Milli Zeka

54
Milli Zəka
Âß Òß Íß, ÒÎÐ ÏÀ ÜÀ ÁÀÜ ËÛ ËÛÃ, ÙÀÃ ÃÀ ÒÀ ÏÛÍ ÌÀ
Äß Äß ØßÌ ØÈ ÐÈÍ ÁÈÇ Ëß Ðß ÞÉÖ ÄÖ, ßÌÀ Íß ÒÈ ÄÈÐ
Eldar HƏSƏNOV,
Azәrbaycanın Serbiyadakı fövqәladә vә
sәlahiyyәtli sәfiri, hüquq elmlәri doktoru,
professor
Äî üóë äó üóì éóðä éå ðè ö÷öí ðó -
ùóì àëû øàí äà, áàü ðûì éà íàí äà,
ýþç ëÿ ðèì äî ëàí äà ÿô ñà íÿ ëÿð äÿí
ýÿ ëÿí ãà ðàí ãóø ôÿ äà êàð ëû üû éà äû ìà äö øöð.
Èñ òè éåð ëÿ ðÿ ó÷óá ýåò ìèø ãà ðàí ãóø éà ç àü çû
êþù íÿ éóð äà äþ íÿí äÿ éó âà ãóð äó üó åâèí
àëîâëàð è÷èíäÿ éàíäûüûíû ýþðöá þçöíö äÿðéàéà
÷ûð ïûð, äèì äè éèí äÿ ñó ýÿ òè ðèá éà íàí åâèîúà
üû, éó âà ñû íû õè ëàñ åò ìÿê èñ òÿ éèð. Ìÿí
ùÿ ìè øÿ ùÿð áèð âÿ òÿí îü ëóí äà ÿô ñà íÿ ëÿð äÿí
ýÿëÿí î ãàðàíãóø ôÿäàêàðëûüûíû ýþðìÿê èñòÿìèøÿì.
Î ôÿäàêàðëûüû êè, íÿñÿ úàíûíû ãîéìàüà
éåð òàï ìà ñûí, ÷ûð ïûí ñûí, îä ëà ðà ãà ëàí ñûí,
áèð ñþç ëÿ, âÿ òÿ íè íèí õè ëà ñû íà ÷à ëûø ñûí… Àõû
âÿ òÿí ñèç áèç íÿ éèê? Ãà ðà áà üû ìûç îë ìà äàí
áèç õîø áÿõò îëà áè ëÿ ðèê ìè?
Åë äàð Ùÿ ñÿ íîâ áèð âÿ òÿí àøè ãè äè. Þç åëèîáà
ñû, éóð äó-éó âà ñû, áö òþâ Àçÿð áàé úà íû
ö÷öí ýå úÿ-ýöí äöç éî ðóë ìà äàí ÷à ëû øàí òÿÿñ -
ñöá êåø, ãåé ðÿò ëè áèð âÿ òÿí þâ ëà äû… Ìÿí
îíóí Êÿë áÿ úÿð ùÿñ ðÿ òè íè, Ãà ðà áàü íèñ ýè ëè íè
ýþç ëÿ ðèí äÿí îõó éó ðàì. Ñþ çö ìö çÿ-ñþù áÿ òè -
ìè çÿ êþðïö îëàí Äÿ äÿ Øÿì øèð, ÿñ ëèí äÿ, åëÿ
äÿðä ëÿ ðè ìè çèí ïàé òàõ òû, ãàé ñàã áàü ëà ìà ìûø
éà ðà ìû çûí êþ çö äöð.
Àçÿðáàéúàíûí Serbèéàäàêû ôþâãÿëàäÿ âÿ
ñÿëàùèééÿòëè ñÿôèðè, åëîüëóìóç Åëäàð Ùÿñÿíîâëà
ìÿíè Äÿäÿ Øÿìøèð çèðâÿñè, äÿðäè äàíûøäûðûð.
– Åë äàð ìöÿë ëèì, ìÿí ýþð êÿì ëè åë ñÿ íÿò -
êàðû, òÿêúÿ ñÿíÿòè, éàðàäûúûëûüû èëÿ äåéèë, ùÿì äÿ
éöê ñÿê ìÿ äÿ íèé éÿ òè, åë-îáà òÿÿñ ñö áö ÷ÿê ìÿ éè
èëÿ þðíÿê îëìàüû áàúàðàí, õàëãûí äÿðèí ùþðìÿò
âÿ ðÿü áÿ òè íè ãà çàí ìûø, ñà çûí-ñþ çöí áþ éöê óñ -
òàäû Àøûã Øÿìøèð ùàããûíäà êèòàá ùàçûðëàéûðàì.
