KONTROLLIMI EKSTERN I NJOHURIVE - ICCG

KONTROLLIMI
EKSTERN
I NJOHURIVE
Informator për arsimtarët

KONTROLLIMI
EKSTERN
I NJOHURIVE
Informator për arsimtarët

PËRMBAJTJA
1.
2.
3.
3.1.
3.1.1.
3.1.2.
3.1.3.
3.1.4.
3.1.5.
3.2.
3.2.1.
3.2.2.
3.2.3.
3.2.4.
3.2.5.
3.3.
3.3.1.
3.3.2.
3.3.3.
4.
4.1.
4.2.
4.3.
4.4.
5.
5.1.
5.2.
6.
6.1.
6.2.
6.3.
7.
Hyrje .............................................................................................................. 4
Aktivitetet e Qendrës së Provimeve........................................................... 5
Tipet e kontrollimit të njohurive................................................................... 6
Testimet nacionale (shtetërore).................................................................. 6
Përse testimet nacionale (shtetërore)?...................................................... 6
Cilat janë karakteristikat e testimeve nacionale (shtetërore)?............... 7
Kush zgjidh teste në testimet nacionale (shtetërore)?............................. 7
Kur organizohen testimet nacionale (shtetërore)?................................... 7
A ndikojnë rezultatet e testimeve në suksesin e nxënësit në shkollë?...... 7
Hulumtimet nacionale (shtetërore)............................................................ 8
Përse hulumtimet nacionale (shtetërore)?................................................ 8
Cilat janë karakteristikat e hulumtimeve nacionale (shtetërore)?......... 8
Kush zgjidhë teste në hulumtimet nacionale (shtetërore)?..................... 9
Kur organizohen hulumtimet nacionale (shtetërore)?............................. 9
A ndikojnë rezultatet e hulumtimeve në suksesin e nxënësit në shkollë?..... 9
Provimet nacionale (shtetërore)................................................................. 9
Përse provimet nacionale (shtetërore)?.................................................... 9
Cilat janë karakteristikat e provimeve nacionale (shtetërore)?........... 10
Kush i shtrohet provimit?............................................................................ 10
Testet............................................................................................................ 11
Si përgatiten testet?................................................................................... 11
Cilat janë tipet e pyetjeve/ajtemave?.................................................... 12
Shembuj detyrash .......................................................................................13
Si arrihet objektiviteti në vlerësim?............................................................ 18
Ecuria........................................................................................................... 19
Si realizohet kontrollimi i njohurive në shkollë?........................................ 19
Si bëhet siguria e testeve?......................................................................... 20
Plani i aktiviteteve...................................................................................... 21
Pilot testimi (2007) ...................................................................................... 21
Testimi nacional (shtetëror)-(2008)........................................................... 21
Çka më tutje? ............................................................................................ 26
Sqarim i nocioneve.................................................................................... 30

1.
HYRJE
Të nderuar kolegë,
Ndryshimet në arsim, të cilat viteve të fundit janë intensifikuar, kanë për
qëllim ngritjen e cilësisë së arsimit. Programet e reja arsimore nënkuptojnë
qasje të re ndaj të nxënit dhe mësimit - kalimin nga planifikimi
i mësimit sipas leksioneve në planifikimin e mësimit sipas qëllimeve.
Ndryshimet mundësojnë autonomi më të madhe, por kërkojnë edhe
përgjegjësi më të madhe të shkollës. Në nivelin nacional (shtetëror) janë
parashtruar qëllimet dhe standardet. Rruga e arritjes së tyre u është lërë
shkollës dhe arsimtarit. Që të kontrollohen dhe të përcjellen në mënyrë
kontinuitive rezultatet e sistemit kështu të organizuar, përpos vlerësimit
të përditshëm dhe evaluimit intern, është i domosdoshëm edhe vlerësimi
ekstern. Me vlerësimin ekstern, i cili kryhet përmes procedurave të
definuara në mënyrë rigoroze dhe testeve të standardizuara, matet se a
i kanë dhe sa i kanë arritur nxënësit/nxënëset standardet e definuara me
programet arsimore.
Institucioni i ngarkuar për kontrollimin ekstern të njohurive është Qendra
e Provimeve, të cilën si institucion publik e ka themeluar Qeveria e Malit
të Zi. Ky institucion do të sigurojë punë të specializuar dhe profesionale
në përgatitjen dhe zbatimin e kontrollimeve eksterne të njohurive si dhe
do të garantojë objektivitetin dhe mbrojtjen e të gjitha veprimeve dhe të
dhënave.
Shpresojmë se duke lexuar këtë informator do të fitoni informacione të
nevojshme mbi testimet nacionale (shtetërore) dhe provimet që i organizon
Qendra e Provimeve. Njëkohësisht dëshirojmë edhe që të ju ftojmë
në bashkëpunim me qëllim të arritjes së qëllimit të përbashkët - një përcjellje
sa më objektive e të arriturave të nxënësve dhe cilësisë së sistemit
arsimor në tërësi.

