Milli Zeka
Description
Description
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
6<br />
<strong>Milli</strong> Zəka<br />
Ötәn әsrin 20-ci illәrindә “Oxuma, tar” qadağası ilә yaddaşına qәnim kәsilәnlәr böyük Üzeyir bәy<br />
Hacıbәyli, Müslüm Maqomayevin vә Mikayıl Müşfiqin, 50-ci illәrdә isә Azәrbaycanın birinci xanımının<br />
babası professor Nәsir İmanquliyevin “Oxu, tar, sәni kim unudar?!” nidası, Sadıqcanın, Əhsәn Dadaşovun<br />
dizinin üstündәn ürәyinin başına qaldırdığı tarın yaddaş harayı ilә baş-başa qaldı. Tarın dünyanın maddimәnәvi<br />
irs siyahısına salınması, әsl sahibinin möhürünün vurulması faktı isә Heydәr Əliyev Fondunun<br />
prezidetninin adına yazıldı. Mehriban xanım Azәrbaycan Respublikasının Prezidenti cәnab İlham<br />
Əliyevin vә UNESCO-nun baş katibi Koişiro Matsuuranın xeyir-duası ilә Dәnizkәnarı <strong>Milli</strong> Parkda<br />
Muğam Mәrkәzinin tәmәlini qoydu. Muğamın inkişafı vә tәbliği istiqamәtindә atılan bu möhtәşәm addım<br />
“Azәrbaycan muğamları” layihәsi ilә müşayiәt olundu. Layihә çәrçivәsindә işıq üzü görәn “Qarabağ<br />
xanәndәlәri” albomu ölmәz muğam ifaçılarını yenidәn dünyaya tәqdim etdi. Cabbar Qaryağdıoğlu, Seyid<br />
vә Xan Şuşinskilәr, Keçәçioğlu Mәhәmmәd, Zülfi Adıgözәlov, Bülbül kimi qüdrәtli sәnәtkarlarla yanaşı,<br />
bu gün muğam dünyamızı zinәtlәndirәn Şәrqin bәnzәrsiz muğam ifaçıları Qarabağ hәqiqәtlәrini muğamın<br />
dili, sәsin sehri ilә dünyaya sübut edib yatmış ruhları oyatdılar. “Muğam – Dәsgah” layihәsi çәrçivәsindә<br />
muğam dәsgahları birbaşa konsertlәrdәn lentә yazılır. Mehriban xanım “Muğam Ensiklopediyası”<br />
layihәsinin dә gerçәklәşdirilmәsinә, onun elektron variantının hazırlanmasına nail oldu. “Muğam<br />
portalı”nın yaradılması, “Muğam İnternet” layihәsinin, muğamla bağlı beynәlxalq konfransların,<br />
festivalların, simpoziumların hәyata keçirilmәsini nәzәrdә tutan “Muğam dünyası” layihәsi, Beynәlxalq<br />
Muğam Festivalı, televiziya muğam müsabiqәlәri Heydәr Əliyev Fondunun Azәrbaycana, eyni zamanda<br />
sәnәtşünaslığa vә musiqişünaslığa bәxş etdiyi әn möhtәşәm töhfәlәrdir.<br />
XII-XVI yüzillәrdә dәyәrli sәnәt әsәrlәri vә risalәlәr yaradan Sәfiәddin Urmәvi vә Fәtullah Şirvani<br />
kimi qüdrәtli sәnәtşünasların kitablarının “Muğam antologiyası” layihәsi çәrçivәsindә işıq üzü görmәsi<br />
Azәrbaycan muğamlarının himayәdarının nüfuzunu tәkcә vәtәnindә deyil, dünyada artırır. Gәnc istedadlara,<br />
muğam ifaçılarına daim diqqәtlә yanaşan Azәrbaycanın birinci xanımı müxtәlif muğam<br />
müsabiqәlәrini dәstәklәmәklә onların dostuna çevrilir.<br />
