Policimi në Kosovë

Policimi
në Kosovë
Shkurt 2008

Forumi për Iniciativa Qytetare (FIQ) është një organizatë joqeveritare kosovare që promovon përfshirjen e
qytetarëve të Kosovës në proceset shoqërore dhe ato të vendim-marrjes përmes programeve të ideuara që
përqëndrojnë vëmendjen në vlerat dhe funksionimin e një shoqërie të hapur dhe demokratike.
Saferworld është një organizatë e pavarur joqeveritare që punon me qeveritë dhe shoqëritë civile në planin
ndërkombëtar për të hulumtuar, promovuar dhe zbatuar strategji të reja për të rritur sigurinë e njerëzve dhe për
të parandaluar dhunën e armatosur.
Produksioni: Rrota, www.rrota.com
Layout: Arbër Matoshi
Korab Etemi
Foto: OSCE/Hasan Sopa
© 2007 Forumi për Iniciativa Qytetare dhe Saferworld

Policimi në Kosovë
3
Mirënjohje
Ky raport u shkrua nga ekipi i projektit VendiSigurtë në Forumin për Iniciativa Qytetare dhe Saferworld. Ne
dëshirojmë që t’i falënderojmë Qeveritë e Mbretërisë së Bashkuar dhe Gjermanisë për financimin e këtij
hulumtimi përmes përkrahjes së tyre për projektin VendiSigurtë.

Policimi në Kosovë
4
Përmbledhje
Ky dokument është pjesa e dytë e një seri hulumtimesh për të përcjellur ndryshimin e përceptimeve të
qytetarëve lidhur me sigurinë, përhapjen e armëve dhe garantuesit e sigurisë në Kosovë. Fokusi kryesor
është në perceptimet mbi policimin në Kosovë. Rezultatet janë të bazuara në informacionet e mbledhura
në qershor 2007, nga një hulumtim shtëpiak në mbarë Kosovën me 1,200 të intervistuar, si dhe nga disa
diskutime në fokus grupe. Raporti analizon se si perceptimet mbi sigurinë kanë ndryshuar brenda gjashtë
muajve, duke filluar nga dhjetori 2006 deri në qershor 2007, duke i vështruar kështu marrëdhëniet e faktorëve
të ndryshëm, përfshirë edhe besimin në polici, pozitën gjeografike dhe etnitetin mbi perceptimet
e politikës në Kosovë.
Hulumtimi zbuloi se njerëzit ndjeheshin paksa më të sigurt në qershor të vitit 2007 se në dhjetor të vitit
2006. Në përgjithësi, kërcënimi më serioz ndaj sigurisë ishte niveli i lartë i krimit, pas të cilit vijnë edhe
problemet me infrastrukturën e dobët dhe trafikun. Shqiptarët e Kosovës dhe serbët e Kosovës vazhdojnë
t’i identifikojnë shqetësimet e sigurisë me dallime të mëdha: të intervistuarit shqiptarë të Kosovës më së
shpeshti përmendën problemet e lidhura me mungesën e kualitetit të shërbimeve në nivelin lokal dhe
komunal, derisa serbët e Kosovës më së shpeshti përmendën problemet me dimensione politike.
Shërbimi Policor i Kosovës (ShPK) është institucioni i dytë më i besuar në Kosovë sipas rezultateve të hulumtimit
(pas Trupave Mbrojtëse të Kosovës- TMK). Niveli i besimit është ndikuar nga disa faktorë, sidomos
nga vendbanimi, por lidhjet në mes faktorëve janë komplekse. Ekziston një lidhje në mes niveleve të
sigurisë dhe besimit në ShPK: të intervistuarit të cilët ndjeheshin shumë të sigurt në komunitetet e tyre i
besonin ShPK-së më shumë. Sidoqoftë, nuk ka ndonjë lidhje të qartë në mes nivelit të sigurisë dhe asaj
se sa shpesh të intervistuarit kanë parë policinë duke patrulluar. Diskutimet në fokus grupe treguan se
ndjesia e sigurisë dhe besimit shpesh lidhen me përvojat personale dhe përvojat e shoqërisë ose familjes
me policinë.
Edhe pse prania e një nën-stacioni policor pati një ndikim të vogël pozitiv në ndjesinë e sigurisë, përsëri
nuk ka përmirësuar nivelet e sigurisë në komunitet, e as nuk ka kontribuar në uljen e niveleve të krimit
të raportuara në polici. Serbët e Kosovës ishin më në dijeni në lidhje me praninë e nën-stacionit policor
se shqiptarët e Kosovës. Nga rezultatet e hulumtimit duket se prania e përhershme e policisë në formën
e nën-stacionit kontribuon në nivelet më të larta të sigurisë më shumë se patrullimet e policisë. Nevojitet
hulumtim më i madh për të përcaktuar nëse prania e një nën-stacioni kontribuon në nivelet e ulëta të
krimit, dhe raportimet më të pakta të krimeve në polici.
Të intervistuarit shqiptarë të Kosovës mendonin se ShPK-ja është përmirësuar në tri vitet e fundit, ndërsa
serbët e Kosovës kanë mendim të kundërt për këtë çështje. Edhe pse ShPK-ja u përmend si institucioni i
cili më së paku pranon mito, të intervistuarit u pajtuan që nevojitet përmirësim i mëtutjeshëm në mënyrë
që ShPK-ja të zhvillohet në një forcë policore më moderne dhe profesionale e cila do të garantonte siguri
për të gjithë banorët e Kosovës.
Ekzistojnë rekomandime të qarta nga të intervistuarit mbi mënyrën e përmirësimit të punës së ShPKsë.
Në fakt, publiku kosovar është duke kërkuar nga policët që të vazhdojnë me reformat e tyre dhe të
punojnë më shumë në komunitet. Më specifikisht, të intervistuarit dëshirojnë që patrullimet e ShPK-së
të jenë më të shpeshta dhe përgjigja e tyre ndaj incidenteve të jetë më e shpejtë. Gjithashtu kërkohet
nga policët e ShPK-së që të sillen më profesionalisht, të luftojnë korrupsionin brenda shërbimit dhe të
trajtojnë publikun me më shumë respekt. Të intervistuarit gjithashtu kërkojnë nga policët e ShPK-së që të
përmirësojnë aftësinë e tyre për zgjidhjen e marrëveshjeve në mes njerëzve si dhe të punojnë më shumë
me komunitetin që të zgjidhin problemet e sigurisë në nivelin e komunitetit.

Policimi në Kosovë
5
Përmbajtja
Akronimet dhe shkurtimet.........................................................................6
Hyrje dhe metodologjia........................................................................... 7
Perceptimet mbi sigurinë ......................................................................... 8
Frika nga krimi................................................................................... 9
Besimi në Shërbimin Policor të Kosovës............................................................11
Profesionalizmi i ShPK-së.........................................................................16
Raportimi i krimit................................................................................ 18
ShPK-ja në komunitet............................................................................20
Strukturat e sigurisë në komunitet................................................................ 22
Rekomandimet për ShPK-në......................................................................24
Përmbyllje...................................................................................... 26
Lista e figurave
Figura 1a: Çështjet më serioze të sigurisë për shqiptarët e Kosovës, e Para,e Dyta, dhe e Treta. . . . . . 8
Figura 1b: Çështjet më serioze të sigurisë për serbët e Kosovës, e Para, e Dyta, dhe e Treta. . . . . . . . . . 9
Figura 2: Frika nga krimi, e ndarë sipas etnitetit, qershor 2007. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
Figura 3: Shpeshtësia e ndodhjes së llojeve të ndryshme të krimit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
Figura 4: Besimi në institucionet e Kosovës. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
Figura 5: Besimi në ShPK sipas nivelit të edukimit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
Figura 6: Besimi në polici dhe ndjenja e sigurisë. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
Figura 7: Siguria në komunitet dhe numri i ditëve në vit kur policët e ShPK-së janë parë në
atë komunitet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
Figura 8: Siguria në lagje dhe prania e nën-stacionit të policisë. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
Figura 9: Të intervistuarit të cilët i shohin policët e ShPK-së dhe UNMIK-ut së
paku disa herë në javë. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Figura 10: Institucionet që kanë kërkuar mito gjatë 12 muajve të fundit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
Figura 11: Kënaqësia me veprimet e ShPK-së, e ndarë sipas edukimit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
Figura 12: Besimi se rasti do të zgjidhet, ndarë sipas etnitetit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
Figura 13: Informimi mbi Këshillat Komunal të Sigurisë në Komunitet. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
Figura 14: Si do të mund të përmirësonte punën ShPK-ja. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

Policimi në Kosovë
6
Akronimet dhe shkurtimet
BE
FIQ
PZhBV
RSSB
KFOR
UÇK
TMK
ShPK
KLSP
KKSB
NATO
OJQ
IPVQ
AVL
UNDP
UNMIK
Bashkimi Evropian
Forumi për Iniciativa Qytetare
Person i Zhvendosur Brenda Vendit
Rishikimi i Sektorit të Sigurisë së Brendshme
Forcat e Kosovës (NATO)
Ushtria Çlirimtare e Kosovës
Trupat Mbrojtëse të Kosovës
Shërbimi Policor i Kosovës
Këshilli Lokal për Siguri Publike
Këshilli Komunal për Siguri në Bashkësi
Organizata e Traktatit Veri Atlantik
Organizatë Jo-Qeveritare
Institucionet e Përkohshme Vetëqeverisëse
Armët e Vogla dhe të Lehta
Programi Zhvillimor i Kombeve të Bashkuara
Misioni i Administratës së Përkohshme të Kombeve të Bashkuara në Kosovë

