Granice w kulturze - Wiedza i Edukacja

Małgorzata Gruchoła – Służba społeczna czy biznes? – granice etyki dziennikarskiej...
117
Służba społeczna czy biznes?
Jak wynika z sondaży Centrum Badania Opinii Społecznej, zawód dziennikarza niezmiennie
cieszy się stosunkowo wysokim uznaniem społecznym. W 1996 roku spośród
21 wybranych profesji usytuował się na siódmym miejscu pod względem prestiżu 53 , a 10
lat później – w 2006 roku już na czwartej pozycji (49%) 54 . Duże poważanie dla pracy
dziennikarza w 1996 roku wyraziło 55% badanych, średnie – 35%, małe – zaledwie 7%
ankietowanych. Znaczna część respondentów (45%) uważa wykonywanie zawodu dziennikarza
za rodzaj służby społecznej, co częściowo przynajmniej tłumaczy jego wysoką
pozycję w hierarchii profesji. Co drugi ankietowany jednak sądzi, że wykonywanie zawodu
dziennikarza jest takim samym sposobem zarabiania pieniędzy, jak każdy inny 55 .
Dla ponad połowy (55%) badanych w 2002 roku zawód dziennikarza jest takim
samym sposobem na zarabianie pieniędzy, jak każdy inny. Jednocześnie dla dużej
grupy (40%) jest to zawód szczególny, którego wykonywanie uważane jest za pewnego
rodzaju służbę społeczną. W połowie minionej dekady opinie na ten temat
były jeszcze bardziej wyrównane 56 .
Rys. 1: Czy, Pana(i) zdaniem, praca w zawodzie dziennikarza jest:
Źródło: Centrum Badania Opinii Społecznej, Jacy są, a jacy powinni być dziennikarze? – komunikat
z badań, BS/68/2002, Warszawa 2002, s. 1.
Bardziej szczegółowa analiza wyników sondażu dowodzi, że osoby przejawiające
zainteresowanie sprawami publicznymi oczekują od dziennikarzy przede wszystkim
traktowania pracy w tym zawodzie jako pełnienia pewnego rodzaju służby społecznej
57 . Badani określający swoje zainteresowanie polityką jako „bardzo duże” i „duże”
uważnie (lub dużo uważniej) śledzą to, co się dzieje w tej dziedzinie. Osoby te najczęściej
są odbiorcami pracy dziennikarzy i to one właśnie uważają ten zawód przede
wszystkim za rodzaj służby społecznej. Tak postrzega zawód dziennikarza zdecydowana
większość. Natomiast im mniejszy jest stopień zainteresowania polityką, tym
częstsze są odpowiedzi, że zawód ten jest taką samą pracą, jak każda inna. Uważa tak
niemal trzy czwarte tych, którzy w ogóle nie interesują się polityką 58 .
53
Centrum Badania Opinii Społecznej, Społeczna rola dziennikarzy, BS/110/108/96, Warszawa
1996, s. 4. Badanie „Aktualne problemy i wydarzenia” (73) przeprowadzono w dniach 14-18 czerwca
1996 r. na 1167-osobowej reprezentatywnej próbie losowej dorosłych mieszkańców Polski.
54
Centrum Badania Opinii Społecznej, O uczciwości i rzetelności zawodowej, BS/37/2006, Warszawa
2006, s. 17.
55
Centrum Badania Opinii Społecznej, Społeczna…, s. 4.
56
Centrum Badania Opinii Społecznej, Jacy są, a jacy powinni być dziennikarze? – komunikat z badań,
BS/68/2002, Warszawa 2002, s. 2. Sondaż „Aktualne problemy i wydarzenia” (142) przeprowadzono w dniach od
1 do 4 marca 2002 r. na liczącej 1065 osób reprezentatywnej próbie losowo-adresowej dorosłej ludności Polski.
57
Op. cit., s. 3.
58
Op. cit., s. 3. Odpowiedź „praktycznie mnie to nie interesuje”.