Granice w kulturze - Wiedza i Edukacja
Granice w kulturze - Wiedza i Edukacja Granice w kulturze - Wiedza i Edukacja
Małgorzata Gruchoła – Służba społeczna czy biznes? – granice etyki dziennikarskiej... 118 Tabela nr 1: Opinie o pracy w zawodzie dziennikarza Czy, Pana(i) zdaniem, praca w zawodzie dziennikarza jest: Zainteresowanie polityką Pełnieniem pewnego rodzaju służby społecznej Takim samym sposobem zarabiania pieniędzy jak każdy inny Źródło: Centrum Badania Opinii Społecznej, Społeczna rola dziennikarzy, BS/110/108/96, Warszawa 1996, s. 5. Centrum Badania Opinii Społecznej, Jacy są, a jacy powinni być dziennikarze? – komunikat z badań, BS/68/2002, Warszawa 2002, s. 2. Kierunek powiązań poglądów na ten temat z cechami społecznymi i demograficznymi badanych jest na ogół zgodny z poczynionymi wyżej obserwacjami (sondaż z 1996 roku). Te środowiska społeczne, które na ogół odznaczają się aktywnością społeczną, częściej także uważają, że praca w zawodzie dziennikarza jest pełnieniem pewnego rodzaju służby społecznej. Pogląd ten bardzo wyraźnie dominuje wśród kadry kierowniczej i inteligencji. Podziela go aż dwie trzecie badanych z tej grupy (66%). Przeważa również wśród ogółu osób z wyższym wykształceniem, choć odsetek wskazań jest niższy (57%). Z poglądem tym zgadza się nieco ponad połowa mieszkańców największych miast (51%). Wśród mieszkańców wsi – tylko jedna trzecia podziela to zdanie. Niestety, nie dysponuję danymi porównawczymi z lat wcześniejszych, które pozwoliłyby stwierdzić, jak kształtowały się opinie na ten temat na początku okresu transformacji. Być może bowiem wraz z rozwojem transformacji zmieniają się społeczne oczekiwania wobec dziennikarzy. Zmiany takie oznaczałyby, że w miarę oswajania się społeczeństwa z funkcjonowaniem pluralistycznych i demokratycznych mediów, niezależnych od władzy, zawód dziennikarza traci w opinii odbiorców cechy szczególne, a w coraz większym stopniu zaczyna być postrzegany tak jak wiele innych. Wprawdzie w stosunku do 1996 roku praca w zawodzie dziennikarza jest rzadziej postrzegana jako służba społeczna, jednak w tym okresie wzrosło przekonanie, porównując ten zawód do polityków, że dziennikarze w Polsce bardziej dbają o interes społeczny 59 . Tabela nr 2: Opinie o pracy dziennikarzy i polityków Trudno powiedzieć Rok 1996 2002 1996 2002 1996 2002 Duże 66 60 31 37 3 3 Średnie 50 46 46 50 4 4 Małe 38 29 58 63 5 8 Brak zainteresowania 28 19 56 72 16 9 Kto, Pana(i) zdaniem, bardziej dba o interes społeczny Rok 1996 2002 2006 Dziennikarze 24% 34% 40% Politycy 7% 6% 5% Ani jedni, ani drudzy 52% 49% 42% Trudno powiedzieć 17% 11% 15% Źródło: Centrum Badania Opinii Społecznej, Jacy są, a jacy powinni być dziennikarze? – komunikat z badań, BS/68/2002, Warszawa 2002, s. 4. CBOS, Oceny pracy dziennikarzy – komunikat z badań, BS/179/2006, Warszawa 2006, s. 2.