Èñ òÿ éè ðÿì êè, áó êè òàá äà Äÿ äÿ Øÿì øè ðè øÿõ ñÿí
òà íû éàí, ñàü ëû üûí äà îíóí ëà öí ñèé éÿò äÿ îë ìóø
øÿõñ ëÿ ðèí õà òè ðÿ ëÿ ðè äÿ éåð àë ñûí. Áàø ëû úà ìÿã -
ñÿ äèì ñÿ íÿ òèí äÿí, ïå øÿ ñèí äÿí àñû ëû îë ìà éà ðàã
óñ òàä ñÿ íÿò êà ðûí éà õûí ëûã åò äè éè, ñà çû íû-ñþ çö -
íö äèí ëÿ ìèø äÿ éÿð ëè èí ñàí ëà ðûí ñþù áÿò ëÿ ðè íè,
òÿÿñ ñö ðàò ëà ðû íû ãÿ ëÿ ìÿ àë ìàã, úàí ëû õà òè ðÿ ëÿ -
ðèí óíó äóë ìà ìà ñû, èòèá-áàò ìà ìà ñû ö÷öí îí -
ëà ðû éà çû ëû øÿê ëÿ ñà ëûá ýÿíú íÿñ ëÿ ÷àò äûð ìàã äûð.
Îäóð êè, ÷îõ äà óçàã îë ìà éàí þòÿí äþâ ðöí èñ -
òÿð ñè éà ñè, èñ òÿð ñÿ äÿ èú òè ìàè-ÿäÿ áè ìö ùè òèí äÿ
òà íûí ìûø, õàë ãûí, î úöì ëÿ äÿí áèç êÿë áÿ úÿð ëè ëÿ -
ðèí ùÿ ìè øÿ ãö ðóð âÿ ýö âÿíú éå ðè îë ìóø Äÿ äÿ
Øÿì øèð áà ðÿ äÿ Сè çèí äÿ öðÿê ñþç ëÿ ðè íè çè äèí ëÿ -
ìÿê õîø îëàð äû.
– Èëê íþâ áÿ äÿ ýþð êÿì ëè áèð ñÿ íÿò êàð âÿ åë
àü ñàã ãà ëû îëàí óñ òàä Àøûã Øÿì øèð áà ðÿ äÿ êè òàá
ùà çûð ëà ìàã âÿ îíó íÿøð åò äè ðèá ýÿ ëÿ úÿê íÿ ñèë -
ëÿ ðÿ ÿð ìÿ üàí åò ìÿê òÿ øÿá áö ñö íö çö àë ãûø ëà éûð
âÿ áó íÿ úèá èø äÿ ñè çÿ óüóð ëàð àð çó ëà éû ðàì. Ùÿ -
ãè ãÿ òÿí äÿ Àøûã Шÿì øèð õàë ãû ìû çûí éå òèð äè éè
ïàð ëàã èñ òå äàä ñà ùè áè, Àçÿð áàé úàí àøûã ñÿ íÿ òè -
íèí èí êè øà ôûí äà ìö ùöì õèä ìÿò ëÿ ðè îë ìóø ùÿ ãè -
ãè åë ñÿ íÿò êà ðû äûð. Áå ëÿ ñÿ íÿò êàð ëàð ùå÷ áèð
ùàë äà óíó äóë ìà ìà ëû äûð. Éàõ øû éà äûì äà äûð,
ñÿùâ åò ìè ðÿì ñÿ, 90-úû èë ëÿ ðèí ñîí ëà ðûí äà Àøûã
Øÿì øèð ëÿ áàü ëû êå ÷è ðè ëÿí ðÿñ ìè éó áè ëåé ìÿ ðà ñè -
ìè íÿ ìÿí äÿ äÿ âÿò îëóí ìóø äóì. Òÿä áèð äÿí
ñîí ðà æóð íà ëèñò ëÿð äÿí áè ðè ìÿ íÿ éà õûí ëà øûá òÿ -
ÿñ ñö ðàò ëà ðû ìû ñî ðóø äó. Ìÿí òÿÿñ ñö ðàò ëà ðûì ëà
áÿ ðà áÿð áèð àð çó ìó, äà ùà äîü ðó ñó, âà úèá áèð
ìÿñÿëÿ èëÿ ÿëàãÿäàð íàðàùàòëûüûìû äà áèëäèðìèøäèì.
Ñþé ëÿ ìèø äèì êè, îð òà ìÿê òÿá ëÿ ðèí òÿä ðèñ