Granice w kulturze - Wiedza i Edukacja

Magdalena Parus-Jaskułowska – Konstruowanie narodu w przemówieniach okolicznościowych prezydentów...
195
koncept narodu, który ich zdaniem powinien być elementem nowej polskiej tożsamości
narodowej. Polscy prezydenci podkreślają bogactwo duchowe i kulturowe narodu
polskiego, a korzeni polskiej tożsamości upatrują we wspólnej historii, bohaterach,
którzy poświęcili się i oddali życie za Ojczyznę.
„Doświadczenia dziejowe, które posiada naród polski, jego bogactwo duchowe i kulturowe
mogą skutecznie przyczynić się do ogólnego dobra rodziny ludzkiej, zwłaszcza
do umocnienia pokoju i bezpieczeństwa w Europie.”
(11/Kwaśniewski, Warszawa, 1999)
„Z dumą i satysfakcją powracamy do tamtych dokonań jak do korzeni naszej tożsamości.
Święto Niepodległości to również dzień, w którym czcimy naszych bohaterów.
Wszystkich tych, którzy poświęcili Polsce wartość najwyższą – własne życie. Ponosili
tę wielką ofiarę, bijąc się o niepodległość ojczyzny lub walcząc z dala od polskich
granic «za wolność waszą i naszą».”
(20/Kwaśniewski, Warszawa, 2003)
Prezydenci Polski wielokrotnie podkreślali nierozłączny związek narodu z państwem,
choć przypominają, że naród Polski w swej historii przetrwał również bez państwa:
„Święto niepodległości jednoczy nas wokół tego, co w życiu narodu najważniejsze.
Osiemdziesiąt pięć lat temu, w listopadowe mgliste dni, Polacy przeżywali moment
wielkiej radości i wielkiej próby. Odzyskaliśmy wolność. Trzeba ją było jednak
przekuć w konkretny kształt państwowości.”
(20/Kwaśniewski, Warszawa, 2003)
„Jest wielkim fenomenem historii, że mimo blisko półtora wieku zaborów, braku
własnego państwa, przetrwał duch polskiego narodu. Zachowane zostały tradycja i język,
kultura i obyczaje. To właśnie dzięki temu dzielnemu trwaniu, dzięki heroicznej odwadze
i patriotycznej wierze w Polskę, zawsze potrafiliśmy się odradzać, nadrabiać zaległości,
stawiać przed sobą ambitne cele.”
(20/Kwaśniewski, Warszawa, 2003)
Podkreślają konieczność wzięcia odpowiedzialności za losy Polski i obowiązki
wobec niej, nazywając tę postawę mądrym patriotyzmem. Jednocześnie wskazują na
umiejętność dialogu jako element polskiej tożsamości, na umiejętność rozmowy, ponieważ
Polska jest wspólnotą obywateli. Ten element szczególnie dobrze widoczny
jest w wypowiedziach Aleksandra Kwaśniewskiego.
„Troska o nią, współczesny patriotyzm, znaczy dzisiaj wykorzystanie wszystkich
możliwości i nie tracenie czasu. Znaczy też przekonanie i przezwyciężenie własnych
słabości. Uczyńmy to! Tu na tym historycznym placu, wobec Grobu nieznanych bohaterów
naszych wojen, w centrum Warszawy – miasta heroicznego, świadka polskiej
wielkości i polskich klęsk – zwracam się do moich Rodaków, a szczególnie do młodego
pokolenia o wysiłek, aktywność, podjęcie zadań, które są przed nami, Siła i pomyślność
Rzeczypospolitej od nas zależy. Zdajemy egzamin, dziś i jutro wobec przeszłych i przyszłych
pokoleń. Nie wolno nam ich zawieść! Nie wolno zawieść Polski.”
(17/Kwaśniewski, Warszawa, 2001)