Granice w kulturze - Wiedza i Edukacja
Granice w kulturze - Wiedza i Edukacja Granice w kulturze - Wiedza i Edukacja
Włodzimierz Moch – Przyjaźń międzykulturowa – Trebunie Tutki i Twinkle Brothers 166 mówią własnym głosem, jak mówi Trebunia – od serca, a nie za pomocą wykreowanych podmiotów literackich. Przypatrzmy się składnikom, z których budowana jest owa tożsamość, ograniczając się do materiału płyty Pieśni Chwały / Songs of Glory. Dla Trebuniów pojęcie ojczyzny łączy się ściśle z odniesieniem do związków pokrewieństwa w rodzinie. Ojczyzna jest identyfikowana z patriotyczną figurą Matki- -Polski, ale równocześnie nierozerwalnie wiąże się z pojęciem ojcowizny rozumianej jako mała regionalna ojczyzna, którą współtworzy gniazdo nad Dunajcem, Giewontowe skały, Małołącka Hola (dolina Małej Łąki) i Wielkie Turnie (utwory Nasza ojcowizna, Gniazdo nad Dunajcem i W Małej Łące). Taka wizja małej ojczyzny koreluje z szerszym widzeniem Polski – jako ojczyzny regionów, ugruntowanym w tradycji i kulturze ludowej, nieoczekiwanie bliskim polityce regionalnej Unii Europejskiej. Pojęcie ojczyzny u górali jest bardzo pojemne i obejmuje coraz szersze kręgi geograficzno-kulturowe. Od ojczyzny w skali lokalnej (Biały Dunajec z okolicami) bohater zbiorowy tej pieśni przechodzi do całego regionu podhalańskiego, a potem do innych, aby skonstatować, że „zwycięzyła Polska w nasyk sercak”, czyli identyfikuje się z innymi rodakami jako mieszkaniec wspólnej (narodowej) ojczyzny: Orawo i Śpisu – ciardasia krainy Chebojciy z Podholem zadziwić równiny Niek siy dziwi górom Pomorze, Mazowse Niekze wyśpiywujom hymny Matce – Polsce Niek w sercu i cynie Ojcyzna zwycięzy Niek miyłość siy staniy nolepsym z oręzy Niek siy zacudujom: Śląsk i Wielkopolska Od Tater po Bałtyk – śleboda góralsko Zwycięzyła Polska w nasyk sercak, cynie Bedziy rosła w siyłe i nigdy nie zginie Ojczyzna Norman Grant w swoim podejściu do ojczyzny jest, podobnie jak jego rodacy, rozdwojony: obrazy rodzinnej Jamajki – oazy szczęśliwości – przeplatają się w jego tekstach ze wspomnieniem Afryki jako kraju przodków. Wydawać by się mogło, że dla niego jako osoby bywałej w świecie, a mieszkającej głównie na obczyźnie, w Londynie, kwestia tożsamości etnicznej, a tym bardziej kulturowej, nie stanowi większego problemu. Tak chyba jednak nie jest. W jednym z utworów zwraca się bowiem ku swoim korzeniom, ku rajskiej niemal krainie, którą utracił. Jeśli wierzyć słowom pieśni, jego rodzice pochodzą z gór leżących w środkowej części Jamajki – jest to jeszcze jeden wspólny punkt łączący go z polskimi góralami. Sentymentalne wycieczki do miejsc korzeni rodowych zastępują mu codzienne życie w opuszczonej ojczyźnie: (Dokończenie z poprzedniej strony) 5 Klasyfikację i opis tożsamości przyjmuję za M. Szopskim, który spośród wielu tożsamości wyróżnia osiem ich podstawowych rodzajów: tożsamość płciową (gender), seksualną, grupy wiekowej, etniczną i rasową, religijną, klasową, narodową (obywatelską) oraz regionalną – tę ostatnią traktuje jako rodzaj tożsamości kulturowej (2005, 26-38).