Qendra e Provimeve i kontrollon njohuritë, shkathtësitë dhe kompetencat e nxënësve
në Mal të Zi përmes:
• testimeve nacionale (shtetërore) në fund të ciklit I dhe II të shkollës fillore,
• provimit nacional (shtetëror) në fund të shkollës fillore - matura e vogël,
• provimit të maturës- pjekurisë,
• provimit profesional,
• hulumtimeve nacionale (shtetërore),
• garave shtetërore,
• hulumtimeve ndërkombëtare.
Aktivitetet e QP janë të përcaktuara me Ligjin mbi arsimimin dhe edukimin fillor
dhe me Ligjin mbi gjimnazin. Në përputhje me këtë, Qendra e Provimeve i kontrollon
njohuritë e nxënësve në fund të secilit cikël të arsimimit.
Në fund të ciklit I kontrollohet njohuria e nxënësve nga:
► gjuha amëtare dhe letërsia,
► matematika
Në fund të ciklit II kontrollohet njohuria e nxënësve nga:
► gjuha amëtare dhe letërsia,
► matematika,
► gjuha e huaj.
Në fund të ciklit III kontrollohet njohuria e nxënësve nga:
► gjuha amëtare dhe letërsia,
► matematika,
► një lëndë që e zgjedh nxënësi.
Mbas mbarimit të klasës IV të gjimnazit, jepet provimi i maturës - pjekurisë nga:
► lëndët e obligueshme dhe lëndët zgjedhëse.
Mbas mbarimit të klasës IV të shkollës së mesme profesionale, nxënësit i nënshtrohen
provimit profesional.
2.
AKTIVITETET E QENDRËS SË PROVIMEVE

3.
TIPET E KONTROLLIMIT TË NJOHURIVE
Qendra e Provimeve do t’a realizojë kontrollimin e
njohurive përmes:
• testimeve nacionale (shtetërore),
• hulumtimeve nacionale (shtetërore) dhe
• provimeve nacionale (shtetërore).
3.1. TESTIMET NACIONALE (SHTETËRORE)
Testimet nacionale (shtetërore) me të cilat matet cilësia e sistemit të
arsimit në tërësi, janë forma të standardizuara të kontrollimit të njohurive,
shkathtësive dhe kompetencave nga lëndët e caktuara mësimore.
3.1.1. Përse testimet nacionale (shtetërore)?
Testimet nacionale (shtetërore) mundësojnë vlerësimin, përcjelljen dhe avancimin
e cilësisë së arsimit. Që të arrihet ata, duhet të kontrollohet niveli i përvetësimit të
standardeve të njohurive të nxënësve. Standardet e njohurive janë të definuara
me programet mësimore.
Rezultatet e këtyre testimeve janë veçanërisht të rëndësishme për:
Entin për Shkollim - - - - - - - - - - - - për ta avancuar cilësinë e sistemit të arsimit
. . . . përmes korigjimeve eventuale të qëllimeve dhe
. . . . standardeve në kuadër të lëndëve mësimore të
. . . . testuara.
Shkollat - - - - - - - - - - - - - - - - - - - që të fitojnë informacione mbi të arriturat e
. . . . nxënësve në raport me mesataren shtetërore,
- që të fitojnë informacionet shtesë të cilat do
. . . . t’u ndihmojnë që ta përmirësojnë cilësinë e arsimit,
- që në përputhje me kushtet e veta specifike
në mënyrë të pavarur të planifikojnë zhvillimin
. . . . e vet.
Arsimtarët - - - - - - - - - - - - - - - - - që të kenë shikim më të mirë në nivelin e
. . . . përvetësimit të standardeve, që në mënyrë sa
më objektive të përcjellin punën e nxënësve.

3.1.2. Cilat janë karakteristikat e testimeve nacionale (shtetërore)?
Karakteristikat e testimeve nacionale (shtetërore):
►
►
►
►
►
►
kontrollohen njohuritë qenësore të cilat janë të definuara me standardet
e provimit,
detyrat dhe ecuritë janë të paratestuara përmes pilot testimeve
(testimeve provuese),
do të përdoret një numër i madh detyrash me qëllim që të mund të
nxirren konkludime të sigurta mbi arritjen e standardeve,
nxënësit do të bëjnë detyra të njëjtën ditë, në të njëjtën kohë, në kushte
të njëjta, por në shkollë të vet,
informacionet mbi rezultatet individuale të nxënësve nuk do të jenë të
njohura për shkollën, arsimtarët, nxënësit dhe prindërit.
shkollat do ta marrin informacionin mbi arritjen e përgjithshme të
nxënësve sipas lëndëve dhe klasave.
3.1.3. Kush u shtrohet testeve në testimet nacionale (shtetërore)?
Nxënësit e klasës III dhe VI të shkollës fillore nëntëvjeçare.
3.1.4. Kur organizohen testimet nacionale (shtetërore)?
Testimet do të organizohen kah fundi i vitit shkollor. Në maj këtë vit shkollor testimi
do të ketë karakter ekstern. Testimet nacionale (shtetërore) mund të realizohen si
eksterno-interne (çdo të katërtin vit).
3.1.5. A ndikojnë rezultatet e testeve në suksesin e nxënësve në
shkollë?
Rezultatet e testimeve nuk do të ndikojnë në suksesin e nxënësve, por do të japin
informacionin mbi arritjen e standardeve dhe faktorëve që ndikojnë në to.

