ivotnata sredina - Општина Илинден

IZVE[TAJ ZA STRATEGISKA OCENA NA
@IVOTNATA SREDINA
UP ZA SELO ILINDEN, MARINO I DEL OD KO KADINO
ZA DEL OD BLOK 4, OP[TINA ILINDEN
N A C R T V E R Z I J A
Skopje, Noemvri 2012 godina

So cel navremeno da se sogledaat mo`nite negativni vlijanija vrz
`ivotnata sredina i zdravjeto na lu|eto, kako i socio - ekonomskite aspekti
od realizacija na UP za selo Ilinden, Marino i del od KO Kadino za del od
blok 4, op{tina Ilinden, soglasno ~len 65, stav 2 od Zakonot za `ivotna
sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 53/05, 81/05, 24/07, 159/08, 83/09, 47/10 i 51/11),
se nalo`i potrebata za sproveduvawe na Strategiska ocena na `ivotnata
sredina.
Izve{tajot za Strategiska ocena e potpi{an od Ekspert za
Strategiska ocena na vlijanieto vrz `ivotnata sredina (videno od Kopija
na potvrda, dadeno vo prilog).
Vo podgotovkata na Izve{tajot za Strategiska ocena na vlijanie vrz
`ivotnata sredina u~estvuvaa:
Qup~o Avramovski, dipl. ekonomist,
Emil Stojanovski, dipl. in`. po za{tita na `ivotna sredina,
Igor Kukulovski, dipl. in`. po za{tita na `ivotna sredina,
Keti Andonova, administrator.
Gorenavedeniot izve{taj za strategiska ocena na `ivotnata sredina
soglasno ~len 65 stav (5) od Zakonot za `ivotna sredina e potpi{an od lice
koe e vklu~eno vo listata na eksperti za strategiska ocena na vlijanieto vrz
`ivotnata sredina koja ja vodi Ministerstvototo za `ivotna sredina i
prostorno planirawe. Kako dokaz za istoto vo prilog na izve{tajot e dadena
kopija na Potvrdata so broj 07-23/21 od 14.01.2011 godina dadena od strana na
Ministerstvoto za `ivotna sredina i prostorno planirawe.
Enviro Resursi, DOO Skopje
Upravitel
Emil Stojanovski
2

Imaj}i predvid potrebata od izrabotka na Izve{taj za strategiska ocena
vrz `ivotnata sredina za UP za selo Ilinden, Marino i del od KO Kadino
za del od blok 4, op{tina Ilinden kako i odredbite od Zakonot za `ivotna
sredina donesuvam:
R E [ E N I E
Za opredeluvawe na ekspert za izrabotka na Izve{taj za strategiska ocena
na `ivotnata sredina
Qup~o Avramovski, diplomiran ekonomist, se opredeluva za ovlasten
Ekspert za izrabotka na strategiska ocena na `ivotna sredina za UP za selo
Ilinden, Marino i del od KO Kadino za del od blok 4, op{tina Ilinden.
Obrazlo`enie:
Qup~o Avramovski, diplomiran ekonomist, gi ispolnuva uslovite
propi{ani so ~len 68 stav (3) od Zakonot za `ivotna sredina na Republika
Makedonija so toa {to ima polo`en ispit za Ekspert za strategiska ocena
na `ivotnata sredina kako i e vklu~en vo Listata na eksperti za
strategiska ocena vrz `ivotnata sredina {to ja vodi Ministerstvoto za
`ivotna sredina i prostorno planirawe.
Enviro Resursi, DOO Skopje
Upravitel
_________________
Emil Stojanovski
3

Sodr`ina
Voved .............................................................................................. 11
1. Celi na Planskiot dokument ................................................... 15
1.1 Celi na za{tita na `ivotnata sredina ................................ 16
1.2 Specifi~ni celi na Strategiskata ocena ........................... 18
1.3 Upotrebena metodologija ......................................................... 19
1.4 Zakonodavna ramka ..................................................................... 21
1.5 Institucionalna ramka ............................................................ 23
1.6 Sodr`ina na Izve{tajot za Strategiska ocena na
`ivotnata sredina ...................................................................... 25
1.7 Rezime ............................................................................................ 26
2. Pregled na planskiot dokument .............................................. 27
2.1 Osnovi na Planskiot dokument ............................................... 27
2.2 Planski opfat ............................................................................. 29
2.2.1 Geografska i geodetska mestopolo`ba ................................. 29
2.2.2 Namena na upotreba na zemji{teto ............................. .......... 29
3. Kratok opis i obrazlo`enie na planskite re{enija za
izgradba na komunalna i soobra}ajna infrastruktura...... 30
3.1 Soobra}ajno povrzuvawe ........................................................... 30
3.2 Vodosnabditelna mre`a ............................................................ 31
3.3 Fekalna i atmosferska kanalizacija ..................................... 31
3.4 Elektroenergetska infrastruktura i PTT instalacija ... 31
Karakteristiki na prostorot i sega{na sostojba so
`ivotnata sredina ......................................................................
Karakteristiki na prostorot .................................................
4.
4.1
32
32
4.1.1 Soobra}ajna povrzanost ............................................................ 32
4.1.2 Reqefni uslovi, naklon i ekspozicija na terenot ............ 33
4.1.3 Geolo{ki karakteristiki ........................................................ 34
4.1.4 Seizmolo{ki karakteristiki na terenot............................. 34
4.1.5 Hidrotehni~ka struktura .......................................................... 34
4.1.6 Hidrotehni~ka infrastruktura ............................................. 35
4.1.7 Stopanstvo .................................................................................... 36
4.1.8 Klimatski i mikroklimatski karakteristiki ................... 39
4.1.9 Koristewe i za{tita na zemjodelsko zemji{te ................... 40
4.1.10 Energetski izvori i energetska struktura ........................... 41
4.1.11 Naselenie ...................................................................................... 41
4.1.12 Prirodno nasledstvo .................................................................. 42
4.1.13 Kulturno-istorisko nasledstvo .............................................. 42
4.1.14 Industrija ..................................................................................... 43
4.2
Opis na sega{nata sostojba so `ivotna sredina vo
planskiot opfat .......................................................................... 44
4.3
Sega{na sostojba so `ivotnata sredina vo i okolu
planskiot opfat .......................................................................... 48
5. Sostojba bez implementacija na planskiot dokument ....... 50
9

6. Alternativi i ~initeli za izbor na alternativa ............. 51
7.
Pretpostaveni vlijanija vrz mediumite na `ivotnata
sredina ........................................................................................... 52
8. Merki za za{tita, namaluvawe i neutralizirawe
na zna~ajnite vlijanija vrz `ivotnata sredina od
implementacija na planskiot dokument ................................ 58
9. Plan na merki za monitoring na `ivotnata sredina ......... 66
10. Netehni~ko rezime ..................................................................... 68
11. Prilozi ......................................................................................... 71
Dodatok ........................................................................................... 74
Koristena literatura ................................................................. 75
10

Voved
Izgotvuvaweto na Urbanisti~kiot plan za selo Ilinden, Marino i
del od KO Kadino za del od Blok 4, op{tina Ilinden, se vr{i soglasno
Zakonot za prostorno i urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br.
51/05, 137/07, 91/09, 124/10, 18/11 i 53/11) i vo soglasnost so Pravilnikot za
standardi i normativi za urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br.
142/10, 64/11, 98/11, 169/11 i 45/12) i Pravilnikot za pobliska sodr`ina,
razmer i na~in na grafi~ka obrabotka na urbanisti~kite planovi („Sl.
Vesnik na RM” br. 78/06).
Cel na Urbanisti~kiot plan za selo Ilinden, Marino i del od KO
Kadino za del od Blok 4, op{tina Ilinden e da gi utvrdi parametrite koi se
potrebni za izrabotka na osnovni proekti za gradbite, odnosno da gi utvrdi
op{tite i posebnite Uslovi za gradewe, koi }e va`at za grade`nite
parceli.
So ovoj plan detalno se definiraat site urbanisti~ki, arhitektonski
i komunalni parametri za izgradba na objektite spored definiranata
namena.
So samoto realizirawe na ovaa planska zada~a se dobivaat podatoci
za po~vata, vozduhot, vodata, klimatskite faktori, naselenieto, zdravjeto na
lu|eto, materijalnite dobra i dr. i se sozdavaat uslovi za iznao|awe na
pri~inite vrz osnova na koja se odbiraat alternativite i se predviduvaat
merki za za{tita i namaluvawe na vlijanijata. So identifikacijata na
mo`nite problemi treba da se racionaliziraat tro{ocite i da se napravi
najsoodveten izbor na merkite za za{tita na `ivotnata sredina. Rezultatot
od u~estvoto na javnosta treba da se zeme {to e mo`no pove}e.
11

Ocenata na vlijanieto na opredeleni strategii, planovi i programi
vrz `ivotnata sredina i zdravjeto na lu|eto e postapka so koja se
procenuvaat efektite vrz `ivotnata sredina i zdravjeto na lu|eto od
sproveduvaweto na predlo`enite dokumenti. Celta e mo`nite efekti da
bidat zemeni vo predvid vo ranata faza na podgotovkata na dokumentite
vklu~uvaj}i gi i promenite na istite.
Cel na Strategiskata ocena e da se integrira za{titata na `ivotnata
sredina i zdravjeto na lu|eto vo procesot na podgotvuvawe i donesuvawe na
planskite dokumenti preku ekspertska procenka i procenka na javnosta pred
donesuvawe na istite.
Podgotovkata na planskiot dokument gi definira i jasno gi utvrduva
osnovnite, a so tek na vreme i realnite celi i pravci vo domenot na
zemjodelstvoto, {umarstvoto, energetikata, industrijata, turizmot,
upravuvawe so otpadot, upravuvawe so vodite, prostornoto i urbanisti~ko
planirawe i koristewe na zemji{teto, kako i Nacionalniot akcionen plan
za `ivotna sredina i lokalnite akcioni planovi za `ivotna sredina koi ja
nalaga potrebata soglasno ~len 65 od Zakonot za `ivotna sredina od
sproveduvawe na Strategiskata ocena na vlijanieto na ovie planski i
programski re{enija i celi.
Strategiskata ocena na vlijanieto na `ivotnata sredina se sostoi od
nekolku fazi na planirawe:
- proverka;
12

- opredeluvawe na opfat;
- osnovni podatoci na `ivotnata sredina;
- ocena;
- podgotovka na izve{tajot za `ivotna sredina;
- konsultacija so zasegnatata javnost;
- prifa}awe na strategijata i
- monitoring.
Pri opredeluvawe na obemot i detalnosta na informaciite vo
Izve{tajot za `ivotna sredina, lokalnata samouprava na op{tina Ilinden
e dol`na da pobara mislewe od organite koi se zasegnati od planskiot
dokument. Isto taka, spored Arhuskata Konvencija i Uredbata za u~estvo na
javnosta vo tekot na izrabotkata na propisi i drugi akti, kako i planovi i
programi od oblasta na `ivotnata sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 147/08 i
45/11) ~len 8, op{tinata e dol`na da go vklu~i u~estvototo na javnosta
preku:
- }e treba da se utvrdi dinamikata i rokovite {to }e bidat realni za
efikasno u~estvo na zasegnatata javnost;
- nacrt-pravilata }e treba da bidat javno raspolo`livi, i
- na javnosta }e treba da i se ovozmo`i da dade komentar.
Ministerstvoto za `ivotna sredina i prostorno planirawe jasno gi
definira osnovnite, a so vreme i ostvarlivite celi i pravci na razvojot,
osobeno vo pogled na neophodnite kvalitativni strukturni promeni i za niv
relevantni i adaptibilni re{enija i opcii. Neposrednata povrzanost i
13

me|usebnata uslovenost pome|u planskiot opfat i vlijanieto na `ivotnata
sredina nametnuva ednovremen, integralen tretman na prostorot i
definirawe na dolgoro~na strategija za ureduvawe, opremuvawe i
koristewe na prostorot i efikasna za{tita na `ivotnata sredina,
prirodata i kulturno-istoriskoto nasledstvo vo regionot.
Posebno vnimanie e posveteno na karakteristikite na koristewe na
zemji{teto. Pravnata i administrativna ramka, koja gi opfa}a osnovnite
zakoni, strate{ki planovi i standardi na `ivotnata sredina, kako i
procedurite za Strategiska ocena na `ivotna sredina obraboteni se vo
posebno poglavje od ovoj Izve{taj.
Analizata na alternativite koi se opfateni so ovoj Izve{taj
uka`uva na potrebata od neminovno sproveduvawe na Strategiskata ocena na
vlijanieto vrz `ivotnata sredina vo procesot na planirawe zaradi
pravilna i poefikasna izbrana alternativa. O~ekuvanite rezultati vrz
`ivotnata sredina, preporakite i merkite za namaluvawe na vlijanijata,
kako i planot za monitoring se prika`ani i objasneti vo posebni segmenti
od ovoj Izve{taj.
14

1. Celi na Planskiot dokument
Prostorot definiran za izrabotka na UP za selo Ilinden, Marino i
del od KO Kadino za del od Blok 4, op{tina Ilinden, gi zafa}a
Katastarskite parceli so br. 1750, 1751, 1752, 1753, 1754, 1756/1, 1756/2, 1757,
2849/1.
Na Katastarskata parcela so br. 1750 izvedena e edna 1 legalna gradba
so namena G2- Lesna i nezagaduva~ka industrija so katnost P.
Na Katastarskata parcela so br. 1756/1 izvedeni se 4 legalni gradbi
so namena G2- Lesna i nezagaduva~ka industrija so katnost P.
Ostanatite KP ne se izgradeni.
Soobra}ajnata i komunalna infrastruktura se delumno izvedeni.
Pristapot vo predmetnite parceli e obezbeden od postojniot lokalen pat.
Cel na Urbanisti~kiot plan za selo Ilinden, Marino i del od KO
Kadino za del od Blok 4, op{tina Ilinden e da gi utvrdi parametrite koi se
potrebni za izrabotka na osnovni proekti za gradbite, odnosno da gi utvrdi
op{tite i posebnite Uslovi za gradewe, koi }e va`at za grade`nite
parceli.
Prostorot definiran za izrabotka na Urbanisti~kiot plan za selo
Ilinden, Marino i del od KO Kadino za del od Blok 4 izmena i
dopolnuvawe, op{tina Ilinden, gi zafa}a Katastarskite parceli so br.
15

1750, 1751, 1752, 1753, 1754, 1756/1, 1756/2, 1757, 2849/1. Povr{inata na
planskiot opfat iznesuva 2,6ha.
Terenot na koj se izrabotuva Urbanisti~kiot plan za selo e
relativno ramen i se nao|a na nadmorska viso~ina od okolu 230m.
Planskiot opfat e definiran na sever so osovinata na postojniot
lokalen pat, na jug so osovinata na `elezni~kata linija Skopje - Belgrad, na
zapad granicata na planskiot opfat se poklopuva so katastarskata parcela
so KP br. 1750 i ja se~i KP 2849/1, dodeka na istok se poklopuva so
katastarskite parceli so KP br. 2849/1 i osovinata na postojniot lokalen
pat.
1.1 Celi na za{tita na `ivotnata sredina
Za{titata na `ivotnata sredina podrazbira mno`estvo na razli~ni
postapki i merki koi go spre~uvaat zagrozuvaweto na `ivotnata sredina.
Pod za{tita na `ivotnata sredina se podrazbira ne samo za{tita na
~ovekot tuku i za{tita na bilnata vegetacija i `ivotinskiot svet. Celite
na za{titata na `ivotnata sredina se za{tita na zdravjeto na lu|eto,
kvalitetot na ekosistemite, za{tita na rastitelniot i `ivotinskiot svet i
kulturni dobra ~ij tvorec e ~ovekot, za~uvuvawe na ramnote`ata i
ekolo{kata stabilnost na prirodata, racionalno i adekvatno koristewe na
prirodnite resursi.
Deklaracijata za `ivotnata sredina e donesena na Svetskata
konferencija na Obedinetite dr`avi vo 1972 godina. Stokholmskata
konferencija za ~ovekovata sredina, odr`ana 1972 godina ja razbudila
svesta i go ozna~ila po~etokot na ekolo{kata era i istovremeno ja
inicirala Pariskata konvencija na Pretsedateli na Dr`avi i Vladi na
zemjite od Evropskata ekonomska zaednica, odr`ana istata godina. Vo
usvoenata deklaracija kako osnovna cel na ekolo{kiot razvoj se naveduva
smaluvawe na rizikot vo pogled na uslovite na `ivot, podobruvawe na
kvalitetot na `iveewe i da se vo ostvaruvawe na ovie celi posebno
vnimanie obrati na za{titata na `ivotnata sredina. Spored toa,
Evropskoto zakonodavstvo koe go ima usvoeno Sovetot na Evropskite
ekonomski zaednici se naglasi garancijata na pravoto na sekoj gra|anin na
~ista i zdrava `ivotna sredina.
Vo tekot na 1992 godina vo sila stapi Bazelskata Konvencija, ~ija
{to cel e smaluvawe na supstanciite odredeni kako opasen otpad. Vo Maj
2004 godina stapi vo sila i Stokholmskata konvencija za perzistentni
organski zagaduva~i, so koi gi definira 12 ekstremno otrovni organski
zagaduva~i, baraj}i nivna redukcija ili nivno celosno eliminirawe.
Me|unarodnata pravna za{tita na `ivotnata sredina se sveduva vo
najgolem del na me|unarodno - pravna akcija protiv zagaduvaweto. Sepak,
me|unarodnata regulativa vo oblasta na `ivotnata sredina seu{te ne
dostignala na nivo koj bi ovozmo`il miren `ivot na site `ivi su{testva na
na{ata planeta. Se donesuvaat razni protokoli, konvencii, deklaracii i dr.
16

