Aktualności Nr 13 plik do pobrania (format pdf) - bioMérieux
Aktualności Nr 13 plik do pobrania (format pdf) - bioMérieux
Aktualności Nr 13 plik do pobrania (format pdf) - bioMérieux
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
kontrola żywności<br />
Rola badań laboratoryjnych w systemie<br />
zapewnienia bezpieczeństwa żywności<br />
i <strong>do</strong>skonaleniu zdrowia publicznego<br />
Krzysztof Kwiatek<br />
Państwowy Instytut Weterynaryjny – Państwowy Instytut Badawczy<br />
Puławy<br />
Po upływie prawie ośmiu lat od momentu wejścia Polski<br />
<strong>do</strong> Unii Europejskiej można zauważyć, że przetwórcy<br />
surowców żywnościowych, ale także producenci pasz, rolnicy,<br />
hurtownie i sklepy coraz bardziej nabierają przekonania<br />
o konieczności wprowadzenia systemowych metod<br />
zapewnienia bezpieczeństwa żywności, zarówno roślinnego<br />
jak i zwierzęcego pochodzenia. Wynika to z faktu<br />
wprowadzania zasad gospodarki rynkowej oraz pojawiania<br />
się nowych czynników zagrożeń rzutujących na bezpieczeństwo<br />
i jakość wszystkich rodzajów żywności, które<br />
można wykryć przy zastosowaniu badań laboratoryjnych.<br />
Można też stwierdzić, iż dawniej więcej uwagi poświęcało<br />
się higienie żywności pochodzenia zwierzęcego niż pochodzenia<br />
roślinnego, co wynikało z niższej trwałości i większego<br />
zagrożenia stwarzanego przez produkty zwierzęce.<br />
Nie mówiło się tak szeroko o kwestii systemowego i kompleksowego<br />
zapewnienia bezpieczeństwa żywności, któremu<br />
obecnie podporządkowuje i przyporządkowuje się<br />
w zasadzie wszystkie aspekty jej produkcji oraz obrotu.<br />
Wspomniane okoliczności są wynikiem pojawiania się i <strong>do</strong>strzegania<br />
coraz ostrzej różnego rodzaju czynników zagrożeń<br />
w łańcuchu żywnościowym, których świa<strong>do</strong>my i wymagający<br />
konsument stara się unikać. Czasem wskazywane<br />
czynniki zagrożeń tj. organizmy genetycznie zmodyfikowane<br />
(GMO) mają wymiar bardziej społeczno-polityczny<br />
niż bezpieczeństwa. Powoduje to, że trzeba coraz odważniej<br />
wdrażać działania, obejmujące także badania laboratoryjne,<br />
których celem będzie zmniejszanie poziomu<br />
występujących czynników zagrożeń w łańcuchu żywnościowym,<br />
a przez to <strong>do</strong>prowadzi się <strong>do</strong> obniżenia skutków<br />
ich występowania czyli poziomu ryzyka. Winno być to<br />
przedmiotem strategii i programów krajowych, które z<br />
kolei należy wiązać z procesem analizy ryzyka. Z tego powodu<br />
ochrona zdrowia konsumenta żywności musi stawać<br />
się coraz bardziej kwestią szeroko pojętego zdrowia<br />
publicznego. Jednocześnie musi następować powiązanie<br />
poziomu bezpieczeństwa żywności z programami, które<br />
mają na celu poprawę ochrony zdrowia publicznego. Ważnym<br />
elementem tej ochrony są aspekty weterynaryjne w<br />
zakresie określanym jako Weterynaryjne Zdrowie Publiczne<br />
(Veterinary Public Health).<br />
Coraz bardziej wydaje się też słuszne stwierdzenie, że zagrożenia<br />
powstają głównie za sprawą działalności człowieka,<br />
który w <strong>do</strong>bie gospodarki rynkowej i konkurencji<br />
dąży <strong>do</strong> osiągania coraz większych zysków, nawet kosztem<br />
zdrowia konsumenta. Przykładem mogą być problemy<br />
związane z chorobą BSE, skażeniem dioksynami<br />
środków spożywczych czy ostatnio odnotowywane w Polsce<br />
przypadki związane z obrotem solą wypa<strong>do</strong>wą i zafałszowanym<br />
proszkiem jajecznym. W następstwie<br />
intensyfikacji produkcji zwierzęcej będziemy stosować<br />
coraz więcej leków weterynaryjnych czy <strong>do</strong>datków paszowych.<br />
Stąd też będzie rosło praw<strong>do</strong>po<strong>do</strong>bieństwo skażenia<br />
surowców i produktów żywnościowych niektórymi<br />
czynnikami zagrożeń np.: antybiotykami, metabolitami<br />
leków, patogenami, substancjami niepożądanymi pochodzącymi<br />
z pasz i śro<strong>do</strong>wiska. Po<strong>do</strong>bnie przedstawia się<br />
problem w intensywnej produkcji roślinnej, w której stosujemy<br />
coraz więcej nawozów, środków ochrony roślin i innych<br />
substancji chemicznych. Wszystko to rodzi potrzebę<br />
rozwoju badań laboratoryjnych celem wykrycia i/lub oznaczenia<br />
wspomnianych czynników.<br />
Rozpoczęte nowe stulecie rodzi kolejne wyzwania, które<br />
w dużym stopniu związane są z wejściem Polski <strong>do</strong> Unii<br />
Europejskiej. W polityce UE <strong>do</strong>bro i pomyślność konsumenta,<br />
a więc każdego obywatela, realizowana jest<br />
również poprzez wdrożenie zasad ochrony zdrowia publicznego<br />
(Public Health). Elementami ściśle związanymi z<br />
OZP są urzę<strong>do</strong>wa i wewnętrzna kontrola w łańcuchu żywnościowym.<br />
W tym miejscu należy podkreślić, że problematyka<br />
związana z meto<strong>do</strong>logią urzę<strong>do</strong>wej i wewnętrznej<br />
kontroli nigdy w naszym kraju nie była w tak szerokim<br />
stopniu regulowana w sposób formalny, mimo iż funkcjonowało<br />
w przeszłości wiele inspekcji urzę<strong>do</strong>wych<br />
sprawujących nadzór nad jakością żywności. Obecnie<br />
przeżywamy czas ścierania się poglądów na temat re-<br />
4
Change language