Policimi në Kosovë
Hyrje dhe metodologjia
7
Ky hulumtim është i ndarë në dy pjesë, ku njëra
është pjesë e disa hulumtimeve të krijuara për të
përcjellur ndryshimin e përceptimeve të qytetarëve
lidhur me sigurinë ,përhapjen e armëve dhe garantuesit
e sigurisë në Kosovë, dhe tjetra pjesë që
merret me çështjet e veçanta të sigurisë në baza të
menjëhershme (ad hoc). Hulumtimi i kryer në qershor
të vitit 2007 është fokusuar në perceptimet mbi
policimin në Kosovë, dhe ky raport është i bazuar në
ato shënime. Pyetësori dhe shënimet e papërpunuara
mund të gjenden në faqen e internetit: www.
safeplaceproject.org
Secili nga këto hulumtime përcjellëse përbëhet nga
një hulumtim shtëpiak dhe disa fokus grupe. Hulumtimi
shtëpiak i qershorit 2007 u krye në tërë Kosovën,
dhe një numër prej 1,200 të intervistuarve
u zgjodhën për të mbledhur shënime dhe informacione.
Margjina standarde e gabimit është 2.89 përqind
me një nivel të besimit prej 95 përqind. Shënimet
për këtë studim janë mbledhur kryesisht nga
intervistat me kryefamiljarët dhe, aty ku ishte e përshtatshme,
me femra (pavarësisht nga pozita e tyre
në familje). Për shkak se shumica e kryefamiljarëve
në Kosovë janë meshkuj, për të ofruar një barazi të
përshtatshme gjinore, femrat janë intervistuar në
çdo të dytën dhe të katërtën shtëpi. Në përgjithësi,
53.2 përqind e të intervistuarve ishin meshkuj dhe
46.8 përqind femra, dhe që të gjithë mbi moshën
18 vjeçare.
Gjashtë fokus grupe mbi masat e sigurisë u përdorën
për validimin e shënimeve nga hulumtimi shtëpiak
dhe për hulumtimin më të detajizuar të çështjeve të
ndjeshme në lidhje me masat e sigurisë. Këto grupe
ishin si në vazhdim:
●●
●●
●●
●●
●●
●●
Mitrovica Jugore, meshkuj dhe femra,
shqiptarë të Kosovës, mosha 18-25 vjeç
Mitrovica Veriore, meshkuj dhe femra, serbë
të Kosovës, mosha 18-25 vjeç
Gjakovë, meshkuj, shqiptarë të Kosovës,
mosha 18-25 vjeç
Gjakovë, femra, shqiptarë të Kosovës, mosha
18-25 vjeç
Suharekë, meshkuj dhe femra, shqiptarë të
Kosovës, mosha 18-25 vjeç
Lipjan, meshkuj, serbë të Kosovës, mosha
18-25 vjeç

Policimi në Kosovë
8
Perceptimet mbi sigurinë
Figura 1a: Çështjet më serioze të sigurisë për shqiptarët e Kosovës, e Para, e Dyta, dhe e Treta (Numri bazë: 954)
Infrastruktura e dobët
Probleme të trafikut
Ndotja e ambientit
Shkallë e lartë e krimit
Moszgjidhja e statusit
të Kosovës
Zgjidhja e pafavorshme
e statusit të Kosovës
0% 5% 10% 15% 20% 25%
Në përgjithësi, të intervistuarit mendonin se nivelet
e sigurisë janë përmirësuar paksa gjashtë muajt
e fundit, në mes dhjetorit 2006 dhe qershorit 2007,
ku 17.0 përqind u pajtuan se “nivelet e sigurisë janë
përmirësuar”, 77.4 përqind mendojnë se “nivelet
e sigurisë janë të njëjta”, dhe vetëm 4.4 përqind
mendojnë se “nivelet e sigurisë janë keqësuar”. Të
intervistuarit serbë të Kosovës ishin mesatarisht më
pesimist, ku vetëm 4.5 përqind mendonin se “nivelet
e sigurisë janë përmirësuar”, ndërsa 13.6 përqind
mendojnë se janë keqësuar.
Nivelet e larta të krimit ishin çështjet më serioze të
sigurisë me të cilat komunitetet ballafaqohen, dhe
kjo sipas 10.7 përqind të intervistuarve, të përcjellura
nga problemet e infrastrukturës dhe trafikut (që të
dyja 8.9 përqind). Sidoqoftë, siç është njoftuar më
“Sa i përket sigurisë, situata tashmë është duke u
përmirësuar. Policët janë duke u bërë më të aftë dhe
më kompetent.”
- Student, Shqiptar i Kosovës, 21 vjeçar, pjesëmarrës
në një fokus grup në Gjakovë.
parë, 1 një përqindje e madhe e të intervistuarve
shqiptarë të Kosovës – 29.9 përqind – nuk dëshirojnë
apo nuk mund t’i përgjigjen pyetjeve që kanë të
bëjnë me sigurinë e komunitetit të tyre. Për më
shumë, shumë të intervistuar kanë refuzuar t’i
përgjigjen pyetjes në lidhje me llojet e krimit, ose
janë përgjigjur “Nuk di”. Në qershor 2007, kjo u ngrit
në 38.1 përqind të të intervistuarve, krahasuar me
24.3 përqind në dhjetor 2006 dhe 25.7 përqind në
___________________________________________
mars 2006. Ky ngurrim kërkon hulumtim më të detajizuar
dhe gjithashtu tregon mosbesimin në autoritetet,
i cili jo domosdo reflektohet në pyetjet e
lidhura direkt me besimin.
Shqiptarët e Kosovës dhe serbët e Kosovës vlerësojnë
shumë ndryshe shqetësimet e sigurisë, siç edhe
mund të shihet nga figura 1a dhe 1b më poshtë. Kur
u pyetën se cilat janë tri shqetësimet e tyre më serioze
në lidhje me sigurinë, përgjigjet më të shpeshta
të intervistuarve shqiptarë të Kosovës ishin “infrastruktura
e dobët” (21.1 përqind), “problemet me
trafik” (15.1 përqind) dhe “ndotja” (13.0 përqind),
që të gjitha të lidhura me mungesën e kualitetit të
shërbimeve në nivelin lokal dhe komunal. Për dallim,
shqetësimet më serioze për serbët e Kosovës ishin
“zgjidhja jo e favorshme e statusit të Kosovës” (55.1
përqind), “nivelet e larta të krimit” (53.5 përqind)
dhe “marrëdhëniet e dobëta ndëretnike” (40.9 përqind)
– të gjitha shqetësime politike me dimensione
lokale dhe ndërkombëtare.
Është habitës fakti se numri i shqiptarëve të Kosovës
që theksuan statusin e Kosovës si problemin më
serioz të sigurisë nuk ishte i madh, sidomos duke
marrë parasysh që 80.3 përqind e serbëve të Kosovës
mendonin se siguria e tyre “do të përkeqësohet
më shumë” nëse “zgjidhja e statusit të Kosovës
është pavarësia”, një mendim i ndarë nga vetëm
0.6 përqind e të intervistuarve shqiptarë të Kosovës.
(70.4 përqind e të intervistuarve shqiptarë të Kosovës
mendonin se “do të përmirësohet shumë” në
të njëjtën situatë krahasuar me serbët e Kosovës.)
1
Shih Siguria Njerëzore në Kosovë: Hulumtim i Perceptimeve (Forumi i Iniciativës Qytetare dhe Saferworld, Qershor 2007) f10, Sokolová, J. et. al.,
Hulumtimi i AVL-ve në Kosovë, (SEESAC, 2006), f36 dhe Kaltër e Çelë: Perceptimet Publike dhe Puna e Policisë në Kosovë (UNDP Kosovë, Qershor
2004), f19.

