Granice w kulturze - Wiedza i Edukacja

Renata Tańczuk – „Mała ojczyzna” w dolnośląskich kolekcjach prywatnych
340
o interesującym dorobku kulturalnym. To raczej kolekcja, która ilustruje tragiczne losy
jego mieszkańców, upamiętnia najważniejsze, zdaniem Sitarskiego, wydarzenie w dziejach
regionu, mianowicie wysiedlenie Niemców i przybycie nowych osadników: „To tak
zmieniło historię Dolnego Śląska, że zaważyło na dalszych losach tego regionu.”
Jak się wydaje, również w jego przypadku, zbiór i wiążąca się z nim aktywność przyczynia
się do wzmocnienia jego identyfikacji z regionem, ma też znaczenie dla jego
samookreślenia. Kolekcja i zbieranie oraz działalność w stowarzyszeniu wydają się
być istotnymi elementami jego życia, są tym, co przydaje mu znaczenia oraz co go wyróżnia.
Sitarski, podobnie jak Sakwerda, uważa swoją kolekcję za część siebie.
Mariusz Sondej – kolekcjoner świata reklamy
Mariusz Sondej, chociaż ma dopiero 25 lat, kolekcjonuje już od lat dziesięciu. Jego
rodzice urodzili się we Wrocławiu. Dziadkowie ze strony ojca przybyli do stolicy
Dolnego Śląska ze Stanisławowa, natomiast ze strony matki spod Kielc i z okolic
Poznania. Gdy był dzieckiem, jego rodzice wyjechali z nim na kilka lat do Niemiec.
Wrócili w połowie lat 90'. Powrót do Polski, do której, jak mówił, bardzo chciał wrócić,
był dla niego „bardzo mocnym przeżyciem” 38 . We Wrocławiu Sondej skończył
studia w Wyższej Szkole Rzemiosł Artystycznych na kierunku renowacja i konserwacja
dzieł sztuki.
Sondej pochodzi z rodziny, która trudni się handlem antykami. Jego dziadek był
handlarzem staroci, rodzice prowadzą antykwariat, w którym on również pracuje.
W świat kolekcjonerstwa wprowadził go dziadek, który zabierał go na giełdy staroci.
Tam też nabył pierwsze obiekty do kolekcji – na początku były to butelki z napisem
„Breslau”, a później pierwszy szyld reklamowy firmy Esso. Sondej, inaczej niż poprzedni
bohaterowie, uważa się za kolekcjonera. Kolekcja jest dla niego bardzo ważna,
ale nie postrzega jej jako części siebie. Przedmiotem kolekcjonerskiego zainteresowania
Sondeja są różnego rodzaju szyldy reklamowe oraz różne memorabilia, przedmioty
funkcjonujące jako reklama, pochodzące z terenu Śląska oraz wyprodukowane przed
1950 rokiem. W jego zbiorze przeważają obiekty z Wrocławia. Jak powiedział, jest tak
dlatego, że się tutaj urodził i wychował:
Nasłuchałem się historii od rodziców, rodziny, znajomych o przedwojennym
Wrocławiu. To mnie zafascynowało. Dodatkowo Śląsk jako jedno z gospodarczych
centrów Niemiec miał się czym poszczycić w reklamie. Także bliski nam Racibórz
czy Opole. Dlatego obszar jest tak rozciągnięty. Jednak trzon kolekcji stanowią przedmioty
z Wrocławia, bezpośrednio związane z firmami wrocławskimi.
Przeszłość Wrocławia jest z pewnością przedmiotem zainteresowania Sondeja.
Należy on do Towarzystwa Miłośników Wrocławia, które skupia ludzi szczególnie
zainteresowanych jego historią. Jednak, jak się wydaje, Sondej interesuje się przede
wszystkim reklamą, a co za tym idzie, historią gospodarczą miasta i Śląska. Pytany
o ważne wydarzenia w historii Śląska, które jego zdaniem powinny być znane każdemu
mieszkańcowi tego regionu, odpowiedział, że nie ma pamięci do dat oraz że, jego
zdaniem, nie ma takich elementów wiedzy o historii Śląska, które musiałyby być znane
przez tych, którzy zamieszkują ten teren: „To wszystko zależy od człowieka, czy
go to interesuje, czy nie.” Inaczej odpowiadali na nasze pytanie Sakwerda i Sitarski,
38
Wywiad z Sondejem przeprowadziliśmy dwukrotnie: w 2005 i 2008 roku.