Republika Makedonija, vo ramkite na evrointegraciskite procesi vo
`ivotnata sredina ima potpi{ano golem broj na me|unarodni konvencii,
bilateralni dogovori i protokoli i koi zaedno so nacionalnite propisi ja
so~inuvaat pravnata ramka koja go ureduvaat upravuvaweto so mediumite na
`ivotnata sredina. Vo procesot na aproksimacijata na EU asquis
communautaire (EU zakonodavstvo) od oblasta na `ivotnata sredina preku
transponirawe na EU zakonodavstvoto Republika Makedonija gi ima
doneseno slednite zakoni:
Zakon za `ivotna sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 53/05, 81/05, 24/07,
159/08, 83/09, 48/10, 124/10, 51/11 i 123/12);
Zakon za kvalitet na ambientniot vozduh („Sl. Vesnik na RM” br.
67/04, 92/07, 35/10, 47/11 i 100/12);
Zakon za upravuvawe so otpadot („Sl. Vesnik na RM” br. 68/04, 107/07,
102/08, 143/08, 124/10, 9/11 i 123/12);
Zakon za upravuvawe i pakuvawe i otpad od pakuvawe („Sl. Vesnik na
RM” br. 161/09, 17/11, 47/11, 136/11, 6/12 i 39/12);
Zakon za upravuvawe so baterii i akumulatori i otpadni baterii i
akumulatori („Sl. Vesnik na RM” br. 140/10, 47/11 i 148/11);
Zakon za elektri~na i elektronska oprema i opadna elektri~na i
elektronska oprema („Sl. Vesnik na RM” br. 87/08, 6/09, 161/09, 83/10,
51/11 i 6/12);
Zakon za za{tita od bu~avata vo `ivotnata sredina („Sl. Vesnik na
RM” br. 79/07);
Zakon za za{tita na prirodata („Sl. Vesnik na RM” br. 67/04, 14/06,
84/07, 35/10, 47/11 i 148/11), i
Zakon za hemikalii („Sl. Vesnik na RM” br. 145/10 i 53/11).
Procesot na usoglasuvawe so zakonodavstvoto na EU i vo sega{no
vreme e vo tek, posebno vo tehni~kite barawa dadeni vo aneksite na EU
Direktivite. Listata na relevantni zakoni i relevantni EU Direktivi i
me|unarodni dogovori se dadeni vo to~kata 11 od ovoj Izve{taj. Site
obvrski {to proizleguvaat od ovie zakonski i nacionalni strate{ki
dokumenti, bea analizirani i zemeni vo predvid pri definirawe na
osnovnite celi za za{tita na `ivotnata sredina vo planskiot opfat pri
izgotvuvawe na ovoj Izve{taj.
Kako generalni celi utvrdeni po ovie zna~ajni osnovi se slednite:
- Obezbeduvawe na preventivni merki na za{tita na vodnite resursipodzemnite
vodi od mo`nite zagaduva~ki emisii na materii od
realizirawe na planskiot opfat;
- Iskoristuvawe na solarnata energija - kako ~ista energija, preku
implementirawe na konceptot po~ista sredina;
- Vospostavuvawe na permanenten monitoring na kvalitetot na vodata,
po~vata i vozduhot;
- Zbogatuvawe na {umskiot fond preku zasaduvawe na pojas od
soodvetni drvni rastenija;
17

- So~uvuvawe na postojniot biodiverzitet i eliminirawe na mo`nite
kontaminacii na istiot i negovo is~eznuvawe;
- Vospostavuvawe na permanentna sorabotka vo sledeweto na sostojbite
vo oblasta na kvalitetot na vodata, po~vata i drugite mediumi vo
`ivotnata sredina od strana na lokalnite i Republi~kite zdrastveni
institucii od aspekt na so~uvuvawe na zdravjeto na naselenieto;
- Vklu~uvawe na javnosta vo procesot na monitorirawe na sostojbite i
donesuvawe na odluki za mediumite vo `ivotnata sredina;
- Vospostavuvawe na baza na podatoci za sostojbata vo sekoj medium vo
`ivotnata sredina po principot DPSIR (dvi`e~ka sila-pritisoksostojba
na `ivotnata sredina-vlijanie-odgovor) na lokalno i
regionalno nivo.
Vo ovoj proces se predlaga pocelosno implementirawe na gore
navedenite celi preku realizirawe sistem na predlog merki za za{tita,
odbegnuvawe, namaluvawe, neutralizirawe ili kompenzacija na negativnite
vlijanija od realizacija na predvidenite sodr`ini soglasno urbanisti~kiot
plan. Za taa cel vo ponatamo{niot tekst na sodr`inata na ovoj dokument se
predlagaat:
Tehni~ki merki koi treba da se prevzemat za vreme na sproveduvawe
na planot;
Preporaki za podgotvuvawe, donesuvawe i dopolnuvawe na planovite
i programite vo ramkite na sproveduvaweto na zakonskite obvrski vo
`ivotnata sredina.
1.2 Specifi~ni celi na Strategiskata ocena
Specifi~nite celi na Strategiskata ocena na `ivotnata sredina se
definirani soglasno nacionalnata i me|unarodna legislativa i se
prika`ani preku statusot na biolo{ka raznovidnost, naselenieto, zdravjeto
na lu|eto, materijalnite dobra, kulturnoto nasledstvo i predelot:
- Za{tita na `ivotnata sredina so implementacija na planskiot
dokument;
- Podobruvawe na ekonomskite uslovi i zgolemuvawe na `ivotniot
standard;
- Pravilno upravuvawe so prostorot zaradi odr`uvawe na postojanoto
nivo na flora i fauna;
- Obezbeduvawe na za{titni zeleni pojasi i formirawe na
hortikulturni nasadi od aspekt na pojava na bu~ava i vibracii;
- Podobruvawe na kvalitetot na vozduhot;
- Za~uvuvawe na kvalitetot na vodata;
- Integralno upravuvawe so komunalniot otpad i negova selekcija za
za~uvuvawe na po~vata, a so toa i minimizirawe na otpadot;
- Minimizirawe na pojavite od nesre}i i havarii;
- Za~uvuvawe na kulturnoto nasledstvo;
- Za~uvuvawe na karakteristikite na predelot i `ivotnata sredina.
18

1.3 Upotrebena Metodologija
Grafi~ki prikaz na metodologijata za izrabotka na Izve{tajot za
ocena na `ivotna sredina
Pri podgotovka na Izve{tajot za Strategiska ocena se kreira{e
metodologija kompatibilna na karakteristikite na prostorot opfaten so
planskiot dokument, planskata zada~a, dostapnite strategii i dokumenti,
izvr{eniot uvid na lice mesto i realiziranite razgovori so zasegnatata
javnost. Pri toa se prevzedoa slednite ~ekori:
- Pojdovna osnova bea definiranite celi za za{tita na `ivotnata
sredina utvrdeni vo strate{kite dokumenti na lokalno, nacionalno i
me|unarodno nivo;
- Se ostvari sredba so pretstavnik od planerskata organizacija i se
poseti lokacijata na koj se realizira razgovor za celite na
investicionite aktivnosti i sodr`ini koi }e bidat opfateni vo
prostorot;
19

- Podetalno se prou~ija sodr`inite {to se predvideni da se lociraat
vo planskiot opfat, urbanisti~kiot proekt, kako i prostornata
urbanisti~ka dokumentacija, namenata i kategorijata na zemji{teto;
- Se napravi prvi~en uvid na sega{nite sostojbi vo `ivotnata sredina
vo analiziraniot planski opfat, negovata okolina i po{iroko;
- Detalno se razgledaa tehni~kite re{enija predvideni za realizacija
na proektnata zada~a;
- Sogleduvawe na mo`nite negativni vlijanija po `ivotnata sredina od
realizacija na sodr`inite predvideni so urbanisti~kiot proekt;
- Nadminuvawe na negativnite vlijanija po `ivotnata sredina od
realizacija na sodr`inite predvideni so urbanisti~kiot proekt;
- Predlagawe na preventivni i korektivni merki za ubla`uvawe od
negativnite vlijanija po `ivotnata sredina;
- Vklu~uvawe i zapoznavawe na site zainteresirani strani vo procesot
na izgotvuvawe na dokumentot i utvrduvawe na sostojbite vo
`ivotnata sredina so realizacija na planot.
20

Pri izgotvuvawe na planskiot dokument koristena e stru~na
literatura od ovaa oblast, EU Direktivite, nacionalnite strate{ki
dokumenti, relevantna zakonska regulativa, me|unarodni dogovori,
prostorni i urbanisti~ki planovi, katastarski skici i drugi relevanti za
izrabotka na dokumentot.
1.4 Zakonodavna ramka
Izve{tajot za Strategiska ocena na `ivotnata sredina na UP za selo
Ilinden, Marino i del od KO Kadino za del od blok 4, op{tina Ilinden, e
izraboten soglasno postojnata zakonska regulativa vo `ivotnata sredina i
priroda vo Republika Makedonija:
Zakon za @ivotna sredina
1. Zakon za `ivotna sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 81/05, 24/07, 159/08,
83/09, 48/10, 124/10, 51/11 i 123/12).
Strategiska ocena na `ivotnata sredina
1. Uredba za kriteriumite vrz osnova na koi se donesuvaat odlukite
dali opredeleni planski dokumenti bi mo`ele da imaat zna~itelno
vlijanie vrz `ivotnata sredina i zdravjeto na lu|eto („Sl. Vesnik na
RM” br. 114/07);
2. Uredba za sodr`inata na izve{tajot za strategiska ocena na
`ivotnata sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 153/07);
3. Uredba za strategiite i programite, vklu~uvaj}i gi i promenite na
tie strategii, planovi i programi, za koi zadol`itelno se sproveduva
postapka za ocena na nivnoto vlijanie vrz `ivotnata sredina i vrz
`ivotot i zdravjeto na lu|eto („Sl. Vesnik na RM” br. 153/07 i 45/11);
4. Uredba za u~estvo na javnosta vo tekot na izrabotkata na propisi i
drugi akti, kako i planovi i programi od oblasta na `ivotnata
sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 147/08 i 45/11);
5. Pravilnik za formata, sodr`inata i obrazecot na Odlukata za
sproveduvawe, odnosno nesproveduvawe na strategiska ocena i na
formularite za potrebata od sproveduvawe odnosno nesproveduvawe
na strategiska ocena („Sl. Vesnik na RM” br. 122/11);
Za{tita na prirodata
Zakon za za{tita na prirodata („Sl. Vesnik na RM” br. 67/04, 14/06, 84/07,
35/10 i 47/11).
21

Zakon za kvalitet na ambientniot vozduh
Zakon za kvalitet na ambientniot vozduh („Sl. Vesnik na RM” br. 67/04,
92/07, 35/10, 47/11 i 100/12).
Upravuvawe so otpadot
Zakon za upravuvawe so otpadot („Sl. Vesnik na RM” br. 68/04, 107/07, 102/08,
143/08, 124/10, 9/11 i 123/12).
Za{tita od bu~ava
Zakon za za{tita od bu~ava vo `ivotnata sredina („Sl. Vesnik na RM” br.
79/07).
Indikatori za bu~ava
1. Pravilnik za primena na indikatorite za bu~ava, dopolnitelni
indikatori za bu~ava, na~inot na merewe na bu~ava i metodite za
ocenuvawe so indikatorite za bu~ava vo `ivotnata sredina („Sl.
Vesnik na RM” br. 107/08);
2. Pravilnik za grani~ni vrednosti na nivoto na bu~ava vo `ivotnata
sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 147/08).
Monitoring za bu~ava
1. Pravilnik za lokaciite na mernite stanici i mernite mesta („Sl.
Vesnik na RM” br. 120/08);
2. Pravilnik za pobliskite uslovi vo pogled na potrebnata oprema koja
treba da ja poseduvaat ovlasteni nau~ni stru~ni organizacii i
institucii kako i drugi pravni i fizi~ki lica za vr{ewe na
opredeleni stru~ni raboti za monitoring na bu~ava („Sl. Vesnik na
RM” br. 152/08).
Zakon za voda
1. Zakon za vodi („Sl. Vesnik na RM” br. 87/08, 6/09, 161/09, 83/10, 51/11 i
44/12);
2. Zakon za snabduvawe so voda za piewe i odveduvawe na urbani otpadni
vodi („Sl. Vesnik na RM” br. 68/04, 28/06 i 103/08);
3. Uredba za klasifikacija na vodite („Sl. Vesnik na RM” br. 18/99);
4. Uredba za kategorizacija na vodotecite, ezerata, akumulaciite i
podzemnite („Sl. Vesnik na RM” br. 18/99).
Nacionalna strategija za upravuvawe so otpad (2008-2020)
Nacionalen plan za upravuvawe so otpad (2009-2015)
22

Zakon za za{tita i spasuvawe
Zakon za za{tita i spasuvawe („Sl. Vesnik na RM” br. 36/04, 49/04, 86/08,
124/10 i 18/11).
Prostorno planirawe
Prostoren plan na Republika Makedonija („Sl. Vesnik na RM” br. 39/04).
Zakon za prostorno i urbanisti~ko planirawe
Zakon za prostorno i urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br.
51/05, 137/07, 91/09, 124/10, 18/11, 53/11 i 60/11).
Pravilnik za ureduvawe na prostorot („Sl. Vesnik na RM” br. 78/06).
1.5 Institucionalna ramka
Zakonot za organi na upravata gi definira odgovornostite na
Ministerstvoto za `ivotna sredina i prostorno planirawe, kako {to sledi:
Podgotovka na re{enie vo onie slu~ai vo koi ne se soglasuva so
odlukata za sproveduvawe, odnosno nesproveduvawe na SOV@S ili so
opredeleniot obem na SOV@S vo odlukata;
Podgotovka na re{enie za soodvetnosta na izve{tajot na SOV@S za
planskiot dokument, i;
Vospostavuvawe i a`urirawe na listata na eksperti za SOV@S.
Organi na dr`avnata uprava/edinicite na lokalna samouprava koi gi
podgotvuvaat - usvojuvaat planskite dokumenti imaat obvrska za:
Podgotovka na izve{tajot za SOV@S;
Objavuvawe na informacii za otpo~nuvaweto na podgotvuvaweto na
planskite dokumenti i za u~estvo na javnosta vo procesot na
konsultacii;
Objavuvawe na informacii za nacrt planskiot dokument koj se
podgotvuva i za predlog izve{tajot za SOV@S;
Podgotovka na izve{tajot od konsultacijata so javnosta vrz osnova na
dobienite komentari i mislewa od javnite konsultacii;
Kompletirawe na izve{tajot za SOV@S i na planskite dokumenti so
dobieni mislewa i komentari, i
Monitoring na vlijanijata od implementacijata na planskiot
dokument i vo slu~aj na negativni efekti i informirawe na
M@SPP.
23

Ministerstvoto za nadvore{ni raboti e odgovorno za sproveduvawe
na prekugrani~ni konsultacii za SOV@S vo odnos na dostavuvawe na
izvestuvawe do sosednata dr`ava koja mo`e da bide zasegnata od
podgotovkata na planskiot dokument ili koga Republika Makedonija mo`e
da bide zasegnata od podgotovka na planski dokument vo sosedna dr`ava.
Drugi ministerstva i dr`avni institucii so odredeni nadle`nosti
na poleto na za{tita na `ivotnata sredina se:
Ministerstvo za zemjodelstvo, {umarstvo i vodostopanstvo;
Ministerstvo za transport i vrski;
Republi~ki Zavod za zdravstvena za{tita;
Ministerstvo za zdravstvo;
Uprava za hidrometerolo{ki raboti;
Edinicite na lokalna samouprava.
Zna~ajna uloga vo procesot na donesuvawe na zakonite vo oblasta na
`ivotnata sredina ima i Sobraniskata komisija za transport, vrski i
ekologija.
24

1.6 Sodr`ina na Izve{tajot za Strategiska ocena na
`ivotnata sredina
Sproveduvaweto na Strategiskata ocena na `ivotnata sredina e
interaktiven proces koj treba da se sprovede paralelno so razvojot na
planot ili programata. Strategiskata ocena na `ivotnata sredina e proces
za da se osigura deka zna~itelen efekt vrz `ivotnata sredina {to
proizleguvaat od politiki, planovi i programi se identifikuvaat,
ocenuvaat i namaluvaat. Va`en instrument za da im se pomogne vo
postignuvawe na odr`liv razvoj i kreirawe na politikata e Strategiskata
ocena na `ivotnata sredina. Posebni beneficii vo Strategiskata ocena
vklu~uvaat:
– Poddr{ka na odr`liviot razvoj;
– Da se podobrat dokazite kako dobra osnova za strate{kite
odluki;
– Da se konsultiraat site zainteresirani strani vo procesot na
izgotvuvawe na dokumentot i utvrduvawe na sostojbite vo
`ivotnata sredina so realizacija na planot;
– Da se naso~at na drugi procesi, kako {to se vlijanieto vrz
`ivotnata sredina na ocenkite vrz oddelni razvojni proekti.
Strategiskata ocena sledej}i gi odredbite za sodr`inata na ovoj
Izve{taj, gi obrabotuva slednite sodr`ini:
– Karakteristiki na `ivotnata sredina vo oblastite koi bi bile
zna~itelno zasegnati;
– Problemi od oblastite koi se od posebno zna~ewe za `ivotnata
sredina, a osobeno od aspekt na za{tita na divite ptici i
habitatite;
– Celite na za{tita na `ivotnata sredina, odredeni na nacionalno
ili me|unarodno nivo, koi se relevantni za planskiot dokument i
na~inot na koj ovie celi i site aspekti na `ivotnata sredina se
zemeni vo predvid za vreme na nivnite podgotovki;
– Verojatnite zna~ajni vlijanija vrz `ivotnata sredina vo celina,
vklu~itelno i vrz biodiverzitetot, naselenieto, zdravjeto na
lu|eto, florata, faunata, vodata, vozduhot, po~vata, klimatskite
faktori, kulturnoto nasledstvo, pejsa`ot i materijalnite
pridobivki. Ovie vlijanija vklu~uvaat sekundarni, kratkoro~ni,
dolgoro~ni, trajni i privremeno pozitivni i negativni efekti;
– Rezime/kratok pregled na pri~inite na alternativite, opis za toa
kako e napravena procenkata, vklu~uvaj}i gi site pote{kotii
(kako {to se tehni~kite nedostatoci ili nedostigot na know-how)
do koi se do{lo pri sobiraweto na potrebnite informacii;
– Opis na predvidenite merki koi se odnesuvaat na monitoringot vo
soglasnost so zakonskite obvrski;
– Ne-tehni~ko rezime na informaciite dadeni vo soglasnost so
barawata navedeni vo prethodnite to~ki.
25

1.7 Rezime
Vrz osnova na sprovedenata Strategiska ocena na `ivotnata sredina
za UP za selo Ilinden, Marino i del od KO Kadino za del od blok 4,
op{tina Ilinden, istiot mo`e da se izraboti soglasno izbranata
alternativa i kako takov e prifatliv za implementacija.
26

2. Pregled na Planskiot dokument
2.1 Osnovi na Planskiot dokument
Naziv na planskata dokumentacija e Urbanisti~ki plan za selo
Ilinden, Marino i del od KO Kadino za del od Blok 4 izmena i
dopolnuvawe, op{tina Ilinden.
Urbanisti~kiot plan za selo Ilinden, Marino i del od KO Kadino,
op{tina Ilinden za del od Blok 4 izmena i dopolnuvawe, op{tina Ilinden,
se izgotvuva za planskiot period 2012-2022 godina.
So Urbanisti~kiot plan za selo Ilinden, Marino i del od KO
Kadino (odluka 07-11027/7 od 27.12.2005 godina) e definirana primarnata
soobra}ajna infrastruktura i namenata na zemji{teto, vklu~itelno i za
predmetniot planski opfat. So nego na grade`nite parceli predvidena e
namena Stopanstvo, del za{titen pojas na pruga, del za{titen pojas na
avtopat, odnosno spored noviot Pravilnik G2 - Lesna i nezagaduva~ka
industrija.
Urbanisti~kiot plan za selo Ilinden, Marino i del od KO Kadino za
del od Blok 4 izmena i dopolnuvawe, op{tina Ilinden, so povr{ina na
planski opfat od 2.6 ha, e izraboten za lokacija definirana so linija i
prekr{ni to~ki, vo ramki na zemji{te koe e delumno vo privatna
sopstvenost, a delumno vo sopstvenost na RM.
27

