Granice w kulturze - Wiedza i Edukacja

Andrzej Radomski – Kultura – „Bóg” Humanistów?
231
Niezależnie od tych wszystkich subtelnych rozróżnień wypada jednak zauważyć,
że to osiągnięcia współczesnego przyrodoznawstwa i jego implikacje technologiczne
kreują dzisiejszą rzeczywistość człowieka. Co więcej, metody przyrodnicze wkraczają
znowu na teren humanistyki i to w coraz szerszym zakresie. Co prawda, postmodernistycznie
zorientowani humaniści dokonują już od pewnego czasu dekonstrukcji
przyrodoznawstwa – jednakże nie interweniują w metody badania przyrody.
Tymczasem przyrodnicy zdołali wprowadzić i to bardzo skutecznie swe techniki do
rozwiązywania określonych łamigłówek nurtujących świat nauk o kulturze. Wskażmy
na pierwsze z brzegu przykłady:
a) do datowania różnych znalezisk (i to nie tylko archeologicznych) używa się
izotopu węgla c14.,
b) do identyfikacji osób czy ich pokrewieństwa wykorzystuje się zachowany materiał
DNA,
c) badając mtDNA (mitochondrialne DNA, które dziedziczymy po matce i które
jest niezmienne), możemy badać historie ludzkich rodów, układać tablice genealogiczne
i wytyczać szlaki wędrówek różnych grup – np. etnicznych),
d) stosując metody biologii molekularnej, biofizyki czy medycyny, jesteśmy w stanie
weryfikować przynależność różnych wyrobów do poszczególnych osób (w ten sposób
np. podważono oryginalność tzw. Całunu Turyńskiego, w który rzekomo owinięto
ciało Jezusa Chrystusa),
e) analizując skład chemiczny np. kości, można ustalić dominujący w danym okresie
i miejscu skład diety (np. jeśli zawierają one duże ilości węgla i azotu to znaczy,
że podstawowym składnikiem pożywienia człowieka na danym obszarze było mięso),
f) z zachowanych odcisków odchodów można określić wiek człowieka,
g) można już z dużym prawdopodobieństwem ustalać preferencje polityczne poszczególnych
osób (tzw. geny polityki). Na kształtowanie się u człowieka poglądów liberalnych
duży wpływ może wywierać gen warunkujący wrażliwość receptorów
dopaminy. Dopamina to neuroprzekaźnik stymulujący mózgowy układ nagrody. Odpowiada
za odczuwanie przyjemności. Jeżeli należymy do posiadaczy tej (genu D4 – przyp.
A. R.)), która koduje receptory mniej wrażliwe na dopaminę, jesteśmy otwarci, gotowi
na zmiany i podejmowania ryzyka. Jednym słowem nadajemy się na liberałów. Jeśli natomiast
receptory genu D4 są bardziej czułe na dopaminę, uznajemy, że dobrze jest, jak
jest, zapiszemy się raczej do konserwatystów. 35
Co więcej, trwają prace nad digitalizacją ludzkiego mózgu. „Za pomocą matematycznej
metody odwróconej macierzy mogliśmy przetłumaczyć (to akurat w stosunku do myszy
– przyp. A. R.) aktywność klik neuronów na serię znaków binarnych (zerojedynkowych
– przyp. A. R.) […] Wspomnienie trzęsienia ziemi może więc być zapisane jako 11001
[…] Odkrycia mojego zespołu skłaniają do interesujących rozważań natury filozoficznej.
Gdy wszystkie nasze wspomnienia, emocje, wiedza i wyobrażenia będą przetłumaczalne
na jedynki i zera, jak zmieni się nasz byt i sposób funkcjonowania w sieci?” 36
Ten ostatni cytat jest dobrym przykładem pokazującym kształtowanie się, i to w praktyce,
idei człowieka 2.0. Ma on stanowić syntezę organizmu biologicznego modyfikowanego
i uzupełnianego o nowe funkcje i cechy dzięki osiągnięciom współczesnej
bioinżynierii, biotechnologii, cybernetyki czy informatyki. W roku 2002 prof. Kevin
Warwick z Anglii wszczepił sobie mikroprocesor rozpoznawany przez uniwersytecką
sieć komputerową i ogłosił się pierwszym realnie istniejącym cyborgiem na świecie.
35
Katarzyna Burda: Geny Polityki, [w:] Newsweek, nr 44, 2008, s. 70.
36
Joe E. Tsien: Kod pamięci, [w:] Świat Nauki, nr 8, 2007, s. 40-41.