Granice w kulturze - Wiedza i Edukacja

Katarzyna Saniewska-Popiołek – Płynność granic między sztuką a medycyną...
242
Lekarz niczym odbiorca dzieła sztuki odczytuje zawarte w ciele ludzkim realne i potencjalne
komunikaty. Co więcej, musi je przełożyć na język choroby, a następnie dokonać
translacji na język terapii. Ciało potraktowane zostaje jako tekst, podobnie
rzecz się ma z dziełem, które najpierw w „pierwszym wejrzeniu” widz odbiera intuicyjnie
i dopiero po chwili „czyta” dalej.
Pojawić się także powinno pytanie o to czy, dokonując analizy dzieła, wykonujemy
rodzaj sekcji, a może nawet wiwisekcji, jeśli przy okazji usiłujemy analizować także
postać twórcy? Czy sekcja przeprowadzona przy prosektoryjnym stole różni się tak
diametralnie od sekcji przeprowadzanej przez historyków sztuki na ciele dzieła? Czy,
kawałkując dzieło, objaśniając kolejne jego warstwy, możemy uznać, że odsłaniamy
jakąś część osobowości artysty?
Warto w tym miejscu zastanowić się, czy wolno nam widzom dokonać porównania
pomiędzy dziedzictwem historii sztuki a dziedzictwem niesionym przez geny. Historia
sztuki zaczyna przypominać bowiem genotyp, w którym zapisane informacje są pilnie
przechowywane, by w odpowiednim momencie ujawnić się i dać zinterpretować na nowo.
To tak, jakby, odnosząc moją myśl do zagadnień medycznych, zakładać istnienie
puli genów, które mogą wszak występować w nieskończonych wręcz kombinacjach.
W tym kontekście i w kontekście prac Łukasiewicza ważny wydaje się być element
dziedziczenia oraz pamięci. Łączy się to z nieustanną obecnością zmarłych w naszym
życiu, a nawet niejako w nas samych. Bycie tu i teraz oznacza nieuniknione zanurzenie
w przeszłości. Świat to kolonie komórek i kolonie obrazów – jedne z nich tworzą nasze
ciała, drugie przerastają naszą pamięć – są klejem do spajania metafor.
Za sprawą naukowości odkrywamy okiem mikroskopów drogi, którymi światy
umarłych i żywych łączą się – widać to na płaszczyźnie medycznej – począwszy od
spraw związanych z dziedziczeniem, skończywszy na przykładzie problemów powiązanych
z transplantologią.
Marcin Łukasiewicz – Podróż
Obcując z pracami Marcina Łukasiewicza, trudno na dobrą sprawę odgadnąć, kim
jest naprawdę wielki medyk-eksperymentator – bogiem czy „tylko” medykiem? Czy
ta niejasna figura dokonująca medycznych eksperymentów, zszywająca razem ciała
żywych i umarłych jest „tylko” transplantologiem-artystą czy też stwarza nowe byty?