Kilimo bora cha zao - Ministry Of Agriculture, Food and Cooperatives

More documents

Recommendations

Info

Umuhimu wa zao la Soya Soya ni zao lenye virutubisho vingi vya aina ya protini ikilinganishwa na virutubisho vya aina hiyo katika mazao mengine ya mimea na hata katika baadhi ya vyakula vinavyotokana na wanyama kama nyama na mayai na maziwa. Sifa hizo za soya zinafanya zao hilo, kuwa na umuhimu wa kipekee katika kutengeneza vyakula vya binadamu na mifugo na matumizi katika viwanda vya madawa na matumizi mengineyo. Mafuta yatokanayo na soya hayana lehemu (cholesterol) na hivyo kuwa na sifa ya kuboresha afya ya walaji. Zifuatazo ni faida za kutumia soya:- i. Soya ina virutubisho vingi na vilivyokamilika vya aina ya protini ambayo ni muhimu katika kuboresha lishe na afya kwa binadamu na mifugo; ii. Soya ni chanzo rahisi na chenye gharama nafuu cha protini ambacho hata mtu wa kipato cha chini anaweza kumudu kwa kuwa zao hilo linaweza kulimwa maeneo mengi hapa nchini; iii. Kwa kuwa soya ina kiasi kikubwa cha protini ikilinganishwa na nyama na mayai na maziwa, inasaidia kupunguza kasi ya mashambulizi ya vijidudu vya maradhi mbalimbali ikiwa ni pamoja na magonjwa ya kansa, moyo, na kuwaongezea nguvu wagonjwa hasa wa UKIMWI; iv. Soya ni zao muhimu kwa watu wa kipato cha chini katika kuondoa utapiamlo hususani kwa watoto kwa kuwa hawawezi kumudu gharama za vyanzo vingine vya protini kama nyama na mayai; v. Kutokana na uwingi wa protini, matumizi ya soya kwa watoto yanasaidia viungo kukua kwa haraka; vi. Soya hurutubisha udongo kwa kutumia njia ya nitrogen fixation. Kwa hiyo ni zao linalofaa kutumika katika kilimo cha mzunguko (crop rotation) na katika kurutubisha ardhi ; 2 kijitabu hitimisho.indd 8 5/17/06 11:36:05 PM
vii. Soya huongeza kipato na ni zao linaloweza kuchangia katika kuondoa umaskini kwa mkulima kutokana na gharama ndogo za uzalishaji. Aidha, ni zao linaloweza kuondoa umaskini kwa watengenezaji wa vyakula vya binadamu na mifugo, wafanyabiashara na wafugaji na kutoa ajira kwa rika zote yaani vijana na wazee, vijijini na mijini; na viii. Utafiti wa hivi karibuni unaonyesha kuwa mafuta ya soya yanaweza kutumika kwa kuendeshea mitambo yaani bio-fuel na bio-diesel. Aina za Soya Kuna aina mbalimbali za soya; aina zilizozoeleka Tanzania ni pamoja na Bossier, Uyole soya 1, Ezumu Tumu, Delma Hermon, Duiker na Kaleya. Kila aina inahitaji mazingira na hali ya hewa inakoweza kustawi, kukomaa kwa muda maalum na kutoa mavuno mazuri. Hata hivyo Bossier ni aina ambayo hustawi katika maeneo mengi nchini. Kwa wastani, aina mbalimbali za soya huchukua wastani wa miezi mitatu hadi saba kukomaa kutegemea na aina, mahali ilikopandwa na utunzaji katika shamba. 3 kijitabu hitimisho.indd 9 5/17/06 11:36:06 PM
Page 1 and 2: JAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA WIZ
Page 3 and 4: KILIMO BORA CHA ZAO LA SOYA Kimeand
Page 5 and 6: YALIYOMO Kilimo Bora cha Soya UTANG
Page 7: SURA YA KWANZA HISTORIA, UMUHIMU NA
Page 11 and 12: SURA YA PILI MAZINGIRA, MVUA NA RUT
Page 13 and 14: Mahitaji ya Mvua Soya huhitaji wast
Page 15 and 16: SURA YA TATU UTAYARISHAJI NA UTUNZA
Page 17 and 18: eneo analotaka kulima soya hususani
Page 19 and 20: Sm 45 Sm 10 Mchoro Na. 3: Nafasi za
Page 21 and 22: Picha Namba 1: Soya iliyopandwa kwa
Page 23 and 24: SURA YA TANO WADUDU, MAGONJWA NA WA
Page 25 and 26: Kuvuna SURA YA SITA KUVUNA, KUPURA
Page 27 and 28: Mchoro Na. 6: Mama anapepeta soya k
Page 29 and 30: SURA YA SABA MAVUNO NA MAPATO YATOK
Page 31 and 32: Huduma Gharama kwa kila zao Mahindi
Page 33 and 34: 8. URT (November, 2005). Soybean St
Page 35 and 36: kijitabu hitimisho.indd 35 5/17/06
Page 37: JAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA WIZ

Kilimo bora cha zao - Ministry Of Agriculture, Food and Cooperatives

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?