So Urbanisti~kiot plan za selo Ilinden, Marino i del od KO
Kadino za del od Blok 4 izmena i dopolnuvawe, op{tina Ilinden utvrduvaat
parametrite koi se potrebni za izrabotka na osnovni proekti za gradbite,
odnosno se utvrduvaat op{tite i posebnite Uslovi za gradewe, koi }e va`at
za grade`nite parceli. Definirani se vkupno 7 grade`ni parceli ~ii
granici se detalno prika`ani vo grafi~kite prilozi. Dopolnitelno,
tabelarno se prika`ani urbanisti~kite parametri za sekoja poedine~na
grade`na parcela.
So urbanisti~kiot plan za selo Ilinden, Marino i del od Ko
Kadino, za del od Blok 4, op{tina Ilinden, se o~ekuvaat pozitivni impulsi
i efekti vrz celoto neposredno opkru`uvawe od aspekt na povisoka
organizacija, infastrukturna opremenost i ureduvawe na prostorot. Se
iniciraat grade`ni aktivnosti za realizacija na gradbite vo ramkite na
grade`nite parceli. Od takvite aktivnosti ima korist i Op{tinata (so
pribirawe sredstva za komunalno ureduvawe), a voedno se re{ava i eden
otvoren problem na gra|anin na op{tinata. Ova se podrazbira dokolku se
bazira na principite na odr`liv razvoj i so maksimalno po~ituvawe i
vgraduvawe na normativite i standardite za za{tita na `ivotnata sredina.
koi }e va`at za grade`nite parceli.
28

2.2 Planski opfat
2.2.1 Geografska i geodetska mestopolo`ba
Prostorot definiran za izrabotka na Urbanisti~kiot plan za selo
Ilinden, Marino i del od KO Kadino za del od Blok 4 izmena i
dopolnuvawe, op{tina Ilinden, gi zafa}a Katastarskite parceli so br.
1750, 1751, 1752, 1753, 1754, 1756/1, 1756/2, 1757, 2849/1. Povr{inata na
planskiot opfat iznesuva 2,6 ha.
Terenot na koj se izrabotuva Urbanisti~kiot plan za selo e
relativno ramen i se nao|a na nadmorska viso~ina od okolu 230 m.
Planskiot opfat e definiran na sever so osovinata na postojniot
lokalen pat, na jug so osovinata na `elezni~kata linija Skopje - Belgrad, na
zapad granicata na planskiot opfat se poklopuva so katastarskata parcela
so KP br. 1835, dodeka na istok se poklopuva so katastarskite parceli so
KP br. 1858/1 i 1841/2.
2.2.2 Namena na upotreba na zemji{teto
So Urbanisti~kiot plan za selo Ilinden, Marino i del od KO
Kadino za del od Blok 4 izmena i dopolna, op{tina Ilinden, se definiraat
osnovnite klasi na namena na zemji{teto i gradbite na:
G2 - Lesna i nezagaduva~ka industrija
D3 - za{titno zelenilo.
Kompatibilnite klasi na namena na osnovnata klas na namena da
bidat soglasno Tabela 2 od Pravilnikot za standardi i normativi za
urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 142/10, 64/11, 98/11, 169/11 i
45/12).
Za site parceli vo planskiot opfat, odobrenieto za gradba da se
izdade vrz osnova na Arhitektonsko-urbanisti~ki proekt i osnoven proekt
za sekoja grade`na parcela posebno.
29

3. Kratok opis i obrazlo`enie na planskite re{enija za
izgradba na komunalna i soobra}ajna infrastruktura
3.1 Soobra}ajno povrzuvawe
Soobra}ajnata i komunalnata infrastruktura se delumno izvedeni.
Pristapot vo predmetnite grade`ni parceli e obezbeden od postojnata
industriska ulica br. 1. Vo granicite na planskiot opfat ima i predvidena
soobra}ajnica so UPS so popre~en od 9,0 m koja ne e realizirana. So
urbanisti~kiot plan za del od blok 4, op{tina Ilinden se potvrduva
planiranata regulaciona {irina na postojnite ulici:
Ulica 1 - industriska (postojna) so regulaciona {iro~ina od:
Ulica 2 - industriska (prevzemena od prethoden plamn za selo) so
regulaciona {iro~ina od:
30

Stacionaren soobra}aj
Potrebata od parking prostor se re{ava vo ramkite na poedini
grade`ni parceli. Potreben broj na parking mesta se utvrduva spored
klasata na namena i vo soglasnost so ~l. 61 od Pravilnikot za standardi i
normativi za urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 142/10, 64/11,
98/11 i 169/11), odnosno potrebniot broj na parking mesta }e se utvrdi vo
zavisnost od potrebite na gradbite i namenata. Obezbeduvaweto na
soodvetniot broj na parking mesta vo sopstvenata parcela e preduslov za
izvedba na predvidenite gradbi.
3.2 Vodosnabditelna mre`a
Snabduvaweto so voda }e se re{ava so postojnata vodovodnata mre`a
zastapena dol` postojnata ulica 1: (F90), na na~in prika`an vo grafi~kite
prilozi vo planskata dokumentacija, a soglasno informaciite dobieni od
JP Vodovod i kanalizacija.
3.3 Fekalna i atmosferska kanalizacija
Odveduvaweto na fekalnite i otpadnite vodi od postojnite i
planiranite objekti od lokalitetot }e se vr{i vo vodonepropusni septi~ki
jami izgradeni vo ramkite na grade`nite parceli.
Odveduvaweto na atmosferskite vodi }e bide vo najbliskiot
recipient.
3.4 Elektroenergetska infrastruktura i PTT instalacii
Snabduvaweto so elektri~na energija }e se vr{i preku postojnata
mre`a (10kV) izvedena dol` ulicata 1. Za konkretnite uslovi za
obezbeduvawe priklu~ok na elektri~na mre`a }e bide neophodno da se dobie
posebna elektro-energetska soglasnost, od nadle`noto pretprijatie.
Telefonskite priklu~oci se predviduvaat na postojnata telefonska
infrastrukturna mre`a.
31

4. Karakteristiki na prostorot i sega{na sostojba
so `ivotnata sredina
4.1 Karakteristiki na prostorot
Op{tina Ilinden se nao|a vo neposredna blizina na Skopje, odnosno
na 10-15 km od potesnoto gradsko podra~je, a go zafa}a isto~niot del na
Skopskata kotlina, na trome|ata Skopje-Kumanovo-Veles. Sedi{teto na
Op{tinata se nao|a vo n.m. Ilinden, porane{no Belimbegovo. Od zapad se
grani~i so op{tina Gazi Baba, od severozapad so op{tina Ara~inovo, od
severoistok so Kumanovo, a od istok i jug so op{tina Petrovec. Vkupnata
povr{ina iznesuva 106,7 km 2 od koja 1.240 ha e grade`no zemji{te, a 9.340 ha
agrarno zemji{te, od koe: 6.980 ha (74%) se obrabotlivo zemji{te; pasi{tata
i livadite zafa}aat 2.400 ha (25%), dodeka pod {umi ima samo 50 ha. Spored
toa, jasno e deka vo Op{tinata postojat povolni uslovi za razvoj na
zemjodelstvoto, kako poledelstvo i gradinarstvo taka i sto~arstvo.
4.1.1 Soobra}ajna povrzanost
Op{tina Ilinden ima mnogu dobra soobra}ajna povrzanost, bidej}i
preku nejzinata teritorija minuvaat delnicite M-1, M-3 i M-4 od
me|unarodnite avtopati i toa: koridorot 8 (E-65) Istok-Zapad i koridorot
10 (E-75) Sever-Jug, `elezni~kata linija Belgrad-Skopje-Atina i
me|unarodniot Aerodrom „Aleksandar Veliki”.
32

4.1.2 Reqefni uslovi, naklon i ekspozicija na terenot
Teritorijata na Op{tina Ilinden se nao|a me|u 230 i 550 m.n.v. Vo
osnova ima ramni~arska morfologija na terenot {to pretstavuva 80% od
povr{inata, a so 20% e zastapen mal ridest del vo severnata i isto~nata
oblast.
33

4.1.3 Geolo{ki karakteristiki
Od geolo{ka gledna to~ka zastapeni se prete`no deluvijalni po~vi
nastanati so erozija i transportirawe na mati~niot substrat na po~vata od
povisokite ridski predeli so pomo{ na povr{inskite vodi i vodoteci
nastanati od porojni vrne`i. Po~vata naj~esto e pesoklivolesta, lesno
cedliva, propustliva, topla i dobro aerirana. Sodr`i nizok procent na
inertna vla`nost i e so nizok voden kapacitet, poradi {to e podlo`na na
su{a. Isto taka, zastapeni se raznovidni glini, sivobeli laporci, pesoci,
slabo vrzani peso~nici, krupno zrnesti pesoci, glinoviti pesoci.
Prose~niot litolo{ki sostav pretstavuva glina so tenki proslojki i
mlazevi od pesoklivi i pra{nesti glini koi se dobro zbieni i
vodonepropustlivi.
4.1.4 Seizmolo{ki karakteristiki na terenot
Spored in`enerisko-geolo{kite uslovi terenot, spored stabilnosta,
e kategoriziran kako prete`no nestabilen kade se mo`ni pojavi na site
deformacii vo prirodni uslovi, ili pri deluvaweto na ~ovekot. Spored
dosega nabquduvanite zemjotresi vo 1963 godina e registriran epicentar so
intenzitet nad 6 0 po MCS skalata i dlabo~ina na `ari{teto od 10 km.
Spored o~ekuvanite seizmi~ki intenziteti ovaa lokacija e izlo`ena na
potresi nad 8 0 po MCS skalata. Namaluvaweto na seizmi~kiot rizik mo`e
da se izvr{i so primena na soodvetni ekonomski merki za za{tita na
sozdadenite vrednosti (grade`nata intervencija na nosivata konstrukcija
na postojnite objekti, zaradi doveduvawe na otpornost protiv najsilnite
zemjotresi), odnosno zadol`itelna primena na normativno-pravnata
regulativa, so koja se uredeni postapkite, uslovite i barawata za
postignuvawe na tehni~ki konzistenten i ekonomski odr`liv stepen na
seizmi~ka za{tita kaj izgradbata na novite objekti.
4.1.5 Hidrotehni~ka struktura
Op{tina Ilinden ima skromna hidrografija, bidej}i na svojata
teritorija nema postojani prirodni vodoteci, osven slivot na Suva Reka koj
go so~inuvaat dve pomali reki koi se vo pogolemiot del od godinata
presu{eni. Ovaa sostojba ja menuvaat kanalite za odvodnuvawe na
povr{inskata i visokata podzemna voda koi se koristat i za navodnuvawe na
zemjodelskite povr{ini. Postojat dva glavni kanali i nekolku pomali,
sporedni kanali za odvodnuvawe na povr{inite, ~ija vkupna dol`ina
iznesuva okolu 60 km.
Isto taka, postoi i mala ve{ta~ka akumulacija na Suva Reka kaj n.m.
Bu~inci so povr{ina od okolu 2 ha i dlabo~ina 3 do 4 metri koja se koristi
za sobirawe na nadojdenite vodi od padinite na Skopska Crna Gora i
za{tita od poplava na naselenite mesta po slivot na rekata (Mr{evci,
Bujkovci i Miladinovci). Isto taka, se koristela za navodnuvawe na
zemjodelskite povr{ini vo okolinata.
34

Vo tek na podolgotraen su{en period i ovaa akumulacija presu{uva.
Vodosnabduvawe
4.1.6 Hidrotehni~ka infrastruktura
Za potrebite na vodosnabduvaweto na naselenieto na Op{tina
Ilinden dosega se izgradeni i sé u{te se vo izgradba: regionalen
vodosnabditelen sistem i lokalni sistemi, a se koristat i individualni
bunari i pumpi. Poradi sé pointenzivniot urban i stopanski razvoj, kako i
zgolemuvaweto na vkupniot broj `iteli, a i poradi koristeweto na vodata
za piewe za industriski i zemjodelski celi, verojatno vo kratok vremenski
period }e bide dostignat maksimalniot kapacitet na postoe~kite
vodosnabditelni sistemi. Edinstven resurs za vodosnabduvawe na
Op{tinata se podzemnite vodi koi poradi visokoto nivo i vkupnite
sostojbi na teritorijata na Op{tinata izlo`eni se na zagaduvawe i
namaluvawe na kvalitetot i upotreblivosta. Pri~ina za toa se:
ramni~arskata konfiguracija na terenot so lokalni depresii, vlijanieto od
rekata Vardar, prisustvoto na golem broj septi~ki jami kaj doma}instvata i
industrijata, ispu{taweto otpadni vodi direktno na povr{inata i vo
kanalite za odvodnuvawe, slevaweto na atmosferskite vodi po povr{inata
na terenot, koristeweto na hemiski preparati vo zemjodelstvoto itn.
Vo ovoj moment realiziran e samo eden del od regionalniot
vodosnabditelen sistem i toa za naselenite mesta vo Op{tina Ilinden. Od
regionalniot vodovod so voda za piewe se snabduvaat 12.859 `iteli od {est
naseleni mesta i toa: Ilinden, Marino, Kadino, Mralino, Bunarxik i
Ajvatovci. Na ovoj vodovod se planira priklu~uvawe na Mr{evci i
Bu~inci, a od nego koristat voda i pove}e industriski kapaciteti vo
Op{tinata. So ovoj vodosnabditelen sistem stopanisuva JKP „Ilinden”.
Spored Proektot za regionalen vodovod, na sistemot za
vodosnabduvawe treba da se priklu~at i naseleni mesta od Op{tina
Petrovec. Kako izvori{te na voda, ovoj sistem koristi voda od bunari
locirani vo atarot na n.m. Jurumleri (op{tina Gazi Baba), pokraj
ragionalniot pat kon Petrovec i rekata Vardar od drugata strana. Postojat
dva bunara so kapacitet od okolu 30 l/sek. Vo momentov vo izgradba se u{te
dva bunari. So pumpi, preku hlorinatorna stanica i potisen cevkovod
vodata se potisnuva do zaedni~kite rezervoari locirani vo naselenite
mesta Bunarxik (2 rezervoara so zapremina od po 500 m) i Ajvatovci (1
rezervoar so zapremina od 500 m). Vo neposredna blizina na bunarite se
iskopuva pesok i se vr{at intenzivni stopanski i zemjodelski aktivnosti,
poradi {to e potrebno sproveduvawe za{tita na vodonosnoto podra~je,
spored postapkite predvideni so zakon. Isto taka, za{titnata zona okolu
rezervoarite za voda vo Bunarxik i Ajvatovci e neogradena, neuredena i
neza{titena, zaradi {to neophodno e da se prezemat merki spored
zakonskata regulativa za nadminuvawe na ovaa sostojba.
35

Lokalen sistem za vodosnabduvawe koristi Rafinerijata „OKTA“.
Vodata se zafa}a od 5 bunari locirani, isto taka, vo atarot na n.m.
Jurumleri. Na ovoj sistem priklu~eni se i naselenite mesta Bujkovci i
Miladinovci i avto-bazata na „Mlaz“. Od juni 2004 g., vodosnabditelniot
sistem na OKTA (sistem Miladinovci-Bujkovci) premina vo nadle`nost na
JKP „Ilinden“. Naselenoto mesto Mr{evci se snabduva so voda preku
lokalen vodosnabditelen sistem, so zafa}awe na podzemnite vodi od bunari,
vo blizina na naselenoto mesto i pumpawe vo rezervoar so kapacitet od 400
m. Naselenoto mesto Bu~inci e so nere{eno pra{awe za vodosnabduvawe.
Distributivnata vodovodna mre`a niz naselenite mesta vo golema merka e
izvedena i gi zadovoluva momentalnite potrebi, pri {to treba da se ima vo
predvid brziot porast na naselenieto i industriskite kapaciteti. Vo tek e
izvedbata na distributivnata vodovodna mre`a vo n.m. Mralino. Postoi i
lokalen sistem za porane{nata @ivinarska farma „Belimbegovo”. Zafa}a
voda od bunar lociran vo n.m. Ilinden, vo mesnosta [amak. Denes voda od
ovoj sistem koristi kravarskata farma i drugi objekti vo sklop na DZS
„Ilinden“.
Aerodromot „Aleksandar Veliki” ima svoj lokalen sistem za
vodosnabduvawe. Voda zafa}a od bunari vo neposredna blizina na n.m.
Kadino, koja so pumpi, preku rezervoar {to se nao|a vo blizina na
Miladinovci, se distribuira do objektite na aerodromot.
Od regionalniot vodovod so voda se snabduvaat 12.859 `iteli, a od
lokalni sistemi i izvori se snabduvaat 3.035 `iteli. Vkupnata
potro{uva~ka na voda od regionalniot vodovod za 2004 godina iznesuva
okolu 650.000 m/god. Zagubite vo distribucijata dostignuvaat nad 25% ili
okolu 160.000 m/god. Lokalniot vodovod na Rafinerijata „OKTA“ obezbeduva
1.710.000 m/god, od koi 974.000 m/god za tehnolo{kiot proces, 438.000 m/god za
vrabotenite, 288.000 m/god za naselenite mesta Miladinovci i Bujkovci i
10.000 m/god za avto-bazata na „Mlaz“. Lokalniot vodovod vo Mr{evci
obezbeduva okolu 90.000 m/god. Za potrebite na industrijata se zafa}a okolu
1.200.000 m/god.
Spored dobienite podatoci, vo Op{tinata ima vkupna potro{uva~ka
na voda (za piewe, za doma}instvata, za industrijata i dr.) nad 2.700.000
m/god, od {to mo`e da se o~ekuva deka koli~inata na otpadnite vodi e
najmalku 1.800.000 m/god.
4.1.7 Stopanstvo
Konceptot na planiran stopanski razvoj utvrden so Prostorniot plan
na Republika Makedonija }e se realizira so izrabotka na prostorni i
urbanisti~ki planovi od regionalno i lokalno nivo koi }e se temelat na
osnovnite uslovi i pretpostavki za ostvaruvawe na celite i opredelbite
postaveni vo oblasta na razvojot i razmestenosta na stopanskite dejnosti.
Stopanstvoto na Republikata, a sledovatelno i stopanstvoto na
poodelnite op{tini, so ogled na ograni~enata sopstvena akumulacija i
potrebata za pointenziven stopanski razvoj i menuvawe na nepovolnata
36

stopanska struktura i natamu }e bide upateno na koristewe na dopolnitelna
akumulacija od stranstvo.
Vo investicionite odluki za materijalnoto proizvodstvo, striktno
treba da se po~ituvaat lokacionite, tehni~ko-ekonomskite i kriteriumite
za za{tita na `ivotnata sredina, koi se usvoeni na nacionalno nivo.
Osnovnata strategija vo organizacijata i koristeweto na prostorot,
vo smisla na poddr{ka na razvojot na stopanstvoto, ja so~inuvaat takvi
re{enija vo prostorot koi ovozmo`uvaat: pogolema atraktivnost na
prostorot; za{tita na prirodnite i sozdadenite resursi i bogatstva;
soobra}ajno, informati~ko i upravuva~ko povrzuvawe; razvoj na
informacionen sistem za prostorot i `ivotnata sredina; lokaciona
fleksibilnost vo donesuvawe na investicionite odluki.
Osnova na idniot razvoj i razmestenost na stopanskite aktivnosti vo
prostorot na Republika Makedonija se definiranite celi na ekonomskiot
razvoj Nacionalanata strategija na ekonomskiot razvoj, opredelbite za
racionalno koristewe na potencijalite i pogodnostite na razvojot i
postavenosta na sistemot na naselbi, kako i politikata za poramnomerna i
proporcionalna prostorna organizacija na stopanstvoto. Objektivno,
idniot razvoj treba da se naso~i kon: proizvodstvo nameneto za izvoz;
tehnolo{ko osovremenuvawe na kapacitetite; investicioni proekti
prete`no so trudointenzivni karakteristiki poradi obemnata ponuda na
relativno evtinata rabotna sila; investirawe vo mre`ata na lokalnata i
regionalnata infrastruktura.
37