Şәrqin, türk dünyasının vә Azәrbaycanın әn qüdrәtli şәxsiyyәtlәri, sәrkәrdә-xaqanları pirlәrә,<br />
övliyalara, Tanrı evlәrinә, ülәmalara ehtiram göstәrib. Saraylarında fikir vә düşüncә sahiblәrini himayә<br />
etdiklәri kimi, onların şәrәfinә türbәlәr, mәqbәrәlәr ucaldıb. Bu gün Azәrbaycanın ayrı-ayrı bölgәlәrindә<br />
bir çox abidәlәrin, dini mәbәdlәrin bәrpa olunması da mәhz Heydәr Əliyev Fondunun adı ilә bağlıdır.<br />
Ağqoyunlu, Qaraqoyunlu, Sәfәvi hökmdarlarının, Əfşar sülalәsinin, Osmanlı sultanlarının, Şirvan<br />
şahlarının dinlәrin dialoquna göstәrdiyi ehtiram hissi Mehriban xanım Əliyevanın әmәli fәaliyyәtindә<br />
gerçәyә çevrilir.<br />
Rәşidi xәlifәsi Ömәrin Fәlәstin torpağına ayaq basarkәn Süleyman peyğәmbәrin mәşhur mәbәdinin<br />
xarabalığında namaz qılması, Əmir Teymurun kilsәlәrә Tanrı evi kimi baxması yüzillәr sonra Heydәr<br />
Əliyevin dövlәtçilik ideologiyasında yaşadı. İkinci dәfә hakimiyyәtә qayıdışından sonra ölkәnin kompleks<br />
inkişafı üçün islahatlar proqramı müәyyәnlәşdirәn ulu öndәr 1934-cü ildә Şura hökumәtinin yerlә yeksan<br />
etdiyi Bibiheybәt ziyarәtgahını xalqa qaytarmaqla, Əhli-Beyt nişanәsi Hәkimә xanımın vә doğmalarının,<br />
xidmәtindә dayananlarının mәzarı üzәrindә ziyarәtgah kompleksini ucaltmaqla adını islam tarixinә qızıl<br />
hәrflәrlә yazdı. Ulu öndәrin müqәddәs yerlәri, müqәddәs şәxsiyyәtlәri ziyarәti zaman-zaman dininә,<br />
imanına qarşı sәlib yürüşü olan xalqı yaddaşa qaytardı. Ölkә başçısı cәnab İlham Əliyevin sәrәncamları<br />
ilә dinimizә, islam dәyәrlәrinә münasibәt dә varislik xarakteri aldı. Hörmәtli Mehriban xanımın rәhbәrlik<br />
etdiyi Fondun bir çox layihәlәri dә bu istiqamәtә yönәldi. Müqәddәs yerlәr, ziyarәtgahlar, mәscidlәr<br />
tәmir, bәrpa olunaraq dindarların ixtiyarına verildi.<br />
Heydәr Əliyev ideyalarının carçısı vә davamçısı olan, mәscidlәr, minarәlәr ucaldan Mehriban xanım<br />
kilsәlәrә, sinaqoqlara da diqqәt vә qayğı ilә yanaşır. Onlarla türbәlәrin, mәscidlәrin tәmәli qoyulur.<br />
Azәrbaycanın bütövlük vә azadlıq rәmzi olan Cavad xanın mәzarı üstә mәqbәrәnin ucaldılması, adı deyil<br />
dә, müqәddәs adı әmәlindә yaşayan Comәrd Qәssabın mәzarı üzәrindә “Comәrd Qәssab” türbәsinin<br />
yapılması, Peyğәmbәr әleyhissәlamın әshabәsinin uyuduğu Gәncә İmamzadasının vә Gәncәnin maddimәdәniyyәt<br />
incilәrinin bәrpa etdirilmәsi, Gәncә qalasının darvazasının yaddaşlara qaytarılması, Gәncәnin<br />
2500 illiyinin tәntәnә ilә qeyd edilmәsi, Gәncә xanlığının bayrağının yenidәn dalğalandırılması, “Cavad<br />
xan” filminin yaradıcı heyәtinә dәstәk verilmәsi Mehriban xanım Əliyevanın milli dövlәtçilik tariximizin
Change language