Granice w kulturze - Wiedza i Edukacja

Włodzimierz Moch – Przyjaźń międzykulturowa – Trebunie Tutki i Twinkle Brothers
172
Porozumienie na płaszczyźnie artystycznej i psychologicznej okazuje się zatem najsilniejszym
ogniwem więzi łączącej obie strony, a zarazem nowym doświadczeniem,
które otwiera przed jego uczestnikami perspektywy rozwoju. Aby jednak było możliwe
i mogło zaowocować, nieodzowna jest praca, podjęcie wspólnego trudu. To miał zapewne
na myśli Krzysztof Trebunia, mówiąc w audycji radiowej, że Norman Grant to
mistrz pracy. W innym wywiadzie lider grupy Trebunie Tutki nadrzędną rolę w tym
międzykulturowym dialogu przyznaje wspólnemu muzykowaniu podczas koncertów:
„Wspólne granie jest ważniejsze niż słowa, niż porozumiewanie się w języku angielskim
czy francuskim (…). To muzykowanie dało nam możliwość złapania takiej nici porozumienia,
która rzeczywiście przetrwała te lata. Wiele wspólnych płyt, koncertów, sukcesy
tych płyt w krajach zachodniej Europy, które dały nam okno na świat, dały możliwość
prezentowania muzyki polskich górali w nowoczesny sposób na festiwalach
muzyki świata w całej Europie, również w Stanach Zjednoczonych i Japonii.” 11
Wspólny język, niekoniecznie ten zwerbalizowany, umożliwiający komunikację
międzykulturową jest nieodzowny w środowiskach ludzi wywodzących się z różnych
kultur etnicznych. W przypadku Polaków i Jamajczyków muzyka obok funkcji artystycznej
pełni także rolę medium komunikacyjnego. Ułatwieniem w procesie komunikacji
jest kompresja przestrzeni (Mikułowski 2006, 45), która w przypadku obu zespołów
dokonuje się nie tylko dzięki wykorzystaniu internetu, ale przede wszystkim
wskutek częstych kontaktów bezpośrednich. Twinkle Brothers mieszkają przez większą
część roku w Londynie, a stąd do Krakowa to tylko kilka godzin lotu samolotem. To
sprzyja częstym kontaktom (wspólne występy w sierpniu w 2009 roku w Zakopanem
i w Sosnowcu, a rok wcześniej w Poznaniu, Ostrowie Wielkopolskim i Lublinie).
Należy podkreślić jednoczącą wysiłki muzyków z obu stron rolę formy pieśni. Jest
to pieśń o proweniencji czysto ludowej, regionalnej, ale przekazana w nowoczesnej
oprawie brzmieniowej. Krzysztof zasypiał przy zbójnickich balladach (Olszówka 2008,
11), nic dziwnego, że w jego pieśniach zbójnicy tańczą i grają na góralskich instrumentach
(Zbójnicy z obrazów), a juhas, pasąc owce, śpiewa swojej dziewczynie tęskliwie
(Śpiewka juhasa). Muzyka reggae też ze swojej natury i pochodzenia ma bogaty
wymiar kulturowy – łączy pierwiastki muzyki tanecznej z różnych stron świata: calypso,
bluesa, mento, rytmy afrykańskie, indyjskie raga, soca, ju-ju, salsę, muzykę Indian
południowo-amerykańskich, ska, rumbę, cumina-burru, sambę i inne. Zawiera rozlewne
nuty pieśni, których bohaterami są afrykańscy przodkowie Jamajczyków zmagający
się w swej historii z różnymi formami przemocy.
Opowieści o afrykańskiej tradycji i kulturze regionalnej stanowią główny wątek
pieśni reggae, które tak, jak podhalańskie śpiewki nie tylko zawierają przesłanie wolności,
godności i dumy ludu, ale są nimi wręcz przesiąknięte. Wolność jest wartością
nadrzędną dla obu stron, co wiąże się z podobieństwami historii obu narodów. Jamajka
przez ponad 300 lat, aż do 1962 roku, była kolonią brytyjską, Polska w tym czasie
wielokrotnie i na długie lata traciła wolność i na krótko ją odzyskiwała, ale nawet, gdy
nominalnie ją miała (okres PRL-u), to przecież tkwiła w totalistycznym zniewoleniu
aż do 1989 roku. Dla górali honorna śleboda ma jednak także nieco inne znaczenie –
nacisk położony jest na osobistą wolność gwarantowaną przez grupę etniczną usytuowaną
regionalnie („ślebodne zycie pod skolnym dumnym Giewontem” – utwór W Małej
Łące), na niezależność wobec kogokolwiek zwłaszcza władzy. Jamajczycy widzą
wolność przede wszystkim jako wartość uniwersalną, pożądaną przez naród wyzwalający
się z niewoli innych narodów. Idea sprawiedliwości społecznej traktowana jest
11
www.infomuzyka.pl