Policimi në Kosovë
Frika nga krimi
9
Figura 1b: Çështjet më serioze të sigurisë për serbët e Kosovës, e Para, e Dyta, dhe e Treta (Numri bazë: 198)
Zgjidhja e pafavorshme
e statusit të Kosovës
Shkallë e lartë e krimit
Relacionet e dobëta
ndër-etnike
Mungesa e lirisë së
lëvizjes në Kosovë
Ndotja e ambientit
Probleme të trafikut
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%
Edhe pse perceptimet e njerëzve mbi sigurinë mund
të bëhen deri diku më pozitive, sipas hulumtimit
frika nga krimi, në përgjithësi, duket se është rritur në
mes dhjetorit 2006 dhe qershorit 2007. Në hulumtimin
e kryer në dhjetor 2006, 34.1 përqind deklaruan
se nuk ishin “aspak të frikësuar” që ata ose familja e
tyre mund të bëhen viktimë e krimit, dhe 15.9 përqind
se ishin “shumë të frikësuar”. 2 Sidoqoftë, në
qershor, shifrat u kthyen: 28.6 përqind e njerëzve
“nuk ishin të shqetësuar fare” që ata ose familja e
tyre mund të bëhet viktimë e krimit, derisa 33.3 përqind
ishin “shumë të shqetësuar.”
Serbët e Kosovës mund të ndjehen se lagjet e tyre
janë më pak të sigurta se të shqiptarëve të Kosovës,
por sipas hulumtimit serbët e Kosovës janë duke u
frikësuar më pak nga krimi, derisa frika nga krimi e
shqiptarëve të Kosovës është duke u rritur. Ky trend
gjithashtu mbështetet nga diskutimet në fokus
“Tani edhe përdorimi i drogës është rritur. Kështu,
përqindja e krimit është rritur.”
- Një mashkull 20 vjeçar nga Suhareka
grupe. Shumë pjesëmarrës shqiptarë të Kosovës të
fokus grupeve mendonin se krimi në komunitetin e
tyre ishte serioz, ku disa theksuan si shembull rritjen
e përdorimit të drogës.
Numri i serbëve të Kosovës të shqetësuar se ata ose
familja e tyre mund të bëhet viktimë e krimit është
ulur në mes dhjetorit 2006 dhe qershorit 2007: Në
dhjetor 2006, 69.8 përqind e të intervistuarve serbë
të Kosovës ishin “shumë të frikësuar” se ata ose
ndonjë anëtar i familjes së tyre mund të bëhet viktimë
e krimit, dhe 26.7 përqind ishin “të frikësuar”. Në
qershor 2007, përqindja e serbëve të Kosovës të
cilët ishin “shumë të shqetësuar” se mund të bëhen
viktimë e krimit u ul në 43.9 përqind, ndërsa 34.3
përqind ishin “të shqetësuar”.
Derisa serbët e Kosovës ende mbesin të frikësuar
nga krimi, si duket frika e tyre është duke u zbutur
secilën herë. Një shpjegim i mundshëm për këtë
mund të jetë komenti i një studenti mashkull 23
vjeçar në një fokus grup në Mitrovicë: ”Njerëzit e
pranojnë se kriminelët janë përreth nesh dhe kriminaliteti
është biznesi më i zhvilluar në shoqërinë
tonë. Ai është bërë pjesë e realitetit tonë, pjesë
e jetës tonë të përditshme.” Nëse perceptohet se
krimi është i gjithëpranishëm, është e mundur që
njerëzit nuk e konsiderojnë më si diçka të jashtëzakonshme
dhe në këtë mënyrë nuk paraqitet si
problem serioz siç është paraqitur në hulumtimet
e shumta. Gjithashtu, mund të jetë se krimi në
fjalë është në mes grupeve kriminale dhe ka shumë
pak efekt në jetën e përditshme të qytetarëve të
zakonshëm. Sigurisht, statistikat që tregojnë uljen
e frikës nga krimi në mesin e serbëve të Kosovës
duhen trajtuar me kujdes.
3
Llojet e krimeve të cilat të intervistuarit i perceptojnë
si ato që ndodhin më shpesh në vendin e tyre
ndryshojnë sipas muajve, siç mund të shihet në
___________________________________________
2
Siguria Njerëzore në Kosovë: Hulumtim mbi perceptimet, në adresën:
http://www.saferworld.co.uk/images/pubdocs/Human_Security_in_Kosovo_English.pdf, f 14-15.

Policimi në Kosovë
10
Frika nga krimi
Figura 2: Frika nga krimi, e ndarë sipas etnitetit, qershor 2007 3
50%
45%
40%
43.9%
41.7%
Shqiptarë të Kosovës
Serbë të Kosovës
Tjerë
35%
30%
32.1%
34.3%
33.4%
25%
22.9%
20%
15%
10%
5%
0%
14.6%
Shumë i
shqetësuar
19.8%
Deri diku i
shqetësuar
10.1%
6.4%
12.5%
As i shqetësuar
as i pashqetësuar
figurën 3 më poshtë. 4 Grabitja/vjedhja mbetet lloji
më i zakonshëm i krimit sipas të intervistuarve, ku
49.4 përqind në mars 2006, 36.3 përqind në dhjetor
2006 dhe 43.3 përqind e të intervistuarve në qershor
2007 përmendën këtë si përgjigjen e parë. Diskutimet
në fokus grupe konfirmojnë këtë, ku disa
pjesëmarrës deklaruan se atyre ose ndokuj që ata
3.9%
9.1%
4.2%
Deri diku
i pashqetësuar
Figura 3: Shpeshtësia e ndodhjes së llojeve të ndryshme të krimit
2.0%
Aspak i
shqetësuar
4.2%
3.1%
1.3%
0 0.5% 0
Nuk e di
Pa përgjigje
njohin u është grabitur më së shpeshti telefoni mobil
ose radio e veturës, por gjithashtu edhe veturat.
Shumë pjesëmarrës gjithashtu komentuan edhe mbi
rritjen e përdorimit të drogës dhe krimeve të lidhura
me drogë, të cilat mund të jenë të lidhura me grabitjet
e vogla të cilat janë në nivel shumë të lartë sipas
pjesëmarrësve. 5
50
45
Qer-07
Përqindja e të intervistuarve
40
35
30
25
20
15
10
Dhje-06
Mar-06
5
0
Vjedhje
(viktima nuk e din)
Sulm/Rrahje
Kërcënim
Shitje e drogës
Mospajtime
pronësore
Dhunë familjare
Përleshje/Përleshje
me armë
Rrëmbim
Kërcënim me armë
___________________________________________
Vrasje
Plaçkitje e armatosur
Dhunë lidhur me
kontrabandim
Dhunim
Tjetër (specifiko)
Pa përgjigje /
Nuk e di
3
Numrat bazë për secilën kategori: shqiptarë të Kosovës: 954; serbë të Kosovës: 198; Të tjerë: 48.
4
Shënimet për mars 2006 janë nga Hulumtimi i Armëve të Vogla dhe të Lehta në Kosovë (SEESAC), f 41. Disa nga fushat në tabelë janë të përafërta:
fusha “krimi i lidhur me drogë” këtu është përfshirë nën fushën “përdorimi i drogës”; “përleshjet” është përfshirë nën “të shtëna/përleshje me armë”
dhe “dhunimi” është përfshirë nën “sulmin seksual”. Fusha “dhuna familjare” nuk është përfshirë në Hulumtimin e marsit 2006. Shënimet për dhjetor
2006 janë nga Siguria Njerëzore në Kosovë: Hulumtim i Perceptimeve, f 19, i cili gjithashtu përdori metodologjinë e shembujve. Fusha “sulmi seksual”
nuk është përfshirë në hulumtimin e Dhjetorit 2006.
5
Vërehet një ngritje në numrin e krimeve të cilat njerëzit i perceptojnë dhe të cilat përfshijnë ose mund të përfshijnë armët, si p.sh. “të shtënat/përleshjet
me armë”, “grabitje/vjedhje me armë”, “vrasje” dhe “kërcënim me armë”. Në Mars 2006 25.6 përqind e të intervistuarve i përmendën këto si krime, në
krahasim me 7.2 përqind në dhjetor 2006 dhe 6.1 përqind në qershor 2007. Sidoqoftë, tregimet mbi krimet e lidhura me armë janë treguar disa herë në disa
diskutime të fokus grupeve në qershor 2007, ku pjesëmarrës individual kanë qenë dëshmitar të krimeve që kanë përfshirë armët e zjarrit.

Policimi në Kosovë
Besimi në Shërbimin Policor të Kosovës
11
Figura 4: Besimi në institucionet e Kosovës
90%
80%
Shumë
Plotësisht
70%
60%
Përqindja
50%
40%
19.6
52.8 50.6
68.8 16.7
19.5
13.5
18.4
21.4
30%
20%
10%
0%
32.7
Policija e
UNMIK-ut
24.4 25.4
11
37.8
SHPK KFOR TMK Autoriteteve
Komunale
31.9
38.8
Gjyqeve Media Qeverisë së
Kosovës
33.1 34.1
BE-së
në Kosovë
Siç shihet nga figura 4, Shërbimi Policor i Kosovës
është institucioni i dytë më i besuar i Kosovës, ku
77.2 përqind e të intervistuarve i besojnë ose “shumë”
“Bashkëpunimi në mes popullsisë dhe policisë është
duke u përmirësuar secilën ditë më shumë.”
- Student 21 vjeçar nga Gjakova
ose “plotësisht”, dhe kjo pas Trupave Mbrojtëse të Kosovës
(79.8 përqind e të intervistuarve). Derisa policia
e UNMIK-ut, KFOR-i, Qeveria e Kosovës, mediat dhe
gjyqësori nuk besohen aq shumë, përsëri mbi 50 përqind
e të intervistuarve u besojnë këtyre institucioneve
ose “shumë” ose “plotësisht”. 6
Në përgjithësi, besimi në ShPK ndryshonte varësisht
prej faktit nëse një komunë dominohej nga shqiptarë
të Kosovës ose kishte shumicën e banorëve serbë
të Kosovës, siç është cekur në Siguria Njerëzore në
Kosovë. 7 Besimi në ShPK ishte veçanërisht i ulët në
katër komunat me shumicë serbe të Kosovës, duke
reflektuar kështu perceptimet në mesin e shumë
serbëve të Kosovës se ShPK-ja është një institucion
i shqiptarëve të Kosovës dhe vetëm për shqiptarët
e Kosovës. Në Zubin Potok, Leposaviq dhe Zveçan,
vetëm 20.0 përqind, 10.0 përqind dhe 4.0 përqind
e të intervistuarve i besonin ShPK-së “plotësisht”
ose “shumë”, dhe në Shtërpcë, në jug të Kosovës,
dhe pa kufi të caktuar mirë me Serbinë – asnjë i intervistuar
nuk i besonte ShPK-së “plotësisht” ose
“shumë”.
Disa variabla ndikojnë në atë se sa i besojnë njerëzit
ShPK-së, përfshirë etnitetin, vendin dhe edukimin.
Për shembull, 95.1 përqind e të intervistuarve
shqiptarë të Kosovës i besonin ShPK-së “plotësisht”
ose “shumë”, 85.4 përqind e të intervistuarve jo-serbë
dhe jo-shqiptarë i besonin ShPK-së “plotësisht”
ose “shumë”, por vetëm 5.1 përqind e të intervistuarve
serbë të Kosovës i besonin ShPK-së.
___________________________________________
“Njoh shumë policë të rinj të cilët nuk e marrin punën
e tyre aq seriozisht sa duhet, dhe vozisin shpejtë veturat
e policisë dhe gjithashtu janë shumë agresivë.”
- Student 22 vjeçar nga Mitrovica
Ekziston një lidhje në mes nivelit të edukimit të intervistuarve
dhe asaj se sa besojnë në ShPK, siç edhe
6
Për më shumë shënime mbi besimin në institucione, shih Raportin e UNDP-së mbi Paralajmërimin e hershëm, janar-mars 2007, Nr.16 , që mund të
gjendet në adresën: http://www.kosovo.undp.org/repository/docs/EWR16_eng%5Bfinal%5D.pdf dhe Siguria Njerëzore në Kosovë: Hulumtim mbi
Perceptimet, f 28-30.
7
Siguria Njerëzore në Kosovë: Hulumtim mbi Perceptimet, f 27.

