Granice w kulturze - Wiedza i Edukacja

Jan Wiktor Sienkiewicz – Pół wieku (po)za granicami polskiej kultury i sztuki...
257
1900-1980 82 opublikowane zostało w roku 2007. W tym samym czasie ukazała się też
monografia Stanisława Szukalskiego, artysty ważnego tak dla polskiej, jak i amerykańskiej
historii sztuki XX wieku 83 oraz tekst zajmującej się środowiskiem polskich artystów
plastyków lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych XX wieku w Stanach
Zjednoczonych Anny Rudek Stowarzyszenie Artystów polskich w Ameryce (PAAS) zamieszczony
w toruńskim Archiwum Emigracji. Studia – Szkice – Dokumenty 84 . Ta młoda
badaczka nadal „penetrująca” polskie środowiska artystyczne w Stanach Zjednoczonych
szczególną uwagę poświęca obecnie badaniom nad twórczością artystyczną Władysława
Teodora Bendy 85 . Swojej monografii ze wstępem autorstwa Andrzeja Kazimierza Olszewskiego
i Ireny Grzesiuk-Olszewskiej doczekał się w 2008 roku mieszkający od wielu lat
w Stanach Zjednoczonych artysta rzeźbiarz Andrzej Pityński 86 . Ciągle jednak do odkrycia
pozostaje plejada artystów polskich rozsianych w obu Amerykach. Jest też nadzieja
na uratowanie od zapomnienia znacznych obszarów aktywności artystycznej Polaków na
kontynencie australijskim dzięki pracy archiwalno-badawczej prowadzonej przez zamieszkałą
na stałe w Australii od blisko dwudziestu lat Bogumiłę Żongołłowicz 87 .
Wracając na obszar interesującego nas polskiego Londynu, należy stwierdzić, iż
ostatnich latach XX wieku artystyczny polski Londyn 88 w jego powojennym „wydaniu”
zaczął tracić swoją czołową pozycję pośród polskich diaspor emigracyjnych na
świecie. Niemniej jednak wejście Polski w struktury Unii Europejskiej i szeroka fala
emigracji młodego pokolenia Polaków na Wyspy Brytyjskie niesie ze sobą (wyraźnie
już odczuwalne zwłaszcza w środowisku londyńskim) odrodzenie zainteresowania
działalnością kulturową, w tym sztukami plastycznymi i rynkiem sztuki współczesnej,
na którym pojawia się coraz więcej młodych artystów znad Wisły. Zanim jednak
ich osiągnięcia w zakresie sztuk plastycznych znajdą swoje miejsce w najnowszej
polskiej i europejskiej historii sztuki zadaniem pierwszej potrzeby jest syntetyczne
opracowanie dziejów sztuki polskiej w Wielkiej Brytanii z lat 1939-1989 powstałej
(po)za granicami kraju urodzenia każdego z jej twórców.
82
Toruń 2007.
83
L. Lameński, Stach z Warty. Szukalski i Szczep Rogate Serce, Lublin 2008.
84
Nr 1(9), s. 184-195. Artykuł powstał na bazie pracy magisterskiej Stowarzyszenie Artystów Polskich
w Ameryce 1981-1997 napisanej w Katedrze Kultury Artystycznej KUL w 2006 r. pod kierownictwem
J. W. Sienkiewicza.
85
A. B. Rudek, Władysław Teodor Benda, Archiwum Emigracji. Studia-Szkice-Dokumenty, z. 1(10),
2009, s. 168-172.
86
Andrzej Pityński. Rzeźba, wstęp: Andrzej Kazimierz Olszewski, Irena Grzesiuk-Olszewska,
Warszawa 2008.
87
Monografie: Andrzej Chciuk. Pisarz z antypodów, Kraków 1999; Śmierci nie moje, Toruń 2002;
Kabaret Literacko-Satyryczny „Wesoła Kookaburra”, Toruń 2004; O pół globu od domu. Obraz Polonii
australijskiej w twórczości Andrzeja Chciuka, Toruń 2007.
88
W słowniku znalazło się 10 biogramów twórców z Anglii, w tym 5 malarzy: Janina Baranowska,
Wojciech Falkowski, Barbara Hamilton, Halina Kryska-Karska i Teresa Zwolińska-Brzeska; rzeźbiarz:
Andrzej Bobrowski i 4 architektów: Maksymilian Baranowski, Włodzimierz Bronic-Czerechowski, Zbigniew
Gąsiewicz i Krzysztof Munnich. W 1998 r. David Buckman opublikował w Londynie Dictionary
of Artists in Britain Since 1945, w którym znalazło się ponad stu artystów polskiego Londynu.