Granice w kulturze - Wiedza i Edukacja

Jan Wiktor Sienkiewicz – Pół wieku (po)za granicami polskiej kultury i sztuki...
249
i w Polsce, jak to miało miejsce w przypadku rysownika i malarza Mariana Kratochwila
15 , o którym pisał Mieczysław Paszkiewicz z Londynu czy też Adama Kossowskiego
16 , którego twórczość, w zakresie rzeźby ceramicznej znalazła się w orbicie
zainteresowań Tadeusza Chrzanowskiego.
Drugi Kongres Kultury Polskiej na Obczyźnie, który obradował w Londynie we
wrześniu 1985 roku, stał się okazją do podsumowań wówczas już czterdziestoletniego
dorobku polskiej emigracji, w tym również jej osiągnięć w zakresie plastyki 17 . O polskiej
sztuce powstałej na wyspach brytyjskich w materiałach po kongresowych ukazał
się po raz pierwszy w formie próby ujęcia syntetycznego artykuł pióra Stanisława
Frenkla Polskie malarstwo i rzeźba w Wielkiej Brytanii 1945-1985 18 , w którym autor
wskazał na najważniejsze zjawiska w dziedzinie plastyki będące udziałem polskich
artystów żyjących i tworzących w Anglii od zakończenia II wojny światowej. W1986
roku Halima Nałęcz własnym sumptem opublikowała album zawierający bogatą dokumentację
fotograficzną z trzech dziesięcioleci działalności prowadzonej przez siebie
w Drian Galleries 19 .
Podczas ostatniego, Trzeciego Kongresu Kultury Polskiej na Obczyźnie 20 , który ponownie
obradował w Londynie w sierpniu 1995 roku, w Galerii POSK-u zorganizowano
podsumowującą wystawę malarstwa, rzeźby oraz grafiki, na której zaprezentowano
prace ponad pięćdziesięciu polskich artystów tworzących w Anglii i Szkocji w drugiej
połowie minionego stulecia. Trwałym śladem tej prezentacji jest ilustrowany katalog
zawierający krótkie noty o artystach oraz reprodukcje dzieł 48 twórców, których
prace towarzyszyły obradom Kongresu 21 . W niewielkim wstępie do katalogu wystawy
pióra Pauliny Kolczyńskiej pojawiła się po raz pierwszy informacja o trzech polskich
15
Marian Kratochwil, Szkicownik Kresowy, Wstęp i opr. graf. M. Paszkiewicz, Londyn 1958; M. Paszkiewicz,
Pustelnik z Paddingtonu, Merkuriusz Polski, nr 2, 1956, s. 3; Kratochwil – szkice o artyście,
red. Z. E. Wałaszewskiego, M. Paszkiewicza, Z. Ławrynowicza. London. Sam artysta napisał szeroki
wstęp do katalogu o twórczości malarskiej swojej żony Kathleen Browne. Patrz: M. Kratochwil, Kathleen
Browne, Drawings an Paintings, London.
16
Adam Kossowski, Murals and Paintings, Introduction by B. Read With Contribution by prof. T. Chrzanowski,
Fr. M. Sankey O. Corm and prof. T. Terlecki, London 1990. Wcześniej o Kossowskim: T. Terlecki,
Kossowski of Aylesford, [w:] tegoż, Szukanie równowagi, Londyn 1988, s. 256-263.
17
Polskie więzi kulturowe na Obczyźnie, t. 8, red. M. Paszkiewicz. Londyn 1986; Zob. także: T. Terlecki,
Europejskość i odrębność kultury polskiej [w:] Szukanie równowagi, Londyn 1988, s. 7-25. Por.:
A. Blum, 13 lat Seminarium Kultury Polskiej PUNO na Ealingu, [w:] Oświata, książka i prasa na obczyźnie.
Prace Kongresu Kultury Polskiej, t. 9. Londyn 1985, s. 233-235; D. Wróblewska, Wokół Londynu,
[w:] Między Polską a światem, red. M. Fik, Warszawa 1992, s. 301-304.
18
[w:] Polskie więzi kulturowe na obczyźnie, t. 8, Londyn 1986, s. 107-125.
19
H. Nałęcz, 3 Decades of Private View at The Drian, London 1986.
20
Prace III Kongresu Kultury Polskiej na Obczyźnie, Londyn 20-26 sierpnia 1995, red. K. Rowiński,
Londyn 1998.
21
Forma i kolor, wystawa sztuk plastycznych Kongresu Kultury Polskiej na Obczyźnie, Katalog wystawy
red. J. Baranowskiej i S. Frenkla, wstęp: P. Kolczyńska, Londyn 1995. Na wystawie pokazano
prace artystów: Janina Baranowska, Sławomir Blatton, Andrzej Krzysztof Bobrowski, Marian Bohusz-Szyszko,
Andrzej Maria Borkowski, Magdalena Maria Brzeska, Lechosława Chmielowska-
Amit, Elżbieta Chojak-Myśko, Andrzej Dawidowski, Kazimierz Dźwig, Wojciech Falkowski,
Stanisław Frenkiel, Irena Fusek-Forosiewicz, Danuta Gierc, Raya Herzig, Maria Jarmułowicz Hutton,
Maria Jaczyńska, Andrzej Jakubowski, Ks. Ryszard Juszczak, Roman Kabarowski, Eugeniusz
Kaliniewicz, Lydia Karpińska, Jan Kępiński, Halina Klecka, Zofia Kobylińska-Olszewska, Jan Marian
Kościałkowski, Jerzy J. Ostoja-Koźniewski, Andrzej Kuhn, Ilona Langdorf-Jaffe, Anna Laury, Danuta
Laskowska, Elżbieta Lewandowska, Piotr Mleczko, Jerzy Młodnicki, Leszek Muszyński, Halima
Nałęcz, Marek Krzysztof Nowicki, Danuta Piesakowska, Zygmunt Pytel, Zdzisław Ruszkowski, Jerzy
Stocki, Władysław Szomański, Halina Sukiennicka, Aleksander Werner, Jan Wieliczko, Ewa Wnęk-
Webb, Tadeusz Znicz-Muszyński i Marek Żuławski.