3.2. HULUMTIMET NACIONALE (SHTETËRORE)
Hulumtimet nacionale (shtetërore) janë forma të standardizuara të kontrollimit të
njohurive, shkathtësive dhe kompetencave të nxënësve qëllimiet e të cilave janë
definuar në mënyrë konkrete. Me hulumtimet nacionale (shtetërore) mund të
kontrollohen njohuritë nga cila do lëndë mësimore, dhe fitohen edhe të dhënat
mbi faktorët të cilët ndikojnë në cilësinë e të nxënit dhe të mësimit.
3.2.1. Përse hulumtimet nacionale (shtetërore)?
Në hulumtimet nacionale (shtetërore) mund të kontrollohen njohuritë, shkathtësitë
dhe kompetencat e nxënësve nga cilado lëndë mësimore.
Hulumtimet nacionale (shtetërore) janë veçanërisht të rëndësishme për:
►
►
Entin për Shkollim i cili do të fitojë informacionet mbi të arriturat edhe nga
ato lëndë të cilat nuk janë të definuara si lëndë të testuara në mënyrë të
obligueshme.
arsimtarët e lëndëve të testuara, sepse do të fitojnë informacionin
rikthyes mbi të arriturat e nxënësve në tërësi me qëllim që ta avancojnë
cilësinë e mësimdhënjes.
3.2.2. Cilat janë karakteristikat e hulumtimeve nacionale
(shtetërore)?
Karakteristikat e hulumtimeve nacionale (shtetërore):
►
►
►
►
►
►
detyrat dhe ecuritë janë të paratestuara përmes pilot testimeve
(testimeve provuese),
detyrat në test do të jenë të njëjta dhe/ose të krahasueshme,
nxënësit do të bëjnë detyra të njëjtën ditë, në të njëjtën kohë, në kushte
të njëjta, në shkollë të vet,
mund të realizohen vetëm si hulumtime eksterne,
nxënësit nuk do t’i kenë informacionet mbi rezultatet individuale,
organizohen edhe me qëllim të hulumtimit të ndikimit të disa faktorëve
të jashtëm në rezultatet e mësimit.

3.2.3. Kush zgjidh teste në hulumtimet nacionale (shtetërore)?
Të gjithë nxënësit e shkollës fillore nëntëvjeçare dhe gjimnazit të përgjithshëm
mund të presin se do të testohen. Se nga cila lëndë mësimore do të bëjnë teste,
varet nga qëllimi i hulumtimeve nacionale (shtetërore).
3.2.4. Kur organizohen hulumtimet nacionale (shtetërore)?
Qendra e Provimeve do t’i realizojë ato varësisht nga kërkesa e institucioneve që
merren me përcjelljen dhe avancimin e arsimit.
3.2.5. A ndikojnë rezultatet e hulumtimeve nacionale (shtetërore)
në suksesin e nxënësve në shkollë ?
Rezultatet e hulumtimeve nacionale (shtetërore) nuk ndikojnë në suksesin e nxënësve
në shkollë.
3.3. PROVIMET NACIONALE (SHTETËRORE)
Provimet nacionale (shtetërore) janë forma të standardizuara të kontrollimit të
njohurive me të cilat maten arritjet individuale të nxënësve nga lëndët e caktuara
në fund të arsimimit fillor dhe arsimimit të mesëm, e në mënyrë të tërthortë
edhe të sistemit arsimor në tërësi.
3.3.1. Përse provimet nacionale (shtetërore)?
Provimet nacionale (shtetërore) janë me rëndësi të posaçme për gjimnazet, shkollat
profesionale dhe Universitetin, si dhe për nxënësit që dëshirojnë të arsimohen në
këto institucione.
Rezultatet e provimeve nacionale (shtetërore) janë posaçërisht të rëndësishme:
► për nxënësit - sepse suksesi në provimin ekstern në klasën përfundimtare të
shkollës fillore do të jetë njëri prej kritereve për regjistrim në shkolla të mesme,
- sepse suksesi në provimin e maturës do të vlerësohet me rastin
e regjistrimit në fakultet;
► për gjimnazet, shkollat profesionale dhe Universitetin që më lehtë të bëjnë
përzgjedhjen për regjistrim;
► për arsimtarët që në mënyrë sa më objektive të përcjellin dhe vlerësojnë punën
e vet dhe të nxënësit.