Razmestuvaweto na stopanskite dejnosti, spored objektivnite
faktori se vr{i na dva na~ina: spontano, so izbor na lokacijana oddelni
firmi, pretprijatija, kapaciteti, pogoni, spored odlukite oddelnite
sopstvenici ili menaxeri i programirano, so izgradba spored
predviduvawata i odlukite na op{todr`avnite organi ili na organite vo
lokalnata samouprava.
Dvete metodi zaedno ja izrazuvaat prostornata organizacija na
stopanstvoto. So ove dve metodi na odlu~uvawe, prostornata organizacija se
ostvaruva, so tekot na vremeto, kako disperzija vo prostorot i kako
koncentracija na stopanstvoto na oddelni mesta.
So Prostorniot plan na Republika Makedonija definirani se pet
oski na razvoj od koi relevantni za analiziraniot prostor za stopanskata
zona e t.n. razvojna oska Sever-Jug koja minuva po sredinata na teritorijata
na zemjata. Taa go sledi Skopje na jug te~enieto na rekata Vardar.
Formirana e istoriski vo tekot na celiot HH vek, pa i porano, a na jug,
preku granicata stignuva do Solun. Po Prvata Svetska vojna taa prodol`i i
na sever, pa se spoi so oskata po te~enieto na rekata Morava. Denes, na
teritorijata na zemjata gi povrzuva gradovite: Kumanovo - Skopje - Veles -
Negotino (i Kavadarci) - Demir Kapija - Valandovo - Gevgelija. Na sever od
Skopje ima i eden krak do Pri{tina. Kakvi promeni i da se slu~at, vo
narednite decenii ovaa oska }e ostane glavna.
Site oski koi se zacrtani so Prostorniot plan na Dr`avata }e se
imaat predvid za prostornata organizacija, a vo prv red za modernizacijata
na pati{tata, za izgradba na dalekuvodi, gasovodi i.t.n.
Zna~aen impuls vo razvojot i napredokot na nacionalnata ekonomija
obezbeduvaat mo`nite formi na specifi~nite stopanski prostorni
inovacii bazirani vrz strate{kite celi koi {to treba da se postignat so
nivnata promocija.
38

Poradi svojata geografska polo`ba i bogata infrastruktura: struja,
vodovod, telefonska mre`a, lokalni i regionalni pati{ta, `elezni~ka
linija, aerodrom, blizina na glavniot grad, op{tina Ilinden pretstavuva
odli~na sredina za industriski i ekonomski razvoj, a toa go potvrduvaat i
prisustvoto na golem broj pogolemi i pomali industriski kapaciteti.
Spored Popisot od 2002 godina, na teritorijata na op{tina Ilinden
registrirani se 682 delovni subjekti od koi 240 se aktivni. Kako pozna~ajni
stopanski subjekti na teritorijata na op{tinata se: Rafinerija „Okta”,
Aerodromot „Aleksandar Veliki”, Slobodnata ekonomska zona „Bunarxik”,
Mesnata industrija „Nikas”, Skladi{teto na AD „Makpetrol”,
@ivinarskata farma „Belimbegovo”, Hotelot „Belvi i dr.
4.1.8 Klimatski i mikroklimatski karakterisitki
Klimata e subtropska so karakteristi~ni topli i suvi leta i vla`ni
i ponekoga{ ostri zimi. Srednata godi{na temperatura na vozduhot
iznesuva 12,5°C. Apsolutnata maksimalna temperatura iznesuva 41,5°C, a
apsolutniot minimum iznesuva minus 25,6°C. Vo letnite meseci sredniot
mese~en maksimum iznesuva 30,9°C, a dnevniot 35,8°C. Minimalni
temperaturi se registriraat vo januari so sredno mese~en prosek od +0,2°C i
sreden mese~en minimum od minus 3,4°C.
Visinata na atmosferskite vrne`i se dvi`i okolu 500 mm godi{no, a
sredno godi{nata relativna vla`nost na vozduhot iznesuva 70%. Vrne`ite,
glavno, se zastapeni so do`d, dodeka sne`nata pokrivka se zadr`uva
39

prose~no 25 dena vo godinata. Ima prose~no 63 dena so magla, a godi{nata
insolacija iznesuva prose~no 2.102 son~evi ~asovi.
Vetrovi se javuvaat od site pravci i me|upravci, a preovladuva
Vardarecot koj duva od severozapaden pravec. Srednata brzina na veterot e
skoro ista vo site pravci i se dvi`i od 6 do 8 m/sek, a maksimalnata brzina e
izmerena od severoisto~en pravec i iznesuva 23 m/sek.
Ru`a na vetrovi
4.1.9 Koristewe i za{tita na zemjodelskoto zemji{te
Za~uvuvaweto, za{titata i racionalnoto koristewe na zemjodelskoto
zemji{te e osnovna planska opredelba i glaven preduslov za efikasno
ostvaruvawe na proizvodnite i drugite funkcii na zemjodelstvoto, a
konfliktnite situacii, koi }e proizleguvaat od razvojot na drugite
stopanski i op{testveni aktivnosti, }e se re{avaat vrz osnova na
kriteriumi za globalna op{testveno ekonomska racionalnost i
opravdanost.
Za optimalno iskoristuvawe na ekolo{kite i drugi uslovi so
Prostorniot plan na R. Makedonija do 2020 godina, se predlaga da se koristi
reonizacija spored koja Republika Makedonija e podelena vo 6 zemjodelskostopanski
reoni i 54 mikroreoni.
Teritorijata na op{tina Ilinden zafa}a 106,7 km 2 od koi vkupna
agrarna povr{ina e 9430 ha. Vo obrabotlivo zemji{te spa|aat 6980 ha
(poljodelstvo 4500 ha, gradinarstvo 1000 ha, ovo{tarstvo 500 ha), pasi{ta
2400 ha i 50 ha e pod {umi. Povr{inite podlo`ni na erozija se 5 do 10 ha.
Okolu 88% od vkupnata povr{ina na atarot e agrarno zemji{te, so
{to op{tinata Ilinden pretstavuva podra~je so mo`nost za razvoj na
zemjodelstvoto. Kako neplodno, grade`no zemji{te i zemji{te pod objekti,
evidentirani se vkupno 1240 ha ili 12% od vkupnata povr{ina na
op{tinata. Pod obrabotlivi povr{ini (nivi, lozja, gradini, bav~i i sl.)
pripa|aat vkupno 6980 ha, odnosno 74% od vkupnata povr{ina na agrarnoto
zemji{te.
40

4.1.10 Energetski izvori i energetska struktura
Od aspekt na energetikata i energetskata infrastruktura so
Prostorniot plan na Republika Makedonija se definiraat sostojbite,
potrebite i na~inite na zadovoluvawe na potro{uva~kata na raznite vidovi
na energija, odnosno zadovoluvawe na potro{uva~kata so doma{no
proizvodstvo.
Razmenata na elektri~na energija pome|u balkanskite
elektroenergetski sistemi (~ii zemji naj~esto se uvoznici) e mnogu zna~aen
faktor za natamo{niot razvoj. Elektro energetskite sistemi na
balkanskite zemji treba da bidat povrzani so konektivni vodovi koi {to
nema da pretstavuvaat tesno grlo vo transmisija na potrebnite koli~ini na
elektri~na mo}nost. Makedonija dosega ima 400 kV konektivni vodovi so
Grcija (kon Solun i Amindeo), Kosovo (Kosovo-B) i Bugarija (Crvena
Mogila) a vo plan e gradbata na vodovi kon Srbija i Albanija. Vo ovoj
region minuva 400 kV vodot [tip-Crvena Mogila.
4.1.11 Naselenie
Vo sostav na Op{tinata vleguvaat 12 naseleni mesta i toa: Ilinden,
Marino, Kadino, Mralino, Ajvatovci, Bunarxik, Miladinovci, Bujkovci,
Mr{evci, Bu~inci, Tekija i Deqadrovci.
Spored popisot na naselenieto od 2002 godina, vkupniot broj `iteli
iznesuva 15.894, koi `iveat vo 4.298 doma}instva ili prose~no po 3,7 ~lenovi
vo doma}instvo. Gustinata na naselenost iznesuva 150 `/km.
Spored nacionalnata pripadnost, na teritorijata na Op{tina
Ilinden `ivee prete`no makedonsko pravoslavno naselenie i toa 13.959
`iteli (87,82%); Srbi 912 (5,73%); Romi 428 (2,69%); Albanci 352 (2,01%);
Turci 17 (0,10%) i drugi 226 (1,41%). Spored polovata zastapenost ima 8.180
ma`i ili 51,5%, a 7.714 se `eni ili 48,5%.
41

Spored obrazovnata struktura, 95,7% od naselenieto na vozrast nad 10
godini e pismeno.
Kako rabotosposobno naselenie, na vozrast nad 15 godini, ima vkupno
12.639 gra|ani, od koi aktivni se 6.486, a neaktivni 6.153. Stapkata na
nevrabotenost iznesuva 34,6%. Od vkupniot broj rabotosposobno naselenie,
stapkata na vrabotenost e 37,7%.
Najgolem del se vraboteni vo grade`ni{tvoto (preku 50%), potoa vo
industrijata (35%), vo nestopanskite dejnosti (5%), vo zemjodelstvoto (5%)
i drugo.
4.1.12 Prirodno nasledstvo
Od oblasta na za{tita na prirodata (prirodno nasledstvo i
biolo{kata i predelskata raznovidnost), urbanisti~kite planovi i
proekti treba da se usoglasat so Prostorniot plan na Republikata na toj
na~in {to, vrz osnova na re`imot za za{tita, }e se organizira raspored na
aktivnosti i izgradba na objekti koi }e se usoglasat so barawata koi gi
postavuva odr`livoto koristewe na prirodata i sovremeniot tretman na
za{tita.
Posebno vnimanie pri za{titata na prirodata, treba da se obrne na
na~inot, vidot i obemot na izgradbata {to se predviduva vo za{titenite
prostori za da se odbegnat ili da se nadminat sudirite i koliziite so
inkompatibilnite funkcii. Za taa cel e neophodno po~ituvawe na slednite
principi:
- optimalna za{tita na prostorite so isklu~itelna vrednost;
- optimalna za{tita na proizvodnite prirodni potencijali i
unapreduvawe na priodnite bogatstva;
- za~uvuvawe na dominantnite karakteristiki na postojanata
sostojba;
- racionalna izgradba na infrastrukturata;
- koncentracija i ograni~uvawe na izgradbata;
- optimalna izgradba na rekreativnata infrastruktura;
- pravilen izbor na soodvetna lokacija.
4.1.13 Kulturno - istorisko nasledstvo
Vo svoeto mileniumsko postoewe, ~ovekovata civilizacija od
praistorijata do denes, na teritorijata na Republika Makedonija, ostavila
zna~ajni tragi od vonredni kulturi, istoriski i umetni~ki vrednosti, koi
go potvrduvaat postoeweto, kontinuitetot i indentitetot na makedonskiot
narod na ovie prostori.
Prostorniot aspekt na nedvi`noto kulturno nasledstvo e predmet na
analiza vo korelacija so dolgoro~nata strategija za ekonomski, op{testven
i prostoren razvoj, odnosno strategija za za~uvuvawe i za{tita na toa
nasledstvo vo uslovi na pazarno stopanstvo.
42

Republi~kiot zavod za za{tita na spomenicite na kulturata, za
potrebite na Prostorniot plan na Republikata, izgotvi Eksperten
elaborat za za{tita na nedvi`noto kulturno nasledstvo od posebno
zna~ewe.
Inventarot sodr`i spisok na registrirani i evidentirani nedvi`ni
kulturni dobra, {to podrazbira spisok na nedvi`nite parametri so
utvrdeno svojstvo spomenik na kultura, odnosno na nedvi`nite predmeti za
koi osnovano se pretpostavuva deka imaat spomeni~no svojstvo. Toa se:
arheolo{ki lokaliteti, crkvi, manastiri, xamii, bawi, bezisteni, kuli,
saat kuli, turbiwa, mavzolei, konaci, mostovi, zgradi, ku}i, stari ~ar{ii,
stari gradski jadra i drugi spomenici so nivnite imiwa, lokacii, bliskite
naseleni mesta, period na nastanuvawe i op{tinite vo koi se nao|aat
spomenicite.
Soglasno so Zakonot za za{tita na kulturnoto nasledstvo („Sl.
Vesnik na RM” br. 20/04), vidovi na nedvi`no kulturno nasledstvo se:
spomenici, spomeni~ki celini i kulturni predeli.
Zna~aen del od nedvi`noto kulturno nasledstvo (okolu 45%), se nao|a
vo ruralnite naselbi i ridsko-planinskite podra~ja, koi se celosno ili
delumno napu{teni, {to zna~itelno ja uslo`nuva nivnata za{tita i
koristewe.
Vo Arheolo{kata karta na Republika Makedonija, koja gi prou~uva
predistoriskite i istoriskite sloevi na ~ove~kata egzistencija, od
najstarite vremiwa do docniot sreden vek, na analiziranoto podra~je nema
evidentirani arheolo{ki lokaliteti.
4.1.14 Industrija
Razvojot i prostornata razmestenost na industrijata pretstavuva
klu~en faktor i dvi`e~ka sila za pottiknuvawe na razvojot na vkupnoto
stopanstvo i modernizacija na drugite oblasti od stopanskiot i
op{testveniot `ivot. Efikasnoto i uspe{noto sproveduvawe na nasokite i
opredelbite za pottiknuvawe na razvojot na proizvodnite industriski
dejnosti i nivno racionalno razmestuvawe vo prostorot gi determinira
pozitivnite promeni i vo drugite segmenti na ekonomijata: porast na
vrabotenosta, zgolemuvawe na bruto doma{niot proizvod, podobruvawe na
`ivotniot standard i dr.
Vo oblasta na industrijata, vo periodot po osamostojuvaweto na
zemjata, nastanaa va`ni promeni vo pogled na sopstvenosta, organiziranosta
na rabotite i prestruktuiraweto na proizvodstvoto {to se od osobeno
zna~ewe za poefikasnoto stopanisuvawe i zgolemuvawe na proizvodstvoto.
Vrz osnova na soznanijata i opredelbite na nacionalnata strategija
za ekonomski razvoj na Republika Makedonija (MANU, 1997), kako i vrz
osnova na dosega{niot razvoj, a osobeno konceptot na odr`liv razvoj,
osnovnite nasoki i strate{ki opredelbi na dolgoro~niot razvoj na
industrijata se slednite: tehnolo{ko prekonstruktuirawe, izvozna
orientacija na vode~kite faktori i granki; po{iroko voveduvawe i razvoj
43

na ekolo{ki-prostorno prifatlivo industrisko proizvodstvo so razvoj na
{tedlivi tehnologii (vo odnos na prirodnite resursi, energijata i
gorivoto i rabotnata sila) i/ili malootpadni (bezotpadni) tehnologii;
zgolemuvawe na efikasnosta na proizvodstvoto; po~ituvawe na
investicionite kriteriumi vrz baza na kontinuirano planirawe i
prifa}awe na pazarnite kriteriumi na stopanisuvawe; strategija na
razmestenost na industriskite kapaciteti koja ja respektira prostornata
struktura na faktorite na razmestenosta, racionalniot raspored na
materijalnite proizvodstveni fondovi, od aspekt na vkupniot prostor na
Republikata i potrebite od kompleksen razvoj na odelni teritorijalni
edinici; razvoj na malite pretprijatija, zaradi ostvaruvawe na konceptot na
decentaraliziraniot razvoj i razmestenost na industrijata.
Razvojot na industrijata po oddelnite op{tini, osobeno pomalite, se
o~ekuva da se ostvaruva so gradba na mali, fleksibilni kapaciteti i
pogolema zastapenost me|u drugoto i na agroindustriskiot sektor.
Vrz ovie osnovi, vo naredniot period, industriskoto proizvodstvo se
o~ekuva da bide zastapeno vo site op{tini i da ostvaruva raste` koj }e
pridonese za zgolemuvawe na vrabotuvaweto, podobruvawe na uslovite za
`iveewe na gra|anite na po{irokiot prostor na zemjata.
Soglasno opredelbite na Prostorniot plan na Republika Makedonija
izgradbata i funkcioniraweto na prerabotuva~kite kapaciteti treba da
bidat postaveni vrz principite za za{tita na `ivotnata sredina i
istovremeno racionalno koristewe na zemji{teto.
Industrijata koja e vode~ka stopanska dejnost i dvigatel na razvojot
na vkupnoto stopanstvo ima zna~ajno vlijanie vrz kvalitetot na `ivotnata
sredina. Vo uslovi na usvoenata razvojna paradigma na odr`liv razvoj,
naporite treba da se naso~at kon su{testveni promeni vo strategijata i
politikata za razvoj i prostorna lokacija na industriski granki zasnovani
na principite na ekolo{kata za{tita.
4.2. Opis na sega{nata sostojba so `ivotnata sredina
vo planskiot opfat
Osnoven preduslov za identifikacija na problemite so `ivotnata
sredina i postavuvawe na strate{ki celi za nadminuvawe i unapreduvawe na
istite e identifikacijata i ocenata na sega{nata sostojba so mediumi na
`ivotnata sredina (vozduh, voda, otpad, po~va, biodiverzitet, bu~ava), kako
i so koristeweto na zemji{teto i prirodnite resursi vo op{tinata.
Vozduh
Soglasno Direktivite na Evropskata Unija, zagaduvaweto e
neposredno ili posredno vnesuvawe, kako rezultat na ~ovekovite dejstvija,
na materii, vibracii, toplina ili bu~ava vo vozduhot, vodata ili vo
po~vata, koi {to mo`at da bidat {tetni po ~ovekovoto zdravje ili po
kvalitetot na `ivotnata sredina, od koi {to mo`e da proizleze {teta po
44

materijalniot imot ili koi {to gi naru{uvaat ili vlijaat vrz prirodnite
ubavini i drugite legitimni na~ini na koristewe na `ivotnata sredina.
Kvalitetot na vozduhot e eden od pova`nite ~initeli na koi treba da
se vnimava pri planirawe na prostorot zaradi spre~uvawe na degradacija na
istiot so implementacija na planskiot dokument.
Pogolema grupa na polutanti vo ambientalniot vozduh se emitiraat
preku sistemot za odveduvawe na otpadni gasovi od soobra}ajnite sredstva
kako: CO, VOC (volatilni organski soedinenija), NO 2 , TSP (vkupni
suspendirani ~esti~ki), SO 2 , CO 2 , olovni soedinenija. Toa nastanuva preku
sogoruvawe na fosilnite goriva vo motorite i VOC emisiite zaedno so
isparuvawe na gorivata vo soobra}ajnite sredstva.
Emisijata na CO, VOC i TPS se posledica od nekompletno sogoruvawe
na gorivata, a isto taka i kako posledica na promenlivata optovarenost i
uslovite na vozewe. Tie zavisat od na~inot na vozewe, tipot na motorot,
goleminata i sostojbata na motorot.
Visokata vnatre{na temperatura vo motorite pri sogoruvawe na
gorivoto e pri~ina za formirawe na NO 2 emisijata i CO 2 i olovoto se
posledica na prisustvoto na sulfurni i/ili olovni soedinenija vo
motornite goriva.
Se smeta deka vo izduvnite gasovi na vozilata ima duri 180 organski
komponenti kako {tetni materii ~ija koncentracija e najgolema na mesta so
zgolemen broj na vozila i rabota na motorite vo mesto ili zapirawe, koga
emisijata na toksi~ni materii vo odnos na brzinata na dvi`ewe od 70 km/~ e
pogolema za 2,5 pati. Spored istra`uvawata vo ovoj domen, se smeta deka na
1000 litri sogoren benzin vo motornite vozila, vo atmosferata emitira 98
kg jaglen monoksid, 6-8 azotni oksidi, 4-5 kg sulfurni soedinenija i 0,5 kg
olovo.
Emisionite faktori na zagaduva~ki materii se pretstaveni vo
slednata tabela:
Soedinenie Benziski motori Dizel motori
Sulfur dioksid 0,4 4,5
Azotni oksidi 20 90
Organski volatili 40 110
Vkupni suspendirani ~esti~ki 3 15
Jaglenoroden monoksid 220 90
Olovo 0,45 0
Vlijanieto na toksi~nite gasovi mo`e da ostavi posledici na lu|eto
koi se direktno i dolgovremeno izlo`eni na istite i toa preku nivnoto
direktno dejstvo (vdi{uvawe) i indirektno. ^adot, na primer, dejstvuva
prete`no na di{nite organi, na ko`ata i sli~no, a jaglerodnite oksidi
deluvaat kako silni otrovi i antioksidanti.
Maksimalno dozvoleni koli~ini na {tetni materii spored
zakonskata regulativa treba da se dvi`at vo slednite granici:
45

