Granice w kulturze - Wiedza i Edukacja

Małgorzata Gruchoła – Służba społeczna czy biznes? – granice etyki dziennikarskiej...
122
– naruszenie czci (zniesławienie: art. 202 k.k., art. 212 k.k. oraz znieważenie: art. 216 k.k.),
– naruszenie nazwiska lub pseudonimu i wizerunku (art. 47 Konstytucji, art. 23
k.c., art. 24 k.c., art. 81 ustawy o prawie autorskim),
– wulgaryzmy (art. 141 k.w.),
– naruszenie korespondencji (art. 49 Konstytucji RP),
– naruszenie prywatności (art. 23 k.c.).
5. W przypadku doświadczenia naruszenia godności odbiorców mediów dostępne są
dwie drogi ochrony prawnej: postępowania cywilnego oraz postępowania karnego.
6. W Polsce zasady etyczne w dziennikarstwie określają następujące dokumenty:
– Karta Etyczna Mediów,
– Dziennikarski Kodeks Obyczajowy,
– Kodeks Etyki Dziennikarskiej,
– Dziennikarski Kodeks Obyczajowy.
Ponadto, własnymi zasadami etycznymi dysponuje dwóch nadawców publicznych,
a Izba Wydawców Prasy – Kodeksem Dobrych Praktyk.
7. Swoisty, syntetyczny kodeks etyki dziennikarskiej zawiera następujące zasady:
– odpowiedzialność wobec opinii publicznej,
– prawdziwość informacji,
– rzetelność zbierania i prezentacji informacji,
– wiarygodność źródła,
– obrona wolności słowa i przekonań,
– zakaz dyskryminacji,
– nieprzekupność i nieuleganie naciskom,
– szacunek dla życia,
– promowanie idei solidarności między ludzkiej,
– obrona demokracji,
– unikanie niepotrzebnego ranienia ludzi.
8. Praktyka dowodzi, że dziennikarskie kodeksy etyczne (obyczajowe) są martwe:
środowisko dziennikarskie ich nie zna lub je ignoruje.
9. W świetle badań opinii publicznej przeprowadzonych przez Centrum Badania
Opinii Społecznej społeczne postrzeganie zawodu dziennikarza nie jest jednoznaczne.
Już w sprawie traktowania tego zawodu – czy jest to taki sam sposób na
zarabianie pieniędzy, jak każdy inny, czy też szczególny rodzaj służby społecznej – zdania
są mocno podzielone.
10. Opinia, że praca w zawodzie dziennikarza jest takim samym sposobem na zarabianie
pieniędzy, jak każdy inny (55%) przeważa nad poglądem, iż zawód ten jest
rodzajem służby społecznej (40%).
11. Jako służbę społeczną nieco częściej niż inni określają pracę w tym zawodzie
uczniowie oraz studenci, osoby lepiej wykształcone, zatrudnione w sektorze państwowym,
o orientacji prawicowej oraz mieszkańcy wielkich miast północnej Polski.
12. Poglądy w tej kwestii silnie różnicuje zainteresowanie polityką. Im ono większe,
tym częściej skłonni są oni uznać szczególny charakter tej profesji.
13. Pogląd, iż szukają sensacji za wszelką cenę (49%), przeważa nad opinią, że
dążą do ujawniania prawdy (37%).
14. Dziennikarze, w opinii respondentów, starają się dotrzeć do istoty problemu.
Bez skrupułów wchodzą w czyjeś sprawy osobiste; są uczciwi; wiarygodni; są bezwzględni;
nie biorą pod uwagę skutków, jakie dla innych ludzi mogą mieć opublikowane
przez nich materiały; szukają sensacji za wszelką cenę.
15. Wprawdzie w stosunku do 1996 roku praca w zawodzie dziennikarza jest