3.3.2. Cilat janë veçoritë e provimeve nacionale (shtetërore)?
Veçoritë e provimeve nacionale (shtetërore):
►
►
►
►
►
►
detyrat janë valide dhe të standardizuara,
ecuritë janë të paratestuara përmes pilot testimeve (testimeve provuese),
të gjithë nxënësit do të bëjnë detyra të njëjta, të njëjtën ditë, në të
njëjtën kohë, në kushte të njëjta,
mund të realizohen vetëm si kontrollime eksterne të njohurive,
nxënësit do t’i dijnë rezultatet nga provimi
shkalla e lartë e sigurisë së testeve.
3.3.3. Kush i shtrohet provimit ?
Nxënësit e japin “maturën e vogël” në fund të ciklit III të shkollës nëntëvjeçare,
provimin e maturës në gjimnazin e përgjithshëm dhe provimin profesional në
shkollat e mesme profesionale.
10

4.1. SI PËRGATITEN TESTET?
Përgatitja e testeve zhvillohet nëpër disa faza/hapa:
1. Programi i provimit
Hapi i parë në përgatitjen e materialeve për testimet nacionale (shtetërore) është
hartimi i programit të provimeve.
Programi i provimeve bëhet në bazë të standardeve të cilat janë të definuara me
planin dhe programin mësimor dhe në bazë të mendimit të ekspertëve të grupit
të punës se lëndës mbi njohuritë dhe aftësitë e nevojshme të cilat duhet t’i kenë
nxënësit në fund të ciklit të caktuar.
Programi i provimeve përmban:
→ fushat e lëndës mësimore
→ listën e qëllimeve në kuadër të secilës fushë
Tani për tani janë marrë vetëm ato të arritura të cilat mund të kontrollohen me
anën e testit të tipit letër-laps.
4.
TESTET
2. Shkruarja e pyetjeve/detyrave të provimeve
Grupet e autorëve nga lëndët e veçanta e kanë krijuar bankën e ajtemave,
gjegjësisht të pyetjeve/detyrave të provimeve. Autorët e test-ajtemave janë
mësuesit dhe arsimtarët, si dhe ekspertët nga Enti për Shkollim, Enti për Tekste
dhe Mjete Mësimore, Inspektoriati i Arsimit dhe Universiteti. Ata janë zgjedhur në
konkurs dhe kanë kaluar stërvitjen gjegjëse.
3. Paratestimi ose pilot testimi i pyetjeve/detyrave
Ajtemat duhet paratestuar me qëllim që të kontrollohen veçoritë e tyre matëse,
për të cilën është i nevojshëm një numër i mjaftueshëm i përgjigjeve të nxënësve.
Me analizë statistikore fitohen të dhënat e besueshme mbi cilësinë e secilës pyetje/detyrë
dhe testit në tërësi. Vetëm pyetjet më të mira nga paratestimi hyjnë
në bankën e ajtemave dhe mund të shfrytëzohen në testimin kryesor. Tek matura
e vogël dhe provimi i maturës detyrat nuk do të paratestohen.
11

4.2. CILAT JANË TIPET E PYETJEVE/AJTEMAVE?
Detyrat e tipit të mbyllur
Këto janë pyetje të strukturuara të cilat nga nxënësit kërkojnë që nga pyetjet e
ofruara të zgjedhin të saktën. Llojet e pyetjeve janë:
→ zgjedhje alternative (e saktë/jo e saktë; po/jo),
→ zgjedhje e shumëfishtë,
→ lidhje,
→ plotësim.
Detyrat e tipit të hapur:
→
→
→
→
përgjigje e shkurtër,
plotësim,
përgjigje më e gjerë,
hartim.
12

4.3. SHEMBUJ DETYRASH
Gjuhë amtare dhe letërsi
. . Klasa III
►
Shikoje shenjën dhe pastaj bëje detyrën.
. . .
. . .
Shkruaje çfarë domethënjëje ka shenja e cekur.
. . . _________________________________
13

► Shikoje ilustrimin. Në bazë të tij shkruaje një tregimi
mbi takimin e Fatmirës dhe Petritit. Tregimi duhet
të ketë 3 deri në 6 fjali.
. . Jepja tregimit titullin.
14

