Elimu bora bila mafunzo endelevu kwa walimu.pdf - HakiElimu

ELIMU BORA
Bila Mafunzo Endelevu
kwa Walimu Kazini?

Mwandishi wa hadithi:
Richard Mziray
Mchoraji:
Ismael Abdoulkarym.
Wahariri:
Elizabeth Missokia
Robert Mihayo
Wachangiaji: Benedicta Mrema, Edwin Mashasi, Honoratus Swai,
Wambura Wasira, Agnes Mangweha
© HakiElimu 2010
SLP 79401, Dar es Salaam, Tanzania
Simu: (25522) 2151852 au 3
Nukushi: (255 22) 2152449
Barua pepe: info@hakielimu.org
Tovuti: www.hakielimu.org
ISBN: 9987-9331-3-6
Unaruhusiwa kunakili sehemu yoyote ya kijitabu hiki kwa minajili isiyo ya kibiashara. Unachotakiwa
kufanya ni kunukuu chanzo cha sehemu iliyonakiliwa na kutuma nakala mbili HakiElimu.
2

Utangulizi
Ni ukweli uliodhahiri kwamba maendeleo ya jamii yoyote yanahitaji elimu iliyo bora. Elimu hii ni ile
itakayowawezesha wanafunzi kushiriki kikamilifu katika kutatua matatizo na kupambana na changamoto
mbalimbali katika maisha yao ya kila siku. Elimu bora ni zaidi ya uwepo wa vifaa na mazingira mazuri
ya kufundishia.
Elimu bora lazima imwezeshe mwanafunzi kuwa na uwezo katika nyanja mbalimbali ili aweze kufanya
vizuri katika ulimwengu wa maendeleo. Elimu bora ni ile inayompa mwanafunzi ujuzi kutokana na
masomo mbalimbali anayofundishwa sambamba na kumwezesha kuwa mdadisi wa mambo na kuwa
mbunifu. Pia elimu bora humjengea mwanafunzi tabia ya kujiamini na hatimaye kuwa na ujasiri katika
kukabiliana na kutatua changamoto mbalimbali katika maisha.
Walimu ndio watendaji wakuu katika mchakato wa kujifunza na kufundisha. Hii ina maana kwamba
matarajio ya elimu bora ndani ya jamii yanatokana na mafunzo bora ya walimu. Walimu wakiwa na elimu
bora watakuwa na uwezo wa kutoa elimu bora kwa wanafunzi wanaowafundisha. Ili mtu aweze kuwa
mwalimu anahitaji kupata mafunzo ya kutosha na yanayoendana na masomo anayotarajia kufundisha.
Mafunzo ya walimu ni mchakato maalum wa kumwandaa mtu kwenda kufundisha. Mafunzo haya
huendeshwa kwa muda maalum, mazingira maalum, nadharia na vitendo maalumu. Mafunzo haya
ni lazima yamjenge mwalimu mtarajiwa kwenye maeneo matatu muhimu: Kwanza, ni lazima apate
taaluma na maarifa ya kutosha ya somo analofundisha ili aweze kulimudu somo hilo. Pili, ajue mbinu
za kutosha kufundishia na nadharia zinazoambatana na mbinu hizo.Tatu, sharti aifahamu falsafa na dira
ya taifa ya elimu ili awasaidie watoto kuitafsiri falsafa ya nchi na malengo ya elimu
3

Ili kuenda sambamba na mabadiliko ya kimaisha na mitaala yanayotokea kila kukicha katika ulimwengu
wa leo, walimu wanahitaji fursa ya kupata mafunzo kazini ili waweze kufundisha kulingana na mabadiliko
hayo na hatimaye kuwajengea wanafunzi uwezo na mbinu endelevu za kupambana na changamaoto
zinazotokana na mabadiliko hayo. Mafunzo ya walimu kazini ni mafunzo yanayotolewa kwa walimu
wakiwa kazini kwa lengo la kuamsha na kuongeza ujuzi na maarifa kwenye utaalam na taaluma ya
ualimu katika nadharia na vitendo vya kufundishia. Vilevile mafunzo haya yanalenga kuchagiza maadili
na hisia za kufundisha, kuchochea ari ya kufundisha na kusimamia mchakato wa kufundisha.
Kitabu hiki kwa kutumia katuni ambazo ni rahisi kuzisoma, zinazofurahisha na kuburudisha, kinalenga
kuonesha athari zinazotokana na walimu kutopata mafunzo kazini. Athari hizo ni pamoja na kushuka
kwa kiwango cha elimu kutokana na wanafunzi kutokuwa na uelewa wa kutosha katika masomo, na
hatimaye kumaliza elimu ya msingi bila maarifa wala ujuzi wa kuwawezesha kukabiliana na changamoto
mbalimbali za maisha.
Hadithi hii yenye kichwa cha habari “Elimu Bora Bila Mafunzo Endelevu kwa Walimu kazini?” pia
inalenga kuonesha umuhimu wa mafunzo kwa walimu kazini sambamba na kuwahamasisha walimu
kujua haki zao za msingi na kuzitetea ikiwa ni pamoja na haki ya kupata mafunzo kazini. Inamulika
ushiriki wa wananchi katika upatikanaji wa elimu, wajibu wa wazazi kushiriki katika vikao na kutoa
maoni na mapendekezo yao kuhusu maendeleo ya elimu kwa watoto wao na shule kwa ujumla,
ili kufanikisha upatikanaji wa elimu bora nchini. Mhusika mkuu katika hadithi hii ni mtoto “Sadiki”
anayetumika kuonesha harakati za kuleta mabadiliko katika shule yao, ambayo kwa muda mrefu ilikuwa
ikifanya vibaya kutokana na wanafunzi kuwa na uelewa mdogo katika masomo. Hali hii ilisababishwa
na walimu kutokuwa na mbinu mpya za ufundishaji kutokana na ukosefu wa mafunzo kwa walimu
kazini. Lakini baada ya walimu kuanza kupata mafunzo kazini, ufanisi katika shule ile ulibadilika kwa
kiwango kikubwa.
4

