nowych środków dydaktycznych<br />

– telewizora i wizualizera<br />

przekazywane wiadomości na szkoleniach<br />

łatwiej docierają do uczestników. Sala<br />

aparatowa OSRG Bytom wykorzystywana<br />

jest do ćwiczeń ratowniczych drużyny<br />

w skład której wchodzą ratownicy<br />

zakładów Siltech, CZOK, Eko-Plus oraz<br />

pracownicy CSRG S.A. W sali również<br />

odbywają się szkolenia pogotowi zawodowych<br />

CSRG S.A. Słuszność przeprowadzonych<br />

zmian i poczynionych<br />

zakupów potwierdziły również ostatnie<br />

akcje ratownicze.<br />

Zdjęcie nr 2<br />

Zdjęcie nr 3<br />

32

CENTRALNA STACJA RATOWNIICTWA GÓRNIICZEGO S. .A..<br />

W BYTOMIIU<br />

Redakcja <strong>kwartalnik</strong>a „Ratownictwo Górnicze” oferuje miejsce<br />

na łamach czasopisma na reklamy i artykuły sponsorowane, w których Państwo możecie<br />

zaprezentować swoją firmę lub produkty firmy.<br />

Reklamy i artykuły mogą być zamieszczane doraźnie wg zlecenia lub systemowo w oparciu<br />

o zawartą umowę.<br />

1. Reklama kolorowa -wkładka<br />

( 1 strona – format A-4, pełny kolor, papier kredowy - 1.200,00 PLN + 23% VAT<br />

2. Reklama kolorowa – 3 strona okładki<br />

( 1 strona – format A-4, pełny kolor, papier kredowy - 1200,00 PLN + 23% VAT<br />

3. Artykuł reklamowy<br />

( 1 strona - format A-4, czarno-biały, papier offsetowy – 70g) - 1.000,00 PLN + 23% VAT<br />

Materiały reklamowe prosimy przesyłać na CD wraz z zleceniem na reklamę. Zlecenie<br />

doraźne proszę wypisać w oparciu o w/w cennik i podać, w którym numerze <strong>kwartalnik</strong>a ma<br />

być zamieszczony materiał. W przypadku zamiaru zamieszczania reklam systemowo prosimy<br />

o kontakt na e-mail: pa@csrg.bytom.pl lub tel. 3880-419 w godz. 7-15<br />

Redakcja

<strong>Centralna</strong><br />

Stacja<br />

Ratownictwa<br />

Górniczego S.A.<br />

ul. Chorzowska 25<br />

41 – 902 Bytom<br />

tel. 32 282 – 25 – 25<br />

fax. 32 282 – 26 – 81<br />

e-mail:<br />

info@csrg.bytom.pl<br />

http://www.csrg.bytom.pl

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!