Gjuhë angleze
. .
. . . Klasa VI
► Çka është shfaqur në ilustrimin? Rrethoje numrin
. . . . para përgjigjes së saktë
1. handball
2. baseball
3. volleyball
► Lexoje tekstin dhe përgjigju në pyetjen e parash-
. . . . truar. Përgjigjen shënoje duke rrethuar numrat
. . . . 1, 2 ose 3.
AMY: In summer people usually go to the seaside or to
the mountains, but I live in a small town at the seaside
and I like visiting big towns and cities during my holidays.
History and Art are my favourite subjects at school and
. . . I love visiting museums and art galleries. I also like visiting...
big zoos.
Where does Amy like spending her summer holidays?
. . . . . 1. At the seaside.
. . . . . 2. In the mountains.
3. In big towns and cities.
15

Matematika
Klasa VI
► Shtëpia e Agronit është 150m larg shkollës. Sa metra
. . ka kaluar Agroni gjatë ditës, nëse dy herë ka shkuar
deri tek shkolla dhe është kthyer?
Përgjigja:________________________________
►
Libri ka 60 faqe. Blerina i ka lexuar 3 — 5 e librit.
Sa faqe ka lexuar Blerina?
16

Klasa III
►
1.
2.
3.
4.
А B C D
Cili mjet i komunikacionit gjendet në fushën (C,3)?
1. aeroplani
2. anija
3. automobili
4. treni
RRETHO NUMRIN PARA PËRGJIGJES SË SAKTË
17

4.3. SI ARRIHET OBJEKTIVITETI NË VLERËSIM?
Të gjitha detyrat janë të koduara. Secilën detyrë e përcjellë skema për shfaqjen
e pikëve, e cila përpos përgjigjeve të sakta dhe përshkrimit të hollësishëm të
tyre, përmban edhe përshkrimin e hollësishëm të përgjigjeve jo të plota të mundshme.
Për secilën pyetje është caktuar numri gjegjës i pikëve.
Nxënësit nuk e shënojnë emrin e vet, sepse në secilin test gjendet bar kodi. Mbas
mbarimit të vlerësimit, kodi lidhet me emrin e nxënësit.
Përgjigjet në pyetjet e tipit të përgjigjeve të ofruara i regjistron lexuesi optik. Disa
detyra, të tipit të eseut e ngjajshëm, do t’i korrigjojnë vlerësuesit posaçërisht të
trajnuar sipas kritereve të verifikuara.
18

Kontrollimi nacional (shtetëror) i njohurive është formë e kontrollimit ekstern me
rregulla saktësisht të parashtruara. Ato rregulla mundësojnë që të kontrollohen
njohuritë e nxënësve në të gjitha shkollat, në kushte të njëjta. Këto kushte mund
t’i sigurojmë vetëm me një organizim të mirë dhe me një procedur saktësisht të
parashtruar.
5.1. SI REALIZOHET KONTROLLIMI I
NJOHURIVE NË SHKOLLË
5.
ECURIA
Testet me materiale përcjellëse të përgatitura dhe të paketuara në QP në shkollë
arrijnë ditën e testimit. Ato i merr koordinuesi i shkollës.
Koordinuesi i shkollës është një person i specializuar, i ngarkuar për organizimin
e testimeve, provimeve dhe hulumtimeve në shkollë. Ai ka bashkëpunim të
ngushtë me QP.
Roli i koordinuesit të shkollës është:
► të koordinojë zbatimin e testimit, provimeve dhe hulumtimeve në shkolë,
► të kujdeset për atë që shkolla t’i plotësojë kushtet për zbatimin e testimit,
provimeve dhe hulumtimeve,
► të koordinojë punën e test-administruesve,
► të organizojë dërgimin e materialit të provimeve në Qendrën e Provimeve.
Test-administruesit janë të ngarkuar për përcjelljen e testimeve në klasë. Kanë
bashkëpunim të ngushtë me koordinuesin e shkollës.
Roli i test-administruesit është:
► që të realizojë testimet, provimet dhe hulumtimet në mësonjëtore,
► që të organizojë kontrollimin e njohurive sipas ecurive dhe udhëzimeve
të parashtruara të cilat do t’i marrë nga QP.
Koordinuesit e shkollave dhe test-administruesit janë arsimtarë, psikologë dhe
pedagogë. Koordinuesit e shkollave zgjedhen në marrëveshje me drejtorin e
shkollës nga të punësuarit, gjersa test-administruesit zgjedhen përmes ankandit
publik, dhe nuk mund të jenë test-administrues në shkollën ku janë të punësuar.
Për të gjithë ata janë të shkruara udhëzimet e hollësishme dhe është organizuar
trajnimi në Qendrën e Provimeve.
19