Komponenti Emisiono koli~estvo Emisioni koncentracii
MKD (g/h) MKD (mg/m 3 )
olovo 25 5
azotni oksidi 5000 500-800
jaglevodorodi / 500
formaldehid 100 20
cvrsti ~esti~ki / 130
jaglen monoksid / 650
jaglen dioksid / 2,5
Kako zagaduva~i na vozduhot na teritorijata na op{tinata se javuvaat:
Rafinerijata „Okta”, organizaciite koi imaat kotlari i individualnite
lo`i{ta. Merewata na kvalitetot na vozduhot vo op{tinata ne se vr{at,
osven preku mernata stanica vo krugot na Rafinerijata.
Uslovite za za{titata na kvalitetot na vozduhot i drugite segmenti
na `ivotnata sredina {to se zagrozeni so zagaduvaweto na vozduhot se
obebzeduvaat so primena na na~elata za odr`liv razvoj, na~elata za celosno
planirawe i primena na najdobro dostapnite i primenlivi tehnologii,
tehni~ki re{enija i merki.
Voda
Kolku vodite vo odreden prostor mo`e da se smetaat za voden resurs
zavisi od mo`nosta za nivno iskoristuvawe, odnosno od mo`nosta za
realizirawe na vodostopanski re{enija so koi vodite }e se iskoristat za
pokrivawe na potrebite od voda za naselenieto, zemjodelstvoto,
industrijata i za{titata na `iviot svet. Vodata kako resurs ja ima mnogu
pomalku od prisutnite vodi {to treba da se ima sekoga{ vo predvid pri
planiraweto za nejzino iskoristuvawe.
Za podmiruvawe na potrebite na voda najzna~ajni se povr{inskite
vodi, bidej}i tie se najrasprostraneti, najbliski se do mestata na
~ovekovata aktivnost, obezbeduvaat `ivot i razvoj na ekosistemot.
Izda{nosta na podzemnite vodi zavisi od klimatskite,
morfolo{kite i hidrogeolo{kite karakteristiki na prostorot. Ovie vodi
poradi posebniot kvalitet se zna~ajni i mo`e da bidat korisni za
pokrivawe na potrebite od voda.
Na celata teritorija na op{tina Ilinden, vo naselenite mesta, nema
izgradeno kanalizacionen sistem za zafa}awe i odveduvawe na fekalnite i
atmosferskite otpadni vodi, a problemot so otpadnite vodi kaj
doma}instvata i stopanskite subjekti e re{avan individualno.
Seto ova pretstavuva seriozen izvor na zagaduvawe na `ivotnata
sredina, osobeno na po~vata i podzemjeto i oformuva `ari{ta na
najrazli~ni zarazni zaboluvawa.
46

Otpad
Komunalen otpad pretstavuva sekakov vid na otpad {to se producira
od doma}instvata, javnite i ekonomskite ustanovi i pretprijatija i
instituciite na edna urbana sredina. Otpadot {to se producira od
industrijata, zemjodelieto i rudarstvoto, kako i patogenite ostatoci od
izumreni `ivotni ne spa|aat vo ovoj vid na otpad.
Vo minatoto, otpadot {to go sozdaval ~ovekot od zadovoluvaweto na
svoite `ivotni potrebi bil vo koli~ini i oblik {to prirodata bila
sposobna sama da go razgradi do oblik na izvorna materija, so {to se
vospostavila ramnote`a pome|u ~ovekot i negovata okolina. Me|utoa, vo
ponovo vreme na intenziven industrisko tehnolo{ki razvoj od edna strana i
demografskata eksplozija i pregolema gustina vo naselenost od druga,
svedoci sme na superprodukcija na cvrst otpad vo koli~ini i oblik koj
prirodata nemo`e samostojno da go razgradi so {to se naru{uva
ramnote`ata pome|u ~ovekot i negovata `ivotna okolina. Cvrstiot otpad se
pove}e gi osvojuva zemjenite povr{ini, ja zagaduva po~vata, vozduhot i
povr{inskite i podzemnite vodi.
Sobiraweto i transportiraweto na komunalniot otpad se vr{i so
specijalni vozila za taa cel. Javnoto komunalno pretprijatie „Ilinden”
vr{i usluga na sobirawe, transportirawe i deponirawe na komunalniot
otpad na teritorija na Op{tina Ilinden. Deponiraweto na komunalniot
otpad i drugi vidovi na neopasen otpad se vr{i vo lokalnata deponija
Drisla.
Problemot so formiraweto, obnovuvaweto i upornoto koristewe na
divi deponii na podra~jeto na op{tinata e zagri`uva~ko. Od vkupno 16000
m 2 povr{ina pod |ubri{ta sanirani se 10000 m 2 ili 60%.
Od vkupnite tro{oci za upravuvawe so otpadot, 31% otpa|a na
sobirawe od korisnicite, 13% sobirawe od ulicite, 27% transport, 29%
odlagawe vo sanitarna deponija.
Ne postoi lokalna mre`a za sledewe i upravuvawe so neopasen otpad.
Od parametrite za otpadot se sledat samo parametrite: koli~estvo sozdaden
otpad i kolki~estvo otstranet otpad.
Prisustvoto na otpadot i postapuvaweto so nego producira negativni
efekti vrz kvalitetot na `ivotnata sredina, osobeno vrz kvalitetot na
vozduhot, zemji{teto, vodite, `iviot svet a preku niv i vrz zdravjeto na
lu|eto i vkupniot kvalitet na `ivotot. Od divite deponii i neza{titenite
deponii se raznesuvaat positni delovi od otpadot, pra{ina i neprijatna
mirizba, a goreweto na otpadot vo divite deponii producira ~ad so {tetni
produkti na sogoruvawe, a vo vozduhot postojano se osloboduva deponiski gas
(metan).
Bu~ava
Na nivo na Republika Makedonija mereweto na nivoto na bu~ava se
meri od strana na Ministerstvoto za `ivotna sredina i prostorno
47

planirawe i Republi~kiot Zavod za zdravstvena za{tita so svojata mre`a
na regionalni zavodi.
Problemot na bu~ava na podra~jeto na op{tina Ilinden dosega ne e
analiziran i istra`uvan. Vo ovoj region izvorite na sozdavawe na bu~ava ne
se od takov vid da ovoj problem vo `ivotnata sredina pretstavuva
zna~itelna zakana za zdravjeto na lu|eto.
Bu~avata proizleguva od urbanite aktivnosti i toa:
Soobra}aj;
Proizvodni i delovni procesi;
Bu~ava od enterierno poteklo (stambeni zgradi, trgovsko delovni
centri i sl).
4.3. Sega{ni problemi so `ivotnata sredina
vo i okolu planskiot opfat
Problemite so `ivotnata sredina vo op{tina Ilinden i
predmetniot opfat, bea identifikuvani preku analiza na postoe~kata
sostojba so `ivotnata sredina za op{tina Ilinden i se evidentirani
klu~nite problemi i predlo`eni se merki vo oblik na Akcionen plan za
nivno nadminuvawe.
Najosetlivi elementi na `ivotnata sredina vo predmetniot opfat (Elementi na SOV@S)
Vodi Vozduh Otpad Klimatski Naselenie Materijalni
faktori
dobra
Elementi na SOV@S
Problemite so generirawe na otpadot se razgleduvaat kako vlijanie
vrz povr{inskite i podzemnite vodi, vlijanie na zagaduvaweto na po~vite i
indirektno kako vlijanie vrz kvalitetot na vozduhot i po~vite i
sozdavaweto na stakleni~ki gasovi (klimatski promeni).
Vrz osnova na evidentirawe na najosetlivite elementi na `ivotnata
sredina vo planskiot opfat koi se narekuvaat i elementi na Strategiska
ocena na `ivotnata sredina (Elementi na SOV@S) se vospostavuvaat celi
na strategiska ocena na `ivotna sredina (Celi na SOV@S) i se definirani
mo`ni indikatori za sekoja cel.
Vo procesot na Strategiska ocena na vlijanie na planskiot dokument
vrz `ivotnata sredina va`no e da se vidi kako, na koj na~in, so koja ja~ina i
intenzitet celite na planskiot dokument vlijaat vrz celite na SO@S so
cel da se predvidat merki za spre~uvawe na vlijanijata i da se predlo`i
soodveten plan za monitoring na indikatorite za sekoja cel na SO@S.
Na slednata tabela se prika`ani sega{nite problemi so elementite
na `ivotnata sredina:
48

Elementi na Strategiskata Problem Relevantno opften
ocena na `ivotna sredina
problem
Vozduh
Naru{en kvalitet na vozduhot od
zgolemen soobra}aj
h
Nemawe kvalitetna medicinska baza na
podatoci vo odnos na zaboluvawata
predizvikani od zagaduvaweto na
vozduhot
h
Voda
Broj na postaveni filtri soglasno
otpadnite materii
h
Necelosen monitoring za kvalitetot i
kvantitetot na povr{inskite,
podzemnite i otpadnite vodi
h
Otpad Postoewe na divi deponii h
Nepostoewe deponija za otpad {teten po
zdravjeto na lu|eto
h
Po~va
Zagaduvawe na po~vata so hemiski
sredstva (osobeno vo industriskata zona
na op{tinata)
h
Divi deponii na teritorijata
h
Predel Uzurpacija i degradacija na prostorot h
Nedovolna zastapenost na parkovi i
zeleni povr{ini
h
Naselenie
Niska ekolo{ka svest kaj gra|anite vo
op{tinata
h
Nevrabotenost
h
Klimatski faktori
Koristewe na ogrevno drvo za
zatopluvawe
h
Nepostoewe strategija za iskoristuvawe
na alternativni izvori na energija
h
Materijalni dobra Postoewe na bespravni gradbi h
Sega{nite problemi so elementite na `ivotnata sredina
49

5. Sostojba bez implementacija na planskiot dokument
Pri realizacija na Planskiot dokument za UP za selo Ilinden,
Marino i del od KO Kadino za del od blok 4, op{tina Ilinden, se
razgleduva opcijata bez da se sprovede (bussiness as usual) planska aktivnost,
odnosno rabotite da ostanat vo prvobitnata polo`ba.
Vo konkretniov slu~aj dokolku UP za selo Ilinden, Marino i del od
KO Kadino za del od blok 4, op{tina Ilinden ne se sprovede, se o~ekuvaat
slednive posledici:
Pojava na nekompatibilni dejnosti;
Zemji{teto i ponatamu }e ostane zemji{te so pomala ekonomska
vrednost;
Nekontrolirana izgradba na bespravni objekti;
Naru{uvawe na kvalitetot na mediumite vo `ivotnata sredina;
Intenzivno zagaduvawe so otpadni materii (cvrst, komunalen i drugi
vidovi otpad) i postoewe na divi deponii;
Intenzivno zagaduvawe na podzemnite vodi i po~vata;
Namaleni prihodi vo op{tinskiot buxet;
Otsustvo na finansiski investirawa {to bi se dovelo do slab
ekonomski razvoj na stopanstvoto;
Porast na migracija;
Namalen `ivoten standard;
Nerealizacijata na planskiot opfat }e se ispu{ti mo`nosta za
ekonomski-odr`liv razvoj.
50

6. Alternativi i ~initeli za izbor na alternativa
Realizacijata UP za selo Ilinden, Marino i del od KO Kadino za del
od blok 4, op{tina Ilinden, e od osobeno zna~ewe za realizirawe namenski
sodr`ini i funkcionalna operacionalizacija za razvoj na planskiot opfat
i op{tinata.
So izrabotkata na ovoj UP prostorot dobiva nova mo`nost za
urbanisti~ka razrabotka i realizacija.
Od osobeno zna~ewe za izgotvuvawe na Strategiskata ocena, a voedno
i standardna postapka e da se izanalizira varijantata (Bussines as usual
scenario), odnosno opcijata od nesproveduvawe na planskoto re{enie so {to
sostojbata bi ostanala vo prvobitnata sostojba. Vo toj slu~aj se o~ekuva deka
fakti~kata sostojba na terenot voop{to nema da se promeni, i ekonomskata
pasivnost }e prodol`i.
Vo slu~aj na nerealizirawe na planskiot opfat se o~ekuva da:
Socijalno-ekonomskiot status na naselenieto }e inicira
pogolema stagnacija;
Prodol`uvawe na trendot migracija na naselenieto;
Namaluvawe na vrednosta na zemji{teto;
Uzurpacija na prostorot so divogradbi i drugi neplanski i
nekompatibilni sodr`ini;
Neplansko i neorganizirano ureduvawe na prostorot so {to
negativno }e se odrazi vrz mediumite vo `ivotnata sredina;
So realizirawe na planskiot opfat se o~ekuvaat nekolku pozitivni
aspekti:
- Povolna geografska polo`ba;
- Dobri mikroklimatski uslovi;
- Odli~na dispozicija vo odnos na soobra}ajnata povrzanost so
gradot Skopje;
- Blizina na `elezni~ka mre`a;
- So predvidenite sodr`ini }e se ovozmo`i ostvaruvawe na
stopanski i drug vid funkcija so direktni ekonomski efekti.
So realizacija na na planot se ovozmo`uva realizacija od
neatraktivnata lokacija da prerasne kako edinstvena prostorna i
funkcionalna celina koja }e dade golem doprinos za razvojot na lokalnata i
nacionalna ekonomija, istovremeno imaj}i go za cel animiraweto na
interesot na stranski investitori za realizacija na predlo`enata
programa kako orientacija vo aktuelnite ekonomski tendencii na dr`avata.
51

7. Pretpostaveni vlijanija vrz mediumite
na `ivotnata sredina
Pojavite koi kako pretpostavka mo`e da se javat od implementacijata
na UP za selo Ilinden, Marino i del od KO Kadino za del od blok 4,
op{tina Ilinden, mo`e da se analiziraat od negativen i pozitiven aspekt.
Izve{tajot za Strategiska ocena gi zema vo predvid vlijanijata vrz site
mediumi na `ivotnata sredina, biolo{kata raznovidnost, prirodata,
predelot, kulturnoto nasledstvo, lu|eto kako i vlijanijata vrz socioekonomskite
mo`nosti vo op{tina Ilinden.
Izve{tajot za strategiska ocena na `ivotnata sredina ne gi
analizira poedine~nite razvojni proekti, tuku vlijanijata vrz mediumite na
`ivotnata sredina od generalen aspekt. Zna~i, so izve{tajot se pravi samo
procenka na mo`nite vlijanija vrz `ivotnata sredina, dodeka vo
podocne`nite fazi, preku Studiite za ocena na vlijanie vrz `ivotnata
sredina ili Elaboratite za za{tita na `ivotnata sredina {to se zakonska
obvrska na osnova na uka`anite rizici se pravat detalni analizi i
preporaki.
Soglasno Zakonot za `ivotna sredina i Uredbata za opredeluvawe na
kriteriumite vrz osnova na koi se utvrduva potrebata za sproveduvawe na
postapkata za ocenka na vlijanijata vrz `ivotnata sredina potrebno e da se
utvrdi potreba za sproveduvawe na postapka za ocenka na vlijanieto na
proektot vrz `ivotnata sredina. Potrebata od ocena na vlijanijata vrz
`ivotnata sredina ja donesuva Organot na dr`avnata uprava nadle`en za
rabotite od oblasta na `ivotnata sredina. Soglasno Zakonot za `ivotna
sredina, kako i Zakonot za za{tita na prirodata, pravnite ili fizi~kite
lica koj vr{at dejnosti ili aktivnosti koi ne spa|aat vo proektite za koi
se sproveduva postapka za ocena na vlijanieto vrz `ivotnata sredina se
dol`ni da izgotvat Elaborat za za{tita na `ivotnata sredina, so cel da se
oceni vlijanieto na dejnostite ili aktivnostite vrz `ivotnata sredina,
pred da zapo~nat so sproveduvawe na proektot i istiot da go dostavat do
organot nadle`en za odobruvawe na sproveduvaweto na proektot.
Vlijanie vrz demografskiot faktor
Realizacijata na predvidenite sodr`ini od planskiot opfat ne samo
{to }e ja zapre ekonomskata migracijata na lokalnoto naselenie tuku i }e
pretstavuva pozitiven stimul za demografskiot razvoj. Isto taka, }e ima
pozitivni vlijanija na dolgoro~na osnova i na zgolemuvawe na natalitetot,
kako u{te eden pozitiven element na demografskiot razvoj. Ova od pri~ina
{to investicionite vlo`uvawa za realizacija na ovaa planska sodr`ina }e
zna~at otvarawe na novi rabotni mesta i zgolemuvawe na `ivotniot
standard i kvalitetot na `iveeweto.
52