Policimi në Kosovë
12
Besimi në Shërbimin Policor të Kosovës
Figura 5: Besimi në ShPK sipas nivelit të edukimit
100%
90%
Shumë
Plotësisht
80%
70%
60%
43.2%
Përqindja
50%
40%
79.4% 66.1% 59.0%
55.7%
41.8%
47.9%
30%
20%
10%
13.2%
20.0%
24.5% 23.0% 23.2%
28.9%
41.1%
0%
Pa arsimim formal
Shkolla fillore e papërfunduar
Shkolla fillore e përfunduar
(klasa 8 e kryer)
Shkolla e mesme e papërfunduar
mund të shihet në figurën 5 më poshtë. Sa më pak
edukim që ka një i intervistuar, aq më shumë pritet
t’i besoj ShPK-së “plotësisht”, ndërsa sa më shumë
edukim ai/ajo ka, aq më i matur do të jetë dhe do
të jap përgjigjen për besimin në ShPK si “shumë” e
jo “plotësisht”. Të intervistuarit që kanë përfunduar
shkollën e mesme dhe nuk kanë vazhduar më tutje
me shkollim janë më pak të prirur t’i besojnë ShPKsë,
ku 65.0 përqind i besojnë ShPK-së ose “shumë”
ose “plotësisht”, krahasuar me 92.6 përqind e të intervistuarve
pa edukim formal dhe 84.3 përqind të
cilët kanë përfunduar fakultetin. 8
Siç mund të shihet nga figura 6 më poshtë, ekziston
një lidhje e fortë në mes të besimit në ShPK dhe
niveleve të sigurisë të cilat të intervistuarit ndiejnë
se i kanë në lagjet e tyre. 90.2 përqind e të intervistuarve
të cilët ndienin se komuniteti i tyre ishte
“shumë i sigurt” i besonin ShPK-së “shumë” ose
Shkolla e mesme e përfunduar
(viti 4 i kryer)
Shkolla e lartë teknike/profesionale
ose fakulteti i papërfunduar
Fakulteti i përfunduar
“plotësisht”, derisa 4.4 përqind e të intervistuarve që
ndienin se komuniteti i tyre ishte “shumë i sigurt” i
besonin ShPK-së ose “pak” ose “aspak”. Për dallim,
54.1 përqind e të intervistuarve të cilët mendonin se
komuniteti i tyre ishte “shumë i pasigurt” i besonin
ShPK-së ose “pak” ose “aspak”. Sidoqoftë, lidhja në
mes sigurisë dhe besimit nuk është pa ndërlikime, ku
40.5 përqind e të intervistuarve të cilët mendonin se
komuniteti i tyre ishte “shumë i pasigurt” i besonin
ShPK-së “plotësisht” ose “shumë”. Prandaj, ndryshimet
tjera gjithashtu ndikojnë në perceptimet mbi
siguri, dhe derisa ShPK-ja mund të bëjë më shumë
që të përmirësoj perceptimet e njerëzve mbi sigurinë
nëpërmes veprimeve të saj, prapë do të ketë disa
faktorë që nuk mund t’i kontrolloj dhe të cilët do të
vazhdojnë të kontribuojnë në ndjesinë e pasigurisë.
(Shih pjesën mbi Perceptimet mbi Sigurinë për diskutimin
e disa faktorëve të ngjashëm.)
___________________________________________
8
Mosha e të intervistuarve deri në 60 vjeç nuk kishte ndonjë efekt në besimin e tyre në ShPK, me përjashtimin e të intervistuarve mbi moshën 60
vjeçare ku 62.8 e të intervistuarve i besonin ShPK-së “plotësisht” në krahasim me një mesatare prej 52.8 përqind.

Policimi në Kosovë
Besimi në Shërbimin Policor të Kosovës
13
Figura 6: Besimi në polici dhe ndjenja e sigurisë
100%
Përqindja e të intervistuarëve që i besojnë
ose nuk i besojnë ShPK-së
90%
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
Shumë të sigurtë
Shumë të sigurtë
Deri diku të sigurtë
As të sigurt as të pasigurtë
Deri diku të sigurtë
Ndjenjat e sigurisë
Deri diku të pasigurtë
Mosbesimi
Besimi
Linear (Besimi)
Linear (Mosbesimi)
Deri diku të pasigurtë
Shumë të pasigurtë
Shumë të pasigurtë
Niveli i sigurisë i ndjerë nga të intervistuarit nuk ishte
i ndikuar nga ajo se sa shpesh i kanë parë policët e
ShPK-së në rrugë. Lidhja e ngushtë në mes dy lakoreve
në figurën 7 më poshtë tregon se ndjenjat e të
intervistuarve mbi sigurinë janë ngritur ose ulur pavarësisht
nga ajo se sa shpesh i kanë parë policët.
“Kam pasur punë me ta dhe me sa më kujtohet ata
janë sjellur mirë. Edhe fqinjët e mi kanë përvojë të
mirë me policët.”
– Studente 18 vjeçare nga Suhareka
Prandaj, fakti sa shpesh një person e sheh policinë
nuk është domosdo një masë e sigurisë. Përkundrazi,
lidhja në mes ndjenjës së sigurisë dhe besimit në
ShPK është e ndërlikuar, ku këta dy faktorë ndikojnë
në njëri tjetrin si dhe në faktorë tjerë të rëndësishëm.
Përvoja personale, në veçanti, duket të jetë
e rëndësishme në atë se sa u besohet policisë, një
gjetje që vjen nga shumë diskutime të fokus grupeve.
Edhe vendbanimi dhe prania e një nën-stacioni
policor kanë ndikim të ndryshueshëm në ndjenjën e
sigurisë.
Sipas këtij studimi, prania e një nën-stacioni policor
në komunitet pati një ndikim të vogël pozitiv
në ndjenjën e sigurisë, siç edhe mund të shihet nga
figura 8 më poshtë. Në të njëjtën kohë, prania e
një nën-stacioni policor nuk duket se pati ndikim
në përmirësimin e nivelit të sigurisë në lagje gjatë
gjashtë muajve, në mes dhjetorit 2006 dhe qershorit
2007: 8.3 përqind e njerëzve që thanë se ka një
nën-stacion policor në lagjen e tyre dhe 88.2 përqind
e atyre që thanë se nuk ka një nën-stacion
policor në lagjen e tyre, gjithashtu thanë se nivelet
e sigurisë janë përmirësuar gjatë gjashtë muajve të
fundit. Është e mundur që gjashtë muaj janë periudhë
e shkurtër që prania e një nën-stacioni policor
të ketë ndikim në siguri, por është më e mundur
që nivelet e sigurisë të varen edhe nga disa faktorë
tjerë, shumë nga të cilët do të jenë jashtë kontrollit
të policëve lokal të ShPK-së.
Përveq kësaj, në përgjithësi duket se prania e një
nën-stacioni policor e bënë më pak të mundur që
një viktimë të raportoj krimin: 80.8 përqind e të intervistuarve
të cilët thanë se ekziston një nën-stacion
policor në lagjen e tyre “padyshim” do të raportonin
krimin nëse do të kryhej ndaj tyre ose familjes së
tyre, në krahasim me 94.3 përqind të njerëzve që
jetojnë në vende pa nën-stacion policor. Sidoqoftë,
për shkak se nën-stacionet janë vendosur në bazë të
nevojave dhe aty ku njerëzit ndihen më pak të sigurt,
ata duket të jenë më pak të prirur të raportojnë
krimin për shkak të mosbesimit të përgjithshëm në
autoritete. Figura 8 tregon se prania e policisë lokale
– dhe ajo se çfarë bëjnë – e jo fakti se sa herë janë
parë nga publiku, ka ndikim në ndjenjën e njerëzve
për siguri. Duhen bërë më shumë hulumtime për të
ardhur në përfundim nëse prania e një nën-stacioni
ka ndikim pozitiv në zvogëlimin e niveleve të krimit.