Włodzimierz Moch – Przyjaźń międzykulturowa – Trebunie Tutki i Twinkle Brothers 167 I'm going to the country Where my mama come from And I'm going to the mountain in the middle of the country So I take the minibus And we drive over the river At the foot of the hill you will find dis village Where my mama and my papa come from At the top of the mountain You can dig fi yam and casava And pick breadfruit and mango In this village near the mountain Near by the river and the sea You can pick fresh fruits and vegetable And eat fresh fish In the village where me mada and me fada come from I'm Going to the Country U podhalańskich górali, którzy bardzo silnie odczuwają swoją tożsamość regionalną 6 , łączy się ona ściśle z poczuciem tożsamości narodowej i etnicznej, ale nadal zachowuje swój wyjątkowy status. Jego wyrazem jest troska o zachowanie tożsamości kulturowej Podhala podkreślanej przez odrębność stroju, obyczaju, kuchni, architektury, mowy, piękno krajobrazu. Oto, w jaki sposób Krzysztof Trebunia wyraża swój zachwyt dla wytworów kuchni regionalnej: Hej, nie było i nie bedzie Nad tyn moskolik grulany Ciepłom klusecke owsianom Zyntycke słodkom z kotlika Kie syrek juz odwarzony W Małej Łące i oddaje hołd góralom – mistrzom budownictwa drewnianego, którzy w tatrzańskiej przyrodzie szukają inspiracji: Jak starzy majstrowie Trza mieć w ocach miare Pozierać ku górom Dać naturze wiare Nopiekniejso rzeźba Dachu krokwiowanie Te gonty i scyty Zachowoj nom Panie Mój Dom Także Norman Grant opiewa budowę rodzinnego domu (The Day I Build My House), jednak jego położenie i architektura nie mają odniesień do kultury materialnej regionu, mimo że wiele budynków w Falmouth jest utrzymanych w charakterystycznym kolonialnym stylu, importowanym tu przez Anglików. Grant widocznie nie utożsamia się z brytyjskim dziedzictwem w zakresie kultury materialnej. Wybudowany własnymi 6 M. Szopski tak pisze o charakterze tożsamości regionalnej: Znana w Polsce tożsamość śląska czy góralska (podhalańska) jest wynikiem związków z tymi regionami (2005, 38).
- Page 116 and 117: Małgorzata Gruchoła - Służba sp
- Page 118 and 119: Małgorzata Gruchoła - Służba sp
- Page 120 and 121: Małgorzata Gruchoła - Służba sp
- Page 122 and 123: Małgorzata Gruchoła - Służba sp
- Page 124 and 125: Małgorzata Gruchoła - Służba sp
- Page 126 and 127: Elżbieta Alina Jakimik - Kultura r
- Page 128 and 129: Elżbieta Alina Jakimik - Kultura r
- Page 130 and 131: Elżbieta Alina Jakimik - Kultura r
- Page 132 and 133: Marcin Kowalczyk - Profanacje, detr
- Page 134 and 135: Marcin Kowalczyk - Profanacje, detr
- Page 136 and 137: Marcin Kowalczyk - Profanacje, detr
- Page 138 and 139: Marcin Kowalczyk - Profanacje, detr
- Page 140 and 141: Adriana Kunka - Język w polskiej d
- Page 142 and 143: Adriana Kunka - Język w polskiej d
- Page 144 and 145: Adriana Kunka - Język w polskiej d
- Page 146 and 147: Adriana Kunka - Język w polskiej d
- Page 148 and 149: Adriana Kunka - Język w polskiej d
- Page 150 and 151: Adriana Kunka - Język w polskiej d
- Page 152 and 153: Justyna Laskowska-Otwinowska - Real
- Page 154 and 155: Justyna Laskowska-Otwinowska - Real
- Page 156 and 157: Justyna Laskowska-Otwinowska - Real
- Page 158 and 159: Tomasz Misiak - Muzyka a dźwięk.
- Page 160 and 161: Tomasz Misiak - Muzyka a dźwięk.
- Page 162 and 163: Tomasz Misiak - Muzyka a dźwięk.
- Page 164 and 165: Włodzimierz Moch - Przyjaźń mię
- Page 168 and 169: Włodzimierz Moch - Przyjaźń mię
- Page 170 and 171: Włodzimierz Moch - Przyjaźń mię
- Page 172 and 173: Włodzimierz Moch - Przyjaźń mię
- Page 174 and 175: Włodzimierz Moch - Przyjaźń mię
- Page 176 and 177: Grzegorz Pańkowski - Konstanty Sie
- Page 178 and 179: Grzegorz Pańkowski - Konstanty Sie
- Page 180 and 181: Grzegorz Pańkowski - Konstanty Sie
- Page 182 and 183: Magdalena Parus-Jaskułowska - Kons
- Page 184 and 185: Magdalena Parus-Jaskułowska - Kons
- Page 186 and 187: Magdalena Parus-Jaskułowska - Kons