Vlijanie vrz ~ovekovoto zdravje
Zaradi namenata na objektite predvideni za izgradba nadvor od zonata
na domuvawe ne se o~ekuva istite da predizvikaat negativni vlijanija vrz
zdravjeto na lokalnoto naselenie. Vo odnos na vlijanieto vrz ~ovekovoto
zdravje ne se o~ekuvaat negativni vlijanija imaj}i ja, pred se vo predvid
namenata. Mo`ni vlijanija bi imalo pri izgradba na opfatot, no toa }e bide
samo vo period na izgradbata za {to }e se predvidat posebni merki vo
ponatamo{nite dokumenti za vlijanie vrz `ivotnata sredina.
So implementacijata na planot mo`e da se predizvikaaat eventualno
odredeni vlijanija vrz zdravjeto na lu|eto od aspekt na:
Nepravilno upravuvawe so `ivotnata sredina;
Nepravilno postapuvawe so otpadot od ras~istuvaweto na terenot vo
podgotvitelnite aktivnosti.
Poradi transportot na grade`en materijal, rabotnata sila, kako i
bu~avata predizvikana od zgolemeniot soobra}aj koja mo`e da se poka~i, no
samo vo periodot na grade`nata faza. Emisijata na pra{ina i izduvni
gasovi od motornite vozila i te{kata mehanizacija }e se poka~at poradi
izveduvawe na grade`ni aktivnosti.
Obezbeduvaweto na parkovsko i za{titno zelenilo i ostanato
hortiklulturno ureduvawe na prostorot }e bide vo funkcija na
podobruvawe na zdravjeto na lu|eto.
Podetalna analiza od eventualnite vlijanija vrz ~ovekovoto zdravje
}e se razgledaat vo ponatamo{nite fazi preku izrabotkata na studiite za
ocenka za vlijanieto na `ivotnata sredina ili elaboratite za za{tita na
`ivotnata sredina od razli~ni aspekti na mediumite na `ivotnata sredina
{to e i zakonska obvrska.
Vlijanie vrz socio-ekonomskata sostojba
Implementacijata na UP za selo Ilinden, Marino i del od KO
Kadino za del od blok 4, op{tina Ilinden }e ima pozitivno vlijanie vrz
socio-ekonomskite razvoj na op{tinata, otvarawe na novi rabotni mesta,
zgolemuvawe na stapkata na ekonomski rast, stimulirawe na razvojot na
ostanatite dejnosti, proektiraweto, komunalnite dejnosti,
grade`ni{tvoto, trgovijata i sl., zgolemuvawe na prihodite na lokalnata
samouprava, podobruvawe na komunalnata infrastruktura i uredenost na
prostorot.
Vlijanie vrz kvalitetot na ambientniot vozduh
So UP za selo Ilinden, Marino i del od KO Kadino za del od blok 4,
op{tina Ilinden ne se o~ekuvaat osobeni vlijanija vrz ambientniot vozduh.
Odredeni kratkoro~ni vlijanija vrz kvalitetot na vozduhot se o~ekuvaat vo
vreme na gradba-izvedbata na zemjeni i grade`ni raboti pri {to se o~ekuva
53

pojava na pra{ina, kako fugitivna emisija na najsitni ~esti~ki na pra{ina
i pesok.
Odredeni kratkoro~ni vlijanija vrz kvalitetot na vozduhot se
o~ekuvaat i vo vreme na gradbata-izvedbata na zemjeni i grade`ni raboti
pri {to se o~ekuva pojava na pra{ina, kako fugitivna emisija na najsitni
~esti~ki na pra{ina i pesok. Treba da se napomene deka vo ramkite na
planskiot opfat se o~ekuva zgolemena frekvencija na vozila, no ne se
o~ekuva deka toa }e bide dopolnitelno naru{uvawe na kvalitetot na
ambientalniot vozduh. So novite ekolo{ki goriva i sovremenite
tehnologii i tehniki na sogoruvawe na istite namaluvaweto na emisiite }e
bidat reducirani ili svedeni na minimum.
Eventualnite vlijanija vrz kvalitetot na ambientniot vozduh }e
bidat detalno analizirani pri izrabotkata na studiite za ocenka za
vlijanieto vrz `ivotnata sredina ili elaboratite za za{tita na `ivotnata
sredina {to se zakonska obvrska.
Vlijanie vrz klimatski promeni
So ogled na mikrolokacijata na koja se predviduva realizacijata na
ovaa planska sodr`ina ne se o~ekuva deka }e ima naru{uvawe na kvalitetot
na vozduhot vo po{irokiot region ili klimatski promeni.
Postoi opcija od iskoristuvawe na obnovlivi izvori na energija,
solarnata energija kako energetski resurs koj }e gi koristat objektite.
Vlijanie predizvikano od zgolemena bu~ava
Vo faza na implementacija na planiranite aktivnosti za
infrastrukturno opremuvawe na planskiot opfat i izgradba na
infrastrukturnata mre`a treba da se o~ekuva zgolemena bu~ava. Kako
izvori na bu~ava }e se javi grade`nata mehanizacija.
Na lokalitetot vo ovaa faza ne se predvideni sodr`ini koi bi
mo`ele da bidat izvori na {tetna bu~ava.
Dokolku pri implementacija na planskiot opfat se primenat
merkite definirani soglasno Сtrategiskata ocena na vlijanijata vrz
`ivotnata sredina od sekoja posebna aktivnost }e se namalat o~ekuvanite
efekti od zgolemena bu~ava i }e se svedat na dozvolenite nivoa, vo
soglasnost so Zakonot za bu~ava.
Vlijanie od vibracii
Vo planskata zada~a za realizacija ne se predvideni dejnosti koi }e
produciraat postojani izvori na vibracii, osven vo periodot na izgradba na
objektite. Ovie vlijanija se od nezna~itelen karakter i so ograni~en
intenzitet i vremetraewe.
54

Pocelosna analiza od site aspekti na vlijanijata od vibracii }e
bidat predmet na posebni studii ili elaborati soglasno Zakonot.
Vlijanie vrz kvalitetot na vodite
So planskiot koncept za vodosnabduvawe na planiraniot prostor se
planira istiot da se re{i so postojnata vodovodna mre`a zastapena dol`
postojnata ulica 1.
Identifikuvani izvori na emisii na otpadni vodi vo opfatot se
sanitarnite i otpadnite vodi. Ako nepravilno se upravuva so istite mo`e
negativno da vlijaat vrz povr{inskite i podzemnite vodi i da go zagrozat
kvalitetot na okolnoto zemji{te. Odveduvaweto na fekalnite i otpadnite
vodi od postojnite i planiranite objekti od lokalitetot }e se vr{i vo
vodonepropusni septi~ki jami izgradeni vo ramkite na grade`nite parceli.
Vo ovaa faza, pri izveduvawe na grade`nite raboti, ne se o~ekuvaaat
emisii na otpadni vodi, a isto taka i vo celina pri izveduvawe na
predvidenite grade`ni raboti na celokupniot opfat na lokacijata ne se
o~ekuva sozdavawe na otpadni vodi koi mo`e da vlijaat negativno kako na
lokacijata taka i po{iroko vrz `ivotnata sredina.
Isto taka, vo ovoj opfat }e se sozdava atmosferska voda od pokrivite
i parking prostorite. Atmosferskata voda koja }e se sozdava od pokrivite
na objektite ne pretstavuva opasnost da ja zagadi okolinata.
Vodata od asfaltnata povr{ina koja }e se sozdava na prostorot koj }e
bide namenet za manipulativen prostor za vozilata i parking prostor }e
ima pojava na istekuvawe od masti i masla od avtomobilite, pri {to mo`e
da predizvika zagaduvawe na povr{inskite i podzemni vodi.
Podetalna analiza od eventualnite vlijanija vrz kvalitetot na
vodite }e se razgledaat vo ponatamo{nite fazi preku izrabotkata na
studiite za ocenka za vlijanieto na `ivotnata sredina ili elaboratite za
za{tita na `ivotnata sredina {to se zakonska obvrska.
Vlijanie vrz po~vata
Vlijanija vrz po~vata mo`e da proizlezat od nesoodvetno upravuvawe
so otpadnite vodi, generiraniot otpad, izduvnite gasovi od prevoznite
sredstva i sl.
Zna~ajni vlijanija vrz po~vata ne se o~ekuvaat, bidej}i vo Planot se
predvideni merki i aktivnosti za upravuvawe so otpadnite vodi i otpadot.
So funkcioniraweto na opfatot, izduvnite gasovi od transportnite
sredstva i emisiite vo vozduh od kapacitetot mo`e da vlijaat vrz
zagaduvaweto na po~vata.
Obemot i intenzitetot na vlijanijata vrz po~vata }e bidat
analizirani pri izrabotkata na studiite ili elaboratite za za{tita na
`ivotnata sredina.
55

Vlijanie vrz predelot
Implementacijata na UP za selo Ilinden, Marino i del od KO
Kadino za del od blok 4, op{tina Ilinden ne se o~ekuvaat negativni
vlijanija vrz predelot.
Realiziraweto na osmislenata planska sodr`ina vo planskiot opfat
e karakteristi~en izgled za ovoj tip na objekti i vsu{nost pretstavuva
osnovna funkcija na vakvite objekti. Implementacijata na planot }e ima
pozitivno vlijanie na predelot, pred se, od pri~ina {to deluva kako edna
osmislena urbana celina vo koja pokraj objektite da se predvidat i zeleni
povr{ini so hortikulturno ureduvawe i drugi za taa cel i funkcija planski
sodr`ini.
Vlijanie vrz kulturnoto nasledstvo
Kulturnoto nasledstvo na regionot e simbioza na neprocenlivi
materijalni i duhovni vrednosti vo edna urbanisti~ko-arhitektonska
celina so~inuvaj}i neraskinlivo edinstvo na tradicionalni i umetni~ki
vrednosti i kni`evni, dokumentacioni fondovi, po~nuvaj}i od
praistorijata do denes.
Na samiot planski opfat ne se evidentirani arheolo{ki ili
kulturni spomenici i spored toa ne se o~ekuvaat negativni vlijanija vrz
kulturnoto nasledstvo.
Spored Zakonot, dokolku se pojavi nekoe arheolo{ko nao|ali{te }e
se postapi soglasno odredbite od ~len 65 od Zakonot za za{tita na
kulturnoto nasledstvo („Sl. Vesnik na RM” br. 20/04, 115/07 i 18/11).
Vlijanie vrz biodiverzitetot (flora i fauna)
So UP za selo Ilinden, Marino i del od KO Kadino za del od blok 4,
op{tina Ilinden ne mo`e da se predizvikaat odredeni vlijanija vrz
florata i faunata bidej}i dosega ne se identifikuvalo postoewe na
posebni primeroci.
Vlijanie vrz materijalnite dobra
Implementacijata na UP za selo Ilinden, Marino i del od KO
Kadino za del od blok 4, op{tina Ilinden, }e ja zgolemi ekonomskata
vrednost na zemji{teto.
Vlijanie po odnos na generirawe na otpad
Pri realizacija na UP za selo Ilinden, Marino i del od KO Kadino
za del od blok 4, op{tina Ilinden za o~ekuvawe e genererirawe na grade`en
i zemjen otpad. So planskiot dokument da se predvidi otpadot pri gradbata
56

soodvetno da se sobira i prevzema, a del od nego da se iskoristi vo
tamponirawe na pristapnite delovi i pokrivawe na iskopite.
Primarnata selekcija na komunalniot otpad da bide predvideno kako
kontinuirana aktivnost po pu{taweto vo funkcija kompleksot.
Se prepora~uva site ovie aktivnosti da bidat opfateni so
izrabotkata na studiite ili elaboratite soglasno Zakonot.
Vlijanie od nesre}i i havarii
Mo`ni nesre}i i havarii koi bi nastanale od implementacijata na
ovoj planski opfat e pojava na po`ar, elementarni nepogodi i drugi
havarii. Vo planskiot opfat se razraboteni merki za za{tita na ~ovekot,
materijalnite dobra i `ivotnata sredina od prirodnite katastrofi.
Za uspe{no funkcionirawe na za{titata od nesre}i i havarii
predvideni se merki za za{tita od po`ari, odnosno site objekti se locirani
taka da se pristapni za po`arnite vozila, a {irinata na pristapot da
ovozmo`uva lesna podgotovka i stavawe vo dejstvo na potrebnata oprema za
borba protiv po`arot i spasuvawe na lu|eto. Ivi~nicite na pristapniot
pat mora da bidat zakoseni poradi lesen pristap na po`arnite vozila do
objektite.
Planiraweto i izrabotkata na tehni~kata dokumentacija treba da e
vo soglasnost so zakonot za za{tita na po`ar.
Detalnata analiza na ovie vlijanija }e bide so studiite ili
elaboratite soglasno Zakonot i se obvrska da se izgotvat vo podocne`nite
fazi na realizacija na investicijata.
57

8. Merki za za{tita, namaluvawe i neutralizirawe na
zna~ajnite vlijanija vrz `ivotnata sredina od
implementacija na planskiot dokument
So Zakonot na `ivotna sredina kako i ostanatite zakoni i
podzakonski akti se uredeni pravata i dol`nostite na Republika
Makedonija i na Op{tina Ilinden, kako i pravata i dol`nostite na
pravnite i fizi~kite lica, vo obezbeduvaweto uslovi za za{tita i za
unapreduvawe na `ivotnata sredina, zaradi ostvaruvawe na pravoto na
gra|anite na zdrava i `ivotna sredina.
Ovoj Izve{taj, koj se bazira na relevantnite podatoci od
Prostorniot plan, Nacionalniot Ekolo{ki Akcionen Plan, sektorskite
studii, za odredeni oblasti, kako i podatoci utvrdeni na samiot lokalitet,
predviduva i merki za za{tita na `ivotnata sredina od vlijanijata koi se
o~ekuvaat so implementacijata na planskata dokumentacija.
Za realizacija na sistemot za za{tita na `ivotnata sredina potrebno
e da se po~ituva:
- Selektirano i organizirano deponirawe na otpadot;
- Ozelenuvawe na dvornite povr{ini;
- Za~uvuvawe na ambientalnite, estetskite i rekreativnite
potencijali na prostorot;
- Izgradba na sovremena infrastruktura;
- Soodveten tretman na otpadnite vodi;
- Zagaduva~ot e dol`en da gi nadomesti tro{ocite za otstranuvawe na
opasnosta od zagaduvawe na `ivotnata sredina, da gi podnese
tro{ocite za sanacija, kako i da ja stavi vo funkcija `ivotnata
sredina vo sostojba kako pred o{tetuvaweto;
- Dosledno sproveduvawe na planot.
Vo pogled na ozelenuvaweto, da se planiraat soodvetni profili na
drvoredi pokraj soobra}ajnicite i objektite za da go spre~at negativnoto
vlijanie na kvalitetot na `ivotnata sredina. Izborot na zelenilo treba da
se usoglasi so uslovite za za{tita i negova namena. Dispozicijata na
visokite drvja da bide usoglasena so trasite na podzemnite instalacii,
dodeka izborot na vidot na ozelenuvaweto da bide vo soglasnost so uslovite
vo rabotnata sredina, odnosno sposobnosta na pove}e apsorpcija na {tetni
gasovi i koi nemaat poseben tretman za odr`uvawe.
- Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz demografskiot faktor
Implementacijata na planskiot dokument pozitivno }e vlijae na
demografskiot razvoj i zatoa ne se predviduvaat merki za za{tita.
58

- Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz ~ovekovoto zdravje
Integralnata realizacija na predlo`enite merki vo site fazi na
investicioniot ciklus e vo nasoka na namaluvawe na mo`nite negativni
vlijanija vrz `ivotnata sredina koi mo`e na direkten ili indirekten
na~in da se reflektiraat vrz zdravjeto na lu|eto. Cvrstiot otpad {to bi se
javil vo ramkite na planiraniot opfat e potencijalna opasnost. Zatoa se
predlaga (integrirano upravuvawe), organizirano sobirawe i
transportirawe do mestoto nameneto za otpad. Odveduvaweto na fekalnite
i otpadnite vodi od postojnite i planiranite objekti od lokalitetot }e se
vr{i vo vodonepropusni septi~ki jami izgradeni vo ramkite na grade`nite
parceli. Doslednoto sproveduvawe na planskite re{enija }e dovede do
direktna za{tita na ~ovekovoto zdravje. Primenata na site merki }e
ovozmo`i eliminirawe na eventualnite negativni vlijanija vrz `ivotnata
sredina koi mo`e da se reflektiraat na direkten ili indirekten na~in vrz
zdravjeto na ~ovekot.
- Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz socio-ekonomskata
sostojba
Realizacijata na planskiot dokument pozitivno }e vlijae na socioekonomskata
sostojba na naselenieto preku otvarawe na novi rabotni mesta,
}e go podobri kvalitetot na `iveeweto i }e go zgolemi standardot na
naselenieto. So planskiot prostor }e se zgolemi ekonomskiot rast i }e se
namali brojot na nevraboteni vo regionot.
- Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz ambientniot vozduh
Pri proektirawe i realizacija na planot potrebno e da se primenat
sovremeni tehnologii koi go za{tituvaat vozduhot od zagaduvawe. Objektite
od aspekt na ekolo{ka za{tita ne smee da ja naru{i postojnata ekolo{ka
ramnote`a i istiot e potrebno da bide izveden soglasno site standardi i
normativi od vakov vid.
Vo sega{nata sostojba kako zagaduva~i na vozduhot se javuvaat
izduvnite gasovi od vozilata. Se pretpostavuva deka zagaduvaweto {to }e
bide predizvikano od na~inot na greeweto na objektite, nema da pretstavuva
zagri`uva~ka opasnost po zagaduvaweto na `ivotnata sredina.
Za namaluvawe na vlijanijata vrz kvalitetot na ambientniot vozduh
od implementacijata UP za selo Ilinden, Marino i del od KO Kadino za
del od blok 4, op{tina Ilinden se predlagaat slednite merki:
Zadol`itelna za{titna oprema na rabotnicite koi }e bidat
izlo`eni na pra{ina pri izvedba na planskiot opfat;
Mehanizacijata da bide vo faza na miruvawe (isklu~eni motori) vo
periodot koga ne se izveduvaat nikakvi aktivnosti na terenot;
Podigawe na zeleni zoni okolu grani~nata linija na planskiot
opfat;
59