Policimi në Kosovë
14
Besimi në Shërbimin Policor të Kosovës
Figura 7: Siguria në komunitet dhe numri i ditëve në vit kur policët e ShPK së janë parë në atë komunitet
Përqindja e të intervistuarve të cilët ndihen
të “sigurtë” ose “jo sigurtë”
100%
90%
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
0 50 100 150 200 250 300 350 400
Numri i ditëve në vit
Expon. (Sigurtë)
Expon. (Jo Sigurtë)
Lidhja në mes besimit në polici, ndjenjës së sigurisë
në komunitet, bashkëpunimit me policinë për raportimin
e krimit dhe prania e policisë në komunitet
është e ndërlikuar, por në mënyrë që të arrihet
ndikimi më i madh pozitiv në sigurinë në komunitet,
reforma e policisë duhet të përmbledhë të gjitha këto
aspekte të ndërlidhura në të njëjtën kohë. Derisa rekomandimi
kyç i të intervistuarve të këtij hulumtimi
ishte që policët e ShPK-së të patrullojnë më shpesh
(shih Gjashtë Rekomandimet më të Rëndësishme),
në mënyrë që të bëhet një ndryshim i rëndësishëm,
përsëri mënyra se si policët e ShPK-së do të veprojnë
dhe bashkëveprojnë me publikun, si dhe efikasiteti
i tyre i perceptuar nga publiku, do të jenë gjërat më
të rëndësishme në afat më të gjatë.
Për më shumë, patrullimi i ShPK-së nuk është
gjeografikisht i njëjtë (e as i policisë së UNMIKut),
siç edhe mund të shihet në figurën 9 më
poshtë. ShPK-ja domosdo duhet të përkushtoj
nivele të ndryshme të burimeve në llojet e ndryshme
të krimit dhe problemeve të sigurisë, dhe
të krijoj qasje për nevojat e ndryshme të komuniteteve.
Sidoqoftë, ky ndryshim në mes komunave
ku të gjithë të intervistuarit e shohin ShPKnë
së paku disa herë në javë (në Shtërpcë) dhe
atyre ku vetëm 40.0 përqind e të intervistuarve i
shohin (në Novobërdë) është shqetësuese dhe tregon
se disa komunave nuk u ofrohen burime të
mjaftueshme.
Figura 8: Siguria në lagje dhe prania e nën-stacionit të policisë (Numri bazë: 184)
Përqindja e njerëzve të cilët mendojnë
që nënstacioni i ka bërë më të sigurtë
90%
85%
80%
75%
70%
65%
60%
55%
50%
45%
40%
Shumë të sigurtë
As të sigurt as të pasigurtë
Deri diku të sigurtë
Deri diku të pasigurtë
Shumë të pasigurtë
Niveli i sigurisë

Policimi në Kosovë
Besimi në Shërbimin Policor të Kosovës
15
Figura 9. Të anketuarit të cilët i shohim pjestarët e SHPK-së dhe UNMIK-ut disa herë në javë
Shtërpcë
Dragash
Leposaviq
Suharekë
Zubin Potok
Shtime
Rahovec
Zveçan
Deçan
Kamenicë
Istog
Obiliq
Vushtrri
Gllogovc
Klinë
Mitrovicë
Pejë
Podujevë
Viti
Lipjan
Skenderaj
Fushë Kosovë
Gjilan
Ferizaj
Gjakovë
Prishtinë
SHPK
UNMIK
Prizren
Kaçanik
Malishevë
Novobërdë
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Policimi në Kosovë
16
Profesionalizmi i ShPK-së
Figura 10: Institucionet që kanë kërkuar mito gjatë
12 muajve të fundit (Numri bazë: 39)
Administrata
ndërkombtare 2.6%
Qeveria qëndrore,
2.6%
Policia e UNMIK-ut,
2.6%
Shkollat,
5.1%
SHPK-ja,
5.1%
Pa përgjigje,
7.7%
Tjetër, 7.7%
Autoritetet Komunale,
38.5%
Rezultatet nga pjesa kuantitative e këtij hulumtimi
tregojnë se anëtarët e ShPK-së janë më pak të
prirur të marrin mito se njerëzit të cilët punojnë në
institucionet tjera. Vetëm 3.3 përqind e të gjithë të
intervistuarve kanë treguar se ose është kërkuar nga
ta ose nga anëtarët e familjes së tyre që të paguajnë
mito në ndonjë institucion në 12 muajt e fundit.
Grupi nga i cili më së shumti është kërkuar mito janë
ata të cilët kanë përfunduar fakultetin, ku 7.4 përqind
e të intervistuarve kanë thënë se nga ata ose
ndonjë anëtar i familjes së tyre është kërkuar mito
në 12 muajt e fundit. 9 Prizreni ishte rajoni ku është
kërkuar më së shumti mito, ku 5.9 përqind e të intervistuarve
të këtij rajoni kanë deklaruar se nga ata
ose anëtarët e familjes së tyre është kërkuar mito.
Për dallim, rajoni i Gjilanit është më së paku i korruptuar,
ku vetëm 0.8 përqind e të intervistuarve kanë
deklaruar se është kërkuar mito nga ta. Siç mund të
shihet nga figura 10 më poshtë, më së shumti është
kërkuar mito nga njerëzit nga autoritetet komunale
(38.5 përqind), shërbimet shëndetësore (25.6 përqind)
ose gjykatat (23.1 përqind); vetëm 5.1 përqind
e atyre që u është kërkuar mito 12 muajt e fundit
kanë deklaruar se u është kërkuar nga ShPK-ja.
Hulumtimet kuantitative që duhen kryer për çështjet
e ndjeshme si korrupsioni dhe mito duhen trajtuar
me kujdes, duke pasur parasysh prirjen e njerëzve
që të ngurrojnë të ofrojnë informacione që mund
t’i vënë në pozitë të keqe. Rezultatet në figurën
10 tregojnë pozicionet përkatëse të institucioneve
të ndryshme në lidhje me prirjen për të kërkuar
mito. Për më shumë, shënimet kualitative nga
fokus grupet tregojnë se korrupsioni konsiderohet
si problem për ShPK-në, ose së paku për disa policë
të ShPK-së, një gjetje e përkrahur nga 28.7 përqind
e të intervistuarve që theksuan se puna e ShPK-së
do të përmirësohej “nëse ata do të ishin më pak të
korruptuar” (shih seksionin Gjashtë Rekomandimet
me të Rëndësishme). Disa pjesëmarrës perceptonin
Gjyqet, 23.1%
Shërbimet
Shëndetsore, 25.6%
“Ekziston vetëm një zgjidhje: korrupsioni. Ligji në Kosovë
mund të “blihet”
- Studente 18 vjeçare nga Gjakova
policët e ShPK-së si jo neutral, duke u sjellur kështu
më mirë me njerëzit të cilët i njohin, por zakonisht
deklaratat ishin më serioze: “Shpesh i kam parë lidhjet
e tyre (policëve të ShPK-së) me kriminelë të njohur.
Nuk është çudi të shohësh këtu një polic i cili
shoqërohet dhe komunikon me kriminelë.” 10 Këta
shembuj ekstrem duhen trajtuar me kujdes, sidomos
pasi që “kriminelët” mund t’u referohet njerëzve të
cilët në fakt nuk janë gjetur fajtor për ndonjë krim
por mendohet nga publiku se kanë kryer veprime
të gabueshme. Megjithatë, ende mbetet shumë për
ShPK-në që të përmirësoj reputacionin e saj, e sidomos
në mesin e serbëve të Kosovës.
Pjesëmarrësit e fokus grupeve kishin ndryshime në
mendimet e tyre për policët e ShPK-së, ku shumica
gjykonin policët bazuar në meritat dhe gabimet e
tyre individuale dhe nuk bënin ndonjë përgjithësim
për tërë ShPK-në. Për shembull, disa pjesëmarrës
konsideronin se disa anëtarë të ShPK-së “sillen si
huliganë” dhe të tjerët “kanë qëndrim të duhur”. 11
Sidoqoftë, marrëveshja e përgjithshme në një fokus
___________________________________________
9
Arsyet prapa kësaj lidhje të dukshme në mes nivelit të edukimit dhe pagesës së mitos meritojnë më shumë hulumtime, ndoshta në fokus grupe të
përbëra nga njerëz të niveleve të njëjta të edukimit.
10
Një mashkull i ri në një fokus grup në Mitrovicë.
11
Student 21 vjeçar në një fokus grup në Gjakovë.