Lete mawazo yako kuhusu kitabu hiki:
Tarehe ya kupokea kitabu hiki ……………………………
Jina…………………………………………………………...............
Anwani ya Posta…………………………………………….........
Namba ya simu……………………………………………………..
Barua pepe……………………………………………………………
Jinsi Mme / Mke
Umri
Kiwango cha Elimu
7 – 14 Elimu ya Msingi
15 – 19 Elimu ya Sekondari
20 – 30 Chuo
31 – 40
Zaidi ya 41
1. Kitabu hiki kina habari muhimu?
Ndiyo Hapana Kiasi
2. Kitabu hiki kina manufaa?
Ndiyo Hapana Kiasi
3. Kitabu hiki kinaeleweka kiurahisi?
Ndiyo Hapana Kiasi
4. Kitabu hiki kinavutia?
Ndiyo Hapana Kiasi
5. Kitabu hiki kimeandikwa vizuri?
Ndiyo Hapana Kiasi
6. Umependa michoro ya kitabu hiki?
Ndiyo Hapana Kiasi
40

Umependa nini kwenye kitabu hiki?
Kitabu hiki kinawezaje kuboreshwa?
Unategemea kutumiaje kitabu hiki?
Mengineyo:
Ukimaliza kujaza fomu hii itume kwa: HakiElimu, Uchapishaji, SLP 79401, Dar es Salaam.
41

Kuhusu kijitabu hiki
Hali ya elimu katika kijiji cha Kisiwani ni mbaya. Kiwango cha ufaulu kwa
wanafunzi wa shule ya Msingi Ilaba kiko chini sana. Shule hii inakabiliwa
na changamoto mbalimbali ikiwa ni pamoja na wanafunzi kutokufaulu
kutokana na ukosefu wa walimu wenye taaluma ya kutosha kufundisha
kwa kiwango kinachotakiwa, nyumba bora za walimu, pamoja na ukosefu
wa vitabu vya kutosha. Hali halisi ya elimu katika shule ya msingi Ilaba
inawachukiza sana wazazi wa kijiji cha Kisiwani. Mkutano unaitishwa shuleni
kwa lengo la kujadili sababu za wanafunzi kushindwa kufanya vizuri katika
masomo yao. Wazazi, wanafunzi pamoja na walimu wanahudhuria. Kila
mmoja anatoa maoni yake kuhusu hali halisi ya elimu na kutoa mapendekezo
ambayo yanafanyiwa kazi na hatimaye kwa pamoja wanafanikiwa kuleta
mabadiliko ambayo yanasaidia kuleta elimu bora katika kijiji chao. Shule ya
msingi Ilaba iliyokuwa ikifanya vibaya imebadilika na kuwa moja ya shule
zinazofanya vizuri kwani idadi kubwa ya wanafunzi wanafanya vizuri katika masomo.
Sadiki akiwa ni mwanafunzi wa Shule ya Msingi Ilaba ambaye pia anachukizwa na hali halisi ya maendeleo ya elimu katika shule yao. Ingawa
ni mlemavu wa miguu, anafanya juhudi za makusudi kwa kuwahamasisha na kuwaongoza wenzake katika harakati za kuleta mabadiliko
katika shule yao. Harakati hizi zinazaa matunda yanayorudisha tena matumaini mapya kwa wanafunzi, walimu na wananchi wa Kisiwani
kwa ujumla. Kutokana na mafanikio hayo wazazi, walimu na wanafunzi katika kijiji cha Kisiwani wanadhamiria kushirikiana zaidi katika
kuendeleza harakati za upatikanaji wa elimu bora na kuhakikisha shule yao inaendelea kuwa shule bora na ya kuigwa katika wilaya yao.
HakiElimu inafanya kazi kufikia usawa, ubora, haki za binadamu na demokrasia katika elimu kwa
kuwezesha jamii kubadili shule na mfumo wa sera za elimu,
kuchochea mijadala yenye ubunifu na kuleta mabadiliko,
kufanya utafiti yakinifu, kudadisi, kufanya uchambuzi na utetezi na
kushirikiana na wadau kuendeleza manufaa ya pamoja na haki za jamii.
SLP 79401 • Dar es Salaam • Tanzania
Simu: (255 22) 2151852 au 3 • Faksi: (255 22) 2152449
info@hakielimu.org • www.hakielimu.org