14.02.2015 Views

Alatoran 8-falsh.qxd

Alatoran 8-falsh.qxd

Alatoran 8-falsh.qxd

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

padшahlardan: XЫX яsrdя Qacar иmperatorluьunda da<br />

шahzadя Abbas Mиrzanыn vaxtsыz юlцmц sяbяbи иlя dя<br />

Gцney Azяrbaycanыn o zamankы Avropa mяdяnиyyяtиnя<br />

yaxыnlaшma cяhdlяrи яngяllяndи. Nяtиcяdя mиllи шцurdan<br />

mяhrum vя soyca tцrk olan Qacar иmperatorluьunun<br />

шahlarы юlkяnи aьыllыca иdarя etmяdиklяrиndяn, dюvlяt<br />

чюkdц, baшqa, шovиnиst mиllяtиn, farslarыn яlиnя keчdи, 1925<br />

cи иldя Иran adlы dюvlяt yarandы, o bюyцk яrazиdя mюvcud<br />

olan tarиxиn sиyasи vя mяdяnи varиsи farslar oldu.Чцnkи<br />

tцrklяrиn gяlяcяklя baьlы heч bиr planlarы olmamышdыr.<br />

Dцnяnиn иdarячиsи, bu gun kюlя olmuшdur. "Bugцn-иndиkи<br />

zaman" - tarиxиn yaratdыьы durumdur. Cяnubи Azяrbaycan<br />

юz-юzцnя яsarяtя keчmяmишdиr. Tцrk tarиxиndяkи qяflяt vя<br />

cяhalяt bu mиllяtи яsarяtя sюvq etmишdиr, иndи иsя onun<br />

dцшцnяn qыz-oьullarы farsыn zиndanыnda can vermяkdя, ya<br />

da mиllи kиmlиklяrиnи dяrk etdиklяrиndяn yurdlarыnы tяrk<br />

etmяk mяcburиyyяtиndяdиrlяr.<br />

18<br />

Suи-qяsd tarиxиmиzlя baьlы bиr sиrr aчacaq<br />

Boьazlarda yenи dюvlяt qurulacaqdыr.<br />

O.Pamuk<br />

"Prиnsиp kиmи, plцralиzm bиganяlиyя doьru, hяr cцr<br />

dяrиnlиyиn иtиrиlmяsиnя doьru deqradasиya edиr,<br />

mяnasыzlыьa, yanlышlыqlar vя yalanlar<br />

plцralиzmиnя axыb dюnцr."<br />

Soljenиcыn<br />

Иstanbulun vя цmumиyyяtlя Tцrkиyyяnиn qeyrиqяnaяtbяxш<br />

durumunundan oxucusu иlя "dяrdlяшяn"mцяllиf,<br />

bunun sяbяblяrиnи dиnи fanatиzm, mиllи laqeydlиk, sиyasи<br />

dayazlыqda gюrцr. Yazarыn fиkrиncя, bu sиyasи dayazlыq,<br />

qяdиmlяrdя kahиnlяr tяrяfиndяn aшkar, иndи иsя pяrdя arxasыnda<br />

dцnyanы иdarя edяn transmиllи korporasиyalarыn<br />

dяyиrmanыna su tюkmяkdяdиr. 2 mиn иllиk tяcrцbяlяrя<br />

dayanan, uzaq gяlяcяyя hesablanan, dюvlяtlяrи, dиnlяrи vя<br />

mиllяtlяrи mяhvetmя vя яsarяtdя saxlama planlarы, O.<br />

Pamukun fиkrиncя, gиzlи hazыrlanan fиzиkи vя mяnяvи terror,<br />

zor vя manqurtlaшdыrma yolu иlя hяyata keчиr. Bu qяsdи<br />

Tцrkиyyяdя hazыrlayanlarыn яksяrиyyяtи юzgяlяшmяyя<br />

meyllи olan tцrklяrиn elя юzlяrиdиr: "Yad юlkяnиn dиlиndя<br />

yazыlan чaьrышlarы tяrcцmя edиr, camaata paylayыrlar,<br />

иnandыqlarы иdeya uьrunda чalышыr. Яslиndя иsя bu cavanlar<br />

sadяcя baшqa cцr olmaq иstяyиrlяr. Gиzlи tяшkиlatlardan<br />

yenи, qondarma adlar, pasportlar alыb иstиfadяetmя,<br />

dяyишиlmя, yenиlяшmя macяralarы xoшlarыna gяlиrdи. Lakиn<br />

dяyишиldиkdяn sonra tяzяdяn яvvяlkи vяzиyyяtя qayыtmaq<br />

mцmkцn deyиl..." Юzgяlяшmя fяalиyyяtиnя dяhшяtlи meyl,<br />

tцrklяrиn bиr zaman kцtlяvи шяkиldя юz Gюy Tanrыsыndan<br />

ayrыlыb, яrяblяrиn dиnиnя fanatиkcя цz tutmalarыna sяbяb<br />

deyиlmиц Fanatиk цчцn fяalиyyяt, nяtиcяdяn daha vacиbdиr.<br />

Praqmatиklяr цчцnsя яksиnя... Tarиx gюstяrиr kи, fanatиklиk<br />

АЛАТОРАН №8, ОКТЙАБР 2006<br />

dя, praqmatиklиk dя ayrы-ayrыlыqda bяшяrиyyяtя xяlяl<br />

gяtиrиr. Ta qяdиmdяn fanatиklиyи praqmatиzmlя ahяngdar<br />

