TEMATY NA PRÓBNĄ USTNĄ MATURĘ Z JĘZYKA POLSKIEGO

TEMATY NA PRÓBNĄ USTNĄ MATURĘ Z JĘZYKA POLSKIEGO
LITERATURA
1. Eros i Tanatos - śladem miłości i śmierci w literaturze polskiej i powszechnej. Zanalizuj i
oceń funkcje tych motywów w wybranych przykładach literackich.
2. Polacy a mniejszości narodowe i ich wzajemny stosunek w świetle wybranych utworów
literackich. Omów zagadnienie odwołując się do wybranych utworów.
3. Świat widziany oczyma dziecka w literaturze polskiej. Omów zagadnienie odwołując się
do wybranych utworów.
4. Motyw pokory w Biblii i w wybranych utworach literackich. Przedstaw i omów jego
funkcjonowanie.
5. Różne portrety zbiorowości w literaturze polskiej . Dokonaj porównania na podstawie
analizy dzieł wybranych autorów.
6. Bruno Schulz lub Witold Gombrowicz - reformatorzy polskiej prozy. Omów zagadnienie
odwołując się do wybranych utworów.
7. Rola epizodu oraz bohatera „trzecioplanowego” w strukturze i treści dzieła literackiego.
Omów na wybranych przykładach.
8. Wpływ literatury europejskiej na twórczość wybranego polskiego autora. Omów
zagadnienie odwołując się do utworów literackich.
9. Na wybranych przykładach z różnych epok przedstaw cechy poezji hymnicznej.
10. Małe formy prozatorskie w literaturze europejskiej. Omów ich cechy gatunkowe
odwołując się do wybranych przykładów.
11. Omów rolę i znaczenie twórczości drugiego obiegu w Polsce lat 1970 - 1989. Odwołaj się
do analizy wybranych utworów literackich.
12. Wizerunek artysty modernistycznego w literaturze europejskiej i w literaturze polskiej.
Porównaj odwołując się do analizy wybranych utworów.
13. Omów różnorodne funkcje motywu świata - teatru w utworach literackich. Odwołaj
14. się do wybranych dzieł.
15. Narodowe mity i ich rewizja w wybranych utworach literackich. Rozważ problem
odwołując się do celowej analizy tekstów XX wieku.
16. Przeanalizuj powroty do lat dziecinnych w literaturze polskiej. Omów porównując
wybrane przykłady.
1

17. Porównaj literackie portrety kochanka romantycznego. Omów na podstawie analizy
wybranych utworów.
18. Widzenie pozazmysłowe czy kierowanie się zmysłami sposobem na prawdziwe poznanie
rzeczywistości. Rozważ zagadnienie analizując twórczość Adama Mickiewicza.
19. Motyw państwa w literaturze. Omów zagadnienie odwołując się do wybranych utworów
literackich różnych epok.
20. Motyw pieniądza w literaturze i jego funkcje. Rozważ zagadnienie na podstawie analizy
twórczości wybranych pisarzy.
21. Porównaj znane ci refleksyjne i żartobliwe sposoby ukazywania człowieka przez twórców
literatury. Omów zagadnienie na podstawie analizy wybranych utworów.
22. Tendencje do heroizacji i deheroizacji bohaterów w literaturze polskiej. Omów analizując
wybrane przykłady jednej epoki.
23. „Miłość cierpliwa jest, łaskawa jest..." (Biblia). Omów, które z literackich kreacji miłości
zgodne są z oczekiwaniami człowieka XXI wieku. Odwołaj się do analizy wybranych
dzieł.
24. Żywotność gatunków biblijnych w literaturze. Udowodnij, analizując i porównują:
wybrane przykłady z różnych epok.
25. Różne wizerunki postaci biblijnych w literaturze XX w. Omów na wybranych
26. przykładach.
27. Omów funkcję i znaczenie gatunków autobiograficznych w prozie współczesnej. Odwołaj
się do analizy wybranych utworów.
28. Motyw vanitas w utworach literackich. Dokonaj zestawienia porównawczego analizując
wybrane przykłady.
29. Rozważ, w jaki sposób literatura ujmuje temat młodości człowieka. Omów zagadnienie
odwołując się do analizy wybranych utworów.