Małgorzata Gruchoła – Służba społeczna czy biznes? – granice etyki dziennikarskiej... 119 Wśród Polaków dominuje przekonanie, że dziennikarze bardziej niż politycy służą społeczeństwu (24% – 1996 rok, 36% – 2002, 40% – 2006). Tylko co dwudziesty badany (5%) uważa, że lepiej z tego zadania wywiązują się politycy. Jednocześnie niemal połowa zarzuca brak dbałości i jednym, i drugim. Jak wynika z powyższych sondaży, w ciągu ostatnich lat poprawiło się społeczne postrzeganie środowiska dziennikarskiego. Z 24% w 1996 do 40% w 2006 roku wzrosła liczba osób dostrzegających dbałość dziennikarzy o interesy społeczeństwa. To, że na tle polityków dziennikarze oceniani są lepiej niż w poprzednich sondażach, nie oznacza jednak, że ich troska o interes publiczny jest bardziej doceniana w sposób bezwzględny. Może to bowiem wynikać z pogorszenia się opinii o politykach 60 . Jednym z najważniejszych zadań dziennikarzy jest realizowanie idei „oświecenia publicznego”, tzn. dostarczanie informacji, ich analizowanie i komentowanie. Informacyjna, a zwłaszcza edukacyjna rola mediów nabrała szczególnego znaczenia w okresie przemian ustrojowych. Działania dziennikarzy w tej sferze miały i mają decydujące znaczenie dla zrozumienia przez społeczeństwo procesów zachodzących w kraju, ponadto mogą przyczynić się do akceptacji bądź odrzucenia reform 61 . Źródło: Centrum Badania Opinii Społecznej, Społeczna rola dziennikarzy, BS/110/108/96, Warszawa 1996, s. 6. Niemal dwie trzecie (62%) badanych uważa, że dziennikarze potrafią w wystarczającym stopniu wyjaśniać to, co dzieje się w kraju. Przeciwnego zdania jest 29% respondentów. Niedostateczne wyjaśnianie procesu reform zarzucają im przede wszystkim osoby z wyższym wykształceniem, mieszkańcy dużych miast oraz badani deklarujący lewicowe poglądy polityczne. Działanie dziennikarzy w tym zakresie szczególnie pozytywnie oceniają najmłodsi badani (do 24 roku życia) oraz mieszkańcy małych miast (do 20 tys. ludności). Większość ankietowanych sądzi, że obraz transformacji ustrojowej w Polsce kreowany przez dziennikarzy jest wyważony, a tym samym bliski rzeczywistości. Przeważa (69% ) przekonanie, że dziennikarze przedstawiają w równym stopniu zarówno pozytywne, jak i negatywne strony reform. Wśród pozostałych ankietowanych więcej zwolenników jest zdania, że dziennikarze skupiają uwagę przede wszystkim na złych stronach reform (13%) niż opinia, że idealizują sytuację w kraju (5%). W opinii większości respondentów dziennikarze dobrze wywiązują się ze swoich obowiązków 63 . Niezależnie od tego, czy pracę dziennikarzy traktuje się jako służbę społeczną, czy też jak każdy inny zawód – sposób jego wykonywania może podlegać ocenie zarówno, jeśli chodzi o kryteria zawodowe, jak i etyczne. Nasuwa się pytanie: jaki portret zbiorowy środowiska dziennikarskiego funkcjonuje w społecznej świadomości? 60 Centrum Badania Opinii Społecznej, Oceny pracy dziennikarzy – komunikat z badań, BS/179/2006, Warszawa 2006, s. 2; Centrum Badania Opinii Społecznej, Jacy…, s. 5. 61 Centrum Badania Opinii Społecznej, Społeczna..., s. 6. 62 Op. cit., s. 7. 63 Op. cit., s. 8.
- Page 68 and 69: Roman Bromboszcz - Pewne przejście
- Page 70 and 71: Roman Bromboszcz - Pewne przejście
- Page 72 and 73: Roman Bromboszcz - Pewne przejście
- Page 74 and 75: Roman Bromboszcz - Pewne przejście
- Page 76 and 77: Jolanta Dąbkowska-Zydroń - Powrot
- Page 78 and 79: Jolanta Dąbkowska-Zydroń - Powrot
- Page 80 and 81: Jolanta Dąbkowska-Zydroń - Powrot
- Page 82 and 83: Bogusław Dziadzia - Prawda i zaufa
- Page 84 and 85: Bogusław Dziadzia - Prawda i zaufa
- Page 86 and 87: Bogusław Dziadzia - Prawda i zaufa
- Page 88 and 89: Bogusław Dziadzia - Prawda i zaufa
- Page 90 and 91: Piotr Jakub Fereński - O tym czy a
- Page 92 and 93: Piotr Jakub Fereński - O tym czy a
- Page 94 and 95: Piotr Jakub Fereński - O tym czy a
- Page 96 and 97: Piotr Jakub Fereński - O tym czy a
- Page 98 and 99: Magdalena Grenda - Teatr przekroczo
- Page 100 and 101: Magdalena Grenda - Teatr przekroczo
- Page 102 and 103: Magdalena Grenda - Teatr przekroczo
- Page 104 and 105: Magdalena Grenda - Teatr przekroczo
- Page 106 and 107: Małgorzata Gruchoła - Służba sp
- Page 108 and 109: Małgorzata Gruchoła - Służba sp
- Page 110 and 111: Małgorzata Gruchoła - Służba sp
- Page 112 and 113: Małgorzata Gruchoła - Służba sp
- Page 114 and 115: Małgorzata Gruchoła - Służba sp
- Page 116 and 117: Małgorzata Gruchoła - Służba sp
- Page 120 and 121: Małgorzata Gruchoła - Służba sp
- Page 122 and 123: Małgorzata Gruchoła - Służba sp
- Page 124 and 125: Małgorzata Gruchoła - Służba sp
- Page 126 and 127: Elżbieta Alina Jakimik - Kultura r
- Page 128 and 129: Elżbieta Alina Jakimik - Kultura r
- Page 130 and 131: Elżbieta Alina Jakimik - Kultura r
- Page 132 and 133: Marcin Kowalczyk - Profanacje, detr
- Page 134 and 135: Marcin Kowalczyk - Profanacje, detr
- Page 136 and 137: Marcin Kowalczyk - Profanacje, detr
- Page 138 and 139: Marcin Kowalczyk - Profanacje, detr
- Page 140 and 141: Adriana Kunka - Język w polskiej d
- Page 142 and 143: Adriana Kunka - Język w polskiej d
- Page 144 and 145: Adriana Kunka - Język w polskiej d
- Page 146 and 147: Adriana Kunka - Język w polskiej d
- Page 148 and 149: Adriana Kunka - Język w polskiej d
- Page 150 and 151: Adriana Kunka - Język w polskiej d
- Page 152 and 153: Justyna Laskowska-Otwinowska - Real
- Page 154 and 155: Justyna Laskowska-Otwinowska - Real
- Page 156 and 157: Justyna Laskowska-Otwinowska - Real
- Page 158 and 159: Tomasz Misiak - Muzyka a dźwięk.