Policimi në Kosovë
Profesionalizmi i ShPK-së
17
grup që përbëhej nga serbë të Kosovës ishte se
policët e ShPK-së janë “arrogant” 12 , “agresivë 13 ”
dhe “të pasjellshëm” 14 . Një pjesëmarrës tha se një
polic i ShPK-së tipik është “një personalitet që papritur
ka fuqi në dorë. Një ditë ai është asgjë dhe
ditën tjetër ai e ka gjithë fuqinë. Si rrjedhojë e kësaj
ai e keqpërdor fuqinë.” 15 Është e qartë se do të jetë
një sfidë për të adresuar këto mendime të ngulitura,
si për ndryshimin e sjelljes së policëve, e veçanërisht
shmangien e ndonjë anësimi, ashtu edhe për komunikimin
më të mirë të prioriteteve të policisë te
qytetarët. Siç tha një pjesëmarrës, “policia duhet të
flasë më shpesh me njerëzit. Edhe ata duhet të jenë
më transparent kur merren me gjëra të ndryshme.” 16
Sidoqoftë, disa ndryshime mund të jenë relativisht të
thjeshta, si insistimi që policët e ShPK-së t’u drejtohen
qytetarëve me respekt kur kryejnë punët e tyre
rutinore, si kontrollimin për letërnjoftim, dhe sigurimi
që sjellja e policëve është e mirë pa marrë parasysh
se me kë punojnë apo kujt i adresohen.
___________________________________________
12
Një mashkull i ri në një fokus grup në Mitrovicë.
13
Një tjetër mashkull i ri në një fokus grup në Mitrovicë.
14
Një tjetër mashkull i ri në një fokus grup në Mitrovicë.
15
Mashkull i ri në një fokus grup në Mitrovicë.
16
Një mashkull i ri i tretë në një fokus grup në Mitrovicë.

Policimi në Kosovë
18
Raportimi i krimit
Figura 11: Kënaqësia me veprimet e ShPK-së, e ndarë sipas edukimit (Numri bazë: 133)
90%
80%
70%
60%
85.7%
70.0%
59.1%
Shumë të kënaqur ose deri diku të kënaqur
Shumë të pakënaqur ose deri diku të pakënaqur
Linear (Shumë të pakënaqur ose deri diku të pakënaqur)
Linear (Shumë të kënaqur ose deri diku të kënaqur)
75.0%
62.5%
50%
40%
46.8%
40.4%
42.1%
30%
31.8%
33.3%
20%
20.0%
10%
14.3%
0%
Pa arsimim
formal
Shkolla fillore e
papërfunduar
Shkolla fillore
e përfunduar
(klasa 8 e
kryer)
Pak më shumë se një e dhjeta e të intervistuarve
– 11.1 përqind – kanë raportuar ndonjë krim
në ShPK gjatë jetës së tyre. 55.6 përqind e atyre të
intervistuarve ishin ose “deri diku të kënaqur” ose
“shumë të kënaqur” me veprimet e ShPK-së ndaj
raportimit të krimit. Kënaqësia ndryshonte varësisht
nga edukimi: sa më të edukuar ishin të intervistuarit,
aq më pak ishin të kënaqur me veprimin e ShPK-së,
siç edhe mund të shihet në Figurën 11 më poshtë.
ShPK-ja deri më tani është institucioni më premtues
të cilin të intervistuarit do të thërrisnin nëse ata
ose familja e tyre do të kërcënoheshin me dhunë.
88.2 përqind (në një pyetje me përgjigje të shumta)
thanë se do të thërrisnin ShPK-në, pas të cilëve janë
19.3 përqind të cilët do të thërrisnin të afërmit apo
familjen e tyre. Shumica e të intervistuarve serbë
(58.6) përqind gjithashtu do të thërrisnin ShPKnë
nëse do të kërcënoheshin me dhunë, por 46.0
përqind do të thërrisnin të afërmit apo familjen e
tyre. 17 Si përfundim, 91.6 përqind e të intervistuarve
“padyshim” do të raportonin në ShPK krimin që do
të kryhej ndaj “tyre ose familjes së tyre”. Dallimet si
0.0%
Shkolla e
mesme e
papërfunduar
___________________________________________
Shkolla e
mesme
e përfunduar
(viti 4 i kryer)
Shkolla e lartë
teknike/
profesionale ose
fakulteti i
papërfunduar
Fakulteti i
përfunduar
mosha, edukimi dhe gjinia nuk ndryshonin shumë
qëndrimin e të intervistuarve ndaj raportimit të krimit,
por 71.7 përqind e serbëve të Kosovës – më pak
se mesatarja – “padyshim” do të raportonin krimin.
Vetëm 80.0 përqind e të intervistuarve në rajonin e
Gjilanit “padyshim” do të raportonin, që është më
së paku nga të gjitha rajonet, përkundër faktit se
ky ishte rajoni me shembujt më të pakët të “perceptimit
të mitos”. (Shih seksionin Profesionalizmi
i ShPK-së).
Të intervistuarit meshkuj ishin më skeptik se të intervistuarit
femra që ShPK-ja do të “zbulonte kryesit
e krimit / zgjidhte krimin”, ku 62.8 përqind dhanë
këtë arsye si shkak “i padyshimtë” për mosthirrjen e
policisë, ndërsa të intervistuarit femra ishin 55.6 përqind.
Të intervistuarit rural ishin gjithashtu më skeptik,
ku 66.1 përqind thanë se nuk besonin se “policia
do të kapte kryesit e krimit / zgjidhte krimin”,
dhe 13.4 deklaruan se “Nuk besoj se policia është
e paanshme”. Kjo krahasohet me të intervistuarit
urban, ku 46.9 përqind, respektivisht 6.3 përqind
kishin mendimet e njëjta.
17
7.3 përqind e të intervistuarve thanë se “padyshim nuk do të raportonin krimin”. Kur u pyetën për arsyen, 59.1 përqind u përgjigjën “Nuk besoj
se policia do të kap kryesit e krimit / zgjidh rastin”, 11.4 përqind thanë “Nuk besoj se policia është e paanshme”, dhe 5.7 përqind thanë “Frikësohem
për arsye tjera”.

Policimi në Kosovë
Raportimi i krimit
19
Sidoqoftë, kjo ndarje urbane-rurale nuk është e
pranishme në pyetjen, “Nëse ju ose familja juaj
bëheni viktimë e krimit, sa keni besim se rasti juaj do
të zgjidhet dhe kryesi i krimit do të sillej para drejtësisë”.
Këtë herë, 59.8 përqind e të intervistuarve që
jetojnë në vende rurale, dhe 57.3 përqind në vendet
urbane, ishin “shumë të sigurt” ose “deri diku të
sigurt”. Përsëri, rajoni i Gjilanit shfaqi besimin më të
ulët që një rast do të zgjidhet, ku vetëm 46.2 përqind
e të intervistuarve ishin “shumë të sigurt” ose
“deri diku të sigurt”, pas së cilës radhitet rajoni i
Mitrovicës me 47.0 përqind. Të intervistuarit në rajonin
e Prizrenit kishin besimin më të lartë, ku 77.0
përqind e të intervistuarve ishin “shumë të sigurt”
ose “deri diku të sigurt”.
Besimi është i lidhur ngushtë me etnitetin e të intervistuarve,
ku të intervistuarit shqiptarë të Kosovës
kanë më shumë besim se serbët e Kosovës se një
rast do të zgjidhet dhe kryesi i krimit do të sillej para
drejtësisë, siç edhe mund të shihet në figurën 12. 18
Siç u cek më lartë, skepticizmi në lidhje me aftësinë
e ShPK-së për të zgjidhur krimin është motivimi
parësor për ngurrimin në raportimin te ShPK-ja. Implikimi
për ShPK-në është gjerësisht pozitiv: derisa
mbetet shqetësimi rreth perceptimit të lidhjeve me
kriminelë apo mungesës së paanshmërisë, problemi
kryesor i ShPK-së mbetet kapaciteti.
Pjesëmarrësit në diskutime në fokus grupe përmendën
në disa raste se ata besonin që ShPK-ja është
përmirësuar në tri vitet e fundit: “Ata janë më të
ashpër dhe kryejnë detyrat e tyre më mirë. Ata gjithashtu
janë të trajnuar më mirë.” 19 Derisa pjesëmarrësit
në fokus grupin e përbërë nga serbë të Kosovës
në Mitrovicë ishin të ndarë në mendimin nëse kishte
përmirësime ose jo, ekzistonte një bindje e përgjithshme
në fokus grupin e përbërë nga serbë të Kosovës
në Çagllavicë që ShPK-ja ishin “paksa më të mirë”, 20
dhe “patrullojnë më shpesh”. 21 Në përgjithësi, “ka
progres por nuk është i mjaftueshëm.” 22 Për këtë
“Ka progres por nuk është i mjaftueshëm.”
- Mashkull në një fokus grup në Çagllavicë
është e arsyeshme që ShPK-ja të vazhdoj me reformat
që i kanë nisur, si patrullimet më të shpeshta
dhe trajnimet tjera në mënyrë që të realizohen dhe
të forcohen këto përmirësime.
___________________________________________
18
Numrat bazë për secilën kategori: shqiptarë të Kosovës: 954; serbë të Kosovës: 198; Tjerë: 48.
19
Student 24 vjeçar në një fokus grup në Suharekë.
20
Mashkull i ri në një fokus grup në Çagllavicë.
21
Tjetër mashkull i ri në një fokus grup në Çagllavicë.
22
Mashkull i tretë i ri në një fokus grup në Çagllavicë.