30. Polacy w satyrze i karykaturze literackiej. Porównaj różne sposoby portretowania. Omów
zagadnienie na wybranych przykładach.
31. Miejsce i rola poezji haiku we współczesnej literaturze. Omów zagadnienie na wybranych
przykładach.
32. Wyjaśnij, jaką funkcję pełnią antyutopie w literaturze XX w. Omów zagadnienie
analizując wybrane przykłady.
33. Rozwój naukowo — techniczny w literaturze i jego funkcje. Omów zagadnienie
analizując i porównując wybrane przykłady literackie.
2

34. „Hańba domowa?" Wyjaśnij, jakie postawy polityczne przyjmowali twórcy literatury XX
w. Omów zagadnienie odwołując się do wybranych utworów literackich.
35. Od opisu podróży do reportażu literackiego. Przedstaw ewolucję gatunku
publicystycznego, odwołując się do wybranych przykładów z literatury polskiej i obcej.
36. Motyw qui pro quo w literaturze światowej i polskiej. Omów zagadnienie analizując i
zestawiając dzieła różnych autorów.
37. Marzyciele i fantaści w utworach literackich z różnych epok. Przedstaw na wybranych
przykładach sposoby kreowania i funkcje literackich portretów.
38. Motywy tyrtejskie w literaturze. Porównaj wybrane przykłady z różnych epok.
39. Mit „poetów przeklętych". Dokonaj porównania na podstawie analizy dzieł różnych
autorów.
40. Wskaż związki dramatu XX wieku z tradycją literacką. Rozwiń temat, odwołując się do
utworów wybranego dramaturga polskiego lub/i obcego.
41. Przedstaw na podstawie analizy wybranych przykładów, jaką funkcję spełniał w
literaturze kostium historyczny.
42. Dokumentaryzm i paraboliczność - dwa sposoby przedstawiania rzeczywistości. Rozwiń
temat na przykładzie wybranych utworów.
43. Brzydota jako kategoria estetyczna. Omów temat, odwołując się do analizy wybranych
przykładów literackich różnych epok.
44. Zderzenia wyobrażeń o świecie z rzeczywistością. Przeanalizuj i zestaw trzy wybrane
dzieła literackie różnych epok.
45. Epoka napoleońska w prozie europejskiej i polskiej. Dokonaj porównania analizując
wybrane przykłady.
46. Bohater z książką w ręku, czyli o znaczeniu lektur w świecie postaci literackich. Porównaj
analizując wybrane przykłady z literatury polskiej i obcej.
47. Patrioci a kosmopolici w literaturze i publicystyce wybranej epoki i w czasach
współczesnych. Przeanalizuj wybrane utwory i porównaj je.
48. Tematyka sportowa w literaturze antycznej i dziełach XX wieku. Dokonaj porównania
analizując wybrane przykłady.
49. Pożegnanie i rozłąka jako temat literacki. Przeanalizuj dowolnie wybrane przykłady i
porównaj je.
50. Cenzura w literaturze polskiej, jej uwarunkowania i wpływ na wartość artystyczną dzieła.
Przeanalizuj dowolnie wybrane przykłady i porównaj je.
3

51. Twórcy współczesnej literatury wobec baroku. Zanalizuj na wybranych przykładach
literackie odniesienia i ich funkcje.
52. Stół i biesiada jako motyw literacki. Omów na wybranych przykładach.
53. Tyrani i despoci w wybranych utworach literatury polskiej i europejskiej. Omów na
wybranych przykładach.
54. Sacrum i profanum w literaturze. Omów na wybranych przykładach.
55. Motyw pogrzebu w literaturze polskiej i obcej. Omów na wybranych przykładach.
56. Krytyka filistra w literaturze polskiej. Omów na wybranych przykładach.
57. Kaci i ich ofiary w literaturze polskiej i obcej. Omów na wybranych przykładach.
58. Teatr mundi (teatr świata) i odzwierciedlenie tej koncepcji w literaturze polskiej i obcej.
Omów na wybranych przykładach.
59. Dramat prawdy i złudzenia, mądrości i iluzji w literaturze XVII wieku. Omów problem
analizując wybrane utwory [np. M.Cervantesa, W.Szekspira, P.Calderona].