Roli i drejtorit të shkollës është që së bashku me koordinuesin e shkollës t’i bëjë të
gjitha përgatitjet, ashtu që testimi, provimi ose hulumtimi të realizohet pa pengesa.
Drejtori dhe koordinuesi i shkollës janë përgjegjës për sigurinë dhe ruajtjen e të
gjitha materialeve të testimit.
.
5.2. SI BËHET SIGURIA E TESTEVE ?
►
►
►
►
Testet në shkollë arrijnë në ditën e testimit të paketuara dhe nën shifër.
Ato i merr koordinuesi i shkollës, i cili është i obliguar që t’i respektojë
dispozitat dhe rregullat mbi fshehtësinë e materialit të provimeve dhe të
dhënave personale të nxënësve.
Testet janë në mirëbesim dhe nuk është e lejuar të fotokopjohen ose t’i
jepen dikujt që nuk është drejtpërdrejt i inkuadruar në testim, provim ose
hulumtim.
I gjithë materiali, i plotësuar dhe i paplotësuar, duhet të paketohet sipas
rregullave dhe të kthehet në QP.
Testet ruhen në Qendrën e Provimeve në hapësira posaçërisht të pajisura,
me të gjitha masat e sigurisë.
20

6.1. PILOT TESTIMI 2007
Në vitin 2007 në testimi kanë marrë pjesë vetëm nxënësit e klasave III dhe VI të
shkollës fillore nëntëvjeçare. Testimi ka patur karakter të paratestimit me qëllim të
fitimit të informacioneve mbi cilësinë e instrumenteve matëse dhe procedurës së
testimit. Mbas analizës së rezultateve, është formuar baza e detyrave të vlefshme.
Kjo ka mundësuar që nga viti 2008 të realizohen testimet nacionale (shtetërore).
Testimi është realizuar në 45 shkolla (shkollat e grupit A dhe B). Në testim kanë
pjesëmarrë 1456 nxënës të klasës së III dhe 4529 nxënës të klasës së VI. Janë testuar
edhe 139 nxënës të klasës së VI të cilët mësimin e ndjekin në gjuhën shqipe. Për ta,
i gjithë test-materijali është përkthyer në gjuhë shqipe.
6.2. TESTIMI NACIONAL (SHTETËROR) 2008
Në testimin nacional (shtetëror) i cili do të mbahet me 27 dhe 28 maj 2008, do të pjesëmarrin
nxënësit e klasës së III dhe të VI të shkollës fillore nëntëvjeçare nga 75 shkolla.
Shfaqja tabelare e shkollave të cilat do të pjesëmarrin në testimin nacional(shtetëror):
Numri
rendorë Emri i shkollës Komuna Klasa
1. IP SHF „Bajo Jojiq” Andrijevicë III VI
2. IP SHF „Gjergj Kastrioti-Skenderbeu” Tivar (Bar) III VI
6.
PLANI I AKTIVITETEVE
3. IP SHF „Serbia” Tivar (Bar) III VI
4. IP SHF „Jovan Tomasheviq” Tivar (Bar) III VI
5. IP SHF „Jugosllavia” Tivar (Bar) III VI
6. IP SHF „Radomir Mitroviq” Berane III VI
7. IP SHF „Mark Milani” Bijello Polë III VI
8. IP SHF „Dushan Koraq” Bijello Polë III VI
9. IP SHF „Njegosh” Cetinë III VI
10. IP SHF „Aradha partizane e Lovqenit” Cetinë III VI
21

Numri
rendorë
Emri i shkollës Komuna Klasa
11. IP SHF „Njegosh”
Danillovgrad
(Spuzh) III VI
12. IP SHF „Dasho Paviçiq” Herceg Novi III VI
13. IP SHF „Bataloni i orjenit” Herceg Novi III VI
14. IP SHF „Millan Vukoviq” Herceg Novi III VI
15. IP SHF „Risto Manojlloviq” Kolashin III VI
16. IP SHF „Her. i Popullit Savo Iliq” Kotorr III VI
17. IP SHF „Aleksa Gjillas Beqo” Mojkovac III VI
18. IP SHF „Milleva Llajoviq-Llallatoviq” Nikshiq III VI
19. IP SHF „Lluka Simonoviq” Nikshiq III VI
20. IP SHF „Vëllezërit Llabudoviq” Nikshiq III VI
21. IP SHF „Ratko Zhariq” Nikshiq III VI
22. IP SHF „Radoje Çizmoviq” Nikshiq III VI
23. IP SHF „Vëllezërit Ribar” Nikshiq III VI
24. IP SHF „Millija Nikçeviq” Nikshiq III VI
25. IP SHF „Ollga Golloviq” Nikšić III VI
26. IP SHF „Mirko Srzentiq”
Budvë
(Petrovac) III VI
27. IP SHF „Xhafer Nikoçeviq” Plavë III VI
28. IP SHF „Boshko Buha” Plevle III VI
29. IP SHF „Sallko Alkoviq” Plevle III VI
30. IP SHF „Sutjeska” Podgoricë III VI
31. IP SHF „Vlladimir Nazor” Podgoricë III VI
32. IP SHF „Boro Qetkoviq” Podgoricë III VI
33. IP SHF „Maksim Gorki” Podgoricë III VI
22

