Milli Zeka

Qılman İlkin 1963-cü il mayın 5-dә Mәrkәzi
Komitәnin tapşırığı ilә Azәrbaycan Yazıçılar Birliyinin
orqanı "Azәrbaycan" jurnalının baş redaktoru
tәyin olunur.
O zaman jurnalın vәziyyәti çox ağır idi. Oxucular
jurnaldan uzaqlaşmışdılar. Abunәçilәrin sayı
çox az idi. Buna görә dә jurnalın tirajı çox aşağı idi.
Tәzә gәlmiş redaktorun qarşısında müxtәlif
vәzifәlәr dururdu. Əvvәla, redaksiyanın portfeli ta -
mam boş idi. Tәqdim olunan әsәrlәr aylarla oxunmurdu.
Belә hallar jurnalı hörmәtdәn salmışdı.
Redaksiyada әmәk intizamı çox aşağı idi. İşçilәr
bәzәn saatlarla redaksiyada tapılmırdı. Jurnala tәzә
redaktorun tәyin olunduğunu eşidәn kimi özlәrini
yığışdırdılar.
Redaksiyadakı qüsurları kompleks şәkildә hәll
etmәk tәbii çox çәtin idi. Lakin Qılman İlkin
tәcrübәli mәtbuatçı kimi hәr şeyi tezliklә öz yoluna
qoydu: boşalmış redaksiya portfelinin qayğısına
qaldı, yazıçılarla söhbәtlәr keçirildi, mәtbәә ilә sıx
әlaqәyә girib mәtbәәdә gecikmәlәrin qarşısını aldı.
İşçilәrdәn bәzilәri rayonlara göndәrildi. Tirajı
artırmaq mәqsәdilә oxucu kütlәlәri ilә әlaqә
yaradıldı. Gәnc yazıçılarla söhbәtlәr keçirildi.
Yaranmış belә vәziyyәti görәn redaksiya әmәkdaş -
ları da özlәrinә nәticә çıxardılar. Gәnc yazıçıların
әsәrlәri kollektiv şәkildә oxunurdu. Jurnalın bәdii
tәrtibatı barәdә dә söhbәtlәr oldu. Rәssamlardan
bәzilәri bu işә cәlb edildi. Əlyazmaların redaktorlar
tәrәfindәn vaxtında redaktә olunub tәhvil vermәlәri
üzәrindә tam nәzarәt yarandı.
Xoşbәxtlikdәn bu yenidәnqurmanın, qeyri-adi
tәşkilatçılığın şahidi olmuşam.
O zaman "Azәrbaycan" jurnalı redaksiyasının
Şeir şöbәsindә Əli Kәrim, Cabir Novruz, Nәsr
şöbәsindә Vidadi Babanlı, Ənvәr Yusifoğlu, Vaqif
Musa işlәyirdi. Mәn Tәnqid vә Ədәbiyyatşünaslıq
şöbәsinә rәhbәrlik edirdim. Novruz Gәncәli redaktor
müavini, Ağacavad Əlizadә mәsul katibin müavini idi.
Qılman İlkinin baş redaktor kimi davranışı,
sәmimiyyәti vә tәlәbkarlığı, işә münasibәti bizim
hamımız üçün tәrbiyә mәktәbi idi. O, әn nәcib insani
keyfiyyәtlәrә malik istedadlı qәlәm sahibi,
әqidәli redaktor vә ictimai xadim kimi tanınırdı. O,
hәmkarları arasında tәmizliyi vә sadәliyi ilә
seçilirdi. İş yoldaşlarım kimi mәn dә ondan çox şey
әxz etmişәm, müәllimim vә ağsaq qalım kimi ona
böyük ehtiramım var.
Redaksiyada hәr şey yenicә qaydaya düşmüşdü
ki, Qılman İlkin jurnaldan geri çağırıldı, "Azәr -
nәşr"ә direktor tәyin edildi. Bu aylarda "Azәr -
nәşr"in planları daha genişlәnmişdi. Musiqi
nәş riy yatı "Azәrnәşr"ә qatılmışdı. Onun "Azәr -
nәşr"ә gәlmәsindәn üç ay keçmişdi ki, Əmәkdar
Milli Zəka
incәsәnәt xadimi Qılman İlkin vәtәn qarşısındakı
xidmәtlәrinә görә iki dәfә mükafat landı: birinci
dәfә "Qızıl Əmәk Bayrağı" ordeni, ikinci dәfә
Böyük Vәtәn müharibәsi ordeni ilә.
İctimai fәaliyyәti dövründә Qılman İlkin yazıçı
kimi dә çox mәhsuldar işlәmişdir.
Bütün yaradıcılığı boyu 53 kitabı nәşr edilmiş -
dir. Bunlardan dördü roman, qalanları povest vә
hekayәlәrdir. Onun "Şimal külәyi" әsәri dövlәt
mükafatına layiq görülmüşdür. "Bakı vә bakılılar"
kitabı “Humay” mükafatı almışdır. O, Azәrbaycan
yazıçıları arasında yeganә yazıçıdır ki, Qafqaz
Müsәlmanları İdarәsinin “Paklıq” mükafatını al -
mış dır. Əsәrlәri xarici ölkәlәrdә dәrc edilmişdir.
Onun ssenarilәri әsasında iki – "Yenilmәz batal -
yon", "Kölgәlәr sürünür" bәdii filmlәri çәkil miş dir.
Əsrә bәrabәr yaşında da o, әlindә qәlәm hәlә
yazırdı. 2009-cu ildә – ömrünün 95-ci baharında
"Xaqani" adlı pyesini, "Abbasqulu Ağa Bakıxanov"
povestini vә Almas İldırım haqqında әsәrini başa
çatdırmışdı.
Qılman İlkin öz xatirәlәrindә yazırdı ki, o,
ömrü boyu bir prinsiplә işlәmişdir: "Mәnә olan
pisliklәri vә mәnim başqalarına etdiyim yaxşılıqları
dәrhal unuduram"... Çox yaşamaq istәyirsәnsә, heç
kәsin paxıllığını çәkmә, xeyirxah vә tәmiz ol.
47