Granice w kulturze - Wiedza i Edukacja

Bogusława Bodzioch-Bryła – Na pograniczu literatury i mediów, czyli...
49
Wiersz staje się dziś strukturą w pewnym sensie niedokończoną, zmierzającą ku formie
otwartej, dopuszczającej wielość i różnorodność sposobów lektury.
Wśród wszystkich wymienionych powyżej zjawisk funkcjonuje znacząco przeobrażony
konstrukcyjnie i mentalnie podmiot, liryczne „ja”, które w poetyckich realizacjach
przybiera postać ciała post-ludzkiego, niekoherentnego, stale poprawianego i uzupełnianego,
wyposażonego w protezy cyborgicznego tworu trapionego problemem przemijania,
zawieszonego pomiędzy światem wytworów techniki, a sferą właściwych ludzkiej
psychice niepokojów ontycznych i aksjologicznych. To swoisty fantom współczesności,
cielesno-wirtualny zlepek, forma hybrydyczna, identyfikowana i opisywana w tekście
przez liczne określenia typu: człowiek-maszyna, ciało przyszłości, ciało wirtualne, wyposażony
w protezy człowiek-automat, którego mózg, prowadząc do rozterek, pytań bez odpowiedzi,
okazuje się również protezą, a egzystencja – kłączowata, hipertekstualna.
Poetycka technika wideoklipu
Pierwszą grupę tekstów 8 wyróżnia charakterystyczny sposób kształtowania poetyckiej
wypowiedzi w oparciu o poetykę zbliżoną konstrukcyjnie do poetyki wideoklipu charakteryzującą
się wysoką częstotliwością zmian obrazu poetyckiego, z których jedne wypierają
drugie, sensorycznością, fragmentaryzmem. W konsekwencji powstaje świat skonstruowany
z fragmentów będących w ciągłym ruchu, charakteryzujący się ulotnością, migawkowością.
W analogiczny też sposób we współczesnej poezji lirycznemu „ja” jawi się aktualna
rzeczywistość. To technika zmieniającego się wciąż obrazu znana z przekazu
telewizyjnego. Kalejdoskop nachodzących na siebie kilkusekundowych obrazów, które cechuje
momentalność, zmienność wyostrzona do granic możliwości. Proces przywoływania
poetyckich obrazów przypominać zaczyna technikę stosowaną przez MTV charakteryzującą
się niezwykle szybkim następstwem kolejnych obrazów (tzw. podkopywaniem i unieważnianiem)
przy dosyć agresywnym użyciu kamery i montażu, wskutek czego obrazy i przedmioty
pokazywane są z niezwykłych kątów widzenia, przy użyciu obiektywów o krótkiej ogniskowej,
a łączy je niezwykle szybki montaż. Często technika konstruowania wiersza przypomina
kolaż, w obrębie którego montowane są fragmenty będące urywkami zdań lub
równoważnikami, konstrukcjami eliptycznymi czy zbudowanymi na zasadzie dominującego
paralelizmu składniowego, jaki tworzą konstrukcje anaforyczne i epiforyczne, powtórzenia
konstrukcji eliptycznych z elipsą orzeczenia czy innych zasadniczych członów zdania.
Wszystko przelotnie, bo
dążenie do. Opóźnienie.
Miasto. Cel.
[...]
Omiatanie, mijanie
zdecydowanych na siebie,
[...]
gołębie, bramy, kałuże,
dobrze. Teraz.
Miasto. Ulegam.
[W. Kuczok, Wpływy; Opowieści samowite, Kraków, 24 XI 94.]
8
Utwory poetyckie stanowiące egzemplifikacje prezentowanych w artykule tez przywołuję jedynie
w ilustracyjnej liczbie (bardzo ograniczonej w stosunku do rzeczywistego materiału egzemplifikacyjnego,
który współczesna poezja daje w dziesiątkach przykładów) i formie (są to jednocześnie
przykłady wyselekcjonowane jedynie ze względu na rodzaj zjawiska, które omawia podrozdział).