Vo kompleksot da se predvidi formirawe na pojasi so za{titno
zelenilo, nisko i sredno, so dolg vegetaciski period se so cel nivno
funkcionalno razvivawe kako i dodatno namaluvawe na
aerozagaduvaweto;
Pri planiraweto i izgradbata na kapacitetite prioritet da se dava
na najdobro dostapnite tehniki i instalacii;
Izbegnuvawe na koristeweto na fosilnite goriva kako energetski
resurs;
Koristewe na elektri~na energija kako energens za zatopluvawe pri
{to nema da ima nikakvi zagaduva~ki emisii;
Monitoring na emisii na zagaduva~ki materii vo vozduhot;
Za podobruvawe na kvalitetot na vozduhot vo lokalitetot, na site
slobodni povr{ini da se predvidat zeleni povr{ini.
Na za{titata i unapreduvaweto na kvalitetot na vozduhot, pokraj
odredbite od ovoj zakon treba da se primenuvaat i odredbite na Zakonot za
kvalitet na ambientniot vozduh („Sl. Vesnik na RM” br67/04, 92/07, 35/10,
47/11 i 100/12).
- Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz kvalitetot na vodite
Za{titata na vodata se tretira kako preventivna za{tita.
Preventivnata za{tita na vodata pri podzemno vodewe na
infrastrukturnite vodovi za vodosnabduvawe i prifa}awe na otpadnite
vodi, kako podzemni instalacii se odnesuva na nivna monta`a,
eksploatacija, odr`uvawe i intervencija. Vodovite da se postavat vo se
prema tehni~kite normativi i standardi koi }e ja obezbedat nivnata
sigurnost, bezbednost i dolgotrajnost vo eksploatacijata, rakuvaweto i
odr`uvaweto.
Za namaluvawe na vlijanijata se prepora~uva:
- Izgradba na posebna kanalizaciona mre`a za atmosferski vodi kako
i posebna kanalizaciona mre`a za fekalna kanalizacija;
- Odveduvaweto na fekalnite i otpadnite vodi od postojnite i
planiranite objekti od lokalitetot }e se vr{i vo vodonepropusni
septi~ki jami izgradeni vo ramkite na grade`nite parceli;
- Potencijalnite zamasteni atmosferski vodi, vo krugot na rabotnite
zoni, od manipulativnite povr{ini, soobra}ajnici i parkinzi,
preto~uvali{ta preku slivnite re{etki, preku posebni drena`ni
sistemi da se sprovedat do talo`nikot (separatorot) na masla i posle
niven predtretman da se ispu{tat kanalizacijata. Separatorot da e
izveden kako armirano-betonski so dve komori, od koi oddeluvaweto
na mastite i maslata se vr{i vo prvata komora, a pre~istenite vodi se
prelevaat vo vtorata komora kade se ispu{taat vo kanalizacionata
mre`a;
- Kontinuirano sledewe na kvalitetot na vodite;
- Integralno upravuvawe so komunalniot otpad i negova selekcija, i
60

- Zapazuvawe na celite na `ivotnata sredina i po~ituvawe na
postavenite standardi.
- Merki za namaluvawe od zgolemena bu~ava
Vo ovoj region, izvorite na sozdavawe na bu~ava ne se od takov vid da
ovoj problem vo `ivotnata sredina pretstavuva zna~itelna zakana za
zdravjeto na lu|eto, odnosno i pokraj nedovolnata opfatenost so monitoring
na bu~ava, se smeta deka bu~avata ne gi nadminuva dozvolenite standardi.
Na lokalitetot ne se predvideni sodr`ini koi bi mo`ele da bidat
izvori na {tetna bu~ava.
Pra{aweto za namaluvawe na problemite so bu~ava treba da se
re{ava so obezbeduvawe na za{titni zeleni pojasi i formirawe na
hortiklulturni nasadi vo lokalitetot. Vo funkcija na za{tita od bu~ava da
se predvidi zelen za{titen pojas pokraj patot i pokraj prugata.
- Merki za za{tita od vibracii
Implementacijata na planskata dokumentacija nema da predizvika
zna~itelni vibracii poradi {to nema da se vovedat nekoi posebni merki za
za{tita od vibracii.
- Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz po~vata
Za namaluvawe na vlijanijata vrz po~vata se predlagaat slednite
elementi:
Pred zapo~nuvaweto na sekoj grade`en zafat na planskiot opfat
investitorot da go organizira sobiraweto na grade`niot otpad,
negovo deponirawe ili iskoristuvawe vo investicionite aktivnosti;
Integralno upravuvawe so komunalniot otpad i negova selekcija;
Postavuvawe kontejneri sprema vidot na otpadot na soodvetni
betonski povr{ini;
Potencijalno zamastenite vodi vo krugot na rabotnite zoni, koi {to
imaat manipulativni povr{ini, soobra}ajnici i parkinzi, preku
prelivni re{etki, so poseben drena`en sistem da se sprovedat do
talo`nik na separator na maslo i masti i posle niven tretman da se
sprovedat vo recipientot;
Milta od talo`nicite, preku predviden i odreden vremenski
interval da se iznese, i da se postapi soglasno Glava V od Zakonot za
upravuvawe so otpad („Sl. Vesnik na RM” br. 68/04, 107/07, 102/08,
143/08, 124/10, 9/11 i 123/12);
Selektirano i organizirano deponirawe na komunalniot otpad so
kontroliran transporten sistem vo deponija;
So planovite za hortikultura da se utvrdat isklu~ivo dekorativni
nasadi za da ne se o~ekuva zna~ajno zagaduvawe na po~vata.
61

- Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz florata i faunata
Osnoven uslov za namaluvawe na vlijanijata vrz florata i faunata se
primenata na predvidenite merki za pravilno upravuvawe so prostorot,
otpadnite vodi, otpadot, bu~avata, po~vata, vozduhot i sl. Na prostorot za
izrabotka na planot nema evidentirano prirodno nasledstvo. Dokolku pri
izrabotkata na planot ili pri ureduvawe na prostorot se dojde do odredeni
novi soznanija za prirodnoto nasledstvo koi mo`at da bidat zagrozeni so
urbanizacijata na ovoj prostor, potrebno e da se prevzemat slednite merki
na za{tita na prirodnoto nasledstvo:
- Utvrduvawe na granicite i ozna~uvawe na objektite proglaseni i
predlo`eni kako prirodno nasledstvo;
- Vo podra~jata i zonite so stroga za{tita da se dozvolat samo nau~noistra`uva~ki
aktivnosti;
- Na mestata so karakter na prirodno nasledstvo dozvoleno e
koristewe na rastitelni i `ivotinski vidovi samo vo sanitarnozdravstveni
celi so specijalna dozvola od nadle`en organ;
- Na podra~jata koi se predlo`eni za za{tita kako prirodno
nasledstvo, izgradbata i ureduvaweto do proglasuvaweto na istite
mora da se vr{i samo so specijalna dozvola od nadle`en organ;
- Magistralnata i ostanatata infrastruktura (nadzemna i podzemna) da
se vodi nadvor od objektite so prirodni vrednosti, a pri pomali
zafati potrebno e nejzino estetsko vklopuvawe vo prirodniot pejsa`;
- Vospostavuvawe na monitoring, permanentna kontrola i nadzor na
objektite so prirodni vrednosti i prevzemawe na stru~ni i upravni
postapki za sanirawe na negativnite pojavi;
- Vospostavuvawe na stru~na sorabotka so soodvetnite institucii vo
okru`uvaweto.
[to se odnesuva do izrabotkata na UP za selo Ilinden, Marino i del
od KO Kadino za del od blok 4, op{tina Ilinden negativnite vlijanija }e se
namalat so formirawe na za{titni zeleni zoni so visoka vegetacija i
hortikulturnoto ureduvawe na prostorot.
- Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz predelot
Predvidenite aktivnosti vo planskata dokumentacija }e bidat vo
nasoka na za~uvuvawe i podobruvawe na estetskite potencijali na predelot
poradi toa {to prostorot koj treba da se obrabotuva denes e vo degradirana
sostojba. So izrabotka na UP za selo Ilinden, Marino i del od KO Kadino
za del od blok 4, op{tina Ilinden prostorot dobiva nova mo`nost za
urbanisti~ka razrabotka i realizacija.
Osobeno vnimanie pri za{titata na prirodata, treba da se obrne na
na~inot i vidot na planskata sodr`ina {to se predviduva da se realizira vo
prostorot od aspekt na negovo ukonponirawe vo prirodniot ambient na
predelot. Za taa cel e neophodno po~ituvawe na slednite principi:
Optimalna za{tita na prostorite so isklu~itelna vrednost;
62

Optimalna za{tita na proizvodnite prirodni potencijali i
unapreduvawe na prirodnite blaga;
Za~uvuvawe na dominantnite karakteristiki na postojnata sostojba;
Racionalna izgradba na infrastrukturata;
Optimalno ureduvawe so hortikulturni povr{ini i zelenila na
prostorot;
Izbor na soodvetna lokacija.
Spored Zakonot za za{tita na prirodata („Sl.Vesnik na RM” br.
67/04, 14/06, 84/07, 35/10 i 47/11) i Zakonot za `ivotnata sredina („Sl. Vesnik
na RM” br. 53/05, 81/05, 24/07, 159/08, 83/09, 48/10, 124/10, 51/11 i 123/12)
potrebno e vnesuvawe na merki za za{tita na prirodata pri planiraweto i
ureduvaweto na prostorot koi treba strogo da se po~ituvaat.
Implementacijata na planot }e ima pozitivno vlijanie na predelot,
}e deluva kako edna osmislena urbanizirana celina vo koja pokraj objektite
se predvideni zeleni povr{ini so hortikulturno ureduvawe.
- Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz materijalnite dobra
Implementacijata na UP za selo Ilinden, Marino i del od KO
Kadino za del od blok 4, op{tina Ilinden ima pozitivno vlijanie vrz
materijalnite dobra i zatoa ne se prepora~uvaat merki za namaluvawe na
vlijanijata vrz materijalnite dobra.
- Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz kulturnoto nasledstvo
Soglasno Zakonot za za{tita na kulturnoto nasledstvo („Sl. Vesnik
na RM” br. 20/04, 115/07 i 18/11) se ureduvaat vidovite, kategoriite,
identifikacijata, na~inot na stavawe pod za{tita i drugite instrumenti za
za{tita i koristeweto na kulturnoto nasledstvo, pravata i dol`nostite na
imatelite i ograni~uvawata na pravata na sopstvenost na kulturnoto
nasledstvo vo javen interes.
Vo prostorot za koj se raboti ovaa planska dokumentacija ne e
evidentirano kulturno nasledstvo. Vo tekot na realizacija na predvidenite
povr{ini za gradba od ovoj plan pri nivnoto temelewe dokolku se naide na
arheolo{ki statoci zaradi prevzemawe na za{titni merki, potrebno e da se
informiraat slu`bite nadle`ni za za{tita na kulturno-istoriskoto
nasledstvo koi }e propi{at posebni uslovi i re`im za nivna za{tita.
- Merki za namaluvawe na vlijanijata od upravuvawe so otpad
Soglasno Zakonot za upravuvawe so otpad sozdava~ite na otpad se
dol`ni vo najgolema mera da go izbegnat sozdavaweto na otpad i da gi
namalat {tetnite vlijanija na otpadot vrz `ivotnata sredina, `ivotot i
zdravjeto na lu|eto.
Opfatot tretiran vo ovoj plan e pod monitoring i gri`a na
komunalnoto pretprijatie od Ilinden koe ima zada~a samostojno da go
63

orgnizira dnevnoto ili nedelnoto pribirawe na smetot i istoto da go
evakuira vo deponija.
- Merki za namaluvawe na vlijanijata od nesre}i i havarii
Za namaluvawe na mo`nite vlijanija predizvikani od nesre}i i
havarii se prepora~uva implementacija na merkite dadeni vo planskata
dokumentacija, vo fazata na izgradba, {to }e ovozmo`at minimizirawe na
eventualnite pojavi za nesre}i i havarii vo operativnata faza.
- Merki za za{tita i spasuvawe
Merkite za za{tita i spasuvawe zadol`itelno se primenuvaat pri
planiraweto i ureduvaweto na prostorot, a na~inot na primena so uredba go
ureduva Vladata. Kako poseben vid na za{tita treba da se tretira i
zasolni{teto koe treba da se predvidi vo objektite kako vtorostepena
funkcija na nekoj prostor dovolno dimenzioniran po site standardi i lesno
pristapen i adaptabilen za kus period.
Soglasno Zakonot za za{tita i spasuvawe („Sl. Vesnik na RM” br.
36/04, 49/04, 86/08, 124/10 i 18/11) zadol`itelno treba da se primenuvaat
merkite za za{tita i spasuvawe pri planirawe i ureduvawe na prostorot.
Toa opfa}a pred se: izgradba na objekti otporni na seizmi~ki dejstvija,
regulirawe na vodotecite i izgradba na sistem na odbrambeni nasipi,
izgradba na snegoza{titni pojasi i po{umuvawe na golinite, obezbeduvawe
na protivpo`arni pre~ki, izgradba na objekti i za{tita i izgradba na
potrebnata infrastruktura vo soglasnost so ~len 54 od Zakonot za za{tita
i spasuvawe („Sl. Vesnik na RM” br. 36/04, 49/04, 86/08, 124/10 i 18/11).
- Merki za za{tita od po`ar
Predvideni se slednite planski merki za za{tita od po`ar:
Objektite vo ramkite na planot da se predvideni so ognootporni
materijali;
Objektite da bidat locirani taka da se pristapni za po`arnite
vozila so {to se ovozmo`uva lesna podgotovka i stavawe vo dejstvo na
potrebnata oprema za borba protiv po`arot i spasuvawe na lu|eto;
Soobra}ajnicite da se so dovolna {irina, a potrebno e da se izvedat
so zadovoluva~ki osovinski pritisok {to ovozmo`uva nepre~eno i
brzo dvi`ewe na protivpo`arnite vozila;
Pri planirawe na hidrantskata mre`a potrebno e da e obezbedeno
dovolno koli~ina na voda za gasnewe na po`ari;
Vo odnos na za{titata od po`ari potrebno e so proektite da se re{i
gromobranskata instalacija so cel da nema pojava na zgolemeno po`arno
optovaruvawe.
Planiraweto i izrabotkata na tehni~kata dokumentacija treba da e
vo soglasnost so Zakonot za za{tita i spasuvawe („Sl. Vesnik na RM” br.
64

36/04, 49/04, 86/08, 124/10 i 18/11), Zakonot za po`arnikarstvo („Sl. Vesnik na
RM” br. 67/04) i drugite pozitivni propisi so koi e regulirana ovaa oblast.
Vo op{tina Ilinden postoi slu`ba za PP za{tita.
- Merki za za{tita od tehnolo{kite katastrofi
Pod tehni~ki katastrofi se podrazbiraat po`ari, eksplozii,
kontaminacija na vozduhot i vodata, hemiski zagaduvawa i drugi nesre}i i
drugi pri~ini koi mo`at da dovedat do masovni nesre}i, gubitoci na
~ove~ki `ivoti i materijalni bogatstva.
Po odnos na za{tita od tehnolo{ki katastrofi treba da se prevzemat
site merki za za{tita so izrabotka na proektna dokumentacija i
izgotvuvawe na soodvetni elaborati za za{tita.
So zakonot za za{tita na prirodata („Sl. Vesnik na RM” br. 67/04,
67/04, 14/06, 84/07, 35/10 i 47/11) se ureduva za{titata na prirodata preku
za{tita na biolo{kata i predelskata raznovidnost i za{titata na
prirodnoto nasledstvo vo za{titeni podra~ja i nadvor od za{titeni
podra~ja.
65

9. Plan na merki za monitoring na `ivotnata sredina
Za izrabotka na efektiven plan za upravuvawe, neophodno e najnapred
da se sprovede ocena na statusot na site prirodni vrednosti vklu~uvaj}i go i
zdravjeto na ~ovekot. Vo sledniot ~ekor se opredeluvaat celi i prioriteti
za upravuvawe. Dali prevzemenite merki i aktivnosti gi davaat
posakuvanite rezultati se utvrduva preku kontinuiran monitoring.
Podatocite od monitoringot }e bidat osnova za izrabotka na sledniot plan
za upravuvawe. Spored toa, monitoringot e sostaven del od kru`niot proces
na planirawe na upravuvaweto.
Osnovni celi na planot za monitoring se:
Podobruvawe na kvalitetot na `iveewe i zgolemuvawe na `ivotniot
standard;
Za{tita na `ivotnata sredina so implementacija na Planot;
Odr`uvawe na postojano nivo na flora i fauna;
Podobruvawe na kvalitetot na vozduhot;
Za~uvuvawe na kavalitetot na po~vata;
Minimizirawe na otpadot, reciklirawe i negova povtorna upotreba;
Minimizirawe na pojavi od nesre}i i havarii.
Sepak, toa naj~esto se postignuva niz osmisleni nau~ni istra`uvawa
~ija glavna cel e da gi opi{at procesite na ekosistemite vklu~uvaj}i gi i
zakonite koi vlijaat vrz niv.
Ekolo{kiot monitoring se odnesuva na posledovatelni merewa vo
ekosistemite so glavna cel opredeluvawe na trendovi vo komponentite,
procesite ili funkciite.
So sekoj predlog merki za za{titata na `ivotnata sredina potrebno e
da se izgotvi plan za monitoring na predlo`enite merki i monitoring na
`ivotnata sredina. Vo sovremenoto planirawe na prostorot, zada~ite na
za{tita na prirodata se usmereni osobeno na aktivno ureduvawe i za{tita
na prirodata i `ivotnata sredina, sanirawe na mo`nite {teti i povtorno
vospostavuvawe na prirodnata sredina.
[to se odnesuva do izrabotkata na UP za selo Ilinden, Marino i del
od KO Kadino za del od blok 4, op{tina Ilinden osobeno treba da se ima vo
predvid blizinata na obrabotuvaniot prostor so gradot Skopje. Dokolku
pri izrabotka na planot i ureduvaweto na prostorot se dojde do odredeni
novi soznanija za prirodni retkosti koi mo`e da bidat zagrozeni potrebno e
da se prezemat merki za za{tita soglasno Zakonot.
Planot na monitoring predviduva sledewe na slednite parametri vo
`ivotnata sredina:
- Sledewe na kvalitetot i kvantitetot na vodite;
- Sledewe na kvalitetot na vodite;
- Sledewe na kvalitetot na po~vata;
- Sledewe na kvalitetot na bu~ava.
So ovoj plan }e se ovozmo`i:
66

Potvrda deka dogovorenite uslovi pri odobruvawe na proektot se
soodvetno sprovedeni;
Upravuvawe so nepredvideni vlijanija i promeni;
Potvrda deka vlijanijata vrz mediumite na `ivotnata sredina se vo
ramkite na predvideni ili dozvoleni grani~ni vrednosti;
Potvrda deka so primena na merkite se vr{i za{tita na `ivotnata
sredina, odnosno namaluvawe na negativnite vlijanija.
67