- Page 160 and 161: Tomasz Misiak - Muzyka a dźwięk.
- Page 162 and 163: Tomasz Misiak - Muzyka a dźwięk.
- Page 164 and 165: Włodzimierz Moch - Przyjaźń mię
- Page 166 and 167: Włodzimierz Moch - Przyjaźń mię
Małgorzata Gruchoła – Służba społeczna czy biznes? – granice etyki dziennikarskiej...<br />
118<br />
Tabela nr 1: Opinie o pracy w zawodzie dziennikarza<br />
Czy, Pana(i) zdaniem, praca w zawodzie dziennikarza jest:<br />
Zainteresowanie polityką<br />
Pełnieniem pewnego<br />
rodzaju służby<br />
społecznej<br />
Takim samym sposobem<br />
zarabiania pieniędzy<br />
jak każdy inny<br />
Źródło: Centrum Badania Opinii Społecznej, Społeczna rola dziennikarzy, BS/110/108/96, Warszawa<br />
1996, s. 5. Centrum Badania Opinii Społecznej, Jacy są, a jacy powinni być dziennikarze? – komunikat<br />
z badań, BS/68/2002, Warszawa 2002, s. 2.<br />
Kierunek powiązań poglądów na ten temat z cechami społecznymi i demograficznymi<br />
badanych jest na ogół zgodny z poczynionymi wyżej obserwacjami (sondaż z 1996<br />
roku). Te środowiska społeczne, które na ogół odznaczają się aktywnością społeczną,<br />
częściej także uważają, że praca w zawodzie dziennikarza jest pełnieniem pewnego rodzaju<br />
służby społecznej. Pogląd ten bardzo wyraźnie dominuje wśród kadry kierowniczej<br />
i inteligencji. Podziela go aż dwie trzecie badanych z tej grupy (66%). Przeważa również<br />
wśród ogółu osób z wyższym wykształceniem, choć odsetek wskazań jest niższy (57%).<br />
Z poglądem tym zgadza się nieco ponad połowa mieszkańców największych miast (51%).<br />
Wśród mieszkańców wsi – tylko jedna trzecia podziela to zdanie.<br />
Niestety, nie dysponuję danymi porównawczymi z lat wcześniejszych, które pozwoliłyby<br />
stwierdzić, jak kształtowały się opinie na ten temat na początku okresu transformacji.<br />
Być może bowiem wraz z rozwojem transformacji zmieniają się społeczne<br />
oczekiwania wobec dziennikarzy. Zmiany takie oznaczałyby, że w miarę oswajania się<br />
społeczeństwa z funkcjonowaniem pluralistycznych i demokratycznych mediów, niezależnych<br />
od władzy, zawód dziennikarza traci w opinii odbiorców cechy szczególne,<br />
a w coraz większym stopniu zaczyna być postrzegany tak jak wiele innych.<br />
Wprawdzie w stosunku do 1996 roku praca w zawodzie dziennikarza jest rzadziej postrzegana<br />
jako służba społeczna, jednak w tym okresie wzrosło przekonanie, porównując<br />
ten zawód do polityków, że dziennikarze w Polsce bardziej dbają o interes społeczny 59 .<br />
Tabela nr 2: Opinie o pracy dziennikarzy i polityków<br />
Trudno powiedzieć<br />
Rok 1996 2002 1996 2002 1996 2002<br />
Duże 66 60 31 37 3 3<br />
Średnie 50 46 46 50 4 4<br />
Małe 38 29 58 63 5 8<br />
Brak zainteresowania 28 19 56 72 16 9<br />
Kto, Pana(i) zdaniem, bardziej dba o interes społeczny<br />
Rok 1996 2002 2006<br />
Dziennikarze 24% 34% 40%<br />
Politycy 7% 6% 5%<br />
Ani jedni, ani drudzy 52% 49% 42%<br />
Trudno powiedzieć 17% 11% 15%<br />
Źródło: Centrum Badania Opinii Społecznej, Jacy są, a jacy powinni być dziennikarze? – komunikat<br />
z badań, BS/68/2002, Warszawa 2002, s. 4. CBOS, Oceny pracy dziennikarzy – komunikat z badań,<br />
BS/179/2006, Warszawa 2006, s. 2.
Change language