Granice w kulturze - Wiedza i Edukacja

More documents

Recommendations

Info

Judyta Steffek – Przekraczanie granic konwencji w sztuce: namban 284 podzielić na dwie kategorie: zamawiane przez Japończyków laki obfitujące w „egzotyczne” motywy portugalskie i tworzone dla Europejczyków obiekty sakralne jak ołtarzyki, pojemniki na hostię, podstawy pod mszał, oraz świeckie – skrzyneczki czy sekretarzyki. Technikę urushi stosowano zaledwie przez pół wieku, z czego najwspanialsze dzieła powstały w latach od 70-90' XVI wieku. W roku 1575 jezuici zbudowali w Kyoto świątynię Nambanji, czyli świątynię barbarzyńców z południa, której wystrój znacznie spopularyzował tworzenie produktów z laki. Centrum artystycznym było wówczas Kyoto, którego wielkie warsztaty były w stanie sprostać licznym zapotrzebowaniom. Laki urushi z okresu Momoyama nazywały się Kodaji-i od malutkiej świątyni poświęconej Hydeyoshi w Kodaji-ji w Kyoto. Technika urushi była bardzo trudna, wykonywanie przedmiotów trwało miesiące, a nawet lata. Rysunek, nim jeszcze laka stwardniała, spryskiwano proszkiem z płatków różnych metali (nashijin). W lakach urushi znalazło odzwierciedlenie charakterystyczne dla okresu Momoyama zamiłowanie do przepychu. Najtrudniejszą i tym samym najbardziej cenioną odmianą jest makie, w której rysunek rozprowadza się pyłkiem na świeżej lace. Wcześniej całą powierzchnię pokrywa się licznymi warstwami laki, które nadają wyjątkową głębię i połysk, a na gotowy rysunek kładzie się jeszcze ostatnią, przezroczystą warstwę laki. Ważnym tematem w okresie Momoyama były konie, które w japońskiej religii uważano za interlokutorów między bóstwami a ludźmi, dlatego były częstym motywem w zdobieniu relikwiarzy japońskich. Wszystkie obiekty urushi Namban zrobione dla Europejczyków wyróżnia przede wszystkim horror vacui zastosowany na powierzchni (absolutnie wbrew tradycyjnej estetyce japońskiej), zastosowanie inkrustacji z macicy perłowej (niestosowanej przez Japończyków), która jeszcze bardziej wzmacniała dekoracyjność, a także dużo szybsze ich wykonywanie, bez dbałości o perfekcję detalu, ale bardzo bogate i złote. Namban jest niewątpliwie odzwierciedleniem wspaniałości nowej klasy rządzącej i zdziwienia, z którym Japończycy przyjęli Portugalczyków. Wykonywany był głównie na zamówienie Japończyków albo Portugalczyków w celu opisywania ważnych wydarzeń związanych z Europejczykami. Początkowo powstałe w Japonii i adaptowane do potrzeb Europejczyków obiekty eksportowane były do Europy. W następnej fazie wykształceni w Japonii twórcy rozpropagowali swój styl w Europie i Nowej Hiszpanii. Namban jest najbardziej namacalnym efektem i osobliwym wzorem synkretyzmu między kulturą Wschodu i Zachodu. Przenikają się w nim artystyczne wpływy europejskie z wywodzącymi się z Japonii. W malarstwie styl Namban miał bardzo wyraźną tendencję do kaligrafii, był bardziej rysunkowy niż malarski, a modelunek był dwuwymiarowy, spłaszczony. Aby oddać głębię, stosowano wyrafinowaną technikę perspektywy izometrycznej, równocześnie wprowadzając nieznany w Japonii światłocień. Obiekty namban są dzisiaj niezwykle cenione nie tylko ze względu na wartość artystyczną. Po wypędzeniu jezuitów w okresie prześladowań chrześcijan większość z nich była masowo niszczona. Nieliczne, które dochowały się do naszych czasów stanowią wyjątkową atrakcję dla muzeów i kolekcjonerów. Najbardziej unikalne są zwłaszcza przedmioty i obrazy tworzone w Meksyku. 18 Ibid., s. 56. 19 Joan Busfield, op. cit., s. 104.
Judyta Steffek – Przekraczanie granic konwencji w sztuce: namban 285 Bibliografia: Kato Shuichi, Japon- la vie des formes, Paris 1992. Katalog z wystawy „Namban. Européisme japonais – XVIe-XVIIe siècles”, Musee Cernuschi 1980. Rivero Lake Rodrigo, El arte Namban en el México virreinal, Turner 2005. Yoshitomo Okamoto, The Namban art. Of Japan, New York-Tokio 1972. 18 Ibid., s. 56. 19 Joan Busfield, op. cit., s. 104.
Page 2 and 3:
Granice w kulturze Redakcja Andrzej
Page 4 and 5:
