Granice w kulturze - Wiedza i Edukacja

Jan Wiktor Sienkiewicz – Pół wieku (po)za granicami polskiej kultury i sztuki...
251
i artystach studentach sztuk Pięknych w Italii i Anglii 38 . Trzy lata później staraniem Karoliny
Lanckorońskiej i Romana Lewickiego opublikowany został tom wspomnień byłych
studentów-żołnierzy 2 Korpusu oparty na oryginalnych dokumentach władz 2 Korpusu
za lata 1945-1947 i archiwach polskich Ośrodków Akademickich we Włoszech znajdujących
się obecnie w Instytucie Polskim i Muzeum im. Generała Sikorskiego w Londynie
39 . Losy trzech polskich artystów – Ryszarda Demela, Józefa Natansona i Jana
Głowackiego (ps. Jan Laterański), którzy przebywali w 2 Korpusie we Włoszech w latach
1945-1947 przybliżyła Ewa Prządka w drugim tomie Świadectwa. Testimonianze.
W kręgu kultury i sztuki wydanym w Rzymie w roku 2002 40 .
Na gruncie polskim opracowania monograficzne poświęcone twórczości artystów
z Polskiego Londynu pojawiły się dopiero w połowie lat dziewięćdziesiątych XX
wieku. W 1995 roku ukazała się monografia artysty malarza, pedagoga oraz twórcy
Szkoły Malarstwa Sztalugowego w Wielkiej Brytanii, niestrudzonego nestora polskiego
środowiska artystycznego w Londynie, Mariana Bohusza-Szyszki pt. Marian Bohusz-Szyszko
1901-1995. Życie i twórczość 41 w opracowaniu Jana Wiktora Sienkiewicza.
Dziesięć lat później, w 2005 roku, ten sam autor opublikował dwujęzyczną edycję (polską
i angielską) monografii sylwetki malarskiej Wojciecha Falkowskiego 42 , a w 2007
roku album-monografię twórczości malarskiej Halimy Nałęcz 43 – jak Wojciech Falkowski,
uczennicy Bohusza ze Szkoły Malarstwa Sztalugowego w Londynie. W roku
2010 na rynku wydawniczym ukazało się monograficzne opracowanie twórczości artystycznej
kolejnego „londyńczyka” Ryszarda Demela ze szczególnym uwzględnieniem
jego dorobku w zakresie witrażownictwa (tak zwanego witraża refrakcyjnego)
Ryszard Demel. W drodze do tajemnicy światła 44 . Po 1989 roku po raz pierwszy na gruncie
polskim szeroka panorama polskiej sztuki w Wielkiej Brytanii ze szczególnym
uwzględnieniem Londynu przedstawiona została w oparciu o bogate materiały źródłowe
i archiwalne w książce Polskie galerie sztuki w Londynie w drugiej połowie XX
wieku poświęconej działalności wystawienniczej i promocyjnej najważniejszych na
gruncie londyńskim działa-jących w latach 1957-2000 polskich galerii sztuki nowoczesnej,
w tym szczególnie Drian Galleries Halimy Nałęcz, Galerii Mateusza Grabowskiego,
Centaur Gallery Jana i Dinah Wieliczków, Jabłoński Gallery Jerzego Jabłońskiego,
38
R. Demel, O polskich żołnierzach artystach i studentach sztuk pięknych w Italii i Anglii, [w:] Między
Polską a światem. Od średniowiecza po lata II wojny światowej, red. M. Morki i P. Paszkiewicz,
Warszawa 1993.
39
Polscy studenci żołnierze we Włoszech, oprac. R. Lewickiego, Sussex 1996.
40
Świadectwa. Testimonianza. W kręgu kultury i sztuki. Rozmowy Ewy Prządki z Polakami we
Włoszech, t. II. Rzym 2002.
41
J. W. Sienkiewicz, Marian Bohusz-Szyszko. Życie i twórczość 1901-1995, Lublin 1995. Wcześniej
o polskim życiu artystycznym na Obczyźnie: J. Dźurkowa-Kossowska, P. Paszkiewicz, Marian
Bohusz-Szyszko jako współorganizator polskiego życia artystycznego na Obczyźnie [w:] Między Polską
a światem – kultura emigracyjna po 1939 roku, red. M. Fik, Warszawa 1992, s. 233-240. Wcześniej: Ludzie
PUNO, Prof. Dr H.C. Marian Bohusz-Szyszko, T.P. PUNO, Zurych 1987; J.W. Sienkiewicz, Sztuką
i medycyną zwyciężać ból odchodzenia, Szkoła Specjalna, t. LIV (2002), nr 2, s. 96-100; Tenże, Obrazy
Nadziei. Paitings of Hope, [w:] Hospicja Nadziei. Hospice of Hope, red. Wojciecha Falkowskiego, Ewy
Lewandowskiej-Tarasiuk i Jana Wiktora Sienkiewicza. Warszawa-Londyn 2004, s. 107-134.
42
J.W. Sienkiewicz, Wojciech Falkowski. Painting, Lublin-Londyn 2005. Tenże, Symfonia kolorów.
Płótna Wojciecha Falkowskiego, Dziennik Polski, Londyn 2001, nr 261, s. 4; Twórczość bez granic.
Wojciech Falkowski. Franciszek Malinowski rozmawia z Janem Wiktorem Sienkiewiczem, Forum
Polonijne, 2005, nr 2, s. 29.
43
J. W. Sienkiewicz, Halima Nałęcz, Toruń-Londyn 2007. Tenże, Powrót do rodzinnej Wileńszczyzny.
Wystawa prac malarskich Halimy Nałęcz, Głos Uczelni, nr 10 (272), 2008, s. 22
44
Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2010. Toruń.