Policimi në Kosovë
20
ShPK-ja në komunitet
Figura 12: Besimi se rasti do të zgjidhet, ndarë sipas etnitetit
60%
50%
47.9%
Shqipëtar i Kosovës
Serb i Kosovës
Të tjerët
40%
36.0%
30%
30.8%
31.8%
20%
14.6%
22.2%
20.7%
16.0%
14.6%
10%
8.1%
10.6%
8.3% 8.3%
7.0%
5.0%
6.6%
5.1%
6.3%
0%
Besoj plotësisht Besoj deri diku As besoj as
nuk i besoj
Besoj pak Besoj aspak Nuk Di /
Pa përgjigje
Një e pesta (19.9 përqind) e të intervistuarve ishin
në dijeni mbi nën-stacionin e ShPK-së në lagjen
e tyre, por kishte një ndryshim të madh në mes
përgjigjeve të shqiptarëve të Kosovës dhe serbëve
të Kosovës. Vetëm 9.1 përqind e të intervistuarve
shqiptarë të Kosovës thanë se kishte nën-stacion
policor në lagjen e tyre, krahasuar me 70.7 përqind
të intervistuarve serbë të Kosovës, një gjetje e
përkrahur nga rezultatet e ndara për komunë, dhe
rezultat i përpjekjeve intensive nga ShPK-ja që të
patrulloj dukshëm në këto vende. 77.0 përqind e të
intervistuarve (shifrat treguan dallim të vogël kur u
ndanë për etnitet) të cilët ishin në dijeni për ekzistimin
e nën-stacionit policor në lagjen e tyre ndjenin
se prania e nën-stacionit i bënë ata të ndjehen “më
të sigurt” ose “paksa më të sigurt”.
Nga rezultatet e hulumtimit duket se është prania e
përhershme e ShPK-së – në formën e nën-stacionit e
jo patrullimit – ajo që ka ndikimin më të madh pozitiv
në perceptimin e sigurisë. Një nën-stacion i ofron
komunitetit një pikë kontakti të vendosur për paraqitjen
e shqetësimeve të anëtarëve të komunitetit
dhe gjetjen e informacioneve për iniciativat policore
dhe të sigurisë në komunitet.
Të intervistuarit shohin rregullisht policinë në lagjet
e tyre, ku 44.9 përqind shohin ShPK-në çdo ditë
___________________________________________
23
Studente 23 vjeçare nga një fokus grup në Gjakovë.
24
Studente 18 vjeçare nga një fokus grup në Gjakovë.
“Nuk do të ndjeheshe i/e sigurt në një lagje ku vjedhjet
janë të pranishme.”
- Student 18 vjeçar nga Suhareka
dhe 25.8 përqind “disa herë në javë”. Të intervistuarit
serbë të Kosovës dukej se shihnin ShPK-në
“çdo ditë” ose “disa herë në javë”, në krahasim
me të intervistuarit shqiptarë të Kosovës, ku 85.4
përqind dhanë njërën nga këto përgjigje, krahasuar
me 67.7 përqind të intervistuarve shqiptarë të Kosovës.
Gjithashtu, meshkujt dukej se shihnin policët
e ShPK-së më shpesh se femrat: 49.5 përqind e të
intervistuarve meshkuj dhe 39.7 përqind e të intervistuarve
femra kanë parë policët e ShPK-së “çdo
ditë”. Sidoqoftë, komentet e femrave nga një fokus
grup i femrave tregojnë se ka kontakt të mirë në
mes femrave dhe policëve të ShPK-së, shumë prej të
cilave kanë “biseduar shpesh” 23 me policë ose janë
“takuar shpesh me ShPK-në”. 24 52.9 përqind e të
intervistuarve pa edukim formal kanë parë policët
e ShPK-së “çdo ditë” ose “disa herë në javë” krahasuar
me 73.3 përqind të atyre që kanë përfunduar
fakultetin. Kjo mund të jetë një reflektim i asaj
që njerëzit me më shumë edukim janë më shumë
në lëvizje dhe mund t’i shohin më shpesh policët

Policimi në Kosovë
ShPK-ja në komunitet
21
e ShPK-së, ose janë më të vetëdijshëm kur takojnë
policët e ShPK-së. Nevojiten më shumë hulumtime
për të zbuluar nëse kjo gjetje ishte e çrregullt apo e
rëndësishme.
ShPK-ja më shpesh shihet nga të intervistuarit “në
veturat e tyre” (46.1 përqind), “duke patrulluar në
këmbë” (23.4 përqind) ose “gjatë detyrës në trafik/
komunikacion” (18.2 përqind). Por, në rajonin e Pejës
të intervistuarit kanë parë policët duke “patrulluar
në këmbë” (28.0 përqind) më shpesh se “në veturat
e tyre” (24.8 përqind), dhe në rajonin e Mitrovicës,
rezultatet ishin 29.1 përqind, respektivisht 33.9 përqind.
Pamja e policëve duke patrulluar në këmbë është
normale tek të intervistuarit, ku 60.7 përqind e
tyre thanë se puna e ShPK-së në vendin e tyre do
të përmirësohej “nëse ata do të patrullonin më
shpesh”. Pjesëmarrësit e fokus grupit thanë se kjo
tashmë ka filluar të ndodhë. Njëri tha, “Mendoj se
ata [policët e ShPK-së] tani patrullojnë më shpesh
në këmbë. Në të kaluarën ata kanë përdorur biçikletat
më shpesh, por gjithashtu i kanë përdorur edhe
veturat e tyre më shumë se tani.” 25 Tjetri pohoi duke
thënë, “Sot i shoh [policët e ShPK-së] duke patrulluar
në këmbë rreth shkollave dhe në qendër.” 26 47.3
përqind e të intervistuarve thanë se puna e ShPKsë
do të përmirësohej “nëse ata do të reagonin
më shpejt për incidentet”. Profesionalizmi i ShPKsë
gjithashtu është i rëndësishëm, ku 28.7 përqind
thanë se ShPK-ja do të përmirësohej nëse do të ishin
më pak të korruptuar, dhe 27.3 përqind thanë nëse
policët e ShPK-së “do t’i trajtonin njerëzit më me respekt”.
[Shih më lartë seksionin Profesionalizimi dhe
Korrupsioni në ShPK.]
Derisa shumica e të intervistuarve (79.7 përqind)
thanë se nuk ishin në dijeni të ndonjë iniciative në
komunitetin e tyre për përmirësimin e bashkëpunimit
në mes policisë dhe qytetarëve, rezultatet ndryshonin
varësisht nga komuna. Në Kaçanik, Novobërdë
dhe Rahovec, 33.3 përqind, 40 përqind dhe 23.3
përqind e të intervistuarve dinin që ka iniciativa të
ngjashme në komunitetet e tyre, derisa 28.0 përqind
e të intervistuarve në Skenderaj ishin në dijeni për
iniciativat që tanimë kanë përfunduar.
___________________________________________
25
Student 24 vjeçar nga një fokus grup në Suharekë.
26
Student 24 vjeçar nga një fokus grup në Suharekë.

Policimi në Kosovë
22
Strukturat e sigurisë në komunitet
Vetëm një numër i vogël i të intervistuarve kishin
dëgjuar për Këshillat Lokal të Sigurisë Publike
(KLSP) dhe Këshillat Komunal të Sigurisë në Komunitet
(KKSK), edhe pse dijenia është ngritur që nga
hulumtimi i kaluar, i kryer në dhjetor 2006. 27 Në
dhjetor 2006, vetëm 6.9 përqind kishin dëgjuar për
KLSP-të dhe 2.9 përqind për KKSK-të, 28 që është
rritur në 12.3 përqind, respektivisht 15.8 përqind
deri në qershor 2007. 29 Nga ata të cilët kanë dëgjuar
për KLSP-të, gjysma (50.3 përqind) thanë se një KLSP
operonte në vendin e tyre. Dijenia për KLSP-të ishte
më e madhe në komunat e Deçanit (44.0 përqind),
Rahovecit (40.0 përqind) dhe Obiliqit (26.7 përqind).
Sidoqoftë, ekziston nga një KKSK që operon në
secilën komunë, dhe derisa në hulumtimin e qershorit
2007 më shumë të intervistuar kishin dëgjuar
për KKSK se KLSP (në dallim me hulumtimin e
dhjetorit 2006), niveli i dijenisë përsëri është shumë
i ulët. Vetëm në Malishevë dhe Deçan gati gjysma e
të intervistuarve ishin në dijeni për KKSK-ve, siç edhe
mund të shihet në figurën 13 më poshtë.
___________________________________________
27
Siguria Njerëzore në Kosovë: Hulumtim i Perceptimeve, f 34-36. Pyetja e bërë në dy rastet ishte “A keni dëgjuar për Këshillat Komunal të Sigurisë
në Komunitet?” dhe “A keni dëgjuar për Këshillat Lokal të Sigurisë Publike?”
28
Siguria Njerëzore në Kosovë: Hulumtim i Perceptimeve, f 34.
29
Numri i KLSP-ve në Kosovë ishte 17 në vitin 2006, me 12 për t’u aprovuar për vitin 2007, dhe 8 të planifikuar për vitin 2008. Për më shumë informacione
lexoni: Ministria e Punëve të Brendshme e Kosovës: Plani strategjik 2007-2010, f 43.