Numri
rendorë
Emri i shkollës Komuna Klasa
34. IP SHF „Vuk Karaxhiq” Podgoricë III VI
35. IP SHF „Pavlle Rovinski” Podgoricë III VI
36. IP SHF „Mark Milani” Podgoricë III VI
37. IP SHF „Vllado Milliq” Podgoricë III VI
38. IP SHF „Shtampar Makarije” Podgoricë III VI
39. IP SHF “Mustafa Peqanin” Rozhajë III VI
40. IP SHF „25 Maji” Rozhajë III VI
41. IP SHF „Kekec”
Tivar (Bar)
(Sutomore) III VI
42. IP SHF „Branko Briniq” Kotorr (Tivat) III VI
43. IP SHF „Drago Milloviq” Kotorr (Tivat) III VI
44. IP SHF „Bedri Elezaga” Ulqin III VI
45. IP SHF „Mark Nuculloviq” Ulqin III VI
46. IP SHF „Dushan Obradoviq” Zhablak III VI
47. IP SHF „Illija Kishiq”
Herceg Novi
(Zelenikë) III VI
48. IP SHF „Savo Pejanoviq” Podgoricë VI
49. IP SHF „Millorad - Musa Burzan” Podgoricë VI
50. IP SHF „Dr. Dragisha Ivanoviq” Podgoricë VI
51. IP SHF „Branko Bozhoviq” Podgoricë VI
52. IP SHF „Radojica Peroviq” Podgoricë VI
53. IP SHF „Oktoih” Podgoricë VI
54. IP SHF „29 Nëntori” Podgoricë VI
55. IP SHF „Jedinstvo” Podgoricë VI
56. IP SHF „Jagosh Kontiq” Nikshiq VI
23

Numri
rendorë
Emri i shkollës Komuna Klasa
57. IP SHF „Vlladisllav Sl. Ribnikar” Bijello Polë VI
58. IP SHF „9 Maji” Bijello Polë VI
59. IP SHF „Pavlle Zhizhiq” Bijello Polë VI
60. IP SHF „Njegosh” Kotorr VI
61. IP SHF „Nikolla Gjurkoviq” Kotorr VI
62. IP SHF „Vëllazërim-Bashkimi” Rozhajë VI
63. IP SHF „Dacaj” Rozhajë VI
64. IP SHF „Vuko Jovoviq” Danillovgrad VI
65. IP SHF „Meksiko” Tivar (Bar) VI
66. IP SHF „Vuk Karaxhiq” Beranë VI
67. IP SHF „Ristan Pavlloviq” Plevle VI
68. IP SHF „Boshko Strugar” Ulqin VI
69. IP SHF „Hajro Shahmanoviq” Plavë VI
70. IP SHF „Risto Ratkoviq” Bijello Polë VI
71. IP SHF „Vëllezërit Topalloviq” Pluzhinë VI
72. IP SHF „Boro Vukmiroviq” Cetinë VI
73. IP SHF „Dushan Bojoviq” Nikshiq VI
74. IP SHF „Janko Miqunoviq” Nikshiq VI
75. IP SHF „Ivo Visin” Kotorr (Prçanj) VI
24

Koha e testimit
Klasa III
më 27 maj, në ora 12 - testimi nga gjuha amtare dhe letersia,
më 28 maj, në ora 12 - testimi nga matematika.
Klasa VI
më 27 maj, në ora 9 - testimi nga gjuha amtare dhe letersia,
në ora 10:15 – testimi nga gjuha e parë e huaj,
më 28 maj, në ora 9 - testimi nga matematika,
......... . në ora 10:15 - plotësimi i pyetësorit për nxënës.
Pra, ky testim nuk ka për qëllim vlerësimin e punës individuale të nxënësve dhe
arsimtarëve, e as që të bëhen krahasime në mes të shkollave në bazë të rezultateve
të fituara.
Nuk do të ketë shpallje publike të të dhënave me të cilat mund të bëhet identifikimi
i cilit do nxënës, arsimtar apo shkollë. Shkollat do t’i marrin informacionet mbi
të arriturat e përgjithëshme të nxënësve të vet sipas lëndëve.
25

6.3. ÇKA MË TUTJE?
Në tabelën që vijon është i paraqitur plani i aktiviteteve të Qendrës së Provimeve
për periudhën e viteve 2008 - 2010.
Viti Cikli I Cikli II
Cikli III
- matura e
vogël
Provimi i
matures/
provimi
profesional
2008.
testimi
ekstern
testimi
ekstern
testimi
ekstern-pilot
projekti
2009.
testimi interno-ekstern
testimi interno-ekstern
testimi
ekstern-pilot
projekti
testimi
ekstern-pilot
projekti
2010.
testimi interno-ekstern
testimi interno-ekstern
testimi
ekstern-pilot
projekti
provimi
ekstern i
maturës
Shpresojmë se me këtë informator jua kemi ofruar qëllimet e futjes së kontrollimit
ekstern të njohurive në sistemin arsimor të Malit të Zi. Suksesi i këtij projekti të
komplikuar varet nga të gjithë pjesëmarrësit e procesit – Qendrës së Provimeve,
krijuesve të politikës së arsimit, drejtorëve, arsimtarëve, prindërve dhe vetë nxënësve.
Presim përkrahjen, ndihmën dhe angazhimin tuaj!
26