- Page 188 and 189: Magdalena Parus-Jaskułowska - Kons
- Page 190 and 191: Magdalena Parus-Jaskułowska - Kons
- Page 192 and 193: Magdalena Parus-Jaskułowska - Kons
- Page 194 and 195: Magdalena Parus-Jaskułowska - Kons
- Page 196 and 197: Magdalena Parus-Jaskułowska - Kons
- Page 198 and 199: Magdalena Parus-Jaskułowska - Kons
- Page 200 and 201: Beata Popczyk-Szczęsna - Dramaturg
- Page 202 and 203: Beata Popczyk-Szczęsna - Dramaturg
- Page 204 and 205: Beata Popczyk-Szczęsna - Dramaturg
- Page 206 and 207: Beata Popczyk-Szczęsna - Dramaturg
- Page 208 and 209: Beata Popczyk-Szczęsna - Dramaturg
- Page 210 and 211: Beata Popczyk-Szczęsna - Dramaturg
- Page 212 and 213: Jarosław Przychoda - Teorie społe
- Page 214 and 215: Jarosław Przychoda - Teorie społe
Włodzimierz Moch – Przyjaźń międzykulturowa – Trebunie Tutki i Twinkle Brothers<br />
166<br />
mówią własnym głosem, jak mówi Trebunia – od serca, a nie za pomocą wykreowanych<br />
podmiotów literackich. Przypatrzmy się składnikom, z których budowana jest owa tożsamość,<br />
ograniczając się do materiału płyty Pieśni Chwały / Songs of Glory.<br />
Dla Trebuniów pojęcie ojczyzny łączy się ściśle z odniesieniem do związków pokrewieństwa<br />
w rodzinie. Ojczyzna jest identyfikowana z patriotyczną figurą Matki-<br />
-Polski, ale równocześnie nierozerwalnie wiąże się z pojęciem ojcowizny rozumianej<br />
jako mała regionalna ojczyzna, którą współtworzy gniazdo nad Dunajcem, Giewontowe<br />
skały, Małołącka Hola (dolina Małej Łąki) i Wielkie Turnie (utwory Nasza ojcowizna,<br />
Gniazdo nad Dunajcem i W Małej Łące). Taka wizja małej ojczyzny koreluje<br />
z szerszym widzeniem Polski – jako ojczyzny regionów, ugruntowanym w tradycji<br />
i <strong>kulturze</strong> ludowej, nieoczekiwanie bliskim polityce regionalnej Unii Europejskiej.<br />
Pojęcie ojczyzny u górali jest bardzo pojemne i obejmuje coraz szersze kręgi geograficzno-kulturowe.<br />
Od ojczyzny w skali lokalnej (Biały Dunajec z okolicami) bohater<br />
zbiorowy tej pieśni przechodzi do całego regionu podhalańskiego, a potem do<br />
innych, aby skonstatować, że „zwycięzyła Polska w nasyk sercak”, czyli identyfikuje<br />
się z innymi rodakami jako mieszkaniec wspólnej (narodowej) ojczyzny:<br />
Orawo i Śpisu – ciardasia krainy<br />
Chebojciy z Podholem zadziwić równiny<br />
Niek siy dziwi górom Pomorze, Mazowse<br />
Niekze wyśpiywujom hymny Matce – Polsce<br />
Niek w sercu i cynie Ojcyzna zwycięzy<br />
Niek miyłość siy staniy nolepsym z oręzy<br />
Niek siy zacudujom: Śląsk i Wielkopolska<br />
Od Tater po Bałtyk – śleboda góralsko<br />
Zwycięzyła Polska w nasyk sercak, cynie<br />
Bedziy rosła w siyłe i nigdy nie zginie<br />
Ojczyzna<br />
Norman Grant w swoim podejściu do ojczyzny jest, podobnie jak jego rodacy, rozdwojony:<br />
obrazy rodzinnej Jamajki – oazy szczęśliwości – przeplatają się w jego tekstach<br />
ze wspomnieniem Afryki jako kraju przodków. Wydawać by się mogło, że dla<br />
niego jako osoby bywałej w świecie, a mieszkającej głównie na obczyźnie, w Londynie,<br />
kwestia tożsamości etnicznej, a tym bardziej kulturowej, nie stanowi większego<br />
problemu. Tak chyba jednak nie jest. W jednym z utworów zwraca się bowiem ku<br />
swoim korzeniom, ku rajskiej niemal krainie, którą utracił. Jeśli wierzyć słowom pieśni,<br />
jego rodzice pochodzą z gór leżących w środkowej części Jamajki – jest to jeszcze<br />
jeden wspólny punkt łączący go z polskimi góralami. Sentymentalne wycieczki<br />
do miejsc korzeni rodowych zastępują mu codzienne życie w opuszczonej ojczyźnie:<br />
(Dokończenie z poprzedniej strony)<br />
5<br />
Klasyfikację i opis tożsamości przyjmuję za M. Szopskim, który spośród wielu tożsamości wyróżnia<br />
osiem ich podstawowych rodzajów: tożsamość płciową (gender), seksualną, grupy wiekowej,<br />
etniczną i rasową, religijną, klasową, narodową (obywatelską) oraz regionalną – tę ostatnią traktuje jako<br />
rodzaj tożsamości kulturowej (2005, 26-38).