SPIS TREŚCI: Agnieszka Adamowicz-P
Page 6 and 7:
Agnieszka Adamowicz-Pośpiech - Cyw
Page 8 and 9:
Page 10 and 11:
Page 12 and 13:
Page 14 and 15:
Page 16 and 17:
Page 18 and 19:
Page 20 and 21:
Krzysztof Arcimowicz - Wizerunki m
Page 22 and 23:
Page 24 and 25:
Page 26 and 27:
Page 28 and 29:
Page 30 and 31:
Page 32 and 33:
Page 34 and 35:
Page 36 and 37:
Monika Banaś - Pogranicza kulturow
Page 38 and 39:
Page 40 and 41:
Page 42 and 43:
Page 44 and 45:
Page 46 and 47:
Bogusława Bodzioch-Bryła - Na pog
Page 48 and 49:
Page 50 and 51:
Page 52 and 53:
Page 54 and 55:
Page 56 and 57:
Page 58 and 59:
Page 60 and 61:
Page 62 and 63:
Roman Bromboszcz - Pewne przejście
Page 64 and 65:
Page 66 and 67:
Page 68 and 69:
Page 70 and 71:
Page 72 and 73:
Page 74 and 75:
Page 76 and 77:
Jolanta Dąbkowska-Zydroń - Powrot
Page 78 and 79:
Page 80 and 81:
Page 82 and 83:
Bogusław Dziadzia - Prawda i zaufa
Page 84 and 85:
Page 86 and 87:
Page 88 and 89:
Page 90 and 91:
Piotr Jakub Fereński - O tym czy a
Page 92 and 93:
Page 94 and 95:
Page 96 and 97:
Page 98 and 99:
Magdalena Grenda - Teatr przekroczo
Page 100 and 101:
Page 102 and 103:
Page 104 and 105:
Page 106 and 107:
Małgorzata Gruchoła - Służba sp
Page 108 and 109:
Page 110 and 111:
Page 112 and 113:
Page 114 and 115:
Page 116 and 117:
Page 118 and 119:
Page 120 and 121:
Page 122 and 123:
Page 124 and 125:
Page 126 and 127:
Elżbieta Alina Jakimik - Kultura r
Page 128 and 129:
Page 130 and 131:
Page 132 and 133:
Marcin Kowalczyk - Profanacje, detr
Page 134 and 135:
Page 136 and 137:
Page 138 and 139:
Page 140 and 141:
Adriana Kunka - Język w polskiej d
Page 142 and 143:
Page 144 and 145:
Page 146 and 147:
Page 148 and 149:
Page 150 and 151:
Page 152 and 153:
Justyna Laskowska-Otwinowska - Real
Page 154 and 155:
Page 156 and 157:
Page 158 and 159:
Tomasz Misiak - Muzyka a dźwięk.
Page 160 and 161:
Page 162 and 163:
Page 164 and 165:
Włodzimierz Moch - Przyjaźń mię
Page 166 and 167:
Page 168 and 169:
Page 170 and 171:
Page 172 and 173:
Page 174 and 175:
Page 176 and 177:
Grzegorz Pańkowski - Konstanty Sie
Page 178 and 179:
Page 180 and 181:
Page 182 and 183:
Magdalena Parus-Jaskułowska - Kons
Page 184 and 185:
Page 186 and 187:
Page 188 and 189:
Page 190 and 191:
Page 192 and 193:
Page 194 and 195:
Page 196 and 197:
Page 198 and 199:
Page 200 and 201:
Beata Popczyk-Szczęsna - Dramaturg
Page 202 and 203:
Page 204 and 205:
Page 206 and 207:
Page 208 and 209:
Page 210 and 211:
Page 212 and 213:
Jarosław Przychoda - Teorie społe
Page 214 and 215:
Page 216 and 217:
Page 218 and 219:
Andrzej Radomski - Kultura - „Bó
Page 220 and 221:
Page 222 and 223:
Page 224 and 225:
Page 226 and 227:
Page 228 and 229:
Page 230 and 231:
Page 232 and 233:
Page 234 and 235: Katarzyna Saniewska-Popiołek - Pł
Page 246 and 247: Jan Wiktor Sienkiewicz - Pół wiek
Page 258 and 259: Agnieszka Skrobas - Sztuka radykaln
Page 266 and 267: Jan Sowa - Sztuka - estetyka - poli
Page 280 and 281: Judyta Steffek - Przekraczanie gran
Page 282 and 283: Judyta Steffek - Przekraczanie gran
Page 286 and 287: Joanna Spalińska-Mazur - Ślepe po
Page 296 and 297: Agata Strządała - Zderzenie kultu
Page 308 and 309: Justyna Szlachta-Misztal - Czy istn
Page 320 and 321: Antonina Szybowska - Humanoetologia
Page 328 and 329: Renata Tańczuk - „Mała ojczyzna
Page 334 and 335:
Renata Tańczuk - „Mała ojczyzna
Page 336 and 337:
Page 338 and 339:
Page 340 and 341:
Page 342 and 343:
Page 344 and 345:
Lidia Wiśniewska - Kultura i kontr
Page 346 and 347:
Page 348 and 349:
Page 350 and 351:
Page 352 and 353:
Page 354 and 355:
Page 356 and 357:
Page 358 and 359:
Page 360 and 361:
Page 362 and 363:
Page 364 and 365:
Magdalena Zamorska - Butō: rubież
Page 366 and 367:
Page 368 and 369:
Page 370 and 371:
Agnieszka Ziętek - Media wobec (hi
Page 372 and 373:
Page 374 and 375:
Page 376 and 377:
Page 379:
ISBN 987-83-61546-16-0
show all

Granice w kulturze - Wiedza i Edukacja

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?