Qendra e Provimeve –institucion publik kompetent për zbatimin e kontrollimit
ekstern të njohurive.
Ajtemat – elementi themelor, pyetja si pjesë e detyrës/testit.
Banka e ajtemave – baza e ajtemave që mund të përdoren për kontrollimin e
njohurive.
Kontrollimi ekstern i njohurive - kontrollimi i njohurive përmes testeve të standardizuara
të cilat i përgatit dhe realizon Qendra e Provimeve – institucion jashtë shkolle.
Kontrolli eksterno-intern - kontrollimi përmes testeve të standardizuara të cilat i
përgatit Qendra e Provimeve. Ecurinë e testimit dhe vlerësimit të testeve e realizon
shkolla.
Kompetencat – aftësia e përdorimit të njohurive dhe shkathtësive në situata të reja
dhe rrethana të ndryshme.
Kurikulumi - të gjitha përmbajtjet, aktivitetet dhe proceset që ndodhin brenda
shkollës dhe ndikojnë në formimin e personalitetit të nxënësit. Nocioni kurikulum
përfshin: qëllimin e mësimit (përse mësohet); përmbajtjet e mësimit (plani dhe programi
mësimor); metodat e mësimit (si mësohet); mënyra e vlerësimit, etj.
Standardet nacionale (shtetërore) në arsim – janë të definuara me programin e
lëndës dhe tregojnë se çka duhet të dijë, të kuptojë ose të jetë i aftë të bëjë në
nxënësi fund të ciklit të caktuar të mësimit. Janë të definuara me programin e
lëndës ose me kurikulum.
Cikli i arsimit – periudhë në të cilën arrihet arsimimi gjatë tri klasëve të shkollës fillore
nëntëvjeçare dhe ato:
cikli I– klasa e parë, e dytë dhe e tretë,
cikli II– klasa e katërt, e pestë dhe e gjashtë dhe
cikli III – klasa e shtatë, e tetë dhe e nëntë.
Pilot testimi ose paratestimi – paraqet testimin provues me qëllim të fitimit të të
dhënave themelore mbi cilësinë e pyetjeve në test, objektivitetin e vlerësimit, mbi
problemet e mundshme gjatë zbatimit të testimit. Me këtë sigurohet zbatimi i testimit
kryesor me ndihmën e testeve të standardizuara dhe sipas procedurave unike.
Shkathtësia – aftësi e përdorimit efikas të njohurive në kontekst. Më parë nocioni
është lidhur me shkathtësitë psikomotorike, e sot, përpos tjerash, përdoret shpesh
në mësimin e gjuhës (shkathtësitë e leximit, shkrimit, dëgjimit dhe të folurit).
Njohuritë – sistem i fakteve, nocioneve dhe gjeneralizimeve të përvetësuara të
cilat janë të lidhura në tërësi logjike.
7.
SQARIM I NOCIONEVE
27

KONTROLLIMI EKSTERN I NJOHURIVE
Informator për arsimtarët
Botues
Qendra e Provimeve
Redaktor
Prof. dr. Zhelko Jaqimoviq
E përgatiti
Vesna Llazoviq
Redaksia
Divna Paleviq
Stana – Sanja Kallugjeroviq
Dragana Shubariq
Tatjana Vujosheviq
Ollga Polloviq - Llazoviq
Zorica Miniq
Disajni dhe përgatitja teknike
Svetllana Milliçkoviq
Përktheu
Fran Vulaj
Lektoroi
Anton Gojçaj
Shtypi
3M Makarije Podgoricë
Tirazhi
200 copë
Podgoricë 2008.
CIP - Katalogizacija u publikaciji
Centralna narodna biblioteka Crne Gore, Cetinje
371 . 275 ( 497 . 16 ) ( 036 )
EKSTERNA provjera znanja : informator za nastavnike :
[ prava mjera znanja ] / [pripremili Vesna Lazović] . - Podgorica :
Ispitni centar, 2008 ( Podgirica : 3M Makarije ) . - 28 str. : ilustr. ;
21 x 21 cm
Tiraž 1500.
ISBN 978-86-909421-2-1
a ) Eksterna provjera znanja - Crna Gora - Informatori
COBISS.CG-ID 12447504
28

MASA E
VËRTETË E
NJOHURIVE
29