Policimi në Kosovë
Strukturat e sigurisë në komunitet
23
Figura 13: Dijenia mbi KKSK-të
Malishevë
48.0%
Deçan
44.0%
Shtime
Skenderaj
Ferizaj
Rahovec
Shtërpcë
Obiliq
Suharekë
Klinë
Gjilan
20.0%
20.0%
20.0%
20.0%
20.0%
33.3%
32.0%
28.3%
26.7%
Gjakovë
Podujevë
Prishtinë
Lipjan
Leposaviq
Istog
Pejë
Vushtrri
Mitrovicë
Prizren
Dragash
Zveçan
Fushë Kosovë
Viti
Gllogovc
15.0%
14.5%
14.1%
14.0%
13.3%
12.0%
12.0%
11.4%
11.4%
11.1%
10.0%
8.0%
8.0%
8.0%
6.7%
Zubin Potok
Novobërdë
Kaçanik
Kamenicë
0.0%
0.0%
0.0%
0.0%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%

Policimi në Kosovë
24
Rekomandimet për ShPK-në
Figura 14: Si do të mund të përmirësonte punën ShPK-ja
Nëse do të patrullonin më shpesh
60.7%
Nëse do të përgjigjeshin më shpejt ndaj
incidenteve
47.3%
Nëse do të ishin më pak të korruptuar
Nëse do t’i trajtonin njerëzit me respekt
Nëse do të ishin më të aftë të zgjidhnin
mosmarrëveshjet në mes njerëzve
Nëse do të punonin më shumë me komunitetin
tonë për të zgjidhur problemet e sigurisë
Nëse policët do të ishin nga ky vend
Nëse do të ishin më të trajnuar
Nëse partitë politike do të kishin më pak
ndikim në ta
Nëse policët do të ishin nga një vend tjetër
Nëse do të kishte më shumë policë që
kanë të njëjtin etnitet si unë
Nëse do të kishte më shumë police femra
Nëse nuk do të bartnin armë
15.4%
12.8%
9.2%
6.7%
5.5%
4.3%
0.6%
28.7%
27.3%
25.1%
23.1%
Pa përgjigje
21.3%
Nuk di
11.8%
Tjera
0.6%
Duke u bazuar në intervistat me menaxhmentin
e ShPK-së dhe komentet nga pjesëmarrësit e
fokus grupeve në hulumtimet e mëhershme, 30 ekipi
hulumtues për këtë hulumtim ka nxjerrë disa sugjerime
se si të përmirësoj punën ShPK-ja. Këto sugjerime
u janë bërë 1,200 të intervistuarve të pyetësorit
të ndërmarrë në qershor 2007, dhe ishin 6 rekomandime
që ishin veçanërisht më të përmendurat nga
të intervistuarit, siç edhe mund të shihet nga figura
14 më poshtë (për të cilën ishte mundësia deri në tri
përgjigje).
Çuditërisht, kur u ndanë rezultatet sipas gjinisë,
edukimit dhe rajonit, gjashtë rekomandimet e njëjta
ishin të parat, edhe pse renditja dhe niveli i rëndësisë
ndryshonte pak. Për shembull, në rajonin e
Pejës, 72.0 përqind e të intervistuarve mendonin se
ShPK-ja duhet të patrullonte më shpesh, dhe 39.2
përqind thanë se ShPK-ja duhet të trajtoj njerëzit me
më shumë respekt – që të dy shifrat më të mëdha
se mesatarja për Kosovën. Patrullimi më i shpeshtë
ishte paksa më i rëndësishëm për të intervistuarit
meshkuj (63.8 përqind) se të intervistuarit femra
(57.1 përqind), siç ishte edhe trajtimi i njerëzve me
më shumë respekt (29.8 përqind, respektivisht 24.4
përqind).
___________________________________________
Një pjesë e madhe e të intervistuarve mendonin se
ShPK-ja mund të përmirësonte punën e saj nëse
policët e ShPK-së do të “patrullonin më shpesh”
30
Në veçanti, fokus grupet për raportet e Siguria Njerëzore në Kosovë: Hulumtim i Perceptimeve dhe Siguria Njerëzore në Kosovë: Raporti i përbashkët
i analizës së konfliktit (i publikuar: dhjetor 2007).

Policimi në Kosovë
Rekomandimet për ShPK-në
25
Gjashtë rekomandimet më të rëndësishme
●●
●●
●●
●●
●●
●●
ShPK-ja duhet të patrulloj më shpesh
ShPK-ja duhet të përgjigjet më shpejt ndaj incidenteve
ShPK-ja duhet të jetë më pak e korruptuar
ShPK-ja duhet të trajtoj njerëzit me më shumë respekt
ShPK-ja duhet të jetë më e aftë në zgjidhjen e mosmarrëveshjeve në mes njerëzve
ShPK-ja duhet të punoj më shumë me komunitetin tonë për të zgjidhur problemet tona të sigurisë
(60.7 përqind), një pajtim i qartë më lëvizjet e ShPKsë
për të ndërmarrë patrullime më të shpeshta
dhe më të dukshme në komunitete. 47.3 përqind
e të intervistuarve mendonin se ShPK-ja duhet “të
përgjigjet më shpejt ndaj incidenteve”, që ishte më
shumë koment për kapacitetin aktual të ShPK-së
dhe diçka që mund të adresohet nga ShPK-ja gjatë
arritjes së efikasitetit dhe burimeve më të mira, dhe
gjithashtu duhet të jetë një prioritet në zhvillimin e
ShPK-së.
Edhe dy rekomandime tjera i referohen detyrave të
ShPK-së. 25.1 përqind e të intervistuarve dëshirojnë
që ShPK-ja të jetë më e aftë në zgjidhjen e mosmarrëveshjeve
në mes njerëzve, dhe 23.1 përqind
dëshirojnë që ShPK-ja të punoj me shumë me komunitetet
për të zgjidhur problemet e sigurisë. Që të
dyja i referohen aspekteve të punës së policisë të
ndërlidhur me dy konceptet e policisë së bazuar në
komunitet dhe sigurisë në komunitet. 31
___________________________________________
31
Për më shumë aspekte të detajizuara mbi policinë në Kosovë shih Shërbimi Policor i Kosovës, Policia e Orientuar në Komunitet dhe Zgjidhja e
Problemeve: Udhëzues Operativ, Prishtinë: 2005.

Policimi në Kosovë
26
Përmbyllje
Popullsia e Kosovës mund të ndjejë se nivelet e sigurisë janë përmirësuar në mes dhjetorit 2006
dhe qershorit 2007, por krimi i madh ende është çështja më serioze me të cilën ballafaqohen
komunitetet. Në të njëjtën kohë, besimi në ShPK mbetet i lartë, dhe derisa njerëzit mund të jenë
të ndarë në çështjen e profesionalizmit të ShPK-së, ata vazhdojnë t’i drejtohen ShPK-së për nevojat
e tyre të sigurisë. Gjithashtu, shumë nga përmirësimet që ShPK-ja ka filluar t’i bëjë, si patrullimet
më të shpeshta dhe programet e trajnimit, janë vërejtur dhe çmuar nga publiku. ShPK-ja
tash ka një mundësi fillestare për të fuqizuar arritjet e saj deri më sot, duke vazhduar kështu me
zhvillimin e saj të policisë së bazuar në komunitet dhe angazhimin më të afërt me komunitetet të
cilave policët e ShPK-së u shërbejnë.
ShPK-ja mund të ndërmarrë disa ndryshime relativisht të thjeshta për të përmirësuar pozitën e
tyre në mesin e popullsisë së Kosovës, dhe në këtë mënyrë të kontribuoj indirekt në ngritjen e
niveleve të raportimit të krimit. Më e rëndësishmja, sjellja neutrale, profesionale dhe e mirë ndaj
publikut do të ndihmonte në largimin e mendimit se policët e ShPK-së janë të korruptuar ose favorizojnë
njerëz të caktuar. Ndryshimet tjera mund të jenë më të kushtueshme dhe të ndërlikuara
por asnjëherë më pak të rëndësishme. Për shembull, në mënyrë që të përmirësohet besimi i serbëve
të Kosovës në ShPK, patrullimet e policisë shumetnike mund të tregojnë që ShPK-ja është
krijuar për t’i shërbyer popullsisë së Kosovës. Gjithashtu, disa komuna kanë më pak burime të
ShPK-së se tjerat, një situatë kjo që duhet vlerësuar rregullisht për të siguruar që mbulimi i ShPKsë
në Kosovë është i saktë sipas nevojave të komuniteteve dhe jo të burokracive qendrore.
Sidoqoftë, ShPK-ja është në një pozitë të vështirë në sektorin e sigurisë dhe drejtësisë në mbarë
Kosovën. Pavarësisht nga ajo se sa profesionalisht sillen policët, sa krime i zgjidhin dhe si ndjehen
komunitetet në raportimin e krimit dhe shqetësimeve të sigurisë, pa bashkëpunimin e prokurorëve,
gjykatave, gjykatësve, institucioneve penale, programeve të rehabilitimit, rrjeteve të përkrahjes
së viktimave dhe mbrojtjes së viktimave – si dhe ShPK-së – qasja në drejtësi për popullsinë
e Kosovës do të mbetet e pamjaftueshme.