bиrlяшdиrmяyи bacaran xalq, dцшцnцrяm kи, dцnyanыn яn<br />

aьыllы sayыlan mиllяtиdиr...<br />

Tцrklяrиn yяhudиlяrlя tarиxи qohumluьunu xatыrladan<br />

Pamuk, "mцasиr era yяhudи erasы, XX яsr иsя yяhudи яsrи"<br />

olduьuna gюrя, yяhudиlяшmяmяyиmиzя bиr nюv tяяssцflяnиr:<br />

"Avropa vя Amerиka yяhudиlяrиnиn яksяrиyyяtи mиn иllяr<br />

boyu Qafqaz vя Volqa чayы arasыndakы яrazиdя yerlяшяn<br />

yяhudи-xяzяr dюvlяtиndяn чыxmышlar. Bиlиrdиk kи, xяzяrlяr<br />

иudaиzmи qяbul etmиш tцrklяrdиr ... Иkи qardaш tayfalarыn<br />

иnkишaf tarиxиnи иzlяmяk olduqca maraqlыdыr. Иyиrmи яsr<br />

mцddяtиndя kюч edиb bиr-bиrиlя daиma tяmasda olaraq,<br />

sankи hansыsa bиr duyulmaz musиqи sяdasы altыnda sиam ekиzlяrи<br />

tяk rяqs rиtmlяrиndя fыrlanыrdыlar. Bиr yerdя yaшamaьa<br />

mяhkum olan bu иkи tayfa bиrlяшmяdи kи bиrlяшmяdи..." Bu<br />

genetиk yaxыnlыьы tяsdиqlяmяk цчцn Pamuk, jurnalиst<br />

Cяlalla Eduard Robиnsonun uzaq qohumlar kиmи bиrbиrиlяrиnя<br />

bяnzяmяlяrиnи qeyd edиr. Dцnyaya яn чox elm,<br />

иncяsяnяt, sиyasяt, иqtиsadиyyat sahяlяrиndя dahи<br />

шяxsиyyяtlяr bяxш edяn yяhudиlяrиn hяr cяhяtdяn supermиllяt<br />

olmasыnы etиraf etmяmяk mцяllиfя чяtиndиr...<br />

Bununla bяrabяr, yazar demяk иstяyиr kи, юzц olmaq<br />

иstяmяyяn tцrklяr, heч olmasa иslam adы altыnda яrяb tarиxи<br />

иlя kиfayяtlяnmяk yerиnя, юz soy qohumu olan Шяrqи<br />

Avropa yяhudиlяrиnиn иnancыna meyllяnsя иdи, иndи daha<br />

uьurlu bиr talehи yaшayardы. Rus atalar sюzцndя olduьu<br />

kиmи, "иkи шяrdяn daha kичиk olanы seчяrlяr".<br />

"Boьazlarda yenи dюvlяt qurulacaqdыr. Bu dяfя mиn<br />

иllяr boyu bиr neчя dяfя olduьu kиmи, bu yenи dюvlяtdя<br />

gяlmяlяr az olacaq..." Gюrяsяn bununla Qяrb dяyяrlяrиnя,<br />

sиyasяtиnя bиr mяnalы yanaшmayan Pamuk nяyя ишarя edиrц<br />

Mцasиr Tцrkиyя цzяrиndя yenи dюvlяtи az saylы gяlmяlяrlя<br />

necя qurmaq olarц Bu mцяllиf tяxяyyцlцdцr, yoxsa яdяbи<br />

formaya bцrцnmцш tarиxи-sиyasи proqnozdurц Cavabы,<br />

"иudeylяrиn tцrk olduьu qяdяr dя tцrklяrиn иudey olduьunu<br />

bиlmиrdиk" cцmlяsиndя axtarmaq gяrяkdиr. Bu иfadя,<br />

Tцrkиyя vяtяndaшlarыnыn pasportlarыnda mиllиyяt qeydи<br />

цчцn ayrыlan sяtrdя ermяnиnиn dя, yяhudиnиn dя, lazыn da,<br />

kцrdцn dя, vя s. mиllи azlыqlarыn sиyasи "sяhv" (ya suчц)<br />

ucbatыndan "tцrk" yazыlmasы sяbяbиlя dя gяlяcяkdя baш<br />

verя bиlяcяk sиyasи duruma ишarя deyиlsя, bяs nяdиrц...<br />

"Yenи gяlяnlяr иndиkи sakиnlяrи "yenи adamlara",<br />

qulluqчulara dюndяrяcяklяr. Bundan юtrц yaddaшыmыzы alыb<br />

bиzи soysuz, zamansыz, keчmишsиz vя tarиxsиz bиr mяxluqlara<br />

чevиrяcяklяrиnи tяxmиn etmяk цчцn hяtta Иbn Hяldunu<br />

oxumaьa belя, ehtиyac yoxdur... Yaddaшыmыzы mяhv etmяk<br />

цчцn яvvяl onlar tцrk uшaqlarыna Иstanbul mиssиoner mяktяblяrиndя<br />

aчыq-bяnюvшяyи rяngиndя mayyя ичиzdиrmяyи<br />

planlamышdыlar. Lakиn sonra Qяrbиn "humanиst" qanadы bu<br />

radиkal addыmы kиmyяvи maddяlяrиn zяrяrlи olduьundan<br />

tяhlцkяlи saymышdы. Bundan sonra daha yumшaq, amma<br />

daha uzun mцddяtя hesablanmыш kиno vя musиqи цsulu tяt-

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!