10. Netehni~ko rezime
Glavna cel na planskiot dokument e razvoj na stopanstvoto kako
zna~aen uslov za porast na investicionite aktivnosti i standardot i
kvalitetot na `iveewe na lu|eto.
Najgolem benefit vo sproveduvaweto na strategiskata ocena na
`ivotnata sredina e vo vklu~uvawe na aspektite od poleto na socijalata,
ekonomijata i `ivotnata sredina, me|usebnata sorabotka, razvoj na
regionalnite celi i celite za odr`liv razvoj i za{tita na `ivotnata
sredina i lu|eto.
Izgotvuvaweto na Urbanisti~kiot plan za selo Ilinden, Marino i
del od KO Kadino za del od Blok 4, op{tina Ilinden, se vr{i soglasno
Zakonot za prostorno i urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br.
51/05, 137/07, 91/09, 124/10, 18/11 i 53/11) i vo soglasnost so Pravilnikot za
standardi i normativi za urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br.
142/10, 64/11, 98/11, 169/11 i 45/12) i Pravilnikot za pobliska sodr`ina,
razmer i na~in na grafi~ka obrabotka na urbanisti~kite planovi („Sl.
Vesnik na RM” br. 78/06).
Cel na Urbanisti~kiot plan za selo Ilinden, Marino i del od KO
Kadino za del od Blok 4, op{tina Ilinden e da gi utvrdi parametrite koi se
potrebni za izrabotka na osnovni proekti za gradbite, odnosno da gi utvrdi
op{tite i posebnite Uslovi za gradewe, koi }e va`at za grade`nite
parceli.
So ovoj plan detalno se definiraat site urbanisti~ki, arhitektonski i
komunalni parametri za izgradba na objektite spored definiranata namena.
Naziv na planskata dokumentacija e Urbanisti~ki plan za selo
Ilinden, Marino i del od KO Kadino za del od Blok 4 izmena i
dopolnuvawe, op{tina Ilinden.
Urbanisti~kiot plan za selo Ilinden, Marino i del od KO Kadino,
op{tina Ilinden za del od Blok 4 izmena i dopolnuvawe, op{tina Ilinden,
se izgotvuva za planskiot period 2012-2022 godina.
So Urbanisti~kiot plan za selo Ilinden, Marino i del od KO
Kadino (odluka 07-11027/7 od 27.12.2005 godina) e definirana primarnata
soobra}ajna infrastruktura i namenata na zemji{teto, vklu~itelno i za
predmetniot planski opfat. So nego na grade`nite parceli predvidena e
namena Stopanstvo, del za{titen pojas na pruga, del za{titen pojas na
avtopat, odnosno spored noviot Pravilnik G2 - Lesna i nezagaduva~ka
industrija.
Urbanisti~kiot plan za selo Ilinden, Marino i del od KO Kadino za
del od Blok 4 izmena i dopolnuvawe, op{tina Ilinden, so povr{ina na
planski opfat od 2.6 ha, e izraboten za lokacija definirana so linija i
prekr{ni to~ki, vo ramki na zemji{te koe e delumno vo privatna
sopstvenost, a delumno vo sopstvenost na RM.
So Urbanisti~kiot plan za selo Ilinden, Marino i del od KO
Kadino za del od Blok 4 izmena i dopolnuvawe, op{tina Ilinden utvrduvaat
68

parametrite koi se potrebni za izrabotka na osnovni proekti za gradbite,
odnosno se utvrduvaat op{tite i posebnite Uslovi za gradewe, koi }e va`at
za grade`nite parceli. Definirani se vkupno 7 grade`ni parceli ~ii
granici se detalno prika`ani vo grafi~kite prilozi. Dopolnitelno,
tabelarno se prika`ani urbanisti~kite parametri za sekoja poedine~na
grade`na parcela.
So urbanisti~kiot plan za selo Ilinden, Marino i del od Ko
Kadino, za del od Blok 4, op{tina Ilinden, se o~ekuvaat pozitivni impulsi
i efekti vrz celoto neposredno opkru`uvawe od aspekt na povisoka
organizacija, infastrukturna opremenost i ureduvawe na prostorot. Se
iniciraat grade`ni aktivnosti za realizacija na gradbite vo ramkite na
grade`nite parceli. Od takvite aktivnosti ima korist i Op{tinata (so
pribirawe sredstva za komunalno ureduvawe), a voedno se re{ava i eden
otvoren problem na gra|anin na op{tinata. Ova se podrazbira dokolku se
bazira na principite na odr`liv razvoj i so maksimalno po~ituvawe i
vgraduvawe na normativite i standardite za za{tita na `ivotnata sredina.
koi }e va`at za grade`nite parceli.
Prostorot definiran za izrabotka na Urbanisti~kiot plan za selo
Ilinden, Marino i del od KO Kadino za del od Blok 4 izmena i
dopolnuvawe, op{tina Ilinden, gi zafa}a Katastarskite parceli so br.
1750, 1751, 1752, 1753, 1754, 1756/1, 1756/2, 1757, 2849/1. Povr{inata na
planskiot opfat iznesuva 2,6 ha.
Terenot na koj se izrabotuva Urbanisti~kiot plan za selo e
relativno ramen i se nao|a na nadmorska viso~ina od okolu 230 m.
Planskiot opfat e definiran na sever so osovinata na postojniot
lokalen pat, na jug so osovinata na `elezni~kata linija Skopje - Belgrad, na
zapad granicata na planskiot opfat se poklopuva so katastarskata parcela
so KP br. 1835, dodeka na istok se poklopuva so katastarskite parceli so
KP br. 1858/1 i 1841/2.
So Urbanisti~kiot plan za selo Ilinden, Marino i del od KO
Kadino za del od Blok 4 izmena i dopolna, op{tina Ilinden, se definiraat
osnovnite klasi na namena na zemji{teto i gradbite na:
G2 - Lesna i nezagaduva~ka industrija
D3 - za{titno zelenilo.
Kompatibilnite klasi na namena na osnovnata klas na namena da
bidat soglasno Tabela 2 od Pravilnikot za standardi i normativi za
urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 142/10, 64/11, 98/11, 169/11 i
45/12).
Za site parceli vo planskiot opfat, odobrenieto za gradba da se
izdade vrz osnova na Arhitektonsko-urbanisti~ki proekt i osnoven proekt
za sekoja grade`na parcela posebno.
Soobra}ajnata i komunalnata infrastruktura se delumno izvedeni.
Pristapot vo predmetnite grade`ni parceli e obezbeden od postojnata
industriska ulica br. 1. Vo granicite na planskiot opfat ima i predvidena
soobra}ajnica so UPS so popre~en od 9,0 m koja ne e realizirana. So
69

urbanisti~kiot plan za del od blok 4, op{tina Ilinden se potvrduva
planiranata regulaciona {irina na postojnite ulici.
Potrebata od parking prostor se re{ava vo ramkite na poedini
grade`ni parceli. Potreben broj na parking mesta se utvrduva spored
klasata na namena i vo soglasnost so ~l. 61 od Pravilnikot za standardi i
normativi za urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 142/10, 64/11,
98/11 i 169/11), odnosno potrebniot broj na parking mesta }e se utvrdi vo
zavisnost od potrebite na gradbite i namenata. Obezbeduvaweto na
soodvetniot broj na parking mesta vo sopstvenata parcela e preduslov za
izvedba na predvidenite gradbi.
Snabduvaweto so voda }e se re{ava so postojnata vodovodnata mre`a
zastapena dol` postojnata ulica 1: (F90), na na~in prika`an vo grafi~kite
prilozi vo planskata dokumentacija, a soglasno informaciite dobieni od
JP Vodovod i kanalizacija.
Odveduvaweto na fekalnite i otpadnite vodi od postojnite i
planiranite objekti od lokalitetot }e se vr{i vo vodonepropusni septi~ki
jami izgradeni vo ramkite na grade`nite parceli.
Odveduvaweto na atmosferskite vodi }e bide vo najbliskiot
recipient.
Snabduvaweto so elektri~na energija }e se vr{i preku postojnata
mre`a (10kV) izvedena dol` ulicata 1. Za konkretnite uslovi za
obezbeduvawe priklu~ok na elektri~na mre`a }e bide neophodno da se dobie
posebna elektro-energetska soglasnost, od nadle`noto pretprijatie.
Telefonskite priklu~oci se predviduvaat na postojnata telefonska
infrastrukturna mre`a.
70

11. Prilozi
1. Lista na nacionalna zakonska regulativa
1. Zakon za `ivotnata sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 53/05, 81/05, 24/07,
159/08, 83/09, 48/10, 124/10, 51/11 i 132/12).
2. Uredba za kriteriumite vrz osnova na koi se donesuvaat odlukite
dali opredeleni planski dokumenti bi mo`ele da imaat zna~itelno vlijanie
vrz `ivotnata sredina i zdravjeto na lu|eto („Sl. Vesnik na RM” br. 144/07).
3. Uredba za sodr`inata na izve{tajot za strategiska ocena na
`ivotnata sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 153/07).
4. Uredba za strategiite i programite, vklu~uvaj}i gi i promenite na
tie strategii, planovi i programi, za koi zadol`itelno se sproveduva
postapka za ocena na nivnoto vlijanie vrz `ivotnata sredina i vrz `ivotot
i zdravjeto na lu|eto („Sl. Vesnik na RM” br. 153/07 i 45/11).
5. Uredba za u~estvo na javnosta vo tekot na izrabotkata na propisi i
drugi akti, kako i planovi i programi od oblasta na `ivotnata sredina
(„Sl. Vesnik na RM” br. 147/07 i 45/11).
6. Pravilnik za informaciite {to treba da gi sodr`i izvestuvaweto za
namerata za izveduvawe na proektot i postapkata za utvrduvawe na
potrebata od ocena na vlijanieto na proektot vrz `ivotnata sredina („Sl.
Vesnik na RM” br. 33/06).
7. Pravilnik za sodr`inata za izve{tajot za sostojbata na `ivotnata
sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 35/06).
8. Pravilnik za vospostavuvawe na listata na eksperti za SO@S,
procedurata za sproveduvawe na ispitot za eksperti za SO@S,
vospostavuvawe na komisijata za ocenka za znaeweto na ekspertite za SO@S
(„Sl. Vesnik na RM” br. 144/07).
9. Pravilnik za na~inot na sproveduvawe na prekugrani~ni konsultacii
(„Sl. Vesnik na RM” br. 110/10).
10. Zakon za za{tita na prirodata („Sl. Vesnik na RM” br. 67/04, 14/06,
84/07, 35/10 i 47/11).
11. Zakon za kvalitet na ambientniot vozduh („Sl. Vesnik na RM” br.
67/04, 92/07, 35/10, 47/11 i 100/12).
12. Zakon za upravuvawe so otpadot („Sl. Vesnik na RM” br. 68/04, 71/04,
107/07, 102/08, 143/08, 124/10, 51/11 i 132/12).
13. Lista na vidovi na otpad („Sl. Vesnik na RM” br. 100/05);
14. Zakon za upravuvawe so pakuvawe i otpad od pakuvawe („Sl. Vesnik na
RM” br. 161/09, 17/11, 47/11, 136/11, 6/12 i 39/12).
15. Zakon za upravuvawe so baterii i akumulatori i otpadni baterii i
akumulatori („Sl. Vesnik na RM” br.140/10, 47/11 i 148/11).
16. Zakon za elektri~na i elektronska oprema i otpadna elektri~na i
elektronska oprema („Sl. Vesnik na RM” br. 6/12).
17. Zakon za za{tita od bu~ava vo `ivotnata sredina („Sl. Vesnik na
RM” br. 79/07, 124/10 i 47/11).
71

18. Pravilnik za primena na indikatorite za bu~ava, dopolnitelni
indikatori za bu~ava, na~inot na merewe na bu~ava i metodite za ocenuvawe
so indikatorite za bu~ava vo `ivotnata sredina („Sl. Vesnik na RM” br.
117/08).
19. Pravilnik za grani~ni vrednosti na nivoto na bu~ava vo `ivotnata
sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 147/08).
20. Pravilnik za lokaciite na mernite stanici i mernite mesta („Sl.
Vesnik na RM” br. 120/08).
21. Pravilnik za pobliskite uslovi vo pogled na potrebnata oprema koja
treba da ja poseduvaat ovlasteni nau~ni stru~ni organizacii i institucii
kako i drugi pravni i fizi~ki lica za vr{ewe na opredeleni stru~ni
raboti za monitoring na bu~ava („Sl. Vesnik na RM” br. 152/08).
22. Zakon za vodi („Sl. Vesnik na RM“ br. 87/08, 6/09, 161/09, 83/10 i 51/11).
23. Zakon za snabduvawe so voda za piewe i odveduvawe na urbani otpadni
vodi („Sl. Vesnik na RM” br. 68/04, 28/06 i 103/08).
24. Uredba za klasifikacija na vodite („Sl. Vesnik na RM” br. 18/99).
25. Zakon za za{tita i spasuvawe („Sl. Vesnik na RM” br. 36/04, 49/04,
86/08, 124/10 i 18/11).
26. Zakon za sproveduvawe na prostoren plan („Sl. Vesnik na RM” br.
39/04).
27. Zakon za prostorno i urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM”
br. 51/05, 137/07, 91/09, 124/10, 18/11 i 53/11).
28. Pravilnik za ureduvawe na prostorot („Sl. Vesnik na RM” br. 78/06).
29. Pravilnik za standardi i normativi za planirawe na prostorot („Sl.
Vesnik na RM” br. 69/99).
30. Zakon za gradewe („Sl. Vesnik na RM” br. 130/09, 124/10, 18/11, 36/11 i
54/11).
31. Zakon za za{tita na kulturnoto nasledstvo („Sl. Vesnik na RM” br.
20/04, 71/04, 115/07, 18/11 i 148/11).
32. Zakon za blagosostojba na `ivotnite („Sl. Vesnik na RM” br. 113/07).
33. Zakon za blagosostojba na rastenijata („Sl. Vesnik na RM” br. 25/98 i
06/00).
34. Zakon za za{tita na rastenijata („Sl. Vesnik na RM” br. 25/98 i
06/00).
2. Lista na relevantni EU direktivi
Direktivi na EU ipfateni vo Nacionalna strategija za aproksimacija vo
`ivotnata sredina (2008). Relevantni se i nivnite izmeni i dopolnuvawa:
1. Ramkovna direktiva za otpad (2006/12/ES)
2. Direktiva za deponii (99/31/ES) dopolneta so Regulativa (ES)
1882/2003
3. Regulativa za prenos na otpad (EES) 259/93 dopolneta so Odlukite
94/721/ES, 96/660/ES, 98/368/ES i 99/816/ES, i Regulativite (ES) 2408/98,
(ES) 120/97 i (ES) 2557/2001
72

4. Direktiva za upravuvawe so otpadot od industrija za ekstrakcija na
mineralni surovini (2006/21/ES)
5. Ramkovna direktiva za kvalitet na ambienten vozduh (96/62/ES),
dopolneta so Regulativata (ES) 1882/2003
6. Direktiva za nacionalni plafoni na emisii (2001/81/ES)
7. Direktiva za benzen i jaglerod monoksid (2000/69/ES)
8. Direktiva za ozon vo ambientniot vozduh 2002/3/ES
9. Direktiva 2004/107/ES za arsen, kadmium, `iva, nikel i policikli~ni
jaglevodorodi vo ambientniot vozduh
10. Direktiva za informirawe na korisnici (1999/94/ES) dopolneta so
Direktivata 2003/73/ES
11. Ramkovna Direktiva za voda (2006/60/ES) dopolneta so Odlukata
2455/2001/ES
12. Direktiva za urbani otpadni vodi (91/271/EES) dopolneta so
Direktivata 98/15/ES i Regulativata (ES) 1882/2003
13. Direktiva za voda za piewe (98/83/ES) dopolneta so Regulativata (ES)
1882/2003
14. Direktiva za povr{inska voda za apstrakcija (75/440/ES) dopolneta
so Direktivite 79/869/EES i 91/692 EES (}e bide otpovikana so Ramkovnata
direktiva za vodi (2006/60/ES) od 22.12.2007
15. Direktiva za voda za kapewe (2006/7/ES)
16. Direktiva za ispu{tawe na opasni supstancii vo vodite (76/464/EES)
dopolneta so Direktivata (91/692/EES i 2000/60/ES) e bide otpovikana so
Ramkovnata direktiva za vodi (2000/60/ES) od 22.12.2007, osven ~len 6, koj
be{e otpovikan na 22.12.2000.
17. Direktiva za merewe na kvalitetot na vodata za piewe (79/869/EES)
dopolneta so Direktivite 81/855/EES, 91/692/EES, i Regulativata (ES)
807/2003 }e bide otpovikana so Ramkovnata direktiva za vodi (2000/60/ES) od
22.12.2007)
18. Direktiva za podzemni vodi (80/68/EES) dopolneta so Direktivata
91/692/EES
19. Direktiva za voda za ribi (78/659/EES) dopolneta so Direktivata
91/692/EES i Regulativata (ES) 807/2003
20. Direktiva za Strate{ka ocena na `ivotna sredina (2001/42/ES)
21. Direktiva za pristap na informacii za `ivotnata sredina
(2003/4/ES)
22. Direktiva za Ocenka na vlijanieto vrz `ivotnata sredina
(85/337/EES) dopolneta so Direktivite 97/11/ES i 2003/35/ES
73

Dodatok
Izvestuvawa
74

Koristena literatura
Prostorniot plan na RM, 2004;
UP za selo Ilinden, Marino i del od KO Kadino za del od blok 4,
op{tina Ilinden;
Pregled na za{titni podra~ja vo RM (2008) i Izve{taj na
me|unaroden konsultant za za{titeni podra~ja vo ramki na
UNDP/GEF/M@SSP proektot: Zajaknuvawe na ekolo{kata,
institucionalnata i finansiskata odr`livost na sistemot na
za{titeni podra~ja vo Makedonija;
Nacionalna strategija za odr`liv razvoj, 2009;
Vtor Nacionalen izve{taj za klimatski promeni, 2008;
Nacionalna strategija za mehanizmot za ~ist razvoj za prviot period
na obvrski spored protokolot od Kjoto 2008-2012, 2007;
Vtor Nacionalen Ekolo{ki akcionen plan na RM, 2006
Nacionalna strategija za biolo{ka raznovidnost, 2004;
Strategija za upravuvawe so otpad vo RM 2008-2020;
Nacionalna transportna strategija za patniot prevoz, 2008;
Strategija za demografski razvoj na RM 2008-2015;
Nacionalna programa za usvojuvawe na pravoto na EU (NPPA II,
2007);
Nacionalna strategija za monitoring na `ivotnata sredina, 2004;
Strategija za upravuvawe so `ivotnata sredina, 2005;
Strategija za podigawe na javnata svest vo `ivotnata sredina, 2005;
Strategija i akcionen plan za implementacija na Arhuskata
konvencija, 2005;
Nacionalen zdrastveno-ekolo{ki akcionen plan (NZEAP), 1999;
Direktiva za stani{ta (92/43/EES);
Direktiva za divi ptici (79/409/EES);
Ramkovna direktiva za voda (2000/60/ES);
Ramkovna direktiva za kvalitet na ambienten vozduh (96/62/ES);
Ramkovna direktiva za otpad (2006/12/ES);
Ramkovna direktiva za bu~ava (2002/49/ES);
Direktiva za ocenka na vlijanieto vrz `ivotnata sredina
(85/537/EES);
Direktiva za strategiska ocena na `ivotna sredina (2001/42/ES);
EU [estiot Akcionen Plan za `ivotna sredina (2001/42/ES);
Direktivata na sovetot 96/61/ES od 24.09.1996 god. za integrirana
kontrola i prevencija od zagaduvaweto;
Dostapni iskustva i praktiki.
75