Granice w kulturze - Wiedza i Edukacja

Beata Popczyk-Szczęsna – Dramaturgia bez granic. Najnowsze teksty sceniczne jako rejestr przekroczeń...
210
w ujęciu poststrukturalistycznym rozumiana jako „szerokie i otwarte pole możliwości”
stanowi ważny punkt odniesienia lektury przy założeniu, że „teksty pokazują nam nie
artefakty i ich wewnętrzne sprzeczności, lecz przede wszystkim człowieka, który za ich
pomocą stara się jako tako zorientować we własnym świecie.” 37 Jak sądzę, w opisie
przekroczeń poetyki dramatu w najnowszych tekstach scenicznych nie można pominąć
tej ważnej perspektywy antropologicznej traktującej tekst jako efekt mediacji pomiędzy
podmiotem a językiem – symbolicznym reprezentantem doświadczenia. Tym
samym wnioskować trzeba o korelacji pomiędzy transgresyjnością dramatu a transgresją
jako podstawową płaszczyzną osobniczych doświadczeń młodych autorów,
funkcjonujących – podobnie jak my wszyscy – w przestrzeni społeczno-kulturowej
jako jednostki wzbogacone możliwością/zniewolone presją nieustannego przekraczania
granic. Twórczość obu wskazanych przede mnie dramatopisarzy to wypowiedzi
autorskie odzwierciedlające doświadczenie usytuowania podmiotu w „«szarej strefie»
– nie gospodarczej, rzecz jasna, ale związanej z wyborami estetycznymi i decyzjami aksjologicznymi,
szarej strefie tego, co trwa «pomiędzy»”. 38 To sytuacja bycia w drodze
ciągłego projektowania, modelowania zachowań i zadawania pytań o kolejny etap w niepewnej
wędrówce. „Dramaturgią bez granic” nazwać można te najnowsze teksty sceniczne,
które pokazują transgresyjność formy jako założenie estetyki dramatu, a w dodatku
zakładają również dramatyczność jako model egzystencji 39 , reprezentowany
w wypowiedzi językowej dzięki niejednorodności tworzywa słownego i polifonii projektowanych
znaczeń.
37
Tamże, s. 138.
38
A. Krajewska, Estetyka współczesnego dramatu, op. cit., s. 63.
39
Por.: Z. Bauman, Ponowoczesność, czyli dekonstruowanie nieśmiertelności, [w:] Postmodernizm
a filozofia. Wybór tekstów, red. A. Czerniak i A. Szahaj, Warszawa 1996, s. 161-162; A. Krajewska,
Doświadczenie dramatyczne a estetyka performatywna (zarys problematyki), [w:] Literackie reprezentacje
doświadczenia, red. W. Bolecki, E. Nawrocka, Warszawa 2007.