60. Od herosa do pantoflarza – różnorodne portrety mężczyzn w literaturze. Przedstaw temat
na podstawie analizy wybranych utworów.
61. Obraz zaświatów w literaturze. Przedstaw i zinterpretuj na przykładach utworów z
różnych epok.
62. Różne kreacje narratora i ukształtowania narracji w epice. Omów zagadnienie opierając
się na analizie wybranych przykładów literackich.
63. Orient jako inspiracja pisarzy. Zanalizuj różne sposoby funkcjonowania tego motywu w
literaturze
64. Kwiaty w literaturze – zinterpretuj sposoby wykorzystania tego motywu na wybranych
przykładach.
65. Motyw drzewa w literaturze polskiej i obcej. Omów zagadnienie na podstawie analizy
wybranych przykładów.
66. Najwybitniejsi polscy tłumacze biblijnych psalmów. Przedstaw i porównaj ich dorobek.
67. Człowiek wobec swoich obowiązków. Omów wizerunek lekarza ukazany w utworach
literackich różnych epok.
68. ’’Jestem bo Jesteś na tym stoi wiara/Wiary przemądrzałej szuka się u diabła’’ – piękno i
prostota wiary. Omów na przykładzie wybranych wierszy ks. J. Twardowskiego.
69. Światy nieludzkie w prozie XX w. Omów temat na podstawie wybranych utworów
literackich.
4

70. Wzorce postaw moralnych i obywatelskich w literaturze polskiej. Przedstaw zagadnienie
opierając się na analizie wybranych przykładów.
71. Literatura faktu jako ważny dokument przeżyć współczesnego człowieka. Omów
zagadnienie na podstawie analizy wybranych dzieł.
72. Bohater narcystyczny w prozie i poezji. Omów zagadnienie odwołując się do analizy
wybranych dzieł.
73. Epos w literaturze fantastycznej. Przedstaw i omów cech gatunkowe na przykładzie
‘’Władcy pierścieni’’ i dzieł innych wybranych klasyków fantasy.
74. Groza i tajemniczość – od E.A.Poe po S. Kinga. Przedstaw temat odwołując się do analizy
wybranych utworów.
75. ’’Absurd rodzi się w tej konfrontacji: ludzkie wołanie i bezsensowne milczenie świata.’’
Motyw bohatera absurdalnego w prozie. Omów zagadnienie na podstawie wybranych
utworów literackich.
76. Sylwetki kobiet wykreowanych przez V. Woolf. Omów temat na podstawie analizy
wybranych dzieł pisarki.
77. Obraz społeczeństwa we „Władcy much” W. Goldinga i prozie G. Orwella. Omów
zagadnienie na podstawie wybranych dzieł.
78. Mity kiedyś i dziś: porównanie mitologii starożytnych Greków z mitologią wykreowaną
przez Tolkiena w „Silmarillion”. Omów na wybranych przykładach literackich.
79. Martyrologia powstańców warszawskich. Omów zagadnienie na podstawie wybranych
utworów literackich.
80. Niepogodzeni ze światem. Przedstaw wybrane sylwetki bohaterów zbuntowanych i
wyobcowanych na przykładzie wybranego przez siebiemateriału literackiego.
81. Sposoby prezentacji doświadczeń II wojny światowej w literaturze. Omów wybrane
utwory i zbadaj cel przedstawienia tego tematu.
82. Przedstaw różne kreacje matek w literaturze.
83. Motyw szaleństwa. Zaprezentuj jego realizację na podstawie wybranych przez Ciebie
tekstów literackich.
84. Duchy, mary i upiory w wybranych utworach literackich. Omów zagadnienie na
wybranych przykładach.
85. Zjawy, duchy, sny i wizje. Omów funkcję świata pozazmysłowego w wybranych
utworach różnych epok.
5

86. Omów wpływ zjawisk nadprzyrodzonych na działania bohatera literackiego. Odwołaj się
do przykładów literackich z wybranych epok.
87. Motywy kulinarne w literaturze. Omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady.
88. Czy „śmiech może być nauką”? Przedstaw zjawisko, analizując wybrane przykłady.
89. Kobiety w twórczości pisarzy romantycznych. Na podstawie analizy wybranych utworów
literackich scharakteryzuj stereotyp kochanki romantycznej.
90. Taniec i wesele. Porównaj funkcjonowanie tych motywów, analizując wybrane dzieła
literackie.
91. Przedstaw różne ujęcia toposu pielgrzymowania w literaturze na podstawie analizy
wybranych przykładów literackich.
92. Tytuł , motto, ostatnia scena jako klucze do interpretacji dzieła. Omów na wybranych
przykładach utworów literackich.
93. Przeanalizuj wybrane przykłady literackich rozmów z Bogiem.
94. Przedstaw sposoby kreowania i funkcjonowania mitu dzieciństwa w wybranych utworach
literatury polskiej.
95. Arkadia bezpieczna i zagrożona. Omów różne ujęcia mitycznego motywu w wybranych
utworach literackich.
96. Przemiana wewnętrzna jako motyw literacki i ważny element określający osobowość
bohaterów literackich.
97. Samotny wśród tłumu. Z literatury polskiej i obcej wybierz i scharakteryzuj bohaterów,
którzy żyją poza zbiorowością. Określ przyczyny ich wyobcowania.
98. Przedstaw sposoby prezentowania w literaturze miast przeklętych i miast ukochanych.
99. Od Rolada do bohatera współczesnego. Wykaż funkcjonowanie motywu etosu
rycerskiego w wybranych utworach literackich epok późniejszych.
100. Dziedzictwo filozofii franciszkańskiej w literaturze polskiej. Zanalizuj różne sposoby
funkcjonowania motywów franciszkańskich w wybranych dziełach literackich.
6

ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI
1. Język filmu i język literatury. Porównaj dzieło literackie i jego różne filmowe adaptacje.
2. Bohater literacki a jego filmowa kreacja. Przedstaw zagadnienie na wybranych
przykładach.
3. Barokowe rozumienie piękna w sztuce i poezji. Omów na wybranych przykładach.
4. Przedstaw los jednostki wybitnej w społeczeństwie. Omów zagadnienie na wybranych
przykładach z literatury i filmu.
5. Na wybranych przykładach przedstaw różnorodne ujęcia motywu pożegnania w
literaturze i sztuce.
6. Ekspresjonizm w literaturze i sztuce. Omów cechy tego kierunku artystycznego na
wybranych przykładach.
7. Na wybranych przykładach scharakteryzuj zjawisko „polskiej szkoły filmowej” i określ
jej związki z literaturą.
8. Literatura i muzyka. Zanalizuj wybrane teksty literackie, które stały się librettami lub
tekstami ballad i piosenek.
9. Przedstaw postać twórcy, który realizował się w co najmniej dwóch różnych dziedzinach
sztuki (np. St. Wyspiański, Witkacy, S. Mrożek).
10. Różnorodne ujęcia motywu ogrodu w literaturze i sztuce. Przedstaw na wybranych
przykładach.
11. Polaków portret własny w literaturze i filmie. Przedstaw na wybranych przykładach.
12. Pejzaż jako temat literacki i malarski. Rozwiń na wybranych przykładach.
13. Katedra gotycka jako przykład sztuki średniowiecznej. Omów zagadnienie w oparciu o
zabytki architektury i utwory literackie.
14. Folklor jako inspiracja twórcza malarzy i pisarzy. Przedstaw zagadnienie na wybranych
przykładach.
15. Przedstaw funkcjonowanie motywu maryjnego w literaturze i sztuce.
16. Na wybranych przykładach zaprezentuj plastyczne i literackie przedstawienia Arkadii.
17. Człowiek w obliczu zagrożenia. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych
przykładów literackich i filmowych.
18. Na wybranych przykładach przedstaw literackie i plastyczne kreacje Boga.
19. Koncepcja piękna w literaturze, malarstwie i architekturze. Omów analizując wybrane
dzieła.
20. Najwybitniejsze realizacje dramatu romantycznego w dwudziestowiecznym teatrze.
21. Filmowe ekranizacje Andrzeja Wajdy („Wesele”, „Ziemia obiecana”, „Pan Tadeusz”) w
porównaniu z dziełami literackimi.
22. Symbolizm w malarstwie i literaturze. Omów na wybranych przykładach.
23. Impresjonizm w malarstwie i w literaturze. Omów cechy tego kierunku artystycznego na
wybranych przykładach.
24. Artystyczne interpretacje historii w literaturze i malarstwie (np. Sienkiewicz i Matejko).
Omów na wybranych przykładach.
25. Symbolika dzieł sztuki występujących w „Weselu” i „Ludziach bezdomnych”.
26. Wybitni twórcy polskiego teatru współczesnego i ich najważniejsze osiągnięcia w sztuce
teatralnej. Omów na wybranych przykładach.
27. Czy adaptacja filmowa zawsze jest dokładnym odzwierciedleniem dzieła literackiego?
Odpowiedź uzasadnij, opierając się na ekranizacjach utworów Sienkiewicza i
Żeromskiego.
28. Kobieta demoniczna w twórczości literackiej i malarstwie B. Schulza i S. I. Witkiewicza.
29. Wpływ stalinizmu na literaturę i sztukę. Omów na wybranych przykładach.
7

30. Świat prowincji w opowiadaniach B. Schulza i obrazach M. Chagalla (analiza
porównawcza wybranych dzieł).
31. Przywołując wybrane przykłady, rozważ rolę inspiracji biblijnych we współczesnej
literaturze i w filmie.
32. Totalitaryzm w literaturze, filmie i malarstwie. Przedstaw i porównaj sposoby jego kreacji
w wybranych tekstach kultury.
33. Sceny z życia świętych w literaturze i malarstwie. Omów i porównaj wybrane teksty
kultury polskiej i europejskiej.
34. Bliskie czy odległe współczesności wizerunki św. Franciszka w literaturze i sztuce.
Rozważ problem, rozpatrując wybrane teksty kultury.
35. Świat widziany przez artystę. Rozważ problem artystycznego odwzorowania
rzeczywistości, odwołując się do wybranych tekstów kultury.
36. Literackie i filmowe uosobienie zła. Rozważ zagadnienie, odwołując się do wybranych
tekstów kultury.
37. Kulturowa swoistość Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy na tle literackich obrazów
dobroczynności i akcji charytatywnych. Porównaj różne sposoby realizacji humanitarnych
idei.
38. Wizerunki błazna w literaturze i sztukach plastycznych. Porównaj sposoby przedstawiania
w tekstach kultury różnych epok.
39. Mit o Orfeuszu, jego literackie i filmowe przetworzenia. Omów problem, odwołując się
do wybranych przykładów.
40. Mit o Ikarze, jego literackie i malarskie przetworzenia. Omów funkcjonowanie, sposoby
nawiązań i artystyczne efekty, odwołując się do wybranych przykładów.
41. Motyw Bożego Narodzenia w literaturze i malarstwie wybranych epok. Przedstaw
sposoby kreacji, dokonaj analizy porównawczej.
42. Motyw matki cierpiącej w literaturze i sztuce. Przedstaw i oceń różne sposoby jego
kreowania na podstawie wybranych przykładów.
43. Portrety mężczyzn w tekstach kultury i literatury. Omów sposoby kreowania i funkcje na
wybranych przykładach z dowolnej epoki.
44. Jaką funkcję pełnią w tekstach kultury dyskusje i kłótnie. Przeanalizuj wybrane dzieła.
45. Motywy epikurejskie i fascynacja nimi w literaturze i sztuce. Omów to zjawisko na
podstawie przykładów literackich i kulturowych.
46. Porównaj portrety polskiego i europejskiego szlachcica, korzystając z wybranych
przykładów literackich oraz innych dziedzin sztuki.
47. Warszawa oraz jej mieszkańcy w twórczości Bolesława Prusa i na obrazach Aleksandra
Gierymskiego. Porównaj literackie i malarskie widzenie świata.
48. Obraz getta warszawskiego w polskiej literaturze i filmie. Odwołując się do wybranych
przykładów porównaj sposoby ukazywania zagłady oraz moralną i poznawczą wartość
utworów.
49. Przyroda jako inspiracja literacka i malarska. Omów na wybranych przykładach.
50. Związek człowieka z ziemią jako temat w polskiej literaturze i w malarstwie. Omów na
wybranych przykładach.
51. Pejzaż w malarstwie i w literaturze młodopolskiej. Omów na wybranych przykładach.
52. Portret artysty w literaturze i w sztuce. Omów na wybranych przykładach.
53. Sarmacki portret szlachcica w literaturze i w sztuce wybranych epok. Omów na
wybranych przykładach.
54. Literackie i malarskie wyobrażenia Marii i Chrystusa / innych postaci biblijnych /. Omów
na wybranych przykładach.
55. Portrety matki i motyw macierzyństwa w literaturze i sztuce. Omów na wybranych
przykładach.
8

56. Motywy myśliwskie w literaturze i w sztuce. Omów na wybranych przykładach.
57. Plakat teatralny – klucz do interpretacji utworu dramatycznego i jego teatralnej adaptacji.
Omów na wybranym przykładzie.
58. Barwa – jej istota, wartość i funkcja w modernistycznych dziełach literackich i
malarskich. Omów na wybranych przykładach.
59. Polska w alegorii i symbolice literackiej i malarskiej. Omów na wybranych przykładach.
60. Etos żołnierza w literaturze i w filmie. Omów na wybranych przykładach.
61. Dialog z tradycją romantyczną w literaturze i filmie XX wieku. Omów na wybranych
przykładach.
62. Dwudziestowieczne kierunki awangardowe (surrealizm, ekspresjonizm, kubizm) i ich
wpływ na literaturę i film. Omów na wybranych przykładach.
63. Motywy marynistyczne w literaturze i w sztuce. Omów na wybranych przykładach.
64. Adaptacje teatralne dzieł epickich. Omów na wybranych przykładach.
65. Twarz człowieka jako wyraz zainteresowania artystów różnych dziedzin sztuki (literatura,
malarstwo, rzeźba, plakat, film). Omów na wybranych przykładach.
66. Nawiązania i aluzje do dzieł malarskich w literaturze XIX i XX wieku. Omów na
wybranych przykładach.
67. Literackie i malarskie ujęcia tych samych motywów folklorystycznych. Omów na
wybranych przykładach.
68. Muzyka jako temat literacki i jej obecność w dziele. Omów na wybranych utworach.
69. Autoportrety literackie i malarskie twórców. Omów na wybranych przykładach.
70. Literackie i filmowe wizje przyszłości. Omów na wybranych przykładach.
71. Literackie i malarskie obrazy ważnych wydarzeń historycznych. Omów na wybranych
przykładach
72. Obcy, inny, odmieniec w literaturze i filmie. Omów na wybranych przykładach.
73. Analizując wybrane teksty kultury przedstaw literackie, plastyczne i filmowe wizje PRL.
74. Szkoła w literaturze i filmie. Omów na wybranych przykładach.
75. Analizując wybrane przykłady scharakteryzuj funkcję ubioru w różnych tekstach kultury.
76. Analizując wybrane przykłady przedstaw funkcje zwierząt w różnych tekstach kultury.
77. Estetyka brzydoty i jej funkcja w różnych tekstach kultury. Omów na wybranych
przykładach.
78. Walka dobra ze złem w różnych tekstach kultury. Rozwiń zagadnienie, odwołując się do
wybranych przykładów.
79. Portrety wielkich postaci historycznych. Omów temat odwołując się do wybranych
tekstów kultury.
80. Portret żony w różnych tekstach kultury. Omów na wybranych przykładach.
81. Motyw zagłady w różnych tekstach kultury. Omów na wybranych przykładach.
82. Mistrzowie i uczniowie wśród twórców różnych tekstów kultury. Przedstaw, ujawniające
się w dziełach, związki między ich twórczością.
83. Życie i problemy warstw najuboższych w różnych tekstach kultury. Omów na wybranych
przykładach.
84. Obraz i ocena rewolucji w wybranych tekstach kultury z różnych epok. Omów na
wybranych przykładach.
85. Tajemniczość kobiety w różnych tekstach kultury. Na podstawie wybranych utworów z
różnych epok dokonaj analizy wykreowanych obrazów kobiet.
86. Satyra w życiu codziennym: dawniej i dziś. Zaprezentuj i oceń rolę tekstów satyrycznych,
odwołując się do wybranych tekstów kultury.
87. Przedstaw motyw przyjaźni w różnych tekstach kultury. Omów na wybranych
przykładach z różnych epok.
9

88. Omów wizje piekła i nieba w różnych tekstach kultury i wskaż ich związek z założeniami
ideowymi epoki.
89. Sport jako temat dla artystów różnych dziedzin sztuki. Omów na wybranych przykładach.
90. Postać filozofa w różnych tekstach kultury. Przedstaw sposoby i funkcje wybranych
kreacji.
91. Polacy w satyrze i karykaturze. Przedstaw sposoby kreowania portretów i ich funkcje w
różnych tekstach kultury. Omów na wybranych przykładach.
92. Koniec i początek – wizja stworzenia świata i jego zagłady w literaturze, malarstwie i
filmie. Omów problem, analizując właściwe przykłady.
93. Portret ojca. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów literackich i dzieł
sztuki.
94. Kalokagatia w kulturze starożytnej i współcześnie. Omów temat odwołując się do
wybranych tekstów kultury.
95. Epizody bitewne II wojny światowej w literaturze i filmie. Omów na wybranych
przykładach.
96. Kreacje głównego bohatera w literaturze fantasy a jego ujęcia filmowe. Omów na
wybranych przykładach.
97. Motyw pijaństwa satyrycznie i dydaktycznie. Omów temat odwołując się do wybranych
tekstów kultury.
98. Groza w literaturze i filmie. Omów na wybranych przykładach.
99. Muzyka i poezja w twórczości Jacka Kaczmarskiego jako obraz oczekiwań i przemian
społecznych w Polsce. Omów zagadnienie na wybranych przykładach.
100. Motyw nocy w literaturze i w malarstwie. Omów zagadnienie na wybranych
przykładach.
JĘZYK
1. Porównanie jako środek stylistyczny i jego funkcje w wybranych utworach literackich.
Przedstaw zagadnienie odwołując się do wybranych przykładów.
2. Wykaż wpływ kultury masowej na kształt współczesnej polszczyzny.
3. Styl makaroniczny w piśmiennictwie staropolskim. Omów zagadnienie na wybranych
przykładach.
4. Dawne procesy językowe i ich wpływ na współczesną polszczyznę. Omów zagadnienie
na wybranych przykładach.
5. Gwara podhalańska w literaturze polskiej. Omów na przykładach zgromadzonych
tekstów.
6. Język utworów groteskowych. Omów zagadnienie na wybranych przykładach.
7. Język a futuryści – na wybranych przykładach literackich omów ich koncepcje językowe.
8. Rola tłumacza w percepcji dzieła literackiego. Na wybranych przykładach dokonaj
analizy i oceny tłumaczeń tego samego dzieła literackiego.
10

9. Geneza, rozwój i znaczenie wiersza wolnego. Omów zagadnienie na wybranych tekstach
poetyckich.
10. Łacińskie korzenie języka polskiego. Dokonaj analizy zgromadzonego materiału
językowego.
11. Analiza kulturowa i językowa przysłów polskich. Swoje rozważania ogranicz do przysłów
o określonej tematyce.
12. Wpływ literatury na współczesną frazeologię polską. Analizując zgromadzony materiał,
scharakteryzuj funkcje skrzydlatych słów w tekstach pisanych i mówionych.
13. Język mówiony jako tworzywo literatury w twórczości Bolesława Prusa, Juliana Tuwima
lub Stanisława Barańczaka. Dokonaj analizy celowo dobranych utworów.
14. Język w służbie satyry dawniej a dziś. Omów sposoby jego zastosowania na przykładach
wybranych utworów.
15. Jak w polszczyźnie odzwierciedla się kultura naszych przodków? Dokonaj analizy
zgromadzonego materiału językowego.
16. Ekspresja i impresja – analizując zgromadzony materiał językowy określ właściwości
wypowiedzi świadczące o nadawcy i odbiorcy.
17. Sztuka przemawiania a manipulacja językowa. Porównaj sposoby wykorzystania środków
językowych we współczesnych polskich tekstach propagandowych.
18. Język w funkcji ludycznej. Przedstaw analizę komizmu słownego i żartu językowego we
współczesnych tekstach literackich i kabaretowych.
19. Funkcje komizmu językowego w wybranych bajkach dawnych i współczesnych.
Przedstaw zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów.
20. Słowa-klucze w literaturze. Określ ich funkcje w twórczości wybranego autora.
21. Język „Biblii” we współczesnej polszczyźnie mówionej. Omów zagadnienie na
wybranych przykładach.
22. Żywotność gwar środowiskowych w języku ogólnopolskim. Omów zagadnienie na
wybranych przykładach.
23. Konstrukcje składniowe: mowa zależna, pozornie zależna i niezależna oraz ich funkcja w
dziele literackim. Przedstaw odnosząc się do konkretnych przykładów.
24. Polszczyzna lat dziewięćdziesiątych. Scharakteryzuj język wybranych środowisk.
25. Związki frazeologiczne i mechanizm powstawania ich niepoprawnych form w prasie
lokalnej. Omów na wybranych przykładach.
11

26. Prześledź i omów karierę niektórych modnych ostatnio wyrazów i związków
frazeologicznych. Odwołaj się do wybranych przykładów.
27. Funkcja gwary w wybranej powieści młodopolskiej. Przeanalizuj zjawisko.
28. Język poezji barokowej. Scharakteryzuj, przywołując wybrane teksty tej epoki.
29. Tak mówią bohaterowie telenowel południowo-amerykańskich. Omów temat na
podstawie wybranych filmów.
30. Środki wyrazu w prasie młodzieżowej – dokonaj analizy języka w wybranych pismach.
31. Język ezopowy w literaturze polskiej czasów PRL-u . Zanalizuj wybrane przykłady.
32. Czy Twoim zdaniem , uczniowie, politycy, nauczyciele i dziennikarze w swoich
wypowiedziach przestrzegają norm językowych? Omów problem na podstawie
wybranych przykładów..
33. Szlafrok, a może podomka? Czy należy zastępować zapożyczenia neologizmami
rodzinnymi? Omów problemy zapożyczeń językowych na podstawie wybranych
przykładów.
34. Ku uproszczeniom? Omów tendencje rozwojowe polszczyzny współczesnej.
35. Rodzaje neologizmów w wybranych utworach poetyckich. Przedstaw na wybranych
przykładach.
36. Omów funkcje języka. Podaj ich przykłady w wybranych tytułach notatek i artykułów
prasowych.
37. Wpływ „mody językowej” na kształtowanie się polszczyzny w różnych epokach
literackich. Omów zagadnienie na wybranych przykładach.
38. Funkcje stylizacji w literaturze polskiej. Przedstaw zagadnienie na wybranych
przykładach.
39. Sztuka przemawiania. Przedstaw zagadnienie na przykładzie wybranych tekstów
literackich – renesans, barok, oświecenie.
40. Stylizacje językowe we współczesnej literaturze polskiej. Przedstaw na wybranych
przykładach.
41. Stylizacje językowe w literaturze polskiej końca XIX wieku. Przedstaw zagadnienie
odwołując się do wybranych przykładów.
42. Wielość w jedności – zjawisko synestezji w literaturze Młodej Polski. Omów na
wybranych przykładach.
43. Alegoria i symbol jako środki literackiego oddziaływania. Przedstaw na wybranych
przykładach.
12

44. Co i jak „donoszą pismaki w szmatławcach” , czyli o języku współczesnej prasy. Wskaż
najwyraźniej rysujące się tendencje rozwoju języka oraz najczęściej naruszane normy
językowy.
45. Indywidualizacja języka jako ważny element kreacji bohaterów literackich. Omów na
wybranych przykładach.
46. Wykorzystanie różnych środków językowych do budowania nastroju w literaturze.
Odwołaj się od wybranych przykładów.
47. Słownictwo o ograniczonym zasięgu i jego funkcje. Odwołaj się do wybranych
przykładów literackich.
48. Niezwykłości językowe – homonimia i synonimia. Omów na wybranych przykładach.
49. Funkcja magiczna języka i jej przejawy w różnego typu wypowiedziach. Omów problem,
wykorzystując przykłady.
50. Na podstawie wybranych tekstów literackich omów cechy charakterystyczne języka
polskiej liryki funeralnej, analizując